Dagur - 15.09.1992, Blaðsíða 6

6 - DAGUR - Þriðjudagur 15. september 1992
99
Með puttana í málið
66
Höfuðatriði EES-samnings ásamt
langtímaafleiðingum er að sjálf-
sögðu hvort að sameining Evrópu
á viðskiptasviði og ef til vill
einnig á stjómmála- og þjóðrétt-
arsviði er skynsamleg eða óskyn-
samleg metin út frá heildarhags-
munum nútíðar og líklegri fram-
tíðarþróun.
Ef litið er til sögunnar síðustu
200-300 árin og alls þess ófriðar
sem veriö hefur á milli þjóða álf-
unnar þá er sameining á friðsam-
legum grunni marktæk tilraun til
að rjúfa þær ófriðarhefðir, og að
líkum. tilraunarinnar virði fyrir
flestar þjóðir álfunnar, sérstaklega
þjóðimar á meginlandinu. Hvort
tilraunin tekst til langframa og
verður til góðs er ekki hægt að spá
um, en að eyþjóð eins og Is-
land, ásamt Danmörku, Noregi,
Svíþjóð og Finnlandi eigi erintli
inn í Evrópuríkið er ólíklegt,
jafnvel að mjög sterkum líkum
um verulega afturför og/eða
jafnvel afglöp að ræða, ef fram-
kvæmt verður, að mati greinar-
ritara.
Heildarmat á EES-samningi og
líklegri framtfðarþróun, ef að
samþykktur verður, er það að
hann, sé og muni ekki verða sam-
starfssamningur jafnrétthárra
þjóðríkja, heldur fyrstu og stærstu
skrefin að samrunasamningi fjöl-
þjóðlegs stórríkis, þar sem verði
helst til miklar líkur á að „hinir
stóru traðki á þeim minni" hátt-
semi sem gæti orðið tilefni borg-
arastríðs jafnvel stórstyrjaldar
miðað við fortíðar „innri lögmál"
á Evrópusvæðinu, gæti ástand
jafnvel orðið verra en nú er í
Júgóslavíu, ef aðilum í „stórrfk-
inu“ fatast ístjórnun ríkisins.
Ekki ætlar greinarritari að fjalla
um önnur ríki en ísland að því er
varðar samstarfssamning og/eða
sameiningu við hugsanlegt Evr-
ópuríki og er greinarritarinn að
öllu leyti á móti hverskyns sam-
einingu við þetta væntanlega stór-
ríki og reyndar hvert það ríki sem
er verulega tjölmennara en íslend-
ingar eru.
Forsendur þessarar afstöðu eru
afar einfaldar og eru eftirgreindar:
1. EES-samning er tæpast
hægt að tlokka undir samstarfs-
samning sjálfstæðra ríkja, held-
ur verulega stóran áfanga að
samrunaferli til stofnunar fjöl-
þjóðlegs stórríkis með þannig
„innri lögmálum“ að a.m.k. ís-
lendingar eiga ekkert erindi inn
í það risaríki.
2. Engar forsendur eru fyrir
afsali sjálfstæðis vegna ófriðar-
hættu að því er ísland varðar.
3. Ævarandi endurnýjanleg-
ur þjóðarauður er mjög mikill
pr. einstakling s.s. sjávarafli,
raforka og jarðhiti, ásamt
miklu landrými pr. íbúa og til-
tölulega ómenguðu vistkerfi, og
því möguleikar á að Islendingar
gætu efnahagslega og pólitískt
séð haft bestu lífskjör sem ger-
ast og munu verða möguleg hér
á þessum hnetti um ókomna tíð,
ef þeir kunna með þjóðarauðinn
að fara. Það eru því alger afglöp
að tengjast öðrum ríkjum á
þann veg að erlendir aðilar
gætu náð tökum á einhverjum
af þessum auðlindum, en það er
í ríkum mæli opnaðir ýmsir
augljósir og duldir möguleikar
erlendra aðila, innan EES-
samningsins, til að ná tangar-
haldi á fyrrgreindum þjóðar-
auði.
