Dagblaðið Vísir - DV - 03.11.1994, Blaðsíða 12

12
FIMMTUDAGUR 3. NÓVEMBER 1994
Útgáfufélag: FRJALS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjóri: ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Auglýsingastjórar: PALL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)63 27 00
FAX: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Askrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF.
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1550 kr. m/vsk.
Verð I lausasölu virka daga 150 kr. m/vsk. - Helgarblað 200 kr. m/vsk.
Jöfnuður næst ekki
Tveir stærstu þingflokkamir munu koma í veg fyrir
marktæka breytingu á misjöfnum atkvæðisrétti ís-
lenzkra kjósenda. Sjálfstæðisflokkurinn og Framsóknar-
flokkurinn sendu þau skilaboð af sjónvarpsfundi á þriðju-
daginn, að ekki mundi semjast um jafnan atkvæðisrétt.
Varaformaður Sjálfstæðisflokksins endurtók í sífellu,
að ekki mundi semjast um að leiðrétta ástandið í einu
lagi, heldur yrði að gera það í áfóngum. Þar sem reynsl-
an sýnir, að hver áfangi tekur tvö kjörtímabil, er hann
að tala um jöfnun atkvæðisréttar á nokkrum áratugum.
Varaformaður Sjálfstæðisflokksins og formaður
Framsóknarflokksins töluðu um millileiðir og bráða-
birgðaleiðir 1 líkingu við það, sem hafa hingað til verið
reyndar og hafa jafnan leitt til þess, að misræmi hefur
vaxið að nýju og náð fyrra marki fyrir næstu breytingu.
Varaformaður Sjálfstæðisflokksins og formaður
Framsóknarflokksins hyggjast bjóða kjósendum stækk-
un á atkvæði kjósenda úr um fimmtungi úr atkvæði upp
í svo sem þriðjung úr atkvæði, sem síðan leki aftur úr
þriðjungi úr atkvæði niður í fimmtung úr atkvæði.
Slíkt kák var síðast afsakað með því, að þannig væri
hægt að leysa málið með einfaldri breytingu á kosninga-
lögum án þess að breyta stjómarskránni. Nú er slíkt
ekki hægt lengur, svo að breyta þarf stjómarskránni
hvort sem er, jafnvel þótt kák verði fyrir valinu.
Svo virðist sem aðrir flokkar en þessir tveir geti sætzt
á, að landið verði allt að einu kjördæmi. Stuðningur við
þá aðferð nær raunar inn í þingflokk Framsóknar. Eitt
kjördæmi hefur galla eins og aðrar lausnir, en tryggir
þó bæði flokkum og kjósendum jafnan atkvæðisrétt.
Ef kjósendur fengju í kjörklefanum að raða frambjóð-
endum innan listanna, væri til viðbótar náð kostum, sem
em í líkingu við það, sem margir sjá í einmenningskjör-
dæmum. Ennfremur væri þá hægt að leggja niður próf-
kjörin, sem em að verða dýrkeypt vandræðabam.
Mesti kostur eins kjördæmis er, að það eyðir þörfmni
á að hlaupa upp til handa og fóta á svo sem átta ára
fresti til að breyta stjómarskránni, svo að misrétti kjós-
enda minnki nokktið. í einu landskjördæmi hafa allir
kjósendur og allir flokkar alltaf heilt atkvæði.
Varaformaður Sjálfstæðisflokksins segir, að ekki muni
nást samkomulag um þetta. Það er auðvitað hótun, sem
verður að taka alvarlega, en segir kjósendum um leið,
hvar Sjálfstæðisflokkurinn stendur í þessum mannrétt-
indum. Hann vill hafa þau eins lítil og unnt er.
Gott var, að Framsóknarflokkurinn skyldi sýna sitt
rétta afturhaldsandlit á sjónvarpsfundinum. Vegna hrær-
inga í þingliði flokksins höfðu margir ímyndað sér, að
Framsóknarflokkurinn væri til viðtals um marktækar
leiðréttingar. Nú er staðfest, að svo er alls ekki.
