Dagblaðið Vísir - DV - 29.07.1994, Blaðsíða 15

FÖSTUDAGUR 29. JÚLÍ1994
15
ekki á miðin fyrr en 10 dögum
seinna og þá voru varðskipin búin
að klippa á allmarga togara. Ekki
var gerð tilraun til að taka togara.
Steinar úr glerhúsi
Ríkisstjómin samþykkti sérstaka
yfirlýsingu í kjölfar þess að Norð-
menn ráku íslenska togara frá
Svaibarða. Segir þar að Norðmenn
treysti sér ekki til að bera ágreining
sinn við íslenska sjómenn undir
norska dómstóla né alþjóðlega
dómstóla.
Þetta er að kasta steinum úr gler-
húsi. Við vörðum 200 mílna land-
helgina af hörku en kærðum okkur
ekki um að draga breska sjómenn
fyrir íslenska né alþjóðlega dóm-
stóla.
Sæmundur Guðvinsson
„Sannleikurinn er sá að í upphafi 200
mílna stríðsins fengu bresku togararn-
ir enga herskipavernd. Næg tækifæri
gáfust til að taka togara og færa til
hafnar.“
Klippt á ágreining
Kveinstafir brutust út meðal ís-
lenskra útgerðarmanna og togara-
skipstjóra þegar Norðmenn þraut
þolinmæði í garð íslenskra togara
við Svalbarða og strandgæslan
hreinsaði miðin. Með klippum og
púðurskotum neyddi strandgæslan
togarana til að hætta veiðum og
þeir sigldu heim þar sem skipveij-
um var fagnað sem hetjum. Skip-
stjóramir ásökuðu ríkisstjómina
um aðgerðarleysi og höfðu uppi
köpuryrði í garð ráðherra.
Ráðherrar töldu sig lítið geta að-
hafst en vora harðorðir í garð
Norðmanna. Forsætisráðherra
sagði að þetta væri eins og að lög-
reglumaður tæki að tukta til meint-
an brotamann í stað þess að leiða
hann fyrir dómara. Norska strand-
gæslan hefði átt að færa togara til
hafnar og vísa málinu til dómstóla
ef Norðmenn væru svona vissir um
að hafa réttinn sín megin.
Gátum tekið togara
Ráðherrar sögðu klippingar
Norðmanna ailt annað mál en þeg-
ar við klipptum á breska togara í
þorskastríðinu. Bretar hefðu veitt
undir herskipavernd og við ekki
haft möguleika á að taka togara og
færa til hafnar. Því hefðum við
neyðst tii að beita klippunum.
Þama brestur menn minni.
Sannleikurinn er sá að í upphafi
200 mílna stríðsins fengu bresku
togararnir enga herskipavemd.
Næg tækifæri gáfust til að taka tog-
ara og færa til hafnar. Varðskipin
beittu þess í stað klippunum.
Fiskveiðilögsagan var færð út í
200 mílur 15. október 1975. Bretar
veiddu áfram innan 200 mílnanna
á afmörkuðum svæðum sam-
kvæmt undanþágusamningum.
Þeir samningar runnu út 14. nóv-
ember. Daginn eftir byrjuðu ís-
lensku varðskipin að klippa á
breska togara innan 200 mílna
markanna. Bresk herskip komu
KjaUaiiim
Sæmundur Guövinsson
blaðamaður
„Við vörðum 200 mílna landhelgina af hörku en kærðum okkur ekki um að draga breska sjómenn fyrir ís-
lenska né alþjóðlega dómsfóla," segir m.a. í grein Sæmundar.
Gunnarsholtshælið
Við undirbúning fjárlaga síðast-
liðið haust var það ein af spamað-
artillögum heilbrigðisráðherra að
leggja vistheimiiið í Gunnarsholti
niður. í baráttu fyrir þessu máii vom
þær röksemdir notaðar að sparast
myndu 40-60 milljónir. En í þessa
útreikninga vantaði hvað það kostaði
að henda vistmönnum út á guð og
gaddinn eða hvað það kostaði að vista
þá annars staðar. Hvað ætti að gera
við þá góðu aðstöðu sem fyrir er á
staðnum, þ. á m. góða vinnuaðstöðu
fyrir vistmenn?
