Dagblaðið Vísir - DV - 14.06.1995, Blaðsíða 13

MIÐVIKUDAGUR 14. JÚNÍ1995
13
Sjómannadeilan
Sjómenn og útgeróarmenn hafa
staðið í illdeilum að undanfórnu.
Þetta kristallast í því að harðvítugt
verkfall hefur staðið í rúmar þrjár
vikur og engar sættir í sjónmáli
enn. Erfitt er segja til um lok deil-
unnar en þó er ljóst að ljúki henni
fyrir áhrif stjómvalda mun sú
kergja sem sett hefur mark sitt á
samskiptin halda áfram.
KjaUaiinn
Sérstaða Vestfjarða
Margir hafa velt fyrir sér hver
ástæðan sé fyrir þeirri hörku sem
ríkir í samskiptum þessara sam-
herja. Bent er á að eina svæðið á
íslandi sem ekki er bundið heildar-
samtökum útgerðarmanna og sjó-
manna er Vestíirðir og þar eru
verkfóll sjómanna fáheyrð.
Þar sem undirritaður hefur
reynslu af hvorutveggja; samning-
Reynir Traustason
blaðamaður
Atökin að undanförnu hafa kostað þjóðina milljarða króna i beinu tapi
og ómælt beint tap í formi minni veiðireynslu, segir Reynir m.a. í grein-
inni.
„Þaö hlýtur að vera skýr krafa þegar
upp er staðið frá átökum eins og þeim
sem nú standa yfir að valdir verði til
friðargæslustarfa menn sem hafa vit
og þroska til að fara með fjöregg sjávar
útvegsins.“
um í heildarsamfloti alls landsins
að Vestfjörðum meðtöldum og
samningum í héraði á Vestfjörðum
þá er gagnlegt að skoða muninn.
Á Vcstfjörðum hafa lengi verið
við stjórnvöl samtaka útgeröar-
manna menn sem eiga virðingu og
traust þeirra sem þeir eru að semja
við. Þar fer í forystu Ingimar Hall-
dórsson, varaformaður LÍÚ. Samn-
ingar útgerðarmanna og sjómanna
á Vestfjörðum hafa einkennst af
hörðum hreinskiptum átökum án
undirmála ogillmælgi. Persónulegt
hatur milli manna er óþekkt og
traust ríkir milli manna. Þess eru
dæmi að gerðir hafi verið munnleg-
ir samningar til nokkurra ára og
allir hafa staðið við sitt.
Það sem Vestfirðingar hagnast á
því að hafa slíka samningamenn
er ekkert smáræði. Þeir halda
vinnufriði á svæðinu og sátt innan
atvinnugreinarinnar.
Lélegri samningar?
Nú skyldi einhver halda að sjó-
menn á Vestfjörðum búi við lélegri
samninga en kollegar þeirra á öðr-
um landsvæðum en því er ekki að
heilsa því skiptaverð til sjómanna
er hærra þar en annars staðar á
landinu og almennt séð eru samn-
ingar Vestfirðinga betri.
Það er nærtækt að rifja upp þegar
stefndi í stórátök milli sjómanna
og útgerðarmanna haustið 1990. Þá
var boðað verkfall yfirmanna um
allt land í tvennu lagi. Farmanna-
og fiskimannasamband íslands
boðaði verkfall sinna manna um
land að Vestfjörðum undanskild-
um. Skipstjóra- og stýrimannafé-
lagið Bylgjan boðaði samhliða
verkfall á Vestfjörðum. Kröfugerð-
ir voru mjög áþekkar í báðum til-
vikum en samt var reyndin sú aö
Vestfirðingar sömdu skömmu áður
en verkfall átti að skella á.
Samningar tókust aftur á móti
ekki fyrir sunnan fyrr en verkfall
var skollið á og hafði staðið í nokkr-
ar klukkustundir. Þá varð niður-
staðan sú að Farmannasambandið
fékk aðeins hluta þess inn í samn-
inga sem Vestfirðingar fengu fram-
gengt.
