Dagblaðið Vísir - DV - 14.09.1992, Blaðsíða 15

MÁNUDAGUR 14. SEPTEMBER 1992.
15
Sýnd veiði en ekki gef in af EES
„ ... óháð EES virðist frystingin á góðri leið með að flytjast út á sjó ...
segir m.a. í greininni.
Með samningnum um hið evr-
ópska efnahagssvæði (EES) munu
íslendingar gerast þátttakendur í
sk. innri markaði EB. Markmiðið
með þessum sameiginlega markaði
18 þjóðríkja er að koma á frjálsu
flæði vöru, fjármagns, þjónustu og
vinnuafls sem aftur á að leiða til
lægra vöruverðs, meiri kaupmátt-
ar og aukins hagvaxtar.
Þessi nýja hagvaxtarsókn er
skipulögð á sama tíma og menn
játa með vörunum að til að varð-
veita lífríkið verði Vesturlandabú-
ar að sætta sig við að minna er
betra.
Atvinnuleysi eykst
Fyrst eftir að hugmyndimar um
hinn innri markað komu fram varð
vart ákveðins bata í efnahagslífi
aðildarríkja EB. Nú eru hins vegar
blikur á lofti.
Atvinnuleysi hefur aukist í flest-
um ríkjum EB frá 1989 og nú era
a.m.k. 16 milljónir íbúa í aðildar-
ríkjunum án atvinnu. í helmingi
ríkjanna er atvinnuleysið yfir 10%
og meðal ungs fólks er það 17,5%.
Atvinnuleysið er talsvert meira
meðal kvenna en karla og verst
kemur það niður á ungum konum.
Á Ítalíu og Spáni era tæp 40%
kvenna undir 25 ára aldri án at-
vinnu og í Frakklandi fjórða hver.
Enn hillir ekkert undir nýju störfm
sem skapast áttu með innri mark-
aðnum enda era stjórnvöld í aðild-
arríkjunum öðru fremur upptekin
við að ná verðbólgu niður á það
stig sem Maastricht-samkomulagið
krefst.
Hagvöxturinn í EB lætur líka
bíða eftir sér og er nú aðeins 1,25%
en ekki 4,5% eins og áætlað var
með innri markaðnum. Ef marka
má spár Alþjóða gjaldeyrissjóðsins
mun Maastricht-samkomulagið
KjáHaiinn
Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir
þingkona Kvennalistans
svo kroppa 0,4-0,8% af því sem
menn höfðu áður reiknað sér.
Markmiðin með hinum innri
markaði eru því ekki auðsótt. Efna-
hagsbatinn er sýnd veiði en ekki
gefm.
íslenskur sjávarútvegur
En atvinnuleysisvofan hefur ekki
bara bundið trúss sitt við EB. í
aðildarríkjum EFTA gerist hún æ
ágengari. Finnar eiga í miklum erf-
iðleikum, í Svíþjóð hefur atvinnu-
leysi ekki verið jafn slæmt síðan
1930 og um ástandið hér á landi
þarf ekki að hafa mörg orð.
Þeir sem ákafast hafa prísað að-
ildina að hinu evrópska efnahags-
svæði sjá þar lausn flestra okkar
mála þar með talið atvinnuleysið.
Þeir benda á að tollar á íslenskum
sjávarafurðum muni lækka tals-
vert á mörkuðum EB og þar með
skapist ný tækifæri hér innanlands
við að fullvinna sjávarafurðir og
flytja ótollaðar á erlenda markaði.
Þá sjá þeir ný sóknarfæri fyrir fs-
lenskan iðnað á erlendum mörkuð-
um og að atvinnustarfsemi al-
mennt í landinu muni njóta góðs
af því að hægt veröi að fá erlent
áhættufjármagn í íslensk atvinnu-
fyrirtæki. Síst af öllu vil ég forsmá
þá tollalækkun sem náðist fram í
samningaviðræðunum og hún gæti
auðvitað skapað fiskvinnslunni í
landinu rýmri aðstæður. Á hitt ber
að líta að óháð EES virðist frysting-
in á góðri leið með að flytjast út á
sjó og íslensk fiskvinnsluhús eiga
erfitt með að keppa um hráefnið
við ríkisstyrkt fiskvinnsluhús í
Evrópubandalaginu. Við þetta
fækkar störfum sem konur hafa
haft með höndum í landi, en ný
störf verða til fyrir karla úti á sjó.
Verður ekki séð að þetta breytist
meðan útgerðarfyrirtækin fara
með fiskinn í sjónum eins og sína
eign og ráðstafa honum án tillits
til þeirra sem eiga ævistarf sitt og
aleigu í sjávarplássum landsins.
