Dagblaðið Vísir - DV - 01.11.1994, Blaðsíða 15

MIÐVIKUDAGUR 2. NÓVEMBER 1994
15
Félagsaðild,
til hvers?
Þau undur hafa gerst að viö höf-
um séð hverja yílrlýsinguna af
annarri frá einstaklingum, sam-
tökum og stofnunum um það að við
þurfum að fara í aðildarsamninga
við ESB til þess að vita hvað aðild
feli í sér.
Þó liggur allt þetta Ijóst fyrir í
Rómarsáttmála frá 1957, Einingar-
lögunum frá 1987, Maastricht-sátt-
málanum frá 1993 og ESB-venju-
rétti, sem mótast hefur frá því í
ársbyijun 1958. Þar er að finna öll
grundvallaratriði, markmið, skil-
yrði og skyldur sem fylgja félagsað-
ild. Undanþágur eru fáar og veittar
einungis til skamms tíma, 3-5 ára.
Þær skipta því ekki höfuðmáh við
aðildarákvörðun.
Markmið og skyldur
Á meðal grundvallarmarkmiða
ESB (og fyrirrennara) er að skapa
eitt fríverslunarsvæði aðildarríkj-
anna, án innri tolla og viðskipta-
hindrana, en með sameiginlegum
tollmúr og viðskiptastefnu gagn-
vart utanbandalagsríkjum. Þannig
myndist einn vemdaður sameigin-
legur innri markaður með fijálsum
iðnvöm- og þjónustuviðskiptum,
fijálsum flutningi fjármagns- og
vinnu innan svæðisins. - í megin-
atriðum höfum við þegar bundið
okkur þessum markaði með EES-
samningnum.
Kjallariim
Dr. Hannes Jónsson
fyrrv. sendiherra
Önnur meginmarkmið ESB em
sameiginleg stefna í efnahags-,
gengis-, gjaldeyris-, landbúnaðar-,
samgöngu-, og sjávarútvegsmálum
og síðan 1993 skal stefnt að sameig-
inlegri stefnu í utanríkis- og örygg-
ismálum. Á öllum þessum sviðum
er fullveldi ríkjanna takmarkað.
Skulu lög og reglur ESB hafa for-
gang fyrir lögum aðildarríkjanna
og ESB-dómstóllinn vera æðsti
dómstóll á samningssviðinu, ekki
innlendir hæstaréttir.
Þá fer ESB einnig með alla milh-
„Við eigum að efla þátttöku okkar 1
GATT og alþjóðlegu viðskiptastofnun-
inni sem er 1 burðarliðnum. Gera á
grundvelli GATT fríverslunarsamn-
inga við Bandaríkin, Japan, Austur-
Evrópuríkin o.fl.“
Sameiginleg sjávarútvegsstefna leiddi til að ESB ákvæði fiskveiðikvóta
við ísland, segir Hannes m.a.
“ ríkjasamninga fyrir aðildaríkin á
samningssviðinu, þ.á m. samninga
á sviði tolla-, viðskipta- og sjávarút-
vegsmála. Með aðild sviptum við
okkur fullveldi til að gera fríversl-
unarsamninga við t.d. Bandaríkin
og Japan, svo og sjávarútvegs-
samninga við Noreg o.fl.
Af sameiginlegu sjávarútvegs-
stefnunni leiddi líka að ESB ákvæði
fiskveiðikvóta við ísland. Öll aðild-
arríkin fengju fuUan rétt til að
veiða upp að 12 mílum, athafna sig
í íslenskum höfnum eins og heima
hjá sér og ávaxta fé í okkar sjávar-
útvegi.
Og árlegt aðildargiald yrði yfir 6
milljarðar króna auk milljarða í
ferða- og fundakostnað vegna þátt-
töku, m.a. í um 90 sérfræðinefnd-
um, sem flestar fjalla um málefni
okkur óviðkomandi.
Betri valkostir
Við eigum betri valkosti. Standa
vörð um fullveldið og sjálfstæðið í
efnahags-, viðskipta- og sjávarút-
vegsmálum. Breyta EES-samn-
ingnum í tvíhUða samning. Við eig-
um að efla þátttöku okkar í GATT
og alþjóðlegu viðskiptastofnuninni,
sem er í burðarliðnum. Gera á
grundvelh GATT fríverslunar-
samninga við Bandaríkin, Japan,
Austur-Evrópuríkin o.fl. Taka upp
náið samstarf við nágranna okkar,
Grænlendinga og Færeyinga, í
efnahags- og viðskiptamálum. -
Þetta eru betri framtíðarkostir en
að fara að villast með hnappheldu
inn í ESB.