Þegar upp var staðið var því
vandamálið enn til staöar þeim
megin frá og engar raunverulegar
sættir urðu við undirritun samn-
ings. Á Vestfjörðum tókst mönnum
aftur á móti að ljúka sínum málum
með sátt og menn gátu gengið til
verka sinna án þess að eiga óupp-
geröar sakir hver við annan.
Skiljanleg undrun
Hin ömurlegu átök, sem átt hafa
sér stað milli sjómanna og útvegs-
manna annars staðar á landinu,
eiga rót sína í því að traust ríkir
ekki milli manna. Útgerðum og
landsvæðum blæðir fyrir vikið og
heildarhagsmunum þjóðarinnar er
fórnað. Undrun útgerðarmanna í
Þorlákshöfn og skilningsleysi á
ástæðum þriggja vikna verkfalls er
skiljanleg. Þeim væri þó nærtækt
að skyggnast rækilega inn í raðir
samningamanna sinna og leita þar
meinhorna. Átökin að undanförnu
hafa kostað þjóðarbúið miOjarða
króna í beinu tapi og ómælt óbeint
tap í formi minni veiðireynslu.
Það hlýtur að vera skýr krafa
þegar upp er staðið frá átökum eins
og þeim sem nú standa yfir að vald-
ir verði til friðargæslustarfa menn
sem hafa vit og þroska til að fara
með fjöregg sjávarútvegsins. Verk-
föll eru vissulega fylgifiskur at-
vinnulifsins en þau verða að fela í
sér leið til uppgjörs og verða að
eiga sér skiljanlegar og sanngjarn-
ar ástæður.
Reynir Traustason
landinn og vímuefnin
ÁTVR,
Það er öllum hugsandi mönnum
ljóst að verölag á áfengi og landa-
kaup hanga saman. Jafnvel þeim
sem við höfum kosið yfir okkur til
þess að annast þessa hluti, það er
að segja að halda utan um lög og
reglur þessa lands. Þá vaknar
spurningin um hvort einhver hafi
hag af því að hafa hlutina svona.
Það er alveg ljóst að það eru ekki
foreldrarnir eða innflytjendur og
ekki almenningur, heldur þeir sem
hafa beinan hag af því, eins og til
dæmis dópsalar, landasalar og
smyglarar. Þeim er hampaö óbeint
af ÁTVR. Svo eru að sjálfsögðu
þeir sem hafa gnótt fjár og er því
alveg sama (ráðamenn?). Strútarn-
ir í áfengisvarnaráði hafa ekki um
langan aldur dregið höfuðið upp
úr sandinum til þess að gæta aö
því hverjum þessi endemis vitleysa
þjónar.
Stjórntæki
Verðlag áfengra drykkja í versl-
unum ATVR er stjórntæki sem
notað er til þess að stjórna neyslu-
mynstri landsmanna á áfengum
drykkjum, það er að segja að því
hærra sem verðið er í verslunum
ÁTVR því fleiri kaupendur áfengra
drykkja fara yfir til landasalans því
hann getur boðið svipaðan vínanda
á raunhæfu veröi.
Að kaupa landa og smyglaðan
vínanda er sjálfsbjargarviðleitni
þess sem ekki á aura fyrir tísku-
KjaUaiiim
Njáll Haröarson
framkvæmdastjóri
merkjum á okurverði í verslunum
ÁTVR og sættir sig við að kaupa
eftirlíkingar eða smygl hjá næsta
landasala á eðlilegu verði.
Upp á síðkastið hafa margir vín-
veitingastaðir farið að dæmi al-
mennings í auknum mæli. Landa-
salinn er að sjálfsögðu hæstánægð-
ur með þetta og þénar á sanngjarna
verðinu á meðan ÁTVR okrar og
fælir viðskiptavini frá verslunum
sínum með yfirgengilegum bákn-
hroka. Landasalinn hefur líka upp-
götvað það að hann er ekki háður
neinum aldurstakmörkunum
varðandi kaupendur og svo getur
hann lika selt þeim sitt hvað fleira
til þess að lífga upp á tilveruna,
eins og til dæmis hass, coke, engl-
aryk og alsælu, svo að eitthvað sé
nefnt. Þetta er aldeilis fínn bisness.
