Dagur - 29.11.1990, Side 4

4 - DAGUR - Fimmtudagur 29. nóvember 1990
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31,
PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI, SÍMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 1000 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ 90 KR.
GRUNNVERÐ DÁLKSENTIMETRA 725 KR.
RITSTJÓRi: BRAGI V. BERGMANN (ÁBM.)
FRÉTTASTJÓRI: KRISTJÁN KRISTJÁNSSON
RITSTJÓRNARFULLTRÚI: EGILL H. BRAGASON
BLAÐAMENN:
JÓN HAUKUR BRYNJÓLFSSON (Iþróttir),
SKÚLI BJÖRN GUNNARSSON (Sauðárkróki vs. 95-35960),
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavfk vs. 41585),
JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON, ÓLI G. JÓHANNSSON,
ÓSKAR ÞÓR HALLDÓRSSON, STEFÁN SÆMUNDSSON,
ÞÓRÐUR INGIMARSSON, LJÓSMYNDARI: KJARTAN ÞORBJÖRNSSON
PRÓFARKALESTUR: SVAVAR OTTESEN
ÚTLITSHÖNNUN: RlKARÐUR B. JÓNASSON, ÞRÖSTUR HARALDSSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FI-.lMANN FRÍMANNSSON
DREIFINGARSTJÓRI:
INGVELDUR JÓNSDÓTTIR, HEIMASÍMI 22791
FRAMKVÆMDASTJÓRI: HÖRÐUR BLÖNDAL
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
SÍMFAX: 96-27639
Atvinnustefiia bæjarfélaga
Atvinnumál brenna sífellt á íbúum lands-
byggðarinnar, vegna fólksstreymis til höfuð-
borgarsvæðisins. Sigurður J. Sigurðsson, for-
maður bæjarráðs Akureyrar, ræðir þessi mál í
grein sem birtist í Degi undir fyrirsögninni
„Barátta — ekki barlómur." Sigurður bendir á
að í sveitarfélögum þar sem áfalla í atvinnulíf-
inu hafi minnst gætt á undanförnum árum
hafi sveitarstjórnirnar nánast ekkert gert til
að styðja við atvinnumálin. Hins vegar fari
mestur tími sveitarstjórnarmanna á lands-
bygginni í þessi mál.
„Sveitarsjóðir reyna að taka þátt í atvinnu-
lífinu með beinum og óbeinum stuðningi. Oft-
ast þarf að taka lán til þess að veita nýju fjár-
magni inn í atvinnulífið, sem seint skilar bein-
um arði og takmarkar því um leið svigrúm
sveitarstjórna til annarra framkvæmda og
þjónustu. Þessum skollaleik þarf að hætta
með einum eða öðrum hætti. Þetta leiðir að-
eins til þess að þegar fram líða stundir verða
sveitarstjórnir á allan hátt svo aðþrengdar að
svigrúm til þess að sinna almennum þjón-
ustustörfum íbúanna verður ekkert. Sveitar-
félögin þurfa sína tekjustofna til að standa
undir lögboðnum framkvæmdum, “ segir Sig-
urður m.a. í grein sinni.
Hér er komið að lykilatriði í fjármálastjórn-
un sveitarfélaga. íbúarnir gera eðlilega þá
kröfu að sveitarfélögin komi til hjálpar þegar
harðnar á dalnum í atvinnumálum. En hvað
geta sveitarfélögin gert? Það hlýtur að mark-
ast af tekjum þeirra og skuldastöðu. Sigurður
bendir réttilega á annmarka þá og takmörk,
sem sveitarfélögum eru sett varðandi beina
þátttöku í atvinnulífi. Það hlýtur að vera aug-
ljóst mál, að ekki gengur til lengdar að safna
skuldum til að halda uppi atvinnu eða byggja
upp ný atvinnutækifæri. Hitt er annað mál að
í mörgum tilvikum er það beinlínis skylda
bæjarfélaga að koma fyrirtækjum til hjálpar á
erfiðum tímum, og hjálpa þeim þannig yfir
erfiðasta hjallann. Hvernig hefði farið fyrir
Útgerðarfélagi Akureyringa hf. ef Akureyrar-
bær og Kaupfélag Eyfirðinga hefðu ekki kom-
ið þar til víðtækrar hjálpar á sínum tíma, þeg-
ar félagið var að lognast út af? Á þeim tíma
var rétt ákvörðun tekin, sem réði miklu um
framtíðarheill byggðarinnar við Eyjafjörð.
