Dagblaðið Vísir - DV - 03.11.1994, Page 11

FIMMTUDAGUR 3. NÓVEMBER 1994
11
dv________________________________Merming
Tónlistardagar Dómkirkjunnar:
Orgeltónar
Tónlistardagar Dómkirkjunnar hófust á sunnudag-
inn var með messu og tónleikum. Var þess þá m.a.
minnst að Graduale, eða Grallarinn eins og hann er
oftast nefndur manna í miUum, kom út fyrir 400 árum.
Þessi menningarhátíð kirkjunnar hefur nú unhið sér
traustan sess í listalífi okkar og er það vel. Það tón-
skáld sem nú er í forgrunni á hátíðinni er tékkneski
tónhöfundurinn Petr Eben. Petr Eben er organisti sem
og tónskáld og starfar mia. sem prófessor við Tónlistar-
háskólann í Prag og er jafhframt listrænn stjórnandi
hstahátíðarinnar Vor í Prag.
Orgeltónleikar voru haldnir í gærkvöld á Tónlistar-
dögunum. Það var Marteinn H. Friðriksson sem lék á
orgel Dómkirkjunnar, fimm verk eftir jafnmarga höf-
unda.
Fyrsta verkið var Sálmforleikur um sálm sem aldrei
var sunginn, eftir Jón Nordal. Þetta hljómfagra og
látlausa verk hljómaði vel í túlkun Marteins sem ein-
kenndist af hógværri notkun radda og yfirlætislausri
rósemi.
Tokkata fyrir orgel eftir Hjálmar H. Ragnarsson var
næst á efnisskrá. Þetta verk var einmitt samið fyrir
Tónlistardaga Dómkirkjunnar 1993. Þetta verk er ákaf-
lega hefðbundin orgeltónlist, með kraftmiklum inn-
gangi og eftirspili og ekta tokkötuspih á mhh. Undirrit-
aður hafði á tilfinningunni að verkið væri ekki leikið
nærri næghega hratt og því dytti spenna þess niður.
Hér virðist þó vera á ferðinni verk sem býður upp á
ákveðinn fjölbreytileik í röddun og túlkun og gaman
Tónlist
Áskell Másson
væri að heyra fleiri organleikara spreyta sig á því.
Petr Eben samdi verk sitt Hommage á Dietrich Buxte-
hude m.a. út frá stefjum í verki þess siðarnefnda, Pra-
eludium, Fuge und Ciacona í C-dúr. Við heyrðum fyrst
verk Buxtehudes, en síðan verk Ebens. Bæði verkin
lék Marteinn af festu og var forvitnilegt að heyra hve
ólíkt höfundarnir tveir fóru með stefin.
Tónieikunum lauk með hinu stóra verki Bachs, Pra-
eludium und Fuge pro Organo pleno í Es-dúr, BWV
552. Eins og tithl verksins ber með sér er hér leikið
sterkum röddum og þetta mikla og erfiða verk lék
Marteinn af glæsibrag og voru það ánægjuleg lok þess-
ara tónleika.
Ástarsaga
eftir Guðberg
í haust birtist stutt skáldsaga eft-
ir Guðberg Bergsson. Þetta er sam-
tímasaga sem gerist að mestu í
Reykjavík, þó með viðkomu í Bláa
lóninu og heimsókn í Grindavík.
Söguhetjan er miðaldra karlmað-
ur, gullsmiður. Hann vinnur ásamt
fleirum á verkstæði við Laugaveg,
og finnur til yfirburða gagnvart
þeim.
