Dagur - 12.02.1958, Qupperneq 3

Miðvikudaginn 12. íebrúar 1958
D A G U R
Leikfélag Ákureyrar
Taimhvöss tengdamamma
Gamanleikur eftir PIiilip og Falkland Cary
Leikstjóri Guðmundur Gunnarsson - Frú Emelía
Jónasdóttir lék aðalhlutverkið sem gestur L. A.
Leikfélag Akureyrar frumsýndi
Tannhvassa tengdamömmu 4. fe-
hrúar sl. við ágæta aðsókn og
undirtektir leikhússgesta.
Þessi sjónleikur verður tæp-
lega talinn djúpur skáldskapur
eða háfleygur. Enda sennilega
ekki til þess ætlast að hann sé
talinn í þeim flokki bókmennta.
En hann er þó engan veginn
ómerkilegur, þótt hann sé tekinn
úr hversdagslífinu, og sýnilega
un’a menn sér prýðilega í félags-
skap við venjulegt fólk, svolítið
ýkt og þó. .. . Leikurinn fjallar
um hið eilífa vandamál fjöl-
skyldunnar, þegar gifta á í burtu
heimasætuna. Tengdamamma er
vön því að ráða á sínu heimili,
"bæði yfir manni sínum og börn-
um, enda er kerling aðsópsmikil
■og „ekkert blávatn“. Hún er ekki
beinlínis hrifin af tilvonandi
tengdasyni sínum. Hann er al-
gerlega „ættlaus“ maður og alinn
upp á heimili munaðarleysingja
og hjá Hjálpræðishernum og er
orðinn dáti í sjóhernum þegar
hér er komið sögu.
Atburðarásin er mjög hröð og
skemmtileg. Tilsvör mörg snjöll
og fyndin.
Leikstjórn Guðmundar Gunn-
arssonar hefur vel tekizt.
Frú Emilía Jónasdóttir, sem
bæjarbúum er áður svo kunn, að
ekki þarf að kynna sérstaklega,
lék sem gestur og bar leikinn
uppi af miklum skörungsskap.
Leikur hennar er afbragðsgóður,
væmnislaus, hressilegur oghjart-
anlegur. Hin mikla og djúpa rödd
frú Emilíu hæfir sérstaklega vel
að þessu sinni og einhvern veg-
inn nær hún sérstökum furðu-
tökum á þessu hlutverki sínu,
sem ósvikinn eðliskraftur og
meðfædd leikgáfa gera sérstak-
lega eftirminnileg.
Auðvitað er frúin enginn við-
vaningur á leiksviði, og í þessu
hlutverki var hún búin' að leika í
92 skipti, áður en hún kom norð-
ur. En það lærist svo sem ekki af
því einu saman að standa oft á
leiksviði, að klippa setningar svo,
að þær hitti nákvæmlega í mark.
En það gerði frú Emilía afburða
vel.
Ungfrú Brynhildur Stcingríms
dóttir í hlutverki Edie Hornett er
yfirdrifin frá hendi höfunda.
Þótt hún sé ógæfusöm pipar-
kerling og alvarlega brengluð
manneskja, má nú fyrr vera. En
ungfrú Brynhildur nær henni
ágæta vel í leik sínum og kem-
ur þar skemmtilega á óvart.
Guðmundur Gunnarsson leik-
ur húsbóndann og föðurinn
Henry Hornett og sýnir á sér
nýja hlið, sem leikari og skilar
hlutverkinu með ágætum.
Ungfrú Maíthildur Olgeirs-
dóííir leikur hina forvitnu, mið-
ur góðgjörnu og margorðu frú
Lack af mestu prýði.
Haukur Haraldsson er nýliði í
leiklistinni og fær að kenna á
því eins og fleiri að hafa tvær
hendur, sem hann veit ekki hvað
á að gera með. En hann vann þó
furðanlega hylli leikhúsgesta
með drengjalegri og einlægri
framkomu. I meðferð Hauks,
verður Albert sjóliði, mjög geð-
þekkur ungúr maður, sem þrátt
'fyrir umkomuleysi sitt, stendur
að lokmn með pálmann í hönd-
unum.
Jón Krisíinsson leikur vin Al-
berts, Bligh sjóliða, mjög hressi-
lega og kom það að vísu engum
á óvart.
