Dagur - 19.11.1988, Qupperneq 4

4 - DAGUR - 19. nóvember 1988
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31,
PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI, S(MI: 24222
ÁSKRIFT KR. 800 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ 70 KR.
GRUNNVERÐ DÁLKSENTIMETRA 530 KR.
RITSTJÓRI:
BRAGI V. BERGMANN (ÁBM.)
FRÉTTASTJÓRI: KRISTJÁN KRISTJÁNSSON
UMSJÓNARMAÐUR HELGARBLAÐS: STEFÁN SÆMUNDSSON
BLAÐAMENN:
ANDRÉS PÉTURSSON (íþróttir),
ÁSLAUG MAGNÚSDÓTTIR, BJÖRN JÓHANN BJÖRNSSON
(Sauöárkróki vs. 95-5960), EGILL H. BRAGASON,
FRÍMANN HILMARSSON (Blönduósi vs. 95-4070),
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík vs. 41585),
JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON
(Reykjavík vs. 91-17450, pósthólf 5452, 105 Reykjavík),
MARGRÉT ÞÓRA ÞÓRSDÓTTIR, ÓSKAR ÞÓR HALLDÓRSSON,
STEFÁN SÆMUNDSSON, VILBORG GUNNARSDÓTTIR,
LJÓSMYNDARAR: GUÐMUNDUR HRAFN BRYNJARSSON,
TÓMAS LÁRUS VILBERGSSON,
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRIMANN FRÍMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI:
HAFDI'S FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASÍMI 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Fiskvinnslaii
komin í þrot
Staða fiskvinnslunnar er afar slæm um þessar
mundir, jafnvel verri en hún hefur verið um
áratugaskeið. Þegar haft er í huga að hráefnis-
skortur er víða yfirvofandi, þar sem aflakvótinn er
á þrotum, er ljóst að staðan mun síst batna fram til
áramóta. Þjóðhagsstofnun áætlar að hallinn á fisk-
vinnslunni í heild nemi nú um 6% og miðað við þær
forsendur, sem liggja til grundvallar þjóðhagsáætl-
un næsta árs, er svartnætti framundan. Verulegur
samdráttur er fyrirsjáanlegur í sjávarafla á næsta
ári því sjávarútvegsráðuneytið hefur tekið ákvörð-
un um að minnka sóknina í þorsk- og karfastofninn
um 10%. Svo mikill samdráttur hefur auðvitað gíf-
urleg áhrif til hins verra á stöðu útgerðar og fisk-
vinnslu í landinu.
Forystumenn fiskvinnslunnar hafa sagt að fisk-
verð á erlendum mörkuðum þurfi að hækka um
tugi prósenta til þess að fiskvinnslan standi af sér
þá erfiðleika, sem framundan eru. Engin von er til
þess að svo verði. Staðreyndin er sú að í fiskvinnsl-
unni, eins og öðrum rekstri, eru einungis tvær leið-
ir færar þegar endar ná ekki saman. Annars vegar
að lækka kostnaðinn og hins vegar að hækka tekj-
urnar. Við blasir að tekjurnar verða ekki hækkaðar
nema með gengisfellingu, eins og málum er komið
og sú krafa heyrist æ oftar þessa dagana. En
spurningin er bara sú hvort gengisfelling hafi ein-
hver áhrif. Reyndar er það rétt að raungengi krón-
unnar hefur ekki verið hærra um margra ára skeið
en jafnframt er ljóst að gengið hefur þegar verið
fellt um rúmlega 20% á þessu ári. Sú gengisbreyt-
ing hefur ekki hjálpað upp á sakirnar. Reynslan
sýnir að gengisfelling er því miður haldlaus
skammtímalausn, nema henni fylgi mjög öflugar
og víðtækar hliðarráðstafanir. Áhrif gengisfellingar
verður að taka algerlega út úr hagkerfinu ef hún á
að koma að gagni. Það má því fullyrða að í gengis-
fellingu felst engin lækning meðan vísitölubinding
er við lýði.
Sem fyrr segir er hin leiðin sú að lækka kostnað-
inn. Fjölmargt er hægt að gera til þess. Brýnasta
og veigamesta aðgerðin er að lækka fjármagns-
kostnað fiskvinnslufyrirtækja, en sá kostnaður er
geigvænlegur. Annað veigamikið atriði er að draga
enn frekar úr þenslu og verðbólgu innanlands.
Fullreyna þarf þessa leið áður en gripið verður til
óyndisúrræða á borð við gengisfellingu.