Örlög okkar ráðast
innanlands
Ég verð að játa aö mér er ekki
ljóst í hverju nýir möguleikar ann-
arra atvinnugreina s.s. iðnaðarins
og verktakastarfseminnar felast
enda fátt um svör þegar farið er út
í þá sálma. Talsmenn þessara
greina bera sig vel og vúröast ekki
óttast samkeppni á innlendum
markaði þegar farið verður að
bjóða út á EES-markaði allar opin-
berar framkvæmdir yfir 380 millj-
ónum og innkaup yfir 10 milljón-
um. Menn bera fyrir sig fjarlægðar-
vemd eða einfaldlega að sam-
keppni sé af hinu góða.
En fjarlægðin felur ekki bara í
sér vemd, hún er líka hindrun. Þó
að það sé ekki ómögulegt þá er það
örugglega erfitt fyrir lítil fyrirtæki
að hasla sér völl á fjarlægum mark-
aði þar sem margir eru um hituna.
Flest íslensk iðn- og verktakafyrir-
tæki hljóta þvú hér eftir sem hingað
til að þurfa að treysta á innan-
landsmarkað. Erlent áhættufiár-
magn fæst heldur ekki í íslensk
fyrirtæki, hvort sem viö stöndum
innan eða utan EES, nema þau séu
arðvænleg, hér ríki efnahagslegur
stöðugleiki og stjórnvöld hætti að
stjórna með kollsteypum og tilskip-
unum.
EES-samningurinn er engin
lausn á vandamálum íslensks efna-
hagslífs og það er bæði rangt og
hættulegt að halda slíku fram. En
hann er heldur ekki tilræði við
efnahagslegt sjálfstæði þessarar
þjóðar. Hann er öðru fremur skref
inn í hið sk. samrunaferli í Evrópu,
og íslendingar verða að vega og
meta af raunsæi hvort þeir eiga
þangað erindi. Örlög þessarar þjóð-
ar ráðast eftir sem áður af því
hvernig haldið er á málum hér inn-
anlands.
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
„EES-samningurinn er engin lausn á
vandamálum íslensks efnahagslífs og
það er bæði rangt og hættulegt að halda
slíku fram. En hann er heldur ekki til-
ræði við efnahagslegt sjálfstæði þessar-
ar þjóðar.“
Morgunblaðið í hlut-
verki Þjóðviljans
Knpn þjóðarsatt
utti ekki neit
vs^S^ilÍP1
Nú er Þjóðviljinn látinn en greinarhöfundur telur Morgunblaðið hafa
verið í hlutverki hans i menningar- og pólitískri baráttu á síðari árum.
í sumar barst mér í hendur bréf
frá ritstjóra Morgunblaðsins, sem
varpar Ijósi á menningar- og póli-
tíska baráttu blaðsins á síðari
áram. Undanfari bréfs Styrmis var
skriíleg beiðni mín, að hluti af
formála Amórs Hannibalssonar
við bók mína „Slagurinn vúð rauðu
mafíuna", sem út kom í vetur, yrði
birtur í Morgunblaðinu ásamt
kalfa úr bókinni.
Beiðni mín var rökstudd með til-
vísan í ritdóm Morgunblaðsins um
bókina þar sem ritdómarinn, Guð-
mundur Heiðar, komst að því að
ég væri geðveikur.
Látum sagnfræðinginn tala
Hvarvetna þykir sjálfsagt í blaða-
mennsku að maður, sem á er ráð-
ist, eigi kost á andsvari. Þetta sjálf-
sagða grundvallaratriði er Morg-
unblaðið ekki tilbúið að veita, held-
ur kórónar ritstjórinn siðleysið
með þvú að segja að ritdómur Morg-
unblaðsins hafi alls ekki verið „nei-
kvæður". Þrátt fyrir að sagnfræð-
ingurinn Guðmundur Heiðar brjóti
í ritdómnum almennt siðferði með
því að rökstyðja geðveikiskenn-
ingu með tilvútnun, sem síðar var
tekin til baka.
Ef til vúil hefur Styrmir alls ekki
lesið bókina sem hann er þó að
fjalla um. Það er tímanna tákn að
ein stærsta og vúðamesta ritgerð
bókarinnar, Kommúnismi í orði og
á borði, var birt í Morgunblaðinu
1955 þegar Valtýr Stefánsson var
þar ritstjóri. Fyrir hana greiddi
Valtýr 2 þúsund krónur, sem vora
þá vafalítið með því hæsta sem
blaðið greiddi í ritlaun. En hver er
ástæða þess að ég er nú geðveikur?
Látum sagnfræðinginn tala: „Það
KjaUarinn
Hilmar Jónsson
rithöfundur
er til dæmis eitthvað bogið vúð
málflutninginn, þegar svo er komið
að Jóhann Hjálmarsson er orðinn
einn af höfuðpaurum rauðu maf-
íunnar. Enda má skilja það á Hilm-
ari, að hann sé í hópi óháðra rithöf-
unda, sem þurfi að slást vúð allt og
alla,...“ Það er sem sagt stór ljóður
á höfundi að vera ekki flokksþræll.