Það virtust gleymast hinir góðu
kostir Gunnarsholts að vera mátu-
lega fjarri Reykjavík þanrng að
sjúklingar vakna að morgni án þess
að sjá „ljósin í bænum“. Góðir
starfsmenn með langa reynslu í
meðferð drykkjusjúkra em einn af
kostum Gunnarsholts. Við nánari
stöðu þeirra útreikninga er fyrir
lágu kom í ljós að spamaöurinn var
undir 30 milljónum króna þegar
tekið var tillit til verðgildis þeirrar
vinnu er vistmenn inna af hendi.
Þá kom fljótt í ljós að þingmeiri-
hluti var ekki fyrir þeirri ákvörðun
að leggja heimilið niður. Það hefði
mátt sjá fyrir.
Fólk á hrakhólum
Þegar þessar staðreyndir urðu
loks ljósar ráðamönnum var það
ráð tekið að setja vistheimilið á
vetur en naumt var skammtað,
aðeins 15 milljónir skyldu duga
meðan unnið væri að tillögum um
Kja]lariim
Eggert Haukdal
alþingismaður
breyttar rekstrarleiðir. Ráðherra
skipaði vinnuhóp 1 nóvember sem
skilaði áliti fyrir áramót.
Nýr vinnuhópur var skipaður en
hann skilaði ekki tillögum til ráð-
herra fyrr en 16. júní. Tillögur hans
um rekstur og fyrirkomulag vom
fems konar. Ein þeirra var að
heimilið yrði rekið með samstarfs-
samningi tveggja ráðuneyta (heil-
brigðis- og félagsmálaráðun.) og
þátttöku Sambands ísl. sveitarfé-
laga (hluti af vistunargjöldum) og
kostnaðarskipting ca 1/3 á hvem
aðila eða liðlega 30 millj. kr. á ári.
Samkvæmt síðustu fréttum hefur
engin ákvörðun verið tekin enn.
Samkvæmt upplýsingum er stað-
an á hæhnu í dag þessi:
Þar em í dag innritaðir 15 vist-
menn en gætu verið með góðu
móti 30. Af þessum 15 vistmönnum
em 11 öryrkjar eða ellilífeyrisþeg-
ar. Aðeins tveir vistmenn hafa ver-
ið innritaðir frá því um sl. áramót.
Margir fyrrv. vistmenn eru stöð-
ugt að hringja og biöjast vistunar
vegna algjörs úrræðaleysis og
vandræða. Þetta fólk hefur verið á
hrakhólum, ýmist á götunni eða í
dýrari stofnunum, í marga mán-
uði. í flestum tilfellum er það svo
að tryggingabætur þessa fólks
virka til framlengingar á óreglu og
vandræðum þegar það getur hvergi
verið.
Við fjárlagagerð
Samkvæmt athugun á stöðu vist-
manna á Gunnarsholtshælinu
undanfarin ár og í dag má reikna
með því að helmingur vistmanna,
50%, séu öryrkjar eða ellilífeyris-
þegar. 75% öryrkjar og ellilífeyris-
þegar fá um 58 þús. kr. til lífeyris
á mánuði þegar þeir em utan stofn-
ana. Þegar þetta sama fólk dvelur
á stofnunum fær það kr. 10.170 sem
vasapeninga frá Tryggingastofnun
á mánuði. Mismunurinn, um kr.
47.800, situr eftir hjá því opinbera.
Þetta ber að athuga þegar þessi mál
eru til umfjöllunar. Þá er það að
athuga að óreglufólk eyðir sínum
tryggingabótum á annan hátt en
aðrir þjóðfélagsþegnar þegar það
er utan stofnana.