Ungfrú Anna María er í mik-
illi framför. Hún lék hina ungu,
fallegu og ástleytnu frænku,
Daphne Pink, með góðum ár-
ar.gri.
Frú Kolbrún Daníelsdóttir lék
erfitt og fremur leiðinlegt grát-
hlutverk, heimasætuna og brúð-
ina Shirley Hornett, og náði
sums staðar góðum tökum á því.
Páll Helgason lék prestinn
Purefoy, sem kemur sem sátta-
semjari og hefur úrslitaáhrif á
gang málanna, sem vægast sagt
eru komin nokkuð úrleiðis og
gerir það vel.
í leikslok voru leikendur
klappaðir fram og fagnað ágæt-
lega. Formaður Leikfélagsins
Jóhann Ogmundsson ávarpaði
frú Emilíu nokkrum orðum og
færði henni fagra blómakörfu frá
L. A. í ávarpi sínu komst hann
m. a. svo að orði:
„Fyrir 30 árum sýndi Leik-
félag Akureyrar sjónleikinn
Ambrosius eftir Molbech. Þar
lék frú Emilía sitt fyrsta hlut-
verk fyrir Leikfélag Akureyrar
og þar telur frú Emilía sinn leik-
feril byrja, og á hún því nú 30
ára leikafmæli, og er það
ánægjulegt fyrir Leikfélag Ak-
ureyrar að frúin skuli geta hald-
ið upp á þetta merkisafmæli sitt
einmitt á sama stað og byrjað
var. Það er varla von að fólk,
sem ekki þekkir til, geti gert sér
í hugarlund allan þann tíma og
fyrirhöfn sem fer í að koma upp
einu leikriti, enda hafa margir
uppgefizt og þó tekur það ekki
nema kannski 2 mánuði. En
hvað þá á 30 árum.
Mörg eru vonbrigðin er mæta
góðum listamanni en það hlýtur
líka að vera gaman að sigra,
fmna að vel hafi verið gjört. —
Góður listamaður gefst aldrei
upp, hann setur sér markið hátt,
stefnir á hæsta tindinn. Frú
Emilía hefur sjálfsagt mætt von-
brigðum á sínum 30 ára leikferli,
en eg efa ekki að þau hafi þrosk-
að hana. Hún hefur líka sannar-
lega sigrað, og eg veit, að þeir
sigrar hafa glatt hana og gefið
henni aukinn þrótt, gera enn þá
betur.
Það er gaman að gleðja aðra,
vekja hressandi hlátur og fáir
leikarar hafa verið þar stórvirk-
ari en frú Emilía. Þó grunar mig,
að undir glettnu brosi, búi meiri
Framliald á bls. 14.
!
Jóhann Ögmundsson formaður Leikfélags Akurcyrar ávarpar frú Emilíu Jónasdóttur í Iok frum-
sýningarinar. — (Ljósm. Eðvarð Sigurgeirsson.)
I-
I_
Jóhann Frímann:
Áfmæfiskveðja fil Dags '!
Mark Tvain skrifaði eitt sinn
skemmtilega og fræga frásögn af
pví, þegar liann gerðist ritstjóri
búnaðarblaðs. Hann hafði ekki,
að eigin sögn, stórum meira vit
á landbúnaði en köttur á úthafs-
siglingum, enda fór æðimargt af-
skeiðis um ritmennskuna, og
stjórnarferill hans við búnaðar-
ritið reyndist bæði skammvinn-
ur og endaði með hörmungum.
Skopmeistaranum ameríska
hefði naumast orðið nokkur
skotaskuld úr því heldur, að rita
skemmtilegan og minnisstæðan
pistil um það, er ég gerðist rit-
stjóri þjóðmálablaðs, enda kynd-
ugt frásagnar á sína vísu, að
maður, sem verið hafði kennari
og skólastjóri frá unglingsaldri
að kalla og varla sinnt öðrum
viðfangsefnum að nokkru ráði
síðan, — skyldi allt í einu venda
sínu kvæði í kross og taka ótil-
neyddur upp nýtt starf og alls
óskylt hinu fyrra, og þá fyrst, er
hann var kominn undir miðjan
aldur. Ritsíjórnarferill minn
reyndist þá heldur ekki sérlega
langur, fremur en stjórnarskeið
Marks Tvains við búnaðarblaðið,
en ekki endaði hann þó með
neins konar ósköpum, heldur
hvarf ég aðeins til fyrri starfa, en
hafði blaðamennskuna raunar að
hjáverkum æðimörg ár eftir
þetta, þótt lítt væri ég við hana
kenndur fyrir mönnum, og var
þar farið að mínum eigin óskum.
