Alþýðublaðið - 26.07.1968, Page 8

Fróúleg grein um
starfsabferbir
lögreglunnar nú
á dögum
jpyrir nokkrum árum hélt ég
fyrírlestur á þingi hjá Int-
erpol um þýðingu þess, að
nota ábyggiiegar aðíeröir við
að upplýsa glæpi, og einnig
í sambandi við ýmis dagleg
störf lögregtunnar. Þótt und-
arl-egt megi virðast, lögðust
margir geign tillögum mínum.
Viku seinna mátti lesa eí'tir-
farandi íyrirsögn í einu tíma
ritanna í París: „Vill lögregl-
an nú líka taka af okkur íingra
för, meðan við erum enn í
vöggu ?“
En gæti ekki verið, að ýms-
ir þ.eir stórglæpi-r, sem enn hef
ur ekki tekizt að leysa, væru
upplýstir, ef við hefð,um tek-
ið fyrr upp slíkar starfsaðferð
ir? Mér dettur í hug Alexa-nd
-er 1. og Begoni-málið, sem
margir íullyrða, að hann sé
viðriðinn, en haf-i skotið sér
bak við flækinginn Fedor
Kusmitsj. Þá mætti nefna
hina ógæfusöm-u konu Önnu
Anderson, sem fullyrðir, að
hún sé Anastasia. Þetta á ekki
síðu,r við um íól-k, sem hefur
misst minnið, einnig dauð og
lifandi fórnarlömb eftirstríðs-
áranna-. Og þá mætti nefna
möguleikann á mistökum á
fæðingarstofnunum. Hættan á
réttarmorði er líka alltaf fyr-
ir hendi.
Vitnin „þekktu afbrota-
manninn
Árið 1936 var franskur tann
læknir, Geonges. Riol, í sam-
sæti á hóteli nokkru. Á þessu
hóteli v-ar sama kvöld haldinn
da-nsleikur fyrir liðsforingja.
Mánuði seinna birtust lög-
reglumenn á stofu-nni hjá hon-
lum og kröfðu ha-nn um per-
isónuskilríki hans. og einnig
móður hans. Þar að auki
heimtuðu þeir að fá að sjá
háskólabréf hans. Hann varð
Stórglæpamaðurinn John DiII-
inger eydó’i stórfé í að láta
breyta fingraförum sínum með
sýru, til að villa um fyrir lög.
regrlunni. Þessum peningum var
kastað á glæ.
-að sjálfsögð,u mjög undrandi.
— Hvern fjandann á þetta
að þýða? sagði hann.
— Verið þér rálegir herra
Joullie, svöruðu þeir. Riol
hafði aldrei heyrt þetta nafn
áður, en var sagt, að leit-að
væri m'anns að nafni Jaeques
Joullie, sem hafði framið stór
þjófhað, fengið tuttugu ára
dóm, en tekizt að strjúka úr
fangelsinu.
Allar mótbáipur voru þýðing
-arlausar. Honum va,r sýnd
ispjaldsikrármynd af Joullie,
sem var fæddur 1886 og var
1,72 á hæð.
— Þarna sjáið þér: Það þýð
ir ekki að þræta lengur.
— Þetta hlýtur að vera ó-
svífinn h-r-ekkur, sa-gði tann-
læknirinn. Ég hef aldrei séð
þenna-n mann og þar að auki
líkist hann mér alls ekki.
Hann ier læddur 1886, en ég
ér fæddur 1902. Svo er hann
1,72 á hæð, en ég 1,68. Hann
hefur bil á milli framtann-
anna, en það hef ég ekki.
— Það þýðir ekkert að koma
með svona sögur og þar að
auki höfium við vitni, sem
-hefur bent á þig sem þennan
mann.
— Mér þætti gaman að hitta
þann ma-nn.
Það kom á daginn að vitn-
ið var liðsforingi, sem hafði
búið hjá Joullie og hafði ver-
ið staddur á áðurnefndum
dansleik. Þegar hann var lát-
inn sjá Riol, fullyrti hann að
þetta væri Joullie. Það gáfu
, slg líkp, fram fleii<i „viíin!i“,
sem sögðu það sama.
Riol var haldið í fangelsi í
marga mánu-ði og leið miklar
andlegar þjáningar. En lög-
fræðingur hans og fjöldi ann
ars fólks hóf baráttu fyrir
frelsi hans, og að lokum krafð
ist dómsmálaráðherrann r,a.nn
sóknar í málinu og Riol var
loksins sleppt úr haldi, en lög
reglustjórinn og saksóknarinn
fengiu alvarlega áminningu. '
Ég trúi því ekki, að slíkt
geti komið fyrir í dag. En
þetta dæmi sýnir, hvað vitni
geta verið óábyggileg, og eins
svipur með mönnum.
