Dagur - 30.09.1995, Blaðsíða 10

10 - DAGUR - Laugardagur 30. september 1995

að missa afD
kvikmynd sögunnar...
%/^ %/^ %/^ %/^ %^ %/^ %/^ %/^ %/^ %/^ %/^ %^ %/^ %/^
%*
%*
%A
%/*
%*
%*
%A
%*
%^
%^
%*
%*
%A
%*
%A
%*
Arshátíðarnefndir
Gömludansanefndir
Húsverðir félagsheimila
Þorrablótsnefndir
Klúbbeigendur
Hljómsveitin RAFAEL
frá Húsavík er tekin til starfa að nýju.
Uppl. í símum: Tóti 464 I982,
Nonni 464 I545, Þórir 464 I592.
Geymið auglýsinguna.
%A
W*
%A
%*
%A
%*
%*
V*
%*
%*
%*
%*
%*
%A
%*
%A
%*
%^ %/^ %^ %/^ %^ %^ %/^ %A %^ %^ %^ %/^ %/^ %^ %^
Tilboð óskast!
Vátryggingafélag íslands hf. Akureyri,
óskar eftir tilboðum í eftirtaldar bifreiðar, sem
skemmst hafa í umferðaróhöppum.
Lada Samara ...........árgerð 1994
Toyota Hilux d/c ......árgerð 1991
Nissan Patrol L .......árgerð 1989
Toyota Corolla Touring .... árgerð 1989
M. Benz 230 E .........árgerð 1987
MMC Galant.............árgerð 1987
Subaru Justy J12 ......árgerð 1987
Bifreiðarnar verða til sýnis í Tjónaskoðunarstöð
VÍS að Furuvöllum 11 mánudaginn 2. okt. nk.
frákl. 9.00 til 16.00.
Tilboðum sé skilað á sama stað fyrir kl. 16.00
sama dag.
w
VÁTRYGGINGAFÉLAG ÍSLANDS HF
Þegar sorgin
knýr dyra
- Samhygð, samtök um sorg og sorgarviðbrögö
7 lífinu skiptast á skin og
skúrir enda yrði sólskinið
heldur litlaust ef aldrei
diinmdi á milli. Þó virðist
stundum að skúrirnar séu
fullmargar og þéttar og að á
sumu fólki dynji fleiri og
þyngri högg en það ráði við.
Þegar sorgin verður of þung
til að bera getur verið gott að
halla sér að vini og sœkja
þangað styrk og skilning.
Samliygð, samtök um sorg og
sorgarviðbrögð, er félags-
skapur fólks sem hefur það
að markmiði að styrkja og
styðja þá sem af einhverjum
ástœðum eiga um sárt að
binda.
Forsögu samtakanna má rekja aft-
ur til ársins 1989 en þá fór hópur
fólks frá Akureyri til Reykjavíkur
á stofnfund samtaka um sorg og
sorgarviðbrögð. f kjölfarið kom
upp sú umræða að þörf væri á
samtökum sem þessum á Akureyri
og voru þau stofnuð 5. desember
1989. Tilgangurinn með samtök-
unum er að reyna að styðja og
styrkja þá sem hafa orðið fyrir erf-
iðri lífsreynslu. Samtökin eru öll-
um opin og þó flestir þeirra sem
starfa með samtökunum hafi misst
einhvern er þarna einnig fólk sem
hefur t.d. lent í skilnaði eða líður
illa af öðrum ástæðum.
Samtökin eru með opið hús á
tveggja vikna fresti þar sem fólk
hittist, fær sér kaffi og meðlæti og
á saman huggulega kvöldstund.
Auk opins húss er reynt að hafa
fyrirlestra öðru hvoru þar sem
fjallað er um fjölbreytileg efni.
Nýlega var Ásta Jónsdóttir, hjúkr-
unarfræðinur, t.d. með fyrirlestur
um fósturmissi og 12. október
mun Páll Skúlason vera með er-
indi sem ber heitið „Trú og þján-
ing“.
Fyrir marga sem syrgja er erfitt
að stíga fyrsta skrefið og byrja að
mæta á fundi þar sem er fólk sem
það þekkir ekki. Oft kemur fólk
því fyrst þegar er fyrirlestur og
heldur síðan áfram að mæta á
opnu húsin.
Hefur hjálpað mörgum
Ólöf Ananíasdóttir, formaður
samtakanna, telur engan vafa á
því að þessi félagsskapur hafi
hjálpað mörgum að takast á við
sorgina. „Mér fannst það hjálpa
mér mikið á sínum tíma að vera í
þessum samtökum og það er ein-
mitt ástæðan fyrir að ég fór að
starfa með þeim aftur; til að geta
gefið eitthvað af mér, því ég þáði
á sínum tíma,“ segir hún, en Ölöf
missti manninn sinn sviplega fyrir
einum níu árum síðan.