Þess vegna er hann réttdræpur.
Þess vegna er hann geðveikur.
Það er alkunna hvar í flokk Jó-
hann Hjálmarsson hefur skipað
sér, hvort sem hann hefur verið
ritdómari á Morgunblaðinu eða
dómari um íslenskar bækur til
verðlauna hjá Norðurlandaráði.
Þar hefur hann aldrei gert ágrein-
ing vúð Heimi Pálsson eða aðra beit-
arhúsmenn Máls og menningar.
Styrmir telur að þeir, sem komast
til æðstu metorða sem menningar-
vitar hjá Morgunblaðinu, séu látnir
gjalda þess og þá sennilega af
vúnstri mönnum. Þetta er margföld
lygi-
Hefur Jóhann ekki verið sendur
sem fulltrúi íslands vítt og breitt
um heiminn, stundum af Rithöf-
undasambandinu eða Reykjavúk-
urborg? Ég held hreinskilnislega
sagt þá væri Jóhann hvergi nefnd-
ur nema af því að hann er Morgun-
blaðsmaður og trúnaðarmaður
Matthíasar Johannessens. Þaö er
eftirtektarvert hvernig Styrmir
kynnir og skilgreinir Guðmund
Heiðar. Styrmir skrifar: „Sá rit-
dómari, sem fenginn var til þess
að fjalla um bók þína, þ.e. Guð-
mundur Heiðar Frímannsson, hef-
ur áram saman starfað í samtökum
svonefndra frjálshyggjumanna.
Samkvæmt minni gamaldags skil-
greiningu á slíkum hugtökum þýð-
ir þetta, að Guðmundur Heiðar er
mikill hægri rnaður".
Fáfræðin blasir við
í þessari stuttu klausu blasir fá-
fræðin vúð. Þeir skeleggustu og
þeir, sem vúturlegast hafa barist
gegn kommúnistum bæði á íslandi
og annars staðar, hafa fæstir verið
hægri menn heldur óháðir ellegar
oft vúnstra megin vúð miðju: George
Orwell, Silone, Köstler og Douglas
Reed. Hér heima: Guðmundur
Hagalín, Kristmann Guðmunds-
son, Jónas frá Hriflu og Indriði G.
Þorsteinsson.
Ég held að þvú miður fyrir Styrmi
þá eigum vúð Guömundur ákaflega
lítið sameiginlegt. Mín frelsishug-
sjón er ekki og hefur aldrei verið
eförsókn eftir peningum. Fijáls-
hyggjumenn aftur á móti setja ætíð
samsemmerki milli gróða og frelsis
og þetta er ein forsenda minnar
lágu og lélegu einkunnar hjá Guð-
mundi Heiðari. Síðan klykkir
Morgunblaðsritstjórinn út með
þessari guðdómlegu setningu:
„Enginn höfundur getur gengið út
frá þvú sem vúsu að fá góðan dóm
um bók hér í blaðinu. „Er þetta
ekki skrítla, Styrmir minn? Hvað
um Matthías, Jóhann eða Hannes
Pétursson eða málaliða Heimis
Pálssonar? Fá íslensk blöð, að Þjóð-
vúljanum undanskildum, hafa ver-
ið eins glámskyggn á gang heims-
sögunnar og Morgunblaðið. Eða
birti blaðið ekki með aðdáun sigra
Hitlers 1 byijun heimsstyijaldar-
innar á forsíðu? Það var ekki fyrr
en líða tók á þann mikla hildarleik
og halla tók undan fyrir nasistum
að Morgunblaðið söðlaði um.
Staðfestingu þessa er meðal ann-
ars að finna í styijaldarbókum Þórs
Whiteheads. Eini stjórnmálamað-
urinn, sem Bretar báru traust til í
upphafi hemáms íslands, var Jón-
as frá Hriflu. Sami undirlægjuhátt-
ur undir erlent vald hefur fylgt
Morgunblaðinu áfram samanber
landhelgisdeiluna við Breta.
Og nú skal hafín herferð gegn
okkur sem létum ekki blekkjast og
reyndum að segja það sem vúð vúss-
um réttast í bókmenntum og þjóð-
félagsmálum. Við berum sökina.
Hilmar Jónsson
„Fá íslensk blöö, að Þjóðviljanum und-
anskildum, hafa verið eins glámskyggn
á gang heimssögunnar og Morgunblað-
ið. Eða birti blaðið ekki með aðdáun
sigra Hitlers 1 byrjun heimsstyrjaldar-
innar á forsíðu?“