Alþýðublaðið - 20.03.1968, Blaðsíða 5

I
Gautaborg, 17. marz 1968.
Virðulegi skerfirðingur.
Þú segir nokkuð. Ekki var
það ætlun mín að ráðast ómak-
lega á dómsmálaráðherra. Hins
vegar voru upplýsingar mínar
þvi miður ekki gléggri en svo
að ég vissi einungis, að Jóhann
Hafstein liefði mælt fyrir áður
nefndu frumvarpi til breytinga
á kosningalögunum. Mér þykja
þau tíðindi miklu hörmulegri er
þú flytur, að þrír stjórnmála-
flokkar standi að slíkri skerð-
ingu á lýðræði í landinu. Vera
má að nauðsynlegt megi telja
að stemma stigu fyrir, að fleiri
en einn aðili bjóði fram í nafni
sömu stjórnmálasamtaka. Ríkis
stjórnin ber sennilega hag Magn
úsar Kjartanssonar fyrir brjósti
í þessu máli og vill koma í veg
fyrir að Hannibal haldi áfram
að hrella hann og aðra. Samúð
mín er Hannibals megin í þessu
máli sem fleiri, þó að ég haíi
nokkrar taugar til Magnúsar
Kjartanssonar, einkum eftir að
herra biskup lútersku kirkjunn
ar á íslandi lýsti því yfir á opin
berum vettvangi, að sálarlífi
okkar svipaði saman. En það er
önnur saga.
Hitt er mér ógeðfelldara en
orð fá lýst ef Alþingi ætlar að
samþykkja það sem lög að fá-
menn klika atvinnustjórnmála-
manna nái algeru kverkataki á
íslenzku þjóðinni. Það er raun-
verulega þetta er felst í ákvæð
inu um aö flokksstjórnin verði að
samþykkja framboð allra kjör
dæma til að þau öðlist gildi.
Nái þetta frumvarp fram að
ganga verður ekki annað séð
en íslenzku lýðræði stafi bráð
hætta af hinni nýju stétt at-
vinhustjómmálamanna. Kannski
„niðjamálaráðuneytið” sé þá
ekki langt undan í íslenzkum
stjórnmálum, þótt ég hafi að
vísu notað það sem tákn fyrir
misbeitingu valds, sem ekki ber
að taka í bókstaflegri merkingu.
En ef ungir sjálfstæðismenn
ganga fram fyrir skjöldu til varn
ar lýðræði í baráttu gegn sívax
andi flokksræði, þá tek ég ofan
fyrir þeim og óska þeim til
hamingju með lýðræðislegan
stjórnmálaþroska. Hvað hafa
flokksbræður okkar, ungir jafn
aðarmenn, til málsins að leggja?
ÞAÐ er eins og talað út úr
mínu eigin hjarta þegar þú segir
að lakast sé, „að kjósendum
gefst hér ekki kostur þess að
velja milli frambjóðenda eftir
að þeim hefur verið raðað á
flokkslista.” í þessu efni mætti
auka lýðræðið verulega frá því
sem nú er. Á framboðslista
ætti að raða mönnum samkvæmt
stafrófsröð. Atkvæði kjósandans
fellur vitaskuld flokknum í hlut
en meira en það. Kjósandinn
fær einnig ráðið- röðinni með
því að setja sjálfur tölustafi
framan við nöfn frambjóðenda.
Þá fengist endanlega úr því skor
ið hvort fylgi flokksforingjanna
meðal fólksins í landinu er slíkt
að það réttlæti það vald sem
þeim er lagt í hendur. Og þá
fengi þjóðin raunverulega þá
leiðtoga er hún sjálf vill. Hér
er komið fram baráttumál er
allir lýðræðissinnar ættu að
sameinast um, ekki hvað sízt
unga fólkið í landinu.
ANNAÐ atriði sýnir vel við
leitni íslenzkra stjórnmála-
manna til að takmarka völdin
við sem allra fæsta einstak-
linga. Sömu menn skipa stjórn
flokkanna, þingsæti, ráðherra-
embætti, auk fjölda nefnda.
Þetta leiðir að vísu til allt að
því alræðis, en kemur hart nið-
ur á afköstum, auk þess sem
fjöldi ágætra starfskrafta ligg
ur ónotaður. Ég hygg að ís-
lenzk stjómmál myndu græða
á breyttu fyrirkomulagi á þess
um sviðum. Ég veit ég þarf
ekki að útlista þetta fyrir þér,
enda hefur það oft borið á
góma hjá okkur í Alþýðuflokkn
um, að einhver hinna þriggja
í stjórn flokksins, t.a.m. ritari
ætti ekki sæti á þingi, heldur
helgaði sig eingöngu flokks
starfinu, auk framkvæmdastjóra
flokksins. Þetta er algengt á
hinum Norðurlöndunum. Auk
þess' er mikill fjöldi ráðherra í
Svíþjóð, Noregi, Danmörku og
Finnlandi utanþingsmenn, og
þykir sjálfsagt. Hið nýjasta í
þessu og kannski hið djarfasta
kemur fram hjá flokksbræðr-
um okkar í Finnlandi er þeir
komu sér nýlega saman um að
velja að forsætisráðherraefni
mann sem ekki á sæti á þingi,
Manno Koivisto bankastjóra.
