Dagur - 10.08.1988, Blaðsíða 6

-8ÍQ-T áa«f.|;ia?8

ISLENSK 1IMA HIT
Á TÍMA.MÓTUM
ísienska tímaritaflóran er fjölskrúðug.
Tímaritaútgáfa hefur staðið í
miklum blóma undanfarin ár.
Ekki eru mörg ár síðan örfá
tímarit voru gefin út sem höfð-
uðu til almennings. Þar má
fyrst nefna Vikuna sem bráð-
lega verður fimmtug. „Sér-
hæfðari“ tímarit, eins og Sann-
ar sögur, Sakamál, Eros og
Tígulgosinn, höfðuðu til viss
hluta fólks, en stærstan hluta
markaðarins áttu „dönsku
blöðin“ svokölluðu. En svo fór
skriðan á stað með Nýju lífi,
Mannlífi, Húsi og híbýlum,
Gestgjafanum, Heimsmynd og
fleiri blöðum.
Samkvæmt tölum frá Lands-
bókasafninu eru um 300 tímarit
gefin út á íslandi í dag. Flest
þeirra eru sérfræðitímarit og
höfða til vissra starfsstétta. Þetta
eru t.a.m. rit kennara, iðnaðar-
manna og verkfræðinga.
íþrótta- og áhugahópar gefa
líka út mikið af ritum. Þau hafa
takmarkaða útbreiðslu og eru oft
innan vissra félaga eða bæjar-
félaga. Dæmi um slíka útgáfu er
Sagnir, rit sagnfræðinema við
H.Í., Skinfaxi, rit Ungmenna-
félags íslands, kvennablaðið
Vera og ársrit/leikskrár íþrótta-
félaga.
í næsta hóp er hægt að setja
nokkuð útbreidd blöð sem þó
höfða oft til vissra starfsstétta eða
hópa í þjóðfélaginu. í þessum
hópi eru blöð eins og t.d. Sjó-
mannablaðið Víkingur, sem
Farmanna- og fiskimannasam-
band íslands stendur að, Fiski-
fréttir og Bóndinn, sem Frjálst
framtak gefur út.
Síðan eru það tímaritin sem
reyna að höfða til sem flestra
landsmanna og hafa tekið drjúg-
an hluta af þeim markaði sem
erlendu blöðin, „dönsku blöðin“,
höfðu áður. Samkvæmt flestum
lesendakönnunum eru þar vin-
sælust, Mannlíf, Nýtt líf,
Hús&híbýli, Gestgjafinn og
Heimsmynd. Ný blöð sem eru
komin í þennan hóp eru Vikan
og Þjóðlíf.
Fyrir utan þennan hóp eru
tímarit eins og Samúel, sem virð-
ist eldast með ’68 kynslóðinni, og
tímarit sem höfða tií vissra líkams-
parta eða kynferðis, eins og t.d.
Við karlmenn og Við konur.
Reyndar skarast þessir hópar
mikið og er þessi flokkun ekki
gerð eftir ströngustu akademísku
reglum. Vikan er til að mynda
auglýst sem kvennablað en marg-
ir karlmenn lesa þó blaðið. Þjóð-
líf er gera athyglisverða tilraun
að skapa íslenskt „fréttamagasín“
eftir erlendum fyrirmyndum, þ.e.
hinu þýska Spiegel, breska blað-
inu The Economist og banda-
rísku blöðunum Times og News-
week.
í stuttri blaðagrein er ekki
hægt að gera raunhæfa úttekt á
íslenska tímaritamarkaðinum.
Flest bendir þó til að fækka muni
á markaðinum, sérstaklega ef
lagður verður á virðisaukaskattur
á sölu og auglýsingar í tímaritum
á næsta ári. Til að ræða þessi mál
fór Dagur á stúfana og heimsótti
þrjár ritstjórnarskrifstofur og tal-
aði við Steinar J. Lúðvíksson hjá
Frjálsu framtaki, Þórarinn Jón
Magnússon hjá Sam-útgáfunni og
Óskar Guðmundsson hjá Þjóð-
lífi. AP
„ Tímarita-
markadurinn var
alltaffyrir hendi"
- segir Steinar J. Lúðvíksson aðalritstjóri hjá Frjálsu framtaki
Risinn á íslenska tímarita-
markaðinum er fyrirtækið
Frjálst framtak. Það gefur út
hvorki meira né minna en 16
tímarit, m.a. Mannlíf, Nýtt líf,
Gestgjafann, Bóndann, Fiski-
fréttir og íþróttablaðið. Við
litum inn í höfuðstöðvar fyrir-
tækisins á Bíldshöfða og rædd-
um við Steinar J. Lúðvíksson
aðalritstjóra.