í þessu atviki fór ek-ki fram
nein líkamleg ra-nnsókn, ann-
ars; hefði m-álið tekið aðra
stefnu mikið fyrr. Afbrotamað
uriiinn Joullie hafði nefnilega
á yngri árum hlotið handleggs
br-ot, en merki eftir slíkt má
alltaf finna með ra-nn-sókn.
Riol hafði aldrei brotnað.
Þetta sýnir hyernig farið
getur, þegar tekið er mark á
vitnum, sem hafa séð viðkom
andi mann aðeins einu sinni,
en raunvie-ruleg -eða ábyggileg
vitni kannski rangfæra eða
sleppa einhverj,u undan við
yfirheyrslu.
Leynimyndavélin
Áður en farið va-r að taka
fingraför af fólki, notuðu
margi-r lö-gr-eglumenn mútur
til að ,afla sér upplý-singa um
glæpamenn undirh-eimanna.
Tóbak var oftast aðal-gjaldmið
illinn. Nú á dögum er oft
fylgzt með farþegum, sem
lenda á Kennedy-flugvelli,
gegnum sjónvarpsmyndavél-
ar. Oít hefur tekizt að haía
hendur í hári afbrotamanna
á þe.nnan hátt, bæði þar og í
öðrum löndum,
Slíkum vélu-m hef-uir v-erið
komið íyrir í öllum spilavít-
um og flestum stórverzlunum.
Eftirlitsmaðurinn getur, hve-
nær sem er, tekið í taumana.
í flestum stórfyrirtæikjum eru
oftast starfandi leynilögreiglu1
menn -með svokallað „töfra-
auga“, (inspectoscope), sem
afhjúpa stolna muni á fól-ki.
í lánastofnunum eru líka sér-
stakar myndavélar, sem fylgj-
-ast m-eð grunsamlegum við-
skiptavinum og geta jafnvel
séð, ef látnir er-u fals-kir pen-
ingar eða ávísanir í kassann.
Fyrir nokkrum árum var
framið bankarán í Clev-eland,
Ohio. Þessi ban-ki hafði verið
rændur áður þrívegis, svo
bankaráðið ákvað að setja upp
leynimyndavél. Það stóð ekki
á árangrinum. Daginn eftir að
A myndinni Iengst til
vinstri virðist allt með' felldu
en hér er að' hefjast rán í
banka nokkrum í New York.
Fai’in myndavél skráði þenn
an atburð. Næsta mynd:
Glæpamaðurinn stekkur yf
ir afgrreiðsluborðið í skjóli
tvcggja samstarfsmanna, sem
ekki hafa enn borið fyrir
augu myndavélarinnar.
Þriðja mynd: Þe’xr eru ekki
lengi að finna peningana og
yfirgefa bankann í skyndi,
hafandi ekki hugmynd um
að hreyfing þeirra er komín
á filmu. Lögreglan náði
þeim skömmu eftir ránið.
vélin var sett úpp, komu ræn-
ingjarnir aftur, maður og
kona, s-em tó-kst a-ð ná u-m 100
þús. krónum, á tveimur eða
þrie-mur mín. En vélin hafði
v-erið sett í gang og aðvaraði
um leið lö-gregluna. Þ-r-emur tím
um s-einna var hæ-gt að sýna
myndina á öllum nærliggjandi
lögreglustöðvum. Tv-eimur dög
urn seinna var my-ndin sýnd í
'sjónviarpi og hafði þau áhrif,
að forsprakkinn gaf sig þegar
í stað fram við lögregluna!
Svipaðar myndavélar eru í
flestum bönikum 1 Aineríku.
,,Mynds.kaparinn“ er orðinn
v-el þekktur. Þ-etta -er mynd-
ræn uppsetning. Þiað eru teikn
arar, sem teikna -lausa-r rnynd
ir af ýms-um sérkennum, sem
vitni telja sig hafa te-kið eftir
hjá viðkomandi lafbrotamanni.
Þessum myndu-m e.r síðan rað
að saman o-g reynt að skapa
heildarmynd af manninum,
-sem leitað er. Þ-assi aðferð er
þó ekki einhlít, Iþví alltaf er
möguldiki fyrir því, að ein-
hver r-eyni að villa -u-m fyrir
lögreglunni.
Afdrifarík uppfinning
Það var mannf-ræðingurinn
Sir Fr-ancis Galton se-m sann-
aði, að engin tvö fin-graför eru
eins. E:n það l-eið liangur tími,
áðuT en yfirvöldih fengust til
að viðurkenna þetta. Það var
frakkinn Alphonse Bertillon,
sem tókst að sanna, að aðferð-
, jn væri alveg örugig. Fyrstu
'árin var nokkuð um mistök,
eða þangað til farið var að
3 26. júlí 1968 — ALÞÝÐUBLAÐIÐ