Þótt bæjarfélögum séu takmörk sett í
atvinnumálum hvað beina fjármagnsútvegun
snertir má hinn þátturinn ekki gleymast, sem
er opinber hvatning og óbeinn stuðningur við
atvinnulífið. Bæjarstjórnir geta um margt ver-
ið stefnumarkandi um nýjungar í atvinnumál-
um, og sú krafa er einnig gerð til bæjarstjórn-
ar Akureyrar. EHB
Fasteignakaup -
Mikil umræða er nú í gangi um
ágæti húsbréfa, sem er nýtt láns-
form til fjármögnunar við íbúðar-
kaup. Mikil afföll nú, hafa orðið
til þess að nokkurs ótta hefur
gætt um það, hvort þetta láns-
form sé eins gott og af hefur verið
látið.
Hafa verður í huga, að ekki er
enn komin nein markviss reynsla
á þetta nýja lánakerfi, sem er að
því leyti til ólíkt öðrum lánsform-
um, að verðgildi húsbréfa er um
margt líkara verðgildi hluta-
bréfa, þ.e.a.s. gengisskráning
(verðgildi) bréfanna er breytilegt
frá einum tíma til annars, fram-
boð og eftirspurn ásamt ávöxtun-
arkröfu, ræður mestu um verð-
gildið, sem skráð er daglega hjá
verðbréfafyrirtæk j um.
Hin miklu afföll nú á bréfun-
um, eða allt að 15% nú síðustu
vikuna, verða að teljast mjög
óeðlileg, og með öllu óskiljanlegt
hvers vegna Seðlabanki íslands,
greip ekki til þess ráðs að kaupa
verulegt magn bréfa til að tryggja
stöðugleika og hamla gegn offram-
boði. Með því móti hefði verið
hægt að halda aftur af afföllun-
um, sem eðlilegt er að séu innan
markanna 8-10%, miðað við nú-
verandi aðstæður á fjármagns-
mörkuðum.
En það er ekki nokkur vafi á
því, að með tímanum, þ.e.a.s.
þegar húsbréfin hafa náð eðli-
legri fótfestu á verðbréfamörkuð-
um, og sannað ágæti sitt við fjár-
mögnun íbúðarhúsnæðis og sem
ávöxtunarleið, munu þau reynast
bæði traustur og þægilegur val-
kostur.
Einn aðalkosturinn við hús-
bréfakerfið er, að allir eiga jafn-
an aðgang að lánum, er geta-
Tryggvi Pálsson.
numið allt að 65% af íbúðar-
verði/brunabótamati, án tillits til
fjölskyldustærðar, aðildar að líf-
eyrissjóði eða hvort viðkomandi
á íbúð eða hefur fengið áður lán
frá Húsnæðist. rík. til íbúðar-
kaupa. Biðin eftir lánsloforði
sem gat tekið allt að 2-3 ár, er
ekki lengur fyrir hendi, þar sem
Húsbréfadeild H. rík. afgreiðir
umsóknir nær samstundis, eða
innan 15 daga frá því umsókn
berst þeim. Til þess að fá hús-
bréfalán, þurfa umsækjendur að
fá sig metna hjá Húsbréfadeild,
en við mat á því hversu dýra íbúð
umsækjandi má kaupa, er lagt til
grundvallar eigið fé og launatekj-
ur viðkomandi. Slíkt fyrirkomu-
lag ætti að koma í veg fyrir það
að ráðist sé í að kaupa of dýra
eign, sem ætti að fyrirbyggja
greiðsluerfiðleika og vanskil,
með öllum þeim hremmingum
sem því fylgir. Stór hluti fast-
eignakaupenda síðustu ára, lenti
í verulegum erfiðleikum vegna
skammtímalána sem algengt var
að væri á bilinu 65-75% af heild-
Heföbundin kaup
Kaupverö 7.000.000 kr.
75% út á árinu
25% á 4 árum,
óverötryggt
Núviröi sem
seljandi fær:
Útreikningur Landsbréfa hf.
kr. 6.484.702
Útreikningur Farteignamats rikisins
kr. 6.550.1
Kaup meö húsbréfum
Kaupverö 7.000.000 kr.
35% viö undirskrift
65% í húsbréfum
Núviröi sem
seljandi fær:
Útreikningur Landsbröfa hf.
kr. 6.507.514
Útreikningur Farteignamats rfkisins
kr. 6.390.00^^
tónlist
Húsbréf
arverði fasteigna. Með tilkomu
húsbréfanna lækkar þetta hlutfall
niður í 35%, svo segja má að
flestir seljendur fái nú eignir sín-
ar nær staðgreiddar, þ.e.a.s.
útborgun 35% (oftast greitt inn-
an 12 mánaða) og afgangurinn
með húsbréfi 65%, og eða yfir-
teknum eldri lánum H. rík.
Við mat á því hvort hagstæð-
ara sé fyrir seljendur að selja
samkvæmt húsbréfakerfinu, þrátt
fyrir nokkur afföll, eða með
gömlu hefðbundnu aðferðinni, er
fróðlegt að skoða samanburð á
sölu eignar sem Landsbréf hf. og
Fasteignamat ríkisins gerðu á
hvort í sínu lagi.
Sjá meðf. mynd.
Við samanburðinn er munur-
inn nánast enginn fyrir seljand-
ann. Þá verður og að hafa það í
huga, að húsbréf getur seljandi
notað áfram við kaup á annarri
eign, og er þá ekki um nein afföll
að ræða. Þannig gæti sama hús-
bréfið hugsanlega gengið milli
nokkurra aðila án affalla, eða þar
til breyta þarf því í peninga.
TJm það hvort afföll af húsbréf-
um myndi ekki leiða til hækkun-
ar á fasteignum, er ekki að sjá að
sú raunin hafi orðið á hingað til.
Ekki er heldur sýnileg nein breyt-
ing nú þó svo húsbréfakerfið opni
fyrir lánveitingar til nýbygginga
frá 15. nóvember. Það sem ntun
ráða mestu um breytingar á fast-
eignaverði umfram eðlilega verð-
lagsþróun, hlýtur alltaf að vera
markaðurinn sjálfur, þ.e.a.s.
framboð og eftirspurn.
Það má þó öllum ljóst vera sem
kynna sér húsbréfakerfið, að það
ætti í öllu falli að leita til mun
öruggara fasteignaviðskipta en
verið hafa. Báðir aðilar byggja
viðskiptin á traustari grunni þar
sem lánsviðskipti þeirra í milli
utan útborgunar, verða nánast
alveg úr sögunni.
Mikilvægast verður þó alltaf
fyrir aðila í fasteignaviðskiptum,
að leita sér traustrar ráðgjafar
hjá þeim aðilum sem þær geta
bestar veitt. Flestir eru að með-
höndla stærstan hluta aleigunnar,
og því ríður á miklu að vel sé að
málurn staðið og vel um alla
hnúta búið.
Tryggvi Pálsson.
Höfundur vinnur sem sölumaður á fast-
eignasölu.
