Dagur - 21.05.1994, Blaðsíða 6

6 - DAGUR - Laugardagur 21. maí 1994
Sá hópur fólks er stór sem bíður með óþreyju
eftir vorkomunni og því að hægt sé að hefjast
handa í görðum. Vorin eru líka sá tími þegar
garðyrkjustöðvarnar vakna af vetrardvalan-
um og þar getur oft orðið mannmargt á sólrík-
um vordögum þegar veðurguðirnir hafa kveikt
garðyrkjuáhugann fyrir alvöru. í tilefni vor-
komunnar heimsóttum við Garðyrkjustöðina á
Grísará í Eyjafjarðarsveit á dögunum en til-
efnið er ekki síður hitt að fyrirtækið fagnar
um þessar mundir 50 ára starfsafmæli. Margt
breytist á hálfrar aldar starfstíma en þó fram-
leiðslan sé mun fjölbreyttari en í byrjun þá er
margt líkt og var á fyrstu árunum.
Stofnendur stöðvarinnar voru
hjónin Hreióar Eiríksson og Ragn-
heiður Pétursdóttir sem þá bjuggu
í Laugarbrekku í Hrafnagilshreppi
og hét stöóin í fyrstu Garðyrkju-
stööin Laugarbrekka. Þau ráku
stöðina ein frá 1944 til 1972 en þá
stofnuðu þau til félagsbúskapar
plöntur. Að sumu leyti er sölu-
starfsemin áþekk því sem var, þar
sem enn þann dag í dag er farió í
söluferðir til Dalvíkur á vorin en
þangaó var farið í fyrsta sinn í
slíka ferð árið 1954. A þeim tíma
var stöðin einnig með nokkurs
konar torgsölu á Akureyri, seldi á
Jóna Sigrún Sigurðardóttir og Eiríkur Hreiðarsson í gróðurhúsinu á Grísará.
Mynd: Robyn
Garðyrkjustöð í 50
ár
ásamt Eiríki sym sinum og var
svo til ársins 1979. Þá kom yngri
bróðir Eiríks, Hreiðar, inn í rekst-
urinn meö honum og ráku þeir
stöðina í félagi í fimm ár, eða til
ársins 1984, þegar Hreiðar byggði
og hóf rekstur á Blómaskálanum
Vín. Síðan þá hafa Eiríkur og
Jóna Sigrún Sigurðardóttir, kona
hans, rekið Garðyrkjustöóina á
Grísará en þangað var rekstur
stöðvarinnar fluttur eftir að Hreió-
ar Eiríksson keypti jöróina 1957.
Fyrsta gróðurhúsið var byggt þar
árið 1971 og reksturinn smám
færöur frá Laugarbrekku.
Eins og gjarnt er um fjöl-
skyldufyrirtæki, eins og garð-
yrkjustöðin hefur alla tíð verið, þá
var í fyrstu byrjað smátt. Eiríkur
segir að starfsemin hafi byrjað í
100 fermetra gróóurhúsi í Laugar-
brekku þar sem framleiddir voru
tómatar, matjurtaplöntur og fljót-
lega sumarblóm. „Að mörgu leyti
var þetta frumherjastarfsemi á sín-
um tíma því hér á svæðinu var að-
eins starfandi stöö í Brúnalaug í
Ongulsstaðahreppi en hún var
stofnuð skömmu á undan,“ segir
Eiríkur.
Torgsala á Akureyri og
söluferðir til Dalvíkur
I dag framleióir stöðin matjurtir,
sumarblóm, skógar- og runna-
fyrirfram ákveðnum dögum en
síðan tóku systur Hreiðars við söl-
unni og seldu um árabil í Fróða-
sundi 9. „Svo þegar vegurinn
batnaði, bílaeign varó almennari
hjá fólki og fjölbreytnin jókst í
framleiðslunni í stöðinni þá lá
beinast vió að þjónusta viðskipta-
vinina hér heima.“
- Þessi tími er væntanlega mik-
ill annatími. Manst þú eftir öðru
en annríki og mikilli vinnu á vor-
in, Eiríkur?
„Nei, ég man aldrei eftir þessu
öðruvísi. Eg byrjaði strax að vinna
við þetta þegar ég fór aó geta eitt-
hvaó gert og þannig var um okkur
systkinin. Þaó var lítió um að-
keypt vinnuafl. Eg man t.d. að ég
fór í fyrstu söluferðina til Dalvík-
ur árið 1954 og fyrstu 30 árin fór
ég sjálfur í allar söluferðirnar. Það
var alltaf gaman að fara í sölu-
ferðirnar þó öörum þræði væri
líka kvíði, alltaf sami beigurinn
þegar komið var á Hámundar-
staðahálsinn við Dalvík því þessar
söluferðir voru miklar tarnir og
erfiðar.“
Skógræktaráhuginn vaxandi
Eiríkur og Jóna Sigrún segja aó
smám saman hafi framleiðslan í
stöðinni þróast meira út í græn-
metisrækt en rækt á tómötum og
gúrkum var hætt. Annar stór þátt-
ur í framleiðslunni er garðplöntu-
framleiðslan. A síðari árum hefur
stöðin framleitt trjáplöntur og
runna og segja Eiríkur og Jóna
Sigrún að greinilega megi merkja
vaxandi skógræktaráhuga meðal
almennings, sem og einnig meóal
bænda, en sem kunnugt er hefur
staðið yfir verkefni í skógrækt til
sveita undir heitinu bændaskógar.