„Baldvinska“
Margir erlendir siðir hafa verið
fluttir inn og sumir heldur slæmir,
m.a. pólitískar baráttuaðferðir sem
ættaðir eru frá USA, sérstaklega
frá Reagan-Bush tímabilinu.
Þeir siðir felast í stjórnmála-
stefnu sem kölluð hefur verið
„frjáls markaðshyggja" og bar-
áttuaðferðum sem byggjast að
meginhluta til á blekkingum,
rangfærslum og lygum og beit-
ingu fjölmiðlunar til að útfæra
og/eða útbreiða þær aðferðir.
Full reynsla er nú komin á
stjórnmálastefnuna. Hún hefur
gert hina ríku ríkari og hina fá-
tæku fátækari og skilað þjóðfélag-
inu þannig af sér að helst má líkja
við efnahagslega öskuhrúgu, það á
bæði við um upphafsríkið USA-
o.ll. rfki m.a. íslenskt |ojóðfélag er
mun vera á „hraðferð" í það
ástand að stórum hluta sökum
skilningsleysis núverandi ríkis-
stjórnar á þjóðfélagsmálum.
Nú berst Bush fyrir sínu póli-
tíska lífi í USA og hefur ekkert til
þess að heyja orrustuna með nema
blekkingar og lygi, hér á íslandi
eru „Viðeyjartvíburarnir" Davíð
Oddsson og Jón B. Hannibalsson
(hér eftir nefndir D.O. og J.B.H.) í
eigi ósvipaðri stöðu, en kjósa að
reyna að varðveita sitt pólitíska líf
tneð því að afsala íslensku fuil-
veldi í hendur erlendra atla og
gerast óbeinir umboðsmenn þeirra
hinna sömu atla í von um pólitískt
„framhaldslíf' hérlendis.
I þessari vinnu svífast þeir
einskis m.a. að meintum sterkum
líkum, að margbrjóta stjómar-
skrána. J.B.H. velur menn í nefnd
sem meta á EES-samning með til-
liti til stjórnarskrárinnar sem eru
fyrirfram óhæfir sökum fyrri
tengsla við málið og starfa fyrir
ríkisstjórnina, teljast því sökum
skorts á hlutleysi, vanhæfir til
verksins s.rn.k. vanalegum skiln-
ingi lögfræðinnar og almennum
réttsýniskröfum. Einnig reyna
J.B.H. og D.O. að hindra að Al-
þingi fái að skipa óháða nefnd til
að meta málið. Þess vegna eru
fram komnar á Alþingi tvær
stjórnarskrártillögur og ein tillaga
um þjóðaratkvæðagreiðslu og í
orðaskiptum um þessi mál féllu
þau orð hjá Davíð Oddssyni for-
sætisráðherra í fréttatíma í útvarpi
„að þjóðin gæti komist með
puttana í málið“. Skilja mátti að
þar væri átt við eitthvað miður
gott, ef einhver þessara tillagna
yrði samþykkt.
Þetta mun vera einhver sú fá-
heyrðasta umsögn sem fallið hefur
frá stjórnmálamanni og forsætis-
ráðherra þjóðar hérlendis og er-
lendis. Jafnvel „brandarar" Ron-
alds Reagan fv. USA forseta
verða að aljyöru hismi miðað við
þetta, en það lýsir „innsta eðli"
D.O. býsna vel.
Það má vel vera að D.O. hafi
verið orðinn afbrýðisamur út í
hinn pólitíska tvíburabróður sinn
J.B.H. vegna „pólitískra hreysti-
yrða" þar sem hann hafði nýlega
lýst því yfir að „þjóðin væri of illa
að sér" til að hægt væri að láta
hana velja um afstöðu til EES-
samnings. Þetta hefur e.t.v. verið
hvatning til D.O. að bæta um bet-
ur, en þjóðin er að líkum farin að
átta sig á hversu hin „svokallaða
kynning" á EES-málinu er skekkt
með „hjásögli og blekkingum"
J.B.H. og annarra kumpána er
honum líkjast. er finnast í stjórn-
málum, embættismannakerfi og á
fjölmiðlum í nokkrum mæli.