Hannes Jónsson
UaI IvIgo og ámóti
Náttúruvernd heim í héraö?
Miðstýring
hefur
mistekist
„Miðstýring
náttúru-
verndarhefur
mistekist úti
um allan
heim og iúng-
að hafa komiö
fjölmargir að-
ilar erlendis
frá sem hafa _ _______
sannfært á Húsavik, áhugamaóur
okkur um um "atlúruvernd
það, m.a. menn frá. Ástralíu og
Bretlandi. Þeir ráðleggja okkur
að forðast miðstýringuna eins og
við getum. Samt er það þetta sem
viö þurfum að búa við. Menn á
heimaslóð þurfa að hafa skoðanir
á málunum og vita hvað þeir vilja
en ef þeir fá aldrei að taka þátt í
þessum málum og taka á þeim
vita þeir aldrei neitt. Þetta mið-
stýrða fyrirkomulag hefur orðiö
til að hamla framkvæmdagleði
manna. Þeir reyna að komast
fram hjá þeim lögum og reglum
sem í gUdi eru. Rökin fyrir mið-
stýringunni hafa m.a. veríð þau
að ekki sé hægt að manna þessi
verkefni úti í byggðunum en það
hefur aldrei fengið að reyna á
þaö. Ég tel hins vegar að ef við
fáum að stjórna þessum málum
getum við boðið fólki upp á vinnu
viö þessi störf en í dag fáum við
ekki þá þekkingu heim í héruðin
sem við viljum. Ég óttast ekki að
við myndum lenda í erfiöleikum
með að stjóma þessum málum.
Hagsmunirnir eru orðnir það
miklir að það ýtir á menn að þessi
mál séu í góðu lagi. Þeir sem
standa þessu næst og hafa hag
af því að málin séu í góðu lagi
vinna þetta vel. Ég mundi segja
að það sé bara eftir að kasta rek-
unum yfir Náttúruvemdarráð."
Evrópusambandið
Ávallt hefur íslenska þjóðin sóst
eftir áhrifum þar sem örlög hennar
ráðast. íslendingar vom inni á gafli
norsku og dönsku hirðarma enda
náfrændur húsráðenda. í Gaula-
þingslögunum áttu frændur fram-
færslurétt í 5. hð. Ekki töldu íslend-
ingar heldur eftir sér að heimsækja
páfann í Róm ef fulltrúi almættis-
ins á jörðinni kynni að verða þeim
að hði. Bjami Sívertssen stormaði
sjálfur til London og fékk aflétt
hafnbanni breska heimsveldisins á
okkur þegar Danir höfðu flækst
vitlausu megin inn í Napóleons-
styijaldirnar.
í Atlantshafsbandalaginu hafa
íslendingar fuhan atkvæðisrétt á
við hvaða ríki sem er og ráðamenn
landsins sitja fundi með Banda-
ríkjaforseta og leiðtogum stórveld-
anna. Þjóðin hefur því aldrei látið
smæð og efnahag aftra áhrifum
sínum, ef við bara höfum haft tök
á þvi.
Fiskveiðistjórnun beggja
vegna borðsins
Langstærsti hluti útflutnings
okkar fer th Evrópusambandsins.
Hvort sem okkur líkar það betur
eða verr eru örlög okkar og afkoma
mikið ráðin í Brussel. Afstaða
bandalagsins til okkar, ákvarðanir
þess í okkar málaflokkum og innri
þróun þess, skiptir okkur því höf-
uðmáli. T.d. það hvort það þróast
að laustengdu fríverslunarbanda-
KjáUaiiim
Guðlaugur Tryggvi
Karlsson
hagfræðingur
lagi eða að einu ríki. Sjálfsagt stæð-
um við með Bretum í fríverslun-
inni og værum fyrir löngu orðnir
félagar í þessum samtökum V-
Evrópuríkja ef ekki kæmi th auð-
lindakrafa Rómarsáttmálans fyrir
fuht markaðsaðgengi.