’—5
Ekki man ég eftir mér svo
ungum, að pappír og prentsverta
hefðu ekki á mig kynleg og seið-
andi áhrif, og snemma tók ég að
brjóta heilann um leturtegundir,
„umbrot“, og allan annan frá-
gang og gerð blaða og bóka. í
foreldrahúsum gaf ég út „blöð“
og „tímarit" og annaðist þá alla
hluti sjálfur: samning ritsmíð-
anna, ritstjórnina, „prentunina“
— og lesturinn, því að ég mun
oftast hafa verið eini áskrifandi
og eini lesandi þessara ágætu
bókmennta! Ég hef aldrei síðan
veiáð algerlega laus við þessa
áráttu, og vissulega átti hún rík-
an þátt í því, að ég tók þá
ákvörðun á sínum tíma að segja
af mér skólastjórn í Reykholti —
þar sem ég hafði þó eignazt
margt vina og ágætra samstarfs-
manna við héraðsskólann — og
flytjast aftur norður liingað til
Akureyrar, þegar ritstjórastarf
bauðst við „Dag“ — ásamt öðr
um störfum á þeim sviðum, þar
sem ég kunni betur til verka. —
Þegar til átti að taka, var ég þó
mjög í vafa um þessa ráðabreytni
og kveið ákaflega fyrir því um
skeið, að ég mundi ekki reynast
maður til að fylla þá hít, sem
mér fannst blaðið þá vera. Er
enda líklegast, að sú vanmeta-
kennd hefði þrúgað mig lengi, ef
ég hefði ekki verið svo stálhepp-
inn að lenda nærri strax í all-
snarpri kosningahríð og ritdeil-
um, svo að ég gleymdi fljótt slík-
um grillum, a. m. k. í bráðina,
og skrifaði þá stundum ótrauðuj’
í kapp við prentvélarnar, þegar
á þurfti að halda í „hita bardag-
ans“, þótt annars reyndust mér
næturstundirnar tíðast drýgstar
Jóhann Frímann.
til ritstarfanna. — Mai'gai’
skemmtilegar minningar á ég frá.
þeim árum, þótt ekki gefist tórr.,
til að rekja þær hér nánar að
sinni.
Sérstök ánægja er mér ac
minnast ágætra samstarfsmannE.
við blaðið, prentsmiðjustjóra oc
prentara, en þó einkum vopna-
félaganna við ritstjórnina sjálfa:
Fy’rst Ingimars Eydals, síðar
Hauks Snorrasonar og loks nú-
verandi ritstjóra „Dags“, Erlings
Davíðssonar. Lengst og nánast
samstarf höfðum við Haukur um.
margra ára skeið, og bar þar
aldrei nokkurn skugga á, a. m. k.
ekki af hans hálfu, enda þótt ég’
væri þá oftast mjög öðrum og
óskyldum störfum hlaðinn og
gæti því löngum harla lítil af-
skipti haft af blaðinu, nema þá
helzt að sumrinu, í leyfum
Hauks, eða þegar sérstakar ann-
ir og umsvií kölluðu að honum
endranær. — Slíkra manna sem.
þessara þriggja er gott að minn-
ast.
Vafalaust á „Dagur“ enn um
sinn miklu og veglegu hlutverki
að gegna sem framherji og mál-
svari Framsóknarflokksins og
samvinnustefnunnar í bæ, héraði
og raunar landinu öllu. Þó að ég
hefði þar — á mínum stutta og
stopula blaðamannsferli — stund
um einna helzt áhuga fyrir let-
ursíðunum, stafkrókunum og'
„pólemikinni“ sem íþrótt vegna
íþróttarinnar — hefur blaðið þó
lengstum haft á að skipa skör-
ungum og áhugamönnum, sem
brunnið hafa í andanum að vinna
nefndum stefnumiðum og hug-
sjónum allt það gagn, er þeir
máttu. Og á meðan svo standa
sakir, er engu að kvíða um fram-
tíð blaðsins og ætlunarverk. —•
Megi „Dagur“ lengi lifa og
blómgast undir stjórn hæfra
manna og í þjónustu hollra liug-
sjóna.