Eins og línumar hafa skýrzt, er eðlilegt, að stóm þing-
flokkamir tveir taki saman höndum um sáralitlar breyt-
ingar, sem aðrir þingflokkar verði síðan kúgaðir til að
styðja á þeim forsendum, að lítið sé betra en ekkert.
Þetta er líka eðlileg byijun á nýju stjómarmynztri.
Sjálfstæðisflokkurinn og Framsóknarflokkurinn láta
svona, af því að þeir telja, að þeir kjósendur, sem hafa
aðeins brot úr atkvæðisrétti, muni áfram sætta sig við
það og ekki refsa þessum tveimur flokkum fyrir að koma
í veg fyrir, að þeir fái heilan atkvæðisrétt.
Við komum því enn einu sinni að kunnuglegri stað-
reynd, að kjósendur fá eins og aðrir vesalingar yfir sig
það böl, sem þeir eiga skilið, hvorki meira né minna.
Jónas Kristjánsson
Kristján Ragnarsson, formaður LÍÚ, i ræðustól. - Tillaga sett fram af besta vilja en vandasamt að fylla upp
í síðustu götin á kvótakerfinu, segir Markús m.a.
Vafasöm bjargráð
Á nýafstöðnum aðalíundi Líú
spunnust nokkrar umræður um ráð
til að spoma við brottkasti undir-
málsfisks og fisks umfram kvóta af
veiðiskipum. Tillagan sem kom
fram í setningarræðu formanns LÍÚ
gagnvart seinni vandanum og án
nokkurs vafa var sett fram af allra
besta vilja, sýnir einu sinni enn hve
vandasamt er að fylla upp í síðustu
götin á kvótakerfinu. Hér verður
fjallað lítillega um þessa tillögu og
aðra sem líklega er jafnvafasöm og
er þó komin í lög.
Formúla LÍÚ
Bjargráðið við brottkasti mun
hafa fahst í því að stöðva botnfisk-
veiðar skips ef ekki em a.m.k. 10%
óveiddra heimilda þess þorskur.
Hugmyndin að baki þessu er sú að
ef skip vantar þorskveiðiheimildir
en má veiða t.d. ufsa eða ýsu, þá
verði freistingin til aö kasta þorski
óviðráðanleg. Það hlyti að vera
meiningin að þeir sem hætta við
veiðar vegna þessarar reglu geti
losað sig við kvóta í öðrum tegund-
um til annarra útgerða sem eiga
þorskveiðiheimildir. Sá möguleiki
er í raun fyrir hendi í núgildandi
kerfi því útgerð sem búin er með
þorskkvóta getur væntanlega selt
það sem hún á eftir af öðrum kvóta.
Ljóst hlýtur því að vera að yfir-
völd telja að eitthvað skorti á að
menn selji fremur kvóta en að
kasta þorski. Spumingin sem
vaknar er því þessi: Hvað gerir
skipstjóri eða útgerðarmaður sem
á eftir 11% af heimildum sínum í
þorski? Ef hann er við núgildandi
reglur ófús til aö sigla í land og
selja annan kvóta, er þá ekki hk-
legt aö eftir reglugerðarbreytingu
byrji hann að kasta þegar hann
nálgast 10% markið? Brottkastið
byrjar þá fyrr og verður væntan-
lega meira. Úrræðið virðist því
magna þann vanda sem það á að
leysa.
KjaUaiinn
Markús Möller
hagfræðingur
Vænlegri ráð eru vafalaust til,
svo sem að leyfa útgerðum að lýsa
hluta af afla sínum utan kvóta. Þá
myndi útgerðin fá að halda hæfi-
legum hlut af verðmæti til að
standa undir kostnaði við að koma
afla í land en þeim krónum sem
þar yrðu umfram mætti í núver-
andi gjafakvótakerfi dreifa til
kvótaeigenda eftir hlut þeirra í
heildarkvóta. í kvótakerfi með auð-
lindaskatti fengi þjóðin krónumar.
Til þessa utankvótafisks yrði auð-
vitaö að taka tilht við ákvörðun
heildarafla.