Ólöf segir að í stjórninni séu
bæði prestar, sálfræðingur og geð-
læknir og fólk geti fengið per-
sónulega aðstoð ef það vill. Á
fundunum sé hins vegar ekkert
frekar verið að tala um einhvern
einstakan atburð eða reynslusög-
ur. „Það verður að spila þetta eftir
því hvað hentar fólki en aðal til-
gangurinn er að koma og hittast.
Eins er mikilvægt að hlusta ef ein-
hver þarf að tala,“ segir Ólöf en
leggur jafnframt áherslu á að eng-
inn þurfi að tala frekar en hann
vilji það.
Sorgarferlið
einstaklingsbundið
Þó ýmis atriði séu sameiginleg
þeim sem syrgja vill Ólöf meina
að sorgarferlið sé mjög einstak-
lingsbundið. „Það er svo misjafnt
hvað fólk er gefandi og eins hvað
það getur þegið. Kannski henta
þessi samtök ekki sumum þó öðr-
um geti þau reynst vel. En ég vil
*■> ^ . ’toí:;?
Samtökin vinna nú að því að fá minnisvarða um týnt fólk upp í kirkjugarð. „Þangað fer fólk til að heimsækja leiði
og við minnisvarðann ætti fólk að geta átt sínar stundir í friði og ró,“ segir Olöf Ananíasdóttir, formaður samtak-
anna.
Böm og sorg
- hvernig getur skólinn unnið með sorgartilfmningar barna?
„Dauðinn er oft óraunverulegur í
hugum barna. Þau sjá t.d. ein-
hvern skotinn í bíómynd og hann
dettur niður dauður. í næstu mynd
er sami leikari sprelllifandi. Mörg
börn átta sig ekki á að þetta sé
leikur,“ segir Margrét Líney Lax-
dal, kennari á Dalvík, en Margrét
skrifaði lokaverkefni sitt í Kenn-
araháskólanum um böm og sorg.
„Ég fjallaði aðallega um sorg
barna á aldrinum 6-12 ára í kjölfar
dauðsfalls en auðvitað em ýmsir
atburðir aðrir sem geta valdið sorg
eins og t.d. skilnaður foreldra,
fötlun og fleira." Margrét segir að
börn bregðist að mörgu leyti öðm-
vísi við missi en fullorðnir. „Börn
hafa frjótt ímyndumarafl og hugs-
anir þeirra stjómast oft af ósk-
hyggju. Hæfileikinn til að beita
rökhugsun er ekki fullþroskaður
og því gera þau sér oft ekki grein
fyrir hvað hefur gerst. Viðbrögðin
geta verið lengur að koma fram og
geta verið öðmvísi. Þau eru
kannski hrædd um að missa for-
eldra og sína nánustu úr augsýn
og einnig kemur stundum fyrir að
böm hverfa aftur í þroskastigi."
Margrét segir að talið sé mjög
mikilvægt að bömin fái tækifæri
til að fá útrás fyrir sorgartilfinn-
ingar sínar og vinna úr þeim á
meðan þau eru enn böm. Annars
sé hætt við að ef þau verði fyrir
einhverju áfalli þegar þau séu orð-
in fullorðin verði sorgarviðbrögð-
in tvöfalt sterkari en ella. Slíkum
einstaklingi geti líka verið hættara
við að rata í einhvers konar
ógöngur í lífinu þar sem hann sé
ófær um að takast á við sorgina.
Mikilvægt að skólinn fjalli
um sorg og dauða
Margrét telur að miklu skipti að
skólinn taki á hlutum eins og sorg
í kjölfar dauðsfalls, sérstaklega ef
um sé að ræða nemanda í skólan-
um eða ef foreldri nemanda fellur
frá. „Böm tengja dauðann gjaman
við gamalt fólk og eiga því erfitt
með að skilja ef bam deyr. Þau
geta jafnvel orðið hrædd um að
það sama geti komið fyrir þau eða
vini þeirra.“
Sorgarviðbrögð barna geta ver-
ið mismunandi og koma m.a. fram
sem einbeitingarleysi, árásargirni,
þau verða reið af minnsta tilefni,
hafa meiri þörf fyrir athygli og
eins geta komið fram streituein-
kenni. Sum þeirra draga sig líka
inn í skel. Margrét segir að stund-
um geti þessi einkenni komið
fram í skólanum þó þeirra verði
ekki vart heima við.
- Hvernig getur skólinn tekið á
sorginni?
„Það er hægt að fjalla um sorg
bæði í framhaldi af dauðsfalli og
eins er hægt að fjalla um þessar
tilfinningar án þess að sérstakt til-
efni sé til. Þá er talað um fyrir-
byggjandi aðgerðir. Ef nemandi
deyr dæmist það venjulega á