Ahir vita að sjávarútvegur er for-
senda velferðar á íslandi. Við höf-
um einnig svo sannarlega verið í
fararbroddi fiskvemdar og alþjóða-
lög um 200 mhna fiskveiðhandhelgi
í veröldinni má rekja th okkar bar-
áttu. Bmssel dettur því ekki í hug
að við follum frá stjórn fiskveiða
okkar fyrir aðhd. Við fáum því var-
anlegar undanþágur líkt og Norð-
menn fyrir ohuna og reyndar er
getum að því leitt að við munum í
reynd stjóma þessum málum í
Evrópusambandinu með Norð-
mönnum og Dönum. Fyrir fuha
aðhd að markaði ESB gáfum við í
EES-samningnum 3000 tonn af
karfa sem enginn hefur hirt um að
sækja. Fengum reyndar líka á móti
30.000 tonn af loðnu.
Af þessum samningum er mhlj-
arða hagnaður fyrir okkur. Núna
vildu allir Lhju kveðið hafa og ut-
anríkisráðherra, Jón Baldvin
Hannibalsson, sem tryggði þessa
samninga, telur einmitt að þetta
ásamt stuðningi Þjóðverja verði
einmitt verðið fyrir fulla ESB-aðhd,
þ.e. 30001 af karfa sem enginn hirð-
ir um að sækja.
Snjallir samninga-
menn íslendinga
í GATT-viðræðunum hélt ESB
öllum rétti sínum til niður-
greiðslna á landbúnaðarafurðum,
útflutningsbótum, geymslustyrkj-
um, rannsóknar- og nýsköpunarfé
ásamt héraðsstyrkjum í byggðar-
hættu. Lækkuðu þetta aðeins hth-
lega. Allt þetta styrkjaflóð myndi
koma okkar landbúnaði til góða við
inngöngu í ESB og matvara lækka
um helming. Nú þegar hefur ís-
lenskur landbúnaður fórnað öhu
þessu í GATT-samningunum, en
horfir á erlent niðurgreitt verð sem
hann getur ekki keppt við. Líkt og
í sjávarútveginum þarf einfaldlega
snjalla samningamenn og dettur
nokkrum í hug að Halldór Blöndal
landbúnaðarráðherra sé ekki full-
fær um að tryggja hagsmuni okkar
í þessum samningum eins og hann
hefur „brillerað" í sínum mála-
flokkum undanfarið? Þá myndi
aðhd aö ESB ein stórbæta vaxta-
möguleika íslensks ferðaiðnaðar
sem er einn glæshegasti vaxtar-
broddur atvinnulífsins undanfarið.
Guðlaugur Tryggvi Karlsson
„Fyrir fulla aðild að markaði ESB gáf-
um við í EES-samningunum 3000 tonn
af karfa sem enginn hefur hirt um að
sækja. Fengum reyndar á móti 30.000
tonn af loðnu.“
breyting
„t>að
ekkert raun-
hæft í nátt-
úruverndar-
málum nema
almenningur
verði sér
meðvitandi
um hvermg
beri aö llaga Þröstur Eymundsson,
sér gagnvart aasMarskóaræktar-
náttúrunni,
stjórl rfklslns.
t.d, að sjómeim taki sjálfir um það
ákvörðun að hætta að veiða frek-
ar en setja þurfi á þá kvóta, að
bændur beri sjálfir á því ábyrgö
ef landið er illa farið, að almenn-
ingur verði sér meðvitandi um
hvaö verður um sorpið og svo
framvegis. Hvort þessi mála-
flokkur er vistaður hjá einhverj-
um stofnunum á landsvísu, eins
og híá Náttúruvemdarráöi eða
HoUustuvernd, eða fluttur heim
í héraö og vistaður hjá nefndum
þar skiptir ekki höfuðmáh. Það
er engin breyting heldur breyting
á nefndum sem fást við verkefn-
ið. Það er ekki þaö sem er vanda-
málið að minu máti heldur það
að almenmngur er ekki næghega
meövitaður gagnvart umhverfi
sínu. Ef þetta er flutt heim í hér-
uðin og sveitarstjórnirnar eiga
að bera ábyrgðina í stað ein-
hverra stofnana í Reykjavík sé
ég ekki aö það verði breyting í
þá átt sem ég tel aö þurfi að verða
þótt það myndi sjálfsagt hafa í för
með sér einhveijar áherslubreyt-
ingar,“