Leit
Og hér komum við að meginand-
stæðum sögunnar. Annars vegar
er fullkomnunarviðleitm þessa
einfara, en hins vegar ofstækisfull,
ágeng meðalmennska. Hún birtist
ekki síst í vinnufélaganum Jóa sem
alltaf er með nefið ofan í öhu sem
aðrir gera og ahtaf tilbúinn með
sama dóminn: „Þetta er tóm vit-
leysa. Fólk kærir sig ekki um svona
hér.“ Á sömu leiö eru frænkurnar
í Grindavík með endalausa hnýsni
um einkalíf söguhetjunnar, og reka
á eftir honum að fara nú að gifta
sig. En hann stendur bara í ýmsum
samböndum sem öh hafa strandað
á því að hann var að leita að „hinni
einu réttu“ - og finnur hana reynd-
ar í upphafi bókarinnar, eöa hún
hann. Síðan hverfur hún honum
skyndilega skýringalaust. Þá legg-
ur hann á sig langan og margbrot-
inn undirbúning fullkominna end-
urfunda, gerir einstæðan skartgrip
handa henni. í þessari hstsköpun
hans eftir vinnutíma birtist sama
hugarfarið, leitin að fullkomnun.
Andstæða þess er samband hans
við konuna á neðri hæðinni. Hún
er í senn vinkona söguhetju, náinn
félagi hans og ástkona, sem hann
þarf ekkert að hafa fyrir, hún gerir
engar kröfur til hans.
Bókina í gegn er oft undarlegt
misræmi milli þess sem söguhetjan
segir og viðbragða annarra per-
sóna. Þetta skýrist svo undir lok
sögunnar, þegar kollsteypa verður
í henni. Þannig voru þau hvörf
vandlega undirbúin bókina í gegn.
Blaðrið
Fullkomnunarárátta söguhetju
kann að virðast fáránleg í þessari
stuttu endursögn minni. En ég held
að mörgum lesendum hljóti að
finnast hún geðþekk, ekki bara
vegna þess hve útbreidd hún er í
hugmyndaheimi okkar, heldur
ekki síður vegna þess hve fráhrind-
andi mótpóllinn er, það ömurlega
kjaftæði, sem hér er skopstælt á
mörgum síðum. Það er einkum
hefðbundin alþýðuspeki í Grinda-
vík, en einnig síðasta kosningabar-
átta í Reykjavík og ýmislegt fjöl-
miðlamal. Álltaf er slegið úr og í,
meðalmennskan leyfir ekkert af-
dráttarlaust. Skondiö er að sjá
söguhetjuna smitast af þessu, eftir
að hann hefur úthúðað manninum
Bókmenntir
Örn Ólafsson
sem mest fer í taugamar á honum,
segir hann: „Jói er annars góður
strákur."
Fullkomnunarþrá söguhetjunn-
ar leiðir til þess að hann sendir
ýmsum kunnum Reykvíkingum
tóninn, þó er aðeins einn þeirra
nafngreindur, og það er rithöfund-
urinn Guðbergur Bergsson (bls.
102-3):
Hver vhl ekki geta séð í huganum
við lestur hreysti sína og ályktun-
argáfu, borna saman við hnignun
annarra og blinda hegðun í glæsi-
legri frásögu, í staðinn fyrir að
þurfa að lesa um það, að glötunin
leynist óhjákvæmhega í görnum
okkar allra, bæði ríkra og fá-
tækra, eins og Guðbergur virðist
reyna að troða inn í sína fáu les-
endur?
Ég á heldur von á því að þessi
saga fái marga ánægða lesendur.
Hún er bæði fyndin og hugljúf, og
umfram aht, vel byggð.
Guðbergur Bergsson: Ævínlega
Forlagið 1994, 153 bls.
Reglulegur fundur
Borgarstjórnar Reykjavikur
verður haldinn í Ráðhúsi
Reykjavíkur í dag fimmtudaginn
3. nóvember kl. 17:00.
Fundurinn er opinn almenningi
og er honum jafnframt
útvarpað á
AÐALSTÖÐINNI FM 90.9.
fSfcrlfstola
borgarstjóra
TILBOÐSDAGAR
20% afsláttur af húsgögnum
1.-5. nóvember
Antikmunir
Klapparstíg 40, s. 27977, og Kringlunni,
3. hæð, s. 887877
VW
FIMMTUDAGS-
TILB0Ð ,
KJÖT OG FISKUR
Mjódd Seljabraut
Opið9-19 Opið 10-23.30
Sími 73900 Sími 71780