Fyrrverandi ríkisstjórn var búin
að átta sig á þessu og var J.B.H.
búinn að vera án umboðs stjómar-
innar frá því í des. 1990 til að
ganga frá samningum og/eða
samningshlutum, þar sem hann
hafði ekki haldið til haga nauð-
synlegum fyrirvörum Islendinga
varðandi fjölda atriða, minna má á
atburð er varð 4. des.'9l er EB að-
ilar kröfðust þess að sett yrði inn
ákvæði er varðar landbúnaðarmál,
sem getur valdið algeru hruni inn-
an íslenskrar landbúnaðar-fram-
leiðslu.
Greinarritari telur að það
tungutak og baráttuaðferðir sem
D.O. og J.B.H. beita, verði að
skýra einhverju flokkunarheiti, þó
að „hjásögli" sé að hluta til rétt-
nefni, er það ekki nógu víðtækt og
teldist því réttara að skýra það
einfaldlega „Baldvinsku" samheiti
yfir aðferðir, sem kostað geta
og/eða kosta mun, ef fram ná að
ganga, efnahagslegt og pólitískt
sjálfstæði þjóðarinnar.
„8 menn og
18 skráveifur?“
J.B.H. mun hafa haft forgöngu um
að gera skoðanakönnun um af-
stöðu þjóðarinnar gagnvart EES-
samningum, niðurstöður urðu þær
að meirihlutinn var á móti EES og
í samræmi við „Baldvinskuna"
var niðurstöðum haldið leyndum
þar til J.B.H. sjálfur lýsti því yfir
að þjóðin væri of illa upplýst til
að hún gæti tekið afstöðu í mál-
inu, var þá gengið á hann hvaðan
hann hefði slíkar upplýsingar og
komst þá upp um könnunina, var
loks upplýst um hana á formlegan
hátt á Alþingi mánuði eftir að nið-
urstöður voru Ijósar.
I mi11itíðinni varð sá atburður
að Eyjólft Konráð Jónssyni for-
manni utanríkismálanefndar var
steypt úr formannstólnum, að öll-
um líkum vegna þess að hann
hafði haft vissar efasemdir um
stjórnarskrárþátt EES-málsins og
gagnsemi samningsins í heild fyrir
þjóðina. (Atkvæði féllu í þing-
flokknum E.K.J. 7. 1 hjáseta. 18
kusu B.B.)
E.K.J. mun hafa haft sérstakar
áhyggjur út af broti á 2. gr. stjórn-
arskrárinnar og einnig mun hann
hafa viljað fylgja fram fyrri stefnu
Sjálfstæðisflokksins sem var að
fara í tvíhliða viðræður við EES-
/EB aðila. Þykir hér rétt að birta
orðrétt 2. grein. stjórnarskrárinnar.
„Alþingi og forseti íslands
fara satnan ineð Uiggjafarvaldið.
Forseti og iinnur stjórnarvöld
samkvœmt stjórnarskrá þessari
og öðrum landslögum fara með
framkvœmdarvaldið. Dómendur
fara með dómsvaldið.“
Greinarritari hefur alltaf
verið þess fullviss að stefna og
starf Sjálfstæðisflokksins myndi
fyrr eða síðar kosta efnahags-
legt og pólitískt sjálfstæði lands-
ins, en hins vegar væru að vísu
til menn innan flokksins sem
hefðu ærlegar tilfínningar gagn-
vart landi og þjóð.
