Dagblaðið Vísir - DV - 18.05.1993, Blaðsíða 11

ÞRIÐJUDAGUR 18. MAÍ 1993
11
/
smáauglýsingin!
Taktu þátt í leitinni að „týndu
smáauglýsingunni“ í þœtti Ivars
Guðmundssonar á milli 2 & 4 alla
virka daga.
Bjölluhljóman
og víxlsöngvar
Nú þegar góðvUjaöir menn á íslandi leita logandi
ljósi að leiðum til aö styðja við stjómmálalegt og menn-
ingarlegt uppbyggingarstarf í Eystrasaltslöndum hef-
ur einn heillavænlegur samstarfsvettvangur farið
fram hjá þeim flestum, nefnilega tónlistin og þá allra
helst sönglistin. Ég segi „flestum" því Sigrún Hjálmtýs-
dóttir var þar eystra við góðan orðstír og árangur;
bæði söng hún fyrir þarlenda og tók þar upp tónlist.
Eystrasaltslöndin eiga sér mjög ríkulega kórahefð,
rétt eins og íslendingar. Mundu íslenskir kórar ekki
hafa áhuga á aö eiga samstarf við karla- og kvenna-
kóra í Eistlandi, Lettlandi og Lithaugalandi, til efling-
ar sönglistinni og skilningi þjóða í millum?
Vilji einhver kynna sér kórahefð Eystrasaltslanda
langar mig að vekja athygli á geislaplötum frá þýsku
Hljómplötur
Aðalsteinn Ingólfsson
ECM-útgáfunni sem hefur sérhæft sig í útgáfu óal-
gengrar tónhstar af ýmsu tagi. Plöturnar nefnast
„Forgotten Peoples" (ECM 1459/60, 434275-2) og inni-
halda kórsöngva í þjóðlagastíl sem eistneska tónskáld-
ið Veljo Tormis hefur samið fyrir Eistneska kammer-
kórinn. En þessir söngvar eru alls ekki angi af tónlist-
arlegri þjóðháttafræði heldur mjög lifandi ferðalag á
vit þjóðlagahefðarinnár í Eistlandi og víðar um Kirj-
álaland. Tormis segist sjálfur ekki vera að „nota“ þjóð-
lagatónhstina heldur sé hann á valdi hennar. „Þjóölög
eru ekki tjáning sjálfsins," segir hann, „heldur tjáning
þjóðlegra gilda.“
Livónska, votiska
og izhoríska
Það sem er sérstaklega markvert viö þessar útsetn-
ingar Tormis, ekki síst fyrir okkur Islendinga, er
umritun hans á mjög fornum sönghefðum sem hann
upplifði á afskekktiun stöðum, kórsöngvum upp á h-
vónsku, votísku og izhorísku. Meðal votískumælandi
Eistlendinga voru til dæmis við lýði svokallaðir „rúna-
söngvar", víxlsöngvar þar sem forsöngvari og kór
kallast á í sífehu. Tormis sjálfur telur þessa rúna-
söngva vera með merkustu framlögum landsmanna
sinna th sönghstarinnar. Einnig hafði hann uppi á
dans-söngvum ingrískra Finna, söngvum sem virðast
af sömu rótum og færeyski „dansurinn", svo og frá-
sagnarsöngvum izhorískumælandi Eistlendinga þar
sem sungið er um goð og garpa í löngum stemmum.
Aht er þetta undarlega seiðmögnuð tónhst, fyrir
Arvo Párt við upptöku á „Miserere" ásamt Paul Hillier.
hrynjandi, áherslur og hinar ókennhegu tungur sem
sungið er á. „Vai siá vhvúd vhnaateelee/kavassuid
kapakkateelee?"
Víst er að þessi tónhst eykur manni skilning á tónl-
ist eins þekktasta tónskálds Eistlendinga í dag, Arvos
Párt. Párt var htt þekktur hér á landi fyrir par árum,
aht þar th Sinfóníuhljómsveitin lék eftir hann stutt
verk. í framhaldi af því hafa íslenskir kammermúskí-
kantar í æ ríkara mæh lagt sig eftir tónlist hans og
sönghópurinn „Voces Thuleae" hefur einnig flutt tónl-
ist eftir Párt viö góðan orðstír.