Steingrímur Hermannsson, forsætisráðherra,
sagði í ræðu á aukafundi Sölumiðstöðvar hrað-
frystihúsanna á miðvikudag, að líklega værum við
nær þjóðargjaldþroti en nokkru sinni fyrr. Það
gjaldþrot blasir við ef ekki tekst að rétt hag fisk-
vinnslunnar á næstu vikum. BB.
myndbandarýni
Stórbrotið
meistara-
verk
Vidcoland: Das Boot (The Boat)
Útgcfandi: Myndbox
Leikstjóri: Wolfgang Petersen
Aðalhlutvcrk: Jurgen Prnchnow, Hcrbert
Grönemeyer, Klaus Wennenmann
Þýsk, 1981, 128 mínútur
Aldurstakmark: 12 ár
Pessi þýska stórmynd skaut leik-
stjóranum Wolfgang Petersen
upp á stjörnuhimininn og það
ekki að ástæðulausu. Það er
nefnilega ekki á hvers manns færi
að gera rúmlega tveggja tíma
spennumynd um lífið í kafbáti án
þess að svæfa áhorfendur. Wolf-
gang greiðir út öllum helstu
vandamálunum með aðstoð
frábærra tæknimanna og leikara.
Das Boot, eða The Boat eins og
hún er kynnt á kápu spólunnar,
er mynd sem hægt væri að skrifa
langa og lærða ritgerð um en ég
læt mér nægja að drepa á helstu
atriðunum. Við kynnumst áhöfn
kafbátsins U-96 fyrst á veitinga-
húsi í Frakklandi þar sem gleðin
og ærslin eru alls ríkjandi. Uti
fyrir geisar seinni heimsstyrjöldin
og ekki líður á löngu þar til U-96
er kallaður á vettvang.
Aðalsöguhetjurnar í þessari
mynd eru skipherrann (Jurgen
Prochnow), liðsforingi og frétta-
maður sem fékk að fljóta með
(Herbert Grönemeyer) og yfir-
vélstjórinn (Klaus Wennemann).
Þessir ágætu menn sýna allir stór-
leik og það sama má segja um
aðra leikara. Áhrifahljóð eru líka
með þeim ósköpum að þegar
myndin var sýnd í kvikmynda-
húsum urðu áhorfendur ýmist
sjóveikir eða fylltust innilokunar-
kennd. Þessi þáttur kemst ekki
eins vel til skila í 20 tommu mónó
sjónvarpstæki.
Félagarnir í U-96 eru lengi á sjó
án þess að finna nokkurt breskt
skip til þess að skjóta í kaf. Lífið
í svona sardínudósum er ólýsan-
legt, t.a.m. er aðeins eitt salerni
fyrir hátt í 50 manns. Menn verða
að trúa á tilganginn til þess að
brotna hreinlega ekki niður.
Loks kemst U-96 í feitt, en lendir
þá í bardaga við breska freigátu.
Bardagaatriðin eru sérlega vel
útfærð og trúverðug. Ekki vildi
ég vera lokaður í svona dós neð-
ansjávar þegar djúpsprengjur
skekja allt og tæta. Orvæntingin
og margvísleg áhrif innilokunar-
innar komast sérlega vel til skila
hjá leikstjóranum og leikurunum
og útkoman er sú, að Das Boot
er ein af betri myndum sem mað-
ur hefur séð. Auðvitað eru þetta
hetjur, en þarna er enginn
Schwarzenegger eða Stallone.
Og endirinn, hann er rosalegur.
Já, maður svitnaði, táraðist, hló
og skalf, slík voru áhrifin. Stór-
brotinn endir á stórgóðri mynd.
SS
Afbrýði-
semi, ást
og morð
Vidcolund: Blood Kelatives
Leikstjóri: Claude Chabrol
Byggö á skáldsögu Ld McBain
Aðalhlutverk: Donald Sutherland, David
Hcmmings, Donald Pleasence
Sýningartínii: 90 inínútur
Aldurstakmark: 16 ár
Söguþráðurinn í Blood Relatives
er býsna slunginn og lausnin
kemur mörgum á óvart.'Samt
sem áður gefur titill myndarinnar
til kynna ákveðin blóðbönd sem
gera það að verkum að hringur-
inn um morðingjann þrengist
mjög. Þetta finnst mér draga
nokkuð úr spennu myndarinnar
og mátti hún varla við því.