Við þessar formannskosningar
kom fram hlutfall nálægt 1/3 - 2/3
innan þingflokksins, en vona
Itjurni Hannesson.
verður maður að hlutföllin milli
manna og „skráveifa" sé hag-
stæðari „mennskunni í vil" með-
al óbreyttra flokksmanna.
Björn Bjarnason hinn nýkjörni
fo r m a ð u r u t an r ík i s m á I ane fn d a r
hefur ekki áhyggjur af fullveldis-
afsal i. stj órnarsk rárbrot u m.
ógagnsemi EES-samnings fyrir ís-
lendinga, fyrri stefnu Sjálfstæðis-
flokksins um tvíhliða samninga.
né eigin orðum og skrifum um
EES- málefni. Hann var fljótur að
tileinka sér aðferðir „Baldvinsk-
unnar" og lýsti tjálglega yfir
stuðningi við vinnubrögð J.B.H.
sem utanríkisráðherra, í þingræðu
25. ágúst 1992 um EES. Rétt þyk-
ir að lýsa að hluta til afstöðu
Björns Bjarnasonar sjálfs fyrir
rúmu ári. Tilvitnanir eru orðrétt-
ar:
Morgunblaðið 16. apríl 1991.
bls. 14:"
„EES-samningarnir ná til 70-
H0c/c þeirra atriða sem snerta
heildarsamskipti Islatuls við EB
og fela í sér að komið verði á fót
stjórnkerfi seni er samhœrilegt við
kerfið hjá Evrópubandalaginu."
..Þeir sem liafa kynnt sér itni-
reeðurnar itm EES og þœr vonir
sem huiulnar eru við samninga-
viðreeður EFTA og EB í ríkis-
stjórnum EFTA-landanna (iitan
Islands?) vita, að þar líta menn á
EES sem fyrsta og annað skrefið
inn íEvrópuhandalagið."
„EES-samningsgerðin er
skipulegasta átak sem gert liefitr
verið til að opna Islandi og öðntm
EFTA-ríkjum leið inn í Evrópu-
handalagið. “
Morgunblaðið 26. mars 1991,
bls. 18:
„Af hinni nýjit skýrslu utanrík-
isráðherra sést að nái áformin
fram sem stefnt Itefur verið að
með samningaviðrieðunum um
EES hafa þait miklar hreytingar í
för með sér á stjóriiarháttum í
landinu fyrir utan áhrifin á þróun
vöruviðskipta. fjármagnshreyfing-
ar. þjónustuviðskipti og atvinnu-
og húsetnrétt."
I stuttu máli ent þarna lögð á
ráðin um það. hvernig leðstu
stofnanir ríkisins verði lagaðar að
stjórnarstofnuiium evrópska efna-
liagssvtvðisins. Hvergi liqfa etul-
anlegit ákvarðanirnar verið tekn-
ar. I ölluni tilvikum erfarið inn á
nýjar og ákaflega óljósar hrautir.
B.B. vitnar í J.B.H. ../ Ijósi
þessarar þróunar er full ástæða til
að kaniia þörf á nýjit ákvæði í
stjórnarskrána sem kvæði skvrt á
nm heimildir til þátttöku í al-
þjóðasamstarfi."
.. \ 'ið lestur þessarar nýjiistu
skýrslu utunrikisráðhvrra vaknar
sá spnrning, hvort stjórnarfars-
legit jlækjitrnar sem þarna er lýst
séu í raun skynsamlegasti kostur-
inn fyrir okkur Islendinga. Enginn
veit livernig stjórnarliáttuni á evr-
ópska efnaliagssvæðinu verður
liáttað. Réttarstaða okkar gagn-
vart því er óljósari en gagnvart
Evrópubandalaginu sjálfit. Anð-
velt er að færa fyrir því rök. að
meiri liætta steðji að fullveldi
þjóða þegar óvissa er itm réttar-
reglur í samskiptum ríkja en þeg-
ar þær ertt skýrar."