Önnur álíka skrautleg
En það er önnur regla eða kerfi
í gangi sem virðist hafa á sér svip-
aðan fáránleikablæ. Það er hinn
svokallaði Þróunarsjóður sjávarút-
vegsins. Þar leggja útgerðir í púkk
til að borga hver annarri til að
hætta að nota skip sem ekki borgar
sig að nota. Vandinn í skrapdaga-
kerfinu og á sóknarmarki var að
menn keyptu skip þótt flotinn væri
of stór. Fiskur var því veiddur með
meiri kostnaði en þurfti. En ekki
er augljóst að mikið sparist á því
að láta t.d. 800 skip vera 300 daga
á sjó hvert fremur en hafa 1000
skip á 240 daga úthaldi.
Engin leið er að ná til baka þeim
kostnaði sem í var lagt þegar skipin
voru keypt. Aftur á móti er líklegt
að eftir því sem skipin eru færri,
því hærra verði verð á skips-
skrokkum. Hærra verð og mögu-
leikinn á niöurgreiddri úreldingu
fegrar horfurnar fyrir útgerðum
að kaupa eða smíða ný skip: Ef
nógu mörg verðlítil skip em á boð-
stólum, kaupa menn þá ekki síður
ný? Aftur er ekki fráleitt að úrræð-
in geri illt verra. Og ef svo slaklega
er haldið á heilögum sérhagsmun-
unum, á þá að treysta sömu mönn-
um ef þeir segjast vita hvað landi
og þjóð er fyrir bestu?
Markús Möller
„Hvað gerir skipstjóri eða útgerðar-
maður sem á eftir 11% af heimildum
sínum í þorski? Ef hann er við núgild-
andi reglur ófús til að sigla 1 land og
selja annan kvóta, er þá ekki allt eins
líklegt að eftir reglugerðarbreytingu
byrji hann að kasta þegar hann nálgast
10% markið?“
Skoöariir annarra
Ráðstöfunarfé ráðherra
„Alþingi hefur framselt fiárveitingavald sitt að
nokkru, þótt slíkt nái aö sjálfsögðu engri átt. Gott
dæmi um þetta er sérstakt ráðstöfunarfé ráðherra,
sem fyrst kom inn í fiárlög fyrir árið 1990.... Fram-
sal Alþingis á úthlutun þessa fiár til ráðherra hefur
valdið úlfúð í þjóðfélaginu að undanfómu. Ástæðan
er sú að fólk hefur grunsemdir um, að ráðherrar
noti þetta fé til að hygla vinum og kunningjum....
Engin rök hníga að því, að ráðherrar fái milljóna-
tugi til ráðstöfunar á eigin ábyrgð. Þeir hafa ekkert
fiárveitingavald samkvæmt stjómarskrá.“
Úr forystugrein Mbl. 2. nóv.
Bjjörgunarþyrlur
„Nú hefur sá áfangi náðst að samið hefur verið
um kaup á fullkominni björgunarþyrlu, sem kemur
hingað til lands á miðju næsta ári. Einnig standa
yflr viðræður við Vamarliðið um framtíð þyrlusveit-
arinnar á Keflavíkurflugvelli. Það er ljóst að tilkoma
nýrrar þyrlu mun gjörbreyta aðstöðu Gæslunnar til
starfa. ... Það verður að gera Landhelgisgæslunni
kleift að reká björgunarsveit sína af myndarskap,
og það er rétt að nota tækifærið nú, þegar breyting-
ar verða á tækjakostinum, til þess að kanna mögu-
leika á því að staðsetja þyrlu víðar en á einu lands-
homÍ.“ Úr forystugrein Tímans 2. nóv.
Skrumskæling á lýðræðinu
„í dag eru prófkjörin orðin skrumskæling á lýræð-
inu sem þau áttu að styrkja. Það er orðin regla, frem-
ur en undantekning, að fylgismönnum óskyldra
flokka er smalað í prófkjör til að styðja tiltekna
kandídata, og menn skirrast ekki við að skrá sig
tímabundiö í nýjan flokk í því skyni. ... Lýðræðið
er orðið aö skrípamynd, þegar val á frambjóðendum
ræðst af þátttöku fylgismanna annarra hreyfinga."
Úr forystugrein Aiþýðublaðsins 2. nóv.