„Skógræktaráhuginn vex líka í
réttu hlutfalli við minnkandi beit-
arálag af sauófé því árangurinn
sést betur. Aður geröu menn sér
ekki grein fyrir hvað það var sem
olli því að árangurinn af skóg-
ræktinni var lítill. Þegar svo ár-
angur fer að sjást þá eflist þessi
skógræktaráhugi," segir Eiríkur.
Dæmigert
fjölskyldufyrirtæki
Aðstaðan fyrir starfsemina er
nokkuð mciri núna en var í fyrsta
100 fermetra húsinu. I Garðyrkju-
stöóinni á Grísará er nú undir urn
3 ha. land í görðum, um 840 fer-
metrar í gróðurhúsum, um 200
fermetrar undir plastdúkum og um
1000 fermetrar í reitum. Þróunin
hefur því orðið talsverð á þessum
50 árum sern fyrirtækið hefur
starfaó. Eiríkur bendir á aó í raun
megi telja stöðina til dæmigeróra
fjölskyldufyrirtækja sem þróist út
frá markaðsaðstæðum. Og þó
Fyrir réttum 50 árum hófu Hreiðar Eiríksson og Ragnhciður Pétursdóttur rekstur garðyrkjustöðvar í Laugar-
brekku í Hrafnagilshreppi en síðar flutti stöðin í Grísará. Þessar byggingar í Laugarbrekku eru nú horfnar cn
myndin var tekin eftir 1960.
Sólveig Káradóttir starfsmaður í Garðyrkjustöðinni á Grísará við vinnu
sína. Nú er sá árstími kominn þegar hvað mest eftirspurn er eftir plöntum
Mynd: Robyn.
alþjóðavióskiptum. Eiríkur og
Jóna Sigrún segja aó geróir hafi
verió samningar scm komi í veg
fyrir þróun í grcininni hér heima
og fyrirsjáanlega muni greinin
verða í vanda vegna erlendrar
samkeppni. „Hvað varðar græn-
metið og blómin þá er leyföur
tollalaus inntlutningur til að
greiða fyrir saltfisksölu til Suöur-
Evrópulanda. Þannig var hags-
munum fórnaö fyrir fiskhagsmuni.
En í raun og veru á greinin
ágæta framtíð fyrir sér vegna þess
aó vió eigum mikla möguleika til
að framleiða vöruna án eiturefna.
Það sem gerir þó erfitt fyrir er að
hingað til lands berist sjúkdómar
sem eiga sér náttúrulega óvini er-
lcndis en ekki hér. Baráttan vió
þessa gesti getur orðiö kostnaðar-
söm þannig aó leggja veróur
áherslu á að verjast þeim.
En í heild byggir framtíð garó-
yrkjunnar hér á landi afskaplega
niikió á skynsamlegum samning-
um. Hér er hægt að cyðileggja allt
meó óskynsamlegum samningum
en til þess að gera góða samninga
þurfa menn að hafa góða þekk-
ingu á málefnum garðyrkjunnar
og á alþjóóavióskiptum. Náist
góðir samningar í þessa veru er
framtíð garðyrkjunnar hér á landi
björt.“ JÓH
og blómum.
stærsti hluti viðskiptavinanna sé á
Eyjafjarðarsvæðinu þá dreifast
þeir um landiö og spanna raunar
svæðið allt frá Isafiröi til Borgar-
fjaróar eystri.
Hlutverk veðurguðanna
Rekstur garðyrkjustöðvar á mikið
undir blessuðum veðurguóunum,
sérstaklega hvað varöar grænmet-
isræktina en garðplöntuframlciósl-
an er stöðugri. Þau hjón segja að
sveiflurnar séu þá oft rnjög miklar
og út frá hinunt margumtöluðu
markaóslögmálum sveiflar frant-
leiöslumagnið verðinu til við þær
aðstæður. Suðurlandið ræður þar
mestu og þannig hefur sú óvenju-
lega staða vcriö síðustu tvö árin
hjá grænmctisframleióendum
norðan heiða að saman hefur farið
mikil framleiðsla fyrra árió og
hátt verð og síðan lítil framleiðsla
seinna árið og lágt verð. Skýringin
á þessu cr hve ráóandi framleiðsl-
an sunnan heióa er á verðmyndun-
ina á markaðnum.
Framtíðin byggist á
skynsamlegum samningum
Garóyrkjubændur hafa nokkuð
verió dregnir inn í untræðuna um
samninga unt Evrópskt efnahags-
svæöi og aukinn hlut Islendinga í