Það má vel vera að Björn
Bjarnason skynji og viti að það er
orðið lítið „kjöt á beinunum" hjá
hans fyrri „hugsjóna"-húsbænd-
um, og þyki tími til kominn að
fara að skipta. en þar sem greinar-
ritara er á vissan hátt annt um
„vegferð" B.B. þá ætlar hann að
minna hann á að munur var á
starfi, stefnu og endalokum
Mussolínis og Franco, þó skyldir
væru í stjórnmálabaráttu og það
að veöja á „Baldvinskuna" í upp-
hafi síns st jórnmálaferils, er ámóta
ógáfuleg gerð og síðasta „stóra
veðmálið", reyndist hjá II Duce
forðum daga.
Að síðustu vill greinarritari
ítreka fyrri skoðun sína að full-
gilding EES-samnings sé ótvírætt
brot á 2. gr. núgildandi stjórnar-
skrár, ásamt ýmsum öðrum grein-
um hennar.
Ritað 28. ágúst 1992.
Bjarni Hannesson , Arnesi.
Ilöfundur er Irumkvænulastjóri Rannsókna-
stotnunar Gdjunar.
Haustmisseri fræðsluimðstöðvar RKÍ
Fræðslumiðstöð Rauða kross
íslands hefur gefið út rit sem hef-
ur að geyma upplýsingar um
námskeið og námstefnur á vegum
RKÍ, Rk deilda og Ungmenna-
hreyfingar RKÍ á haustönn. Mest
ber á hefðbundnum námskeiðum
sem tengjast skyndihjálp, for-
vörnum og almennri Rauða kross
fræðslu, en einnig er bryddað
upp á nýjungum.
I október mun RKÍ ásamt
alþjóðastofnun Háskóla íslands
gangast fyrir málþingi um þróun-
araðstoð, sem haldið verður í
Odda. Einnig verður námskeið
fyrir sendifulltrúa Rauða krossins
haldið í Munaðarnesi í Borgar-
firði í október. Námskeiðið fer
fram á ensku og á því er fólk búið
undir hjálparstörf vegna náttúru-
hamfara eða stríðs. Til þess að
gerast sendifulltrúi er skilyrði að
hafa setið slíkt námskeið.
Ungu fólki í Rauða krossinum
býðst að sækja námskeið til
undirbúnings sjálfboðastarfi er-
lendis, en nú er til dæmis í gangi
sjálfboðaverkefni í Gambíu. Til
þess að komast á slíkt námskeið
þarf að sækja grunnnámskeið um
Rauðakrosshreyfinguna, en það
verður haldið í september.
Námskeið fyrir nýbúa, sem
sérstaklega eru sniðin fyrir fólk
frá fjarlægum menningarsvæðum
sem sest hefur að á íslandi, verða
tvö í haust. Annað fer fram á
tælensku en hitt á kínversku.
Fólk búsett hér á landi sem á
þessi tvö tungumál að móðurmáli
er vel á þriðja hundrað.
Námstefna um alnæmi sem
RKÍ, Landsnefnd um alnæmis-
varnir og Samtök áhugafólks um
alnæmisvandann standa að sam-
eiginlega verður haldin í októ-
ber. Aðalfyrirlesarar eru tvær
sænskar konur, sem hafa getið
sér orð fyrir störf sín að alnæmis-
málum í Svíþjóð. Starfslokanám-
skeið verða haldin á nokkrum
stöðum á landinu á haustmisseri.
Eins og nafnið bendir til er
fræðslan sniðin að þörfum þeirra
sem eru að ljúka eða hafa þegar
lokið starfsævinni.
Á vegum Ungmennahreyfing-
ar RKI verða haldin námskeið
fyrir sjálfboðaliða Vinalínunnar
og fyrir þá sem vilja leggja Rauða
kross húsinu lið. Þátttakendur
beggja námskeiða þurfa að
þekkja til 'grundvallarreglna og
skipulags Rauða krossins.