Fyrsta spurningin sem við
lögðum fyrir Steinar var hver
væri ástæðan fyrir hinu góða
gengi fyrirtækisins.
„Það er fyrst og fremst góð
stjórnun og skynsamlegar fjár-
festingar á réttum tíma. Frjálsu
framtaki hefur smám saman vax-
ið fiskur um hrygg og með stækk-
un fyrirtækisins hefur tekist að ná
betri nýtingu úr sameiginlegum
kostnaði. Þar má t.d. nefna að
ekki hefur verið fjölgað í bók-
haldsdeildinni, þrátt fyrir aukinn
fjölda tímarita hjá fyrirtækinu.
Dreifing, auglýsingasala og inn-
heimta er einnig mun markvissari
í svona stærri einingu. í stuttu
máli má segja að sameiginlegur
kostnaður sé svipaður við að gefa
út eitt blað og mörg.“
- Nú eru ekki mjög mörg ár
síðan einungis eitt eða tvö tímarit
voru gefin út á íslensku fyrir
almennan markað. Hver er ástæð-
an fyrir þessari „sprengingu“ á
markaðinum?
„Það var alltaf tímaritamark-
aður til staðar hér á landi. Hon-
um var bara sinnt af erlendum
tímaritum, „dönsku blöðunum"
svokölluðu. Frjálst framtak var
eitt af fyrstu fyrirtækjunum til að
sækja inn á þennan markað og
festi sig fljótlega í sessi.
Markaðurinn hefur í sjálfu sér
ekkert stækkað og sókn íslensku
tímaritanna hefur verið á kostn-
að þeirra erlendu. Hins vegar er
þetta sífelld barátta við þau
útlensku því þau eru gefin út í svo
miklu stærra upplagi en þau
íslensku. Kostnaðurinn við hvert
eintak er því miklu minni, en við
getum ekki verið mikið dýrari en
þau ef við ætlum okkur að selja
þau til íslenskra neytenda."
- Nú gefið þið út tvö tímarit,
Mannlíf og Nýtt líf, sem virðast
höfða til svipaðs markaðar. Er
skynsamlegt að gefa út tímarit,
sem e.t.v. eru í samkeppni hvort
við annað?
„Bæði tímaritin ganga vel og
miðað við lesendakannanir höfða
þau ekki til alveg sama hóps af
fólki. Auðvitað skarast lesenda-
hópurinn eitthvað, en það kemur
ekki niður á sölunni. Við munum
því halda áfram að gefa út Mann-
líf og Nýtt líf meðan það er mar-
kaður fyrir þau bæði.“
- Nú eru öll ykkar blöð prent-
uð hér á landi. Hefur það komið
til greina að prenta blöðin
erlendis?
„Það hefur verið „prinsip" mál
hjá okkur að prenta blöðin hér
heima. Tímaritaprentun skapar
töluverða vinnu hér á landi og við
viljum leggja okkar af mörkum
til að halda þessum iðnaði gang-
andi á íslandi. Hins vegar höfum
við látið kanna hvað það myndi
kosta að láta prenta þessi tímarit
erlendis og að meðaltali myndi
það kosta 20-25% minna. Við
vonum að stjórnvöld láti ekki
verða að því að leggja virðis-
aukaskatt á sölu tímarita, því þá
er hætt við því að við yrðum að
ná kostnaði niður á annan hátt
t.d. með því að prenta erlendis.“
- Framtíðin á íslenska tíma-
ritamarkaðinum.
Steinar J. Lúðvíksson aðalritstjóri hjá Frjálsu Framtaki.
„Ég sé ekki mikla breytingu1
framundan. Það er að vísu alltaf
erfitt að spá fyrir um framtíðina,
en ég held að það verði alltaf ein-
hverjir bjartsýnismenn sem muni
reyna fyrir sér á þessum markaði.
Ef stjórnvöld láta verða af því að
setja álögur á sölu og auglýsingar
tímarita, gæti þetta þó eitthvað
breyst og þá er hætt við því að
hart verði í ári hjá útgáfufyrir-
tækjum." AP