Blood Relatives fjallar um leit að
morðingja ungrar stúlku. Lík
hennar er þannig útleikið að talið
er fullvíst að hún hafi orðið fórn-
arlamb kynferðisglæpamanns.
Stjúpsystir hennar sleppur naum-
lega og tilkynnir glæpinn og lög-
reglumaður sem Donald Suther-
land leikur tekur að sér málið.
Eftir þessa kynningu segir mynd-
in tvenns konar sögur. Annars
vegar lýsir hún rannsókn málsins
og hins vegar aðdragandann að
morðinu. Þar koma hin myrta við
sögu, stjúpsystir hennar og
-bróðir svo og stjúpforeldrar.
Einnig vinnuveitandi stúlkunnar.
Þarna er rakin ástarsaga, hinn
klassíski þríhyrningur, sem þó er
sveipaður hulu sifjaspella.
Þessar sögur eru að mörgu leyti
vel sagðar og leikstjóranum tekst
vel upp, að því undanskildu að
spennan hefði mátt vera meiri og
ekki eru allir leikararnir jafn
öruggir í hlutverkum sínum. I
kynningu á bakhlið spólunnar
segir: „Hinn ískaldi Donald
Sutherland og hinn ógnvekjandi
Donald Pleasence sýna stórbrot-
inn leik í þessari dularfullu lög-
regluspennumynd. “
Þetta er bull. Auðvitað stendur
Donald Sutherland yfirleitt fyrir
sínu, en þó hef ég vart séð hann
eins áhugalausan og í þessari
mynd, a.m.k. eru tilþrifin engin.
Donald Pleasence er hér í algjöru
aukahlutverki og kemur málinu
lítið við.
Það er margt gott við Blood
Relatives, en sem spennumynd
rís hún ekki upp úr meðal-
mennskunni.
SS
MARCOTKITOER BARRY BOSTWICI
MSaTONYLOBlANCO
250 Kfí.
18
wmuvmm,.,. immimm
Lævís o g
lipur
kvenna-
morðingi
Videoland: Body of Evidence
Útgcfandi: Steinar
Leikstjóri: Roy Campanella II
Aðalhlutverk: Margot Kidder, Barry
Bostwick, Tony Lo Bianco
Bandarísk, 90 mínútur
Aldurstakmark: Bönnuð yngrí en 16 ára
Kvennamorðingjar eru gríðar-
lega algengir í bandarískum bíó-
myndum. Fögur kona, alein í
stóru húsi, karlkyns morðingi
læðist að henni, þrúgandi
spenna, tónlist, skelfing, morð.
Síðan endurtekur þetta ferli sig
uns morðinginn næst eða lætur
lífið. En auðvitað eru þessar
kvennamorðingjamyndir ákaf-
lega misjafnar.
Body of Evidence er í betri
kantinum, enda frumlegri að
uppbyggingu og vandaðri en
flestar myndir í þessum dúr og
moll. Sumum kann að finnast
það óþarfi hjá Roy Campanella
II (handritshöfundi, framleið-
anda og leikstjóra) að svipta hul-
unni af morðingjanum svo
snemma sem raun ber vitni en
þessi taktík hefur gefið góða
raun, sbr. Frenzy , og gerir það
sánnarlega hér. Áhorfendur vita
hver morðinginn er, en fórnar-
lömbin ekki.
Meginþráður myndarinnar er
spunninn í kringum krufninga-
lækninn (Barry Bostwick), sem
fær fórnarlömb getulausa
kvennamorðingjans og kyrkjar-
ans til rannsóknar, eiginkonu
hans (Margot Kidder) og rann-
sóknarlögreglumanninn Evan
(Tony Le Bianco).
Leitin að morðingjanum geng-
ur illa. Hann er slunginn. Þó vita
menn að hann myrðir bara fagrar
konur með brúnt hár. Morðing-
inn er kynferðislega brenglaður.
Það eina sem kemur honum til
eru hreyfingarlausar konur, eða
algjörlega lífvana.
Margot Kidder sýnir ágæt
tilþrif, verst hvað hún er lík Völu
Matt til munnsins. Hún túlkar
skelfinguna vel, en hins vegar
finnst mér barnalega unnið úr
grunsemdum hennar. Aldrei hef
ég verið hrifinn af Barry
Bostwick, þeim stífa og væmna
leikara, en hér kemur hann á
óvart. Tony Lo Bianco er góður.
Það er margt gott við Body of
Evidence og Roy Campanella II
má vel við sinn hlut una, sérstak-
lega handritið. SS