Nýverið átti starfsmaður frá hæl-
inu erindi á stofnun við Hlemm í
Reykjavík. Allt að tugur manna
sem þar var samankominn safnað-
ist að starfsmanninum og bað um
að mega koma af götunni „heim á
hælið“. Þessi saga segir meira en
mörg orð. - Er ekki rétt nú við af-
greiðslu í haust að bæta það brot
sem unnið var í fyrra? Á íjörutíu
ára starfstíma þess hefur það verið
mörgum sjúkum einstæðingum
mikið skjól. Svo þarf enn að verða.
Eggert Haukdal
„Þar eru í dag innritaðir 15 vistmenn
en gætu verið með góðu móti 30. Af
þessum 15 vistmönnum eru 11 öryrkjar
eða ellilífeyrisþegar. Aðeins tveir vist-
menn hafa verið innritaðir frá því um
sl. áramót.“
Enskafrekarendanska
Kirsten FriðriksdóH-
Danska (eða
sænska eða
norska) sem
fyrsta erlenda
tungumálið
er heíð sem
hvílir á sögu-
legum grunni
og stuðlar að
þvi að varð- . ,
veita tengslin formaður Felags
við uppruna donskukennara
þjóðarinnar og norræna menn-
ingu. Norræn menning á í vök
að veijast vegna hinna engilsax-
nesku áhrifa. Verði Norðurlanda-
málunum ýtt til liliðai- til þess að
auka svigrúm ensku í íslenskum
skólum er hætt við að með því
sé vegið að rótum íslenskrar
menningar.
Danska er eitt af opinberum
tungumálum innan Evrópu-
bandalagsins. Það er Ijóst að
Norðurlönd munu áfram mynda
eina heild fclagslega og menning-
arlega og það er mat manna að
samvinnan milli Norðurlanda
verði áfram mjög mikilvæg, ekki
síst í tengslum við Evrópusam-
bandið.
Nú, þegar Norðurlönd em eitt
námssvæði, munu sífellt íleiri ís-
lenskir námsmenn stunda nám á
Noröurlöndum þar sem kunnátta
í norrænum málum er frumskil-
yrði.
Ef byrjendakennsla í dönsku
veröur færð upp í 7. bekk mun
það nárasefni fyrstu námsára,
sem er fyrir hendi, ekki höíða til
þessa aldurshóps og þarf þá tals-
vert af nýju námsefni aö koma
tíl. Nýtt námsefni yrði bæði
kostnaðarsamt og tímafrekt í
vinnslu en nýlokið er endurskoð-
un á byrjendanámsefni fyrir 6,
bekk og næsta haust kemur út
nýtt námsefni fyrir 8. bekk sem
vegna hugsanlegra breytinga á
dönskukennslu yrði þá ónothæft.
Enskan hag-
kvæmara nám
„Ég hefflutt
um það tillög-
ur í þinginu
tvisvar eða
þrisvar að
enskan verði
fyrsta tungu-
máliö. Þetta
mál hefur
ekki fengið
hljómgrunn á
þinginu en ég
er mj ög ánægður með að mennta-
stefnunefnd skuli taka málið fyr-
ir nú. Það er orðið löngu tima-
bært að breyta til og færa ensk-
una fram fyrir.
/ Meginrökin fyrir þvi era þau
að vitaskuld á að kenna það i
skólunum sem nýtist fólki best
þegar það kemur ur námi. Ég
held að enginn deili um það að
enskan nýtíst fólki miklu betur
heldur en danskan. Það er sama
hvar borið er niður í Evrópu utan
Norðurlandanna að við notum
ensku en ekki dönsku. Fólk má
ekki vera of viðkvæmt gagnvart
sögulegum þætti þjóðarinnar.
Það má ekki koma niður á hag-
kvæmni námsins. Ef fólk heldur
því fram að þetta hafi einhver
álxrif á menningu landsins myndi
ég vilja sjá einliver rök í því máli.
Það er ekki nóg að halda ein-
hverju fram og hafa síðan ekkert
í höndunum til staðfestingar.
Fólk verður bara að viðurkenna
þær staðreyndir sem blasa við.
Það er ekki verið að tala tun að
skerða dönskukennslu heldur að
skipta um áherslur.
Ingi Björn Alberts-
son aiþingismaður