Þetta er íslenzkum stjórnmála-
mönnum að sjálfsögðu vel kunn
ugt, þótt þeir einblíni jafnan
á raðir þingflokkanna þegar til
kemur að velja nýja ráðherra.
Því miður.
MÉR hefur borizt til eyrna
að fulltrúar íslands hjá Evrópu
ráðinu hafi setið hjá þegar
greitt var atkvæði um tillögu
þess efnis að útiloka beri Grikk
land frá ráðinu, ef ekki verði
aftur komin á lýðræðisstjórn
þar í landi innan árs. Ekki er
þessi afstaða ríkisstjórnarinn-
ar stórmannleg. Ber að skilja
þetta svo sem ríkisstjórnin hafi
lýst yfir þegjandi samþykki við
valdaráni herforingjaklíkunnar í
Aþenu, þótt vitað sé að hún
hafi engan stuðning þjóðarinnar
heldur drottni í skjóli vopnaðs
valds? Eða veldur þessu að
Grikkland er meðlimur í Nató
eins og ísland og þess vegna
megi ekki snúast gegn ríkis-
stjórninni þar, hvers eðlis sem
hún er? Andreas Papandreou er
um þessar mundir í Svíþjóð og
hafa birzt viðtöl við hann bæði
í blöðum, útvarpi og sjónvarpi.
Þar lýsti hann sömu skoðun á
Nató sem komið hefur fram í
þessu bréfi okkar, að Nató hafi
verið stofnað til verndar lýð-
ræði í Vesturevrópu, en „engu
að síður,” segir hann, „halda
Bandaríkjamenn áfram að senda
vopn'til Grikklands í hendur her
foringjaklíkunnar.” Ef Nató er
eitthvað annað er einkafyrir-
tæki Bandarikjamanna, þá er
Grikkland óhugsandi aðili þeirra
samtaka, sem og Portugal' og ,ís-
land ætti umsvifalaust að krefj
ast þess að Grikkl. og Portugal
verði vísað úr samtökunum, að
minnsta kosti þegar núverandi
samningur rennur út á næsla
ári, ella hverfa sjálft á brott úr
Nato. Og þessi skoðun ætti að
koma fram nú þegar,
PAPANDREOU lýsti því yfir
hér í Stokkhólmi að flokkur
sinn væri sósíaldemokratískur
flokkur og hann kvaðst hafa tek
ið að sér forystu 1 baráttunni
gegn herforingjaklíkunni í
Grikklandi. Sænska ríkisstjórnin
hefur lýst yfir að hún muni
aldrei viðurkenna herforingja-
stjórnina í Grikklandi, gefi Pap
andreou heimild til að stjórna
andspymuhreyfingu sinni héðan
úr Svíþjóð og boðið honum em-
bætti gistiprófessors í hagfræði
við Stokkhólmsháskóla. Auk
þess hefur Tage Erlander lýst
því yfir að jafnaðarmannaflokk-
urinn sænski muni styðja and
spyrnuhreyfinguna með fjár-
framlögum. Þetta er ótvíræð
stefnuyfirlýsing og ber vott um
djörfung og undanbragðalausa
tryggð við hugsjónir lýðræðis-
jafnaðarmanna. Utanrikisráð-
herra íslands er einnig jafnað-
armaður og við alþýðuflokks-
menn eigum hlut að samsteypu-
stjórn ásamt flokki sem einnig
kennir sig við hugsjónir lýð-
ræðisins. Hver er stefna ríkis-
stjórnarinnar í þessu örlagaríka
máli? Ætlar hún að horfa þegj-
andi á þessi átök milli lýðræðis-
og einræðisafla í vinaríki okk-
ar? Hér er sannarlega tækifæri
til að láta til sín taka. Ég skora
á íslenzka jafnaðarmenn að
sýna einurð og stefnufestu í
þessari baráttu fyrir lýðræði í
Evrópu.
Gæfan fylgi þér,
þinn
Njörður.
Járniðnaðar- Wmmm rnenn Járn, stál og annað efni til járniðnaðar leit- umst við ávallt við að hafa fyrirliggjandi í birgðastc^S okkar. — Sparið fjárfestingar í efniskaupum, — — Notið þjónustu innlendrar birgðastöðvar — VÖRUBÍLSTJÓRAFÉLAGIÐ ÞRÓTTUR Framhaldsaðalfundur Vörubílstjórafélagsins Þróttar verður haldinn í húsi félagsins fimmtudaginn 25. þ.m. kl. 20.30. Dagskrá samkvæmt félagslögum. Önrnir mál. STJÓRNIN, Smíðum alls konar innréttingar gerum föst verðtilboð, góð vinna. góðir skilmálar. Trésmíðaverkstæði Þorv. Björnssonar. Símar 21018 og 35148.
EIRRÖR Kranar, fittings, einangrun o. fl. til hita- og vatnslagna. Burstafell byggingavöruverzlun Réttarholtsvegi 3, Sími 38840.

Frá Gluggaþjónustunni Tvöíalt einangrunargler, allar þykktlr af rúðugleri, sjáum um ísetningar, leggjum mósaik og flísar og margt fl6ÍI*H GLUGGAIÞiÓNUSTAN, i'úní 27 sími 12880. 14900 AUGLÝSINGASLMI ALÞÝÐUBLAÐSINS
Lcsíð Alþýðubiaðið
20. marz 1968 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ $