Dagur - 29.08.1992, Blaðsíða 10

10 - DAGUR - Laugardagur 29. ágúst 1992
„Tæknimaður þessarar útsendingar var Bjöm Sigmundsson.“ Þeir eru örugg-
lega fáir útvarpshlustendurnir sem kannast ekki við að hafa heyrt þessa setningu
hljóma á eftir útvarpsefni af ýmsu tagi á undanförnum árum. Við fáum oft að
kynnast fólkinu á bak við raddirnar í útvarpinu og andlitin á sjónvarpsskjánum
því af einhverjum ástæðum, á það greiðan aðgang að sviðsljósinu. En fólkinu
sem vinnur á bak við tjöldin hjá fjöhniðlunum eru sjaldan gerð skil og því má
ekki gleyma að án þeirra yrði ekkert um útsendingar eða blöð. Hér á eftir mun-
um við kynnast verðugum fulltrúa þeirra.
Hann heitir Björn Sigmundsson, er fædd-
ur 17. febrúar 1945 í húsi númer 47 við
Brekkugötu á Akureyri. Björn er sonur Sig-
mundar Björnssonar, sem nú er látinn en
var oft kenndur við „kjötbúðina" og Sigrún-
ar Gísladóttur frá Súðavík. Börn þeirra
urðu tvö, en bróðir Björns þremur árum
eldri er ívar „Fjallkóngur" í Hlíðarfjalli.
Fram að fermingu Björns bjó fjölskyldan
við Brekkugötuna en fluttist þá að Löngu-
mýri 20 og bjuggu hjónin þar til ársins 1974
að húsið sprakk í loft upp og hvarf, eins og
Björn orðar það. „Það varð gufusprenging í
því þegar 4.800 lítra heitavatnsdunkur
sprakk. Foreldrar mínir voru í fríi erlendis
og ég átti að gæta hússins. Húsið sprakk rétt
fyrir klukkan átta að morgni en kvöldið
áður hafði ég ekið framhjá því og ætlaði að
líta inn til að athuga hvort allt væri ekki í
lagi. Þegar til kom, var ég ekki með lykla og
ákvað að renna heim eftir þeim. Ég bjó úti
í Þorpi og þegar þangað kom, nennti ég
ekki til baka og ákvað að koma við morgun-
inn eftir áður en ég færi í vinnu klukkan
átta. Daginn eftir svaf ég yfir mig og fór því
aldrei inn í húsið. Kannski hefur þetta
bjargað mér því kunnugir segja að ef ég
hefði farið inn í húsið, hefði ég heyrt að
eitthvað væri að og líklega dvalið við til að
reyna að gera eitthvað í málunum.1’
Mál þetta olli miklu fjaðrafoki því þrjár
ketilsprengingar urðu í húsum á landinu á
stuttum tíma. Á Akureyri greip um sig hálf-
gert æði því mörg hús voru kynt með þess-
um hætti og í fyrirsögn í Degi á þessum tíma
sagði: „Akureyringar sofa á sprengjum.1'
Rústum hússins við Löngumýri var rutt í
burtu eftir sprenginguna og það endurbyggt
frá grunni. Foreldrar Björns bjuggu því
áfram á sama stað en í nýju húsi.
Skrúfaði allt í sundur
Bræðurnir gengu hefðbundinn menntaveg;
fyrst í Barnaskóla íslands og nágrennis,
þaðan fóru þeir í Gagnfræðaskólann og loks
í rafeindavirkjun í Iðnskólanum. Aðspurð-
ur um áhugann á faginu sagði Björn glott-
andi þá sögu að frænka hans hafi ávallt sagt
um hann sem barn, að það þyrfti að gefa
honum í jólagjafir eitthvað sem hann gæti
skrúfað í sundur. „Þetta passaði. Aðfanga-
dagskvöld var yfirleitt ekki liðið þegar allt
var komið í sundur hjá mér. En mér tókst
samt alltaf að koma öllu saman aftur.“
Eftir nám fór hann í almenna verka-
mannavinnu í bænum, vann m.a. hjá
Prjónastofunni Heklu í tvö ár, því hann
sagðist ekki hafa verið ákveðinn í því hvað
hann ætlaði að gera.
Leið Björns lá síðan til náms í Noregi þar
sem hann fór í íþróttakennaraskóla einn
vetur. „Eftir það var ég ákveðinn í að læra
rafeindavirkjun í skóla í Horten og fara svo
og læra á fiskileitartæki hjá Simrad. Ég veit
hreinlega ekki hvers vegna ég gerði það
ekki; ég kom bara heim og hætti við allt. Þar
fór ég í verkamannavinnu sem ég stundaði
til ársins 1966 að ég byrjaði að læra raf-
eindavirkjun hjá Radíóviðgerðarstofu Stef-
áns Hallgrímssonar sem nú heitir
Hljómver."
Byggðu sama skipið tvisvar
Ég var 12 ár hjá Stefáni en starfaði ekki sem
venjulegur viðgerðarmaður því öll árin
vann ég í skipasmíðaiðnaðinum. Þar vann
ég við uppsetningu, viðhald og viðgerð á
fiskileitartækjum. Ég kunni ágætlega við
þetta en hafði þó fullgilda ástæðu til að
hætta. Þannig var að eitt sinn smíðaði Slipp-
stöðin skipið Breka sem fór til Vestmanna-
eyja. Sex mánuðum seinna kom skipið aftur
í viðgerð og viðhald þar sem við unnum við
að lagfæra ýmsa galla. Hins vegar kviknaði í
skipinu þegar það var hér svo við þurftum
að byggja allt skipið aftur; nákvæmlega eins
og þá fannst mér komið nóg. Að byggja
sama skipið tvisvar á rúmlega einu ári.“
Eiginkona Björns er Guðrún Bjarnadótt-
ir og eiga þau þrjú börn, Sigmund 24 ára,
Sigrúnu 20 ára og Önnu Elínu 16 ára.
Aðspurður sagðist Björn vel hafa vitað af
henni áður en hann fór til Noregs en leiðir
þeirra Iágu þó ekki saman fyrr en eftir að
hann kom heim. „Þá vissum við orðið vel
hvort af öðru en hún dreif sig á Húsmæðra-
skólann á ísafirði og skildi mig eftir. En hún
kom til baka og þetta smá gerjaðist," sagði
Björn og kímir. Þau giftu sig um hvítasunn-
una, 29. maí 1971.
Fékk frest til að
setja niður kartöflur
- Hvernig kom það til að þú fórst að vinna
hjá Ríkisútvarpinu?
„Á árunum sem ég var að vinna hjá Stef-
áni hafði ég það sem aukavinnu að sjá um
magnara og hátalarakerfi á hinum ýmsu
samkomum, nánast um ailt Iandið. Þar á
meðal var mjög oft haldið bindindismanna-
móti í Vaglaskógi og við Björgvin Júníus-
son, fyrrum starfsmaður útvarpsins, unnum
mikið saman við að koma upp tæknibúnaði
í skóginum. Þar kynntist ég honum og tækj-
unum og urðu þetta mín fyrstu kynni af
útvarpi.“
Samstarf Björns og Björgvins varð sífeilt
meira þar til árið 1981, árið áður en Björg-
vin lést, að hann bað Björn að koma til
starfa sem aðstoðarmaður sinn hjá Ríkisút-
varpinu. „Á þessum tíma var ég fastráðinn
starfsmaður í Hlíðarfjalli og hafði verið í
þrjú ár eftir að ég hætti hjá Stefáni Hall-
grímssyni. Þegar Björgvin lést, var ákveðið
að stofna deild Ríkisútvarpsins á Akureyri
og ráða starfsmann. Starfið var auglýst og
ég sótti um eftir miklar vangaveltur. Ég var
svo ráðinn ásamt öðrum manni, Árna Jó-
hannssyni; ég í fullt starf og Árni í hluta-
starf.“ Piltarnir voru svo drifnir til Reykja-
víkur í sumarbyrjun ’82 í starfsþjálfun. „Við
áttum að mæta 1. júní en ég fékk frest til 6.
því ég átti eftir að setja niður kartöflurnar,"
sagði Björn og hló.
Björn segir að þurft hafi að byggja alla
aðstöðuna á Akureyri upp frá grunni.
„Annars var aðstaðan hér ekkert mikið
verri en í Reykjavík á þeim dögum. Við
vorum í litlu notalegu húsi við Norðurgöt-
una. Þetta var gamalt reykhús og þegar sól-
in skein og hitaði þakið, gaus upp þessi ilm-
andi reykjarlykt sem kom úr timbrinu í þak-
inu. Ég var lengi að venjast þessu og þetta
fór alltaf dálítið í taugarnar á mér.“
Gott samstarf viö Jónas
- Þú ert væntanlega búinn að vinna með
litskrúðugum hópi fólks á undanförnum
árum?
„Já, svo sannarlega. Ég er búinn að kynn-
ast mörgum, en efst í huga mínum standa
kynnin af Jónasi Jónassyni. Við þekktumst
ekkert þegar samstarf okkar hófst en Jónas
var einn af þessum örfáum mönnum hjá
útvarpinu þá, sem hafði prófað allt. Hann
hafði verið plötusnúður, tæknimaður, leik-
stjóri, leikhljóðastjóri og það var dálítið
sniðugt að vinna með honum því ég var
nýliði og var að prófa mig áfram. Oft hafði
Jónas svarið við öllu og stundum kunni ég
reyndar ekki að meta hann, en eftir á fann
ég hvað ég lærði mikið af honum. Samstarf
okkar var alltaf mjög gott.“
Björn hefur orðið vitni að ýmsu þar sem
hann hefur setið „hinum megin við glerið,“
en hefur hann aldrei langað að leggja sitt til
málanna? „Jú, mig langaði oft til þess í byrj-
un en það kom fljótt í ljós að mér fannst
mun skárra að sitja framan við glerið en inn-
an við það. Mér finnst ég ekkert hafa að
gera þar. En auðvitað hef ég oft ýmislegt til
málanna að leggja í sambandi við vinnslu
þátta og leiðbeini fólki varðandi það sem
betur getur farið í útvarpi. Jónas var sérlega
Iunkinn í þessu. Hann átti það til að læðast
aftan að manni þegar þáttur var í vinnslu,
en sagði aldrei neitt fyrr en eftirá. Þá mundi
hann allt og fór í gegnum það í rólegheitum.
Síðan kom það af sjálfu sér að ég fór að
leiðbeina fólki í svipuðum takti.“
Fyrstu árin skemmtilegust
- Hvernig hefur afmælisbarnið elst að þínu
mati?
„Afmælisbarnið hefur elst mjög vel. Þetta
var mikið átak á þessum árum; að flytja full-
komið hljóðver með fastráðnu fólki út fyrir
Elliðaárnar. Það tók mörg ár að sanna að
þetta væri hægt og í dag hafa tvær stöðvar
bæst við á ísafirði og Egilsstöðum til stað-
festingar því að svo er.“
Björn segir að fyrstu árin hafi verið
skemmtilegri en þau síðari. „Þá hafði
útvarpið úr meira fjármagni að moða og við
gerðum miklu meira af því að fara á meðal
fólksins. Nánast í hverri viku fórum við ein-
hverjar ferðir út um allt. Þetta fannst mér
meiriháttar skemmtilegur tími og er ekki
eins ánægður með tímann í dag þegar nán-
ast allt er unnið í gegnum síma.“
- Eru fjölmiðlamenn á einhvern hátt
öðruvísi en aðrir, að mati Björns?
„Nei langt í frá. Þeir hafa mjög mikinn
áhuga á því sem þeir eru að gera, sérstak-
lega þeir fréttamenn sem ég hef kynnst. Ég
man eftir því fyrst þegar ég fór að kynnast
fréttamennskunni sem slíkri að þá fór ég
víða með Pálma Matthíassyni sem þá var
hér fréttamaður. Mér fannst maðurinn oft
óþægilega forvitinn. Stundum lá við að ég
spyrði hann hvað honum kæmi þetta eigin-
lega við en auðvitað var þetta ekkert annað
en fréttamennska.“
Of mikið gert úr fréttum
Blaðamaður Dags gerðist kvikindisleg áður
en Björn kom til samtals við hana og leitaði
til samstarfsmanna hans hjá Útvarpi
Norðurlands. Umsögn þeirra var m.a. á þá
leið að Björn væri afskaplega traustur og
rólegur maður, mikill dundari og góður
handverksmaður. Þeir sögðu hann líka oft
gera mikið grín að fréttamönnum og að
hann hefði mjög ákveðnar skoðanir á frétt-
um og fréttamati.
Þegar þetta var borið undir Björn, brosti
hann bara út í annað. En er þetta rétt?
„Varðandi fréttirnar finnst mér oft of mikið
gert úr fréttum og að of mikill tími fari í þær
í útsendingum. Ég rökstyð þetta þannig að
þegar ég byrjaði hjá útvarpinu vann Jónas
Jónasson sem dagskrárgerðarmaður. Hans
áhugamál var að gera áheyrilega dagskrá
fyrir fólk um allt land. Þetta fannst mér
miklu meira og betra útvarpsefni en að vera
að því, sem mér finnst stundum, að vera að
búa til fréttir til þess eins að vera með
Bjössi í flugmódelsmíðinni. Hann segir að cinföldustu vélarnar sé hægt að setja saman á tveimur
kvöldstundum en þær stærri geta tekið tvo vetur í smíðum.