Trúarsannfæring
Verk Párts eru uppfull af því seiðmagni sem minnst
er á hér á undan, ekki síst vegna yfirvegaðrar umritun-
ar hans á miðaldatónhst. Hann gengur mikiö út frá
bjöhuhljómi í verkum sínum; jafnvel má greina þrí-
hljóm bjöhunnar undir meginstefi heilu verkin í gegn.
Söngröddin hendir einhvem þessara hljóma á lofti,
eykur við dýpt eða blæbrigði þeirra, sendir þá síðan
áleiðis th einhvers hljóðfærisins, til dæmis óbós eða
klarínetts. í þessu fábrotna mynstri rúmast heilmikh
tónhst og heilmikh trúarleg sannfæring en hvort
tveggja átti sinn þátt í að gera Eystrasaltsþjóðum lífið
bærhegt meðan Sovétmenn höfðu yfir þeim að ráða.
Þeim sem vhja kynnast tónhst Párts í hnotskum vh
ég benda á geislaplötuna „Miserere", einnig frá ECM-
útgáfunni (847 539-2), þar sem tvær úrvalssveitir koma
við sögu, The Hhliard Ensemble og hljómsveit Beetho-
venhússins í Bonn. Á þessari plötu er aö finna eitt af
lykilverkum Párts í seinni tíð, „Miserere", ásamt verk-
inu „Sara var níræð“, byggt á þekktri Biblíusögu,
hvort tveggja flutt á hrífandi hátt.
Veljo Tormis - Forgotten Peoples, ECM New Series
Arvo Párl - Miserere. ECM
Drejfing: Japis
er vissara að passa fiðluna sina vel þegar maður þarf að ieika
opinbertega eins og þessi sex ára gamli snáði, hann Hilmar Þorsteins-
son. Hann var einn af nemendum ur Tónlistarskóia íslenska Suzukisam-
bandsins sem komu fram á tónteikum i Borgarleikhúsinu á laugardag.
DV-mynd GS
Sviðsljós
Sigurður A. Magnússon rithöfundur og Grikklandsvinur og Kristján Árna-
son, formaður Grikklandsvinafélagsins, skeggræða í FÍM-salnum þar sem
gríska iistakonan Theano Sundby sýnir. DV-myndir GS
Varmt
Auðbrekku 14, sími 64-21 -41
957
m
Grískættaöa hstakonan Theano
Sundby opnaði sýningu á verkum
sínum í FIM-salnum við Garðastræti
á laugardag.
Að sögn hstakonunnar sjálfrar eru
verkin undir miklum áhrifum stíls
sem var aðahega ríkjandi á miðöld-
um. Mótifin eru fjölbreytt og má þar
m.a. sjá grísku eyjarnar.
Theano Sundby fæddist á Grikk-
landi en hún hefur búið i Noregi frá
árinu 1960.
Meiming
Talaðu við okkurum
BÍLASPRAUTUN
BÍLARÉTTINGAR
Með DV við höndina getur þú tekið
þátt í leiknum og átt von á að vinna
DV-derhúfu, mánaðaráskrift að DV
eða jafnvel ársáskrift að DV.
Á milli klukkan 2 og 4 velur Ivar
Guðmundsson einhverja
smáauglýsingu af handahófi og
gefur svo hlustendum kost á að
finna hana í blaðinu.
Hringdu í síma 6 70 957 og
freistaðu gæfunnar. Allir þ.eir sem
ná í gegn, hvort sem þeir hitta á
réttu auglýsinguna eða ekki, fá DV-
derhúfu.
f
Leitin að „ týndu
smáauglýsingunni “ stendur frá 10.
-21. maí. Þann 21. drögum við svo
út einn af vinningshöfunum og
hlýtur hann ársáskrift að DV.
Gríska listakonan Theano Sundby
við verk sin í FÍM-salnum i Garða-
stræti.
Grísk list í FÍM-sal