Söngur á sal
- söngtónleikar Hólmfríðar Benediktsdóttur
Hólmfríður Benediktsdóttir á sér
talsvert langan feril sem söng-
kona. Hún hefur numið söng hér
á landi og einnig út fyrir land-
steina og var í Bandaríkjunum
við nám fyrir nokkrum árum.
Hólmfríður hefur átt talsvert á
brattann að sækja á söngferli sín-
um. Rödd hennar reyndist ekki
svo þjál og auðmótuð sem æskilegt
hefði verið. Því hefur Hólmfríð-
ur orðið að leggja hart að sér og
vinna af mikilli marksækni að list
sinni. Þetta hefur Hólmfríður svo
sannarlega gert. Slíkt mætti
verða þeim, sem hafa löngun til
að feta hina iðulega þyrnum
stráðu braut listanna, til eftir-
breytni - og ekki síður það, að
gefast aldrei upp, heldur hafa
unun og ánægju af erfiðinu og
finna til gleði í því, sem ávinnst
hverju sinni.
Því verður ekki haldið fram
hér, að Hólmfríður hafi lokið leit
sinni og námi, en henni hefur
vissulega skilað fram á veginn og
það ekki lítið. Á söngtónleikun-
um 24. nóvember á sal Tónlistar-
skólans á Akureyri, sem hún hélt
með dyggu atfylgi Juliet Faulkner,
píanóleikara, kom greinilega
fram, hve miklu Hólmfríður hef-
ur bætt við sig í tónmyndun,
raddbeitingu, túlkun og fasi.
Söngskrá Hólmfríðar var mjög
fjölbreytt. Hún flutti nokkur lög
eftir Gylfa Þ. Gíslason og Eyþór
Stefánsson og gerði það snyrti-
lega. Þessi lög voru fremst á
söngskránni og svo virtist, sem
söngkonan hefði ekki að fullu
sungið sig inn. Vald hennar á
flutningi óx, þegar á leið tónleik-
ana. Röddin varð styrkari og tón-
myndun öruggari og sú innilega
gleði, sem Hólmfríður hefur af
því að miðla list sinni og iðka
hana varð greinileg.
í túlkun sinni kom Hólmfríður
víða við í litrófi tilfinninganna.
Efni verkanna lýsti fas hennar og
raddbeitingu. Reyndar virðist á
stundum keyra nokkuð úr hófi,
en vissulega er þó miklum mun
skemmtilegra, að listamaðurinn
sýni, að hann meini eitthvað með
flutningi sínum, en að hann komi
fram sem hvert annað gjallar-
horn.
Hólmfríður gæti átt erindi á
söngleikasvið. Að minnsta kosti
væri gaman að sjá hana reyna við
slíkt. Harmur og tregi koma fram
í til dæmis aríum eftir Puccini,
glettni ríkti í fimm gamansöngv-
um eftir Atla Heimi Sveinsson og
talsvert áferðargóður söngleikja-
blær var yfir flutningi þriggja laga
eftir George Gershwin. Raunar
virtist hraðinn fullnærri efri
mörkum í þessum lögum, nema
einna helst því síðasta, „The man
I love“.
Tónleikum Hólmfríðar lauk á
þrem aríum eftir Puccini. í þeim
virtust háir tónar valda nokkrum
vanda. Ef til vill hefur röddin
verið orðin þreytt.
Juliet Faulkner er natinn og
vandvirkur undirleikari. Hún
fylgdi Hólmfríði mjög vel og
studdi hana af alúð. Ef nokkuð
má að finna, var það einna helst,
að á stundum hafi ekki verið
alveg nógu mikil ákveðni í undir-
leiknum, en það heyrði þó til
undantekninga.
Tónleikarnir voru vel sóttir.
Áheyrendur tóku söng Hólmfríð-
ar vel og hún söng tvö aukalög;
bæði eftir Sigvalda Kaldalóns.
Haukur Ágústsson.