Og svo þarf ekki að greiða neitt
til ríkisins, framleiðslan hræbilleg
og krefst ekki mikils búnaðar og
kröfur viðskiptavinanna eru litlar,
enda ekki hægt að setja miklar
kröfur þegar niaður er aðeins
fimmtán ára, auralítill og er að
hraða sér í partí með smáaukasælu
upp á vasann til þess að vera gjald-
gengari það kvöldið og svo er þetta
svo ódýrt maður, miklu ódýrara en
í ríkinu, þrjár flöskur fyrir eina og
smádóp í kaupbæti.
„Besti vinur“ dópsalans
Ekki býður ÁTVR svona vel.
ÁTVR er því „besti vinur“ dópsal-
ans og vill eindregið vera það
áfram. Það yrði nú ljóta klandrið
ef þeir tækju upp á þeim fjanda að
lækka verðið verulega svo að
venjulegt fólk á lögaldri hefði efni
á að versla þar. Hvað yröi þá um
landasalann? „Einkavin ÁTVR“.
Hann yrði kannski að svara
svona vitleysu með því að stofna
Bónus Brugg hf. Þetta er skelfileg
tilhugsun. Hvar eiga þá Utlu börnin
okkar að verða sér úti um vín og
dóp? Ekki örvænta, bruggari góð-
ur, því fyrr skal ÁTVR í umboði
ríkisvaldsins (þín) og í algleymi
miskunnarleysis handmata börnin
okkar á landa og dópi en að slaka
á okurverði og einokun verslana
sinna.
Enda.þarf ÁTVR ekki að skamm-
ast sín fyrir finu og glæsilegu versl-
anirnar sínar. Er ekki ráð að lækka
verðiö og losa okkur við óværuna
áður en eiturlyfin taka völdin?
Njáll Harðarson
-------------------------------------
„Ekki örvænta, bruggari góður, því
fyrr skal ATVR í umboði ríkisvaldsins
(þín) og 1 algleymi miskunnarleysis
handmata börnin okkar á landa og
dópi en að slaka á okurverði og einokun
verslana sinna.“
Meðog
ámóti
Bæjarfulltrúi gegni störfum
embættismanns bæjarins
Víkekkiundan
skyfdu minni
„Starf for-
stöðumanns
fram-
kvæmda- og
tæknisviðs er
eins og hvert
annaö starf
fram-
kvæmda-
stjóra á sviöi
sveitarfélags-
ins. Það er
ekki ölíkt starfi bæjarstjóra enda
er það verkefni viðkomandi
sviðsstjóra að gæta hagsmuna
bæjarfélagsins. Það gildir ekkert
annaö um þetta starf en starf
bæjarstjóra hvað varðar setu í
bæjarstjórn.
Viö getum snúið þessu upp á
ríkisstjórn. Ráðherrar eru hver
með sitt svið framkvæmda í
stjórnkerfi ríkisins og sitja jaíh-
framt á Alþingi og taka þar þátt
i atkvæðagreiðslu. Eini munur-
inn er sá að ég sem bæjarfulltrúi
segði mig úr bæjarráði ef ég yrði
ráðinn forstöðumaður en ég
myndi ekki að bregðast skyldum
mínum sem kjörinn fulltrúí. í
sveitarstjórnarlögum er ljóst aö
mönnum ber aö hlíta þeirri
skyldu og geta ekki vikist undan
henni.
í stórum sveitarfélögum hafa
bæjarfulltrúar setið í fram-
kvæmdastjórastöðum og í Hafh-
arfirði sat skólafulltrúi i bæjar-
stjóm 1982-1986 og engar athuga-
semdir voru gerðar. Það er ekki
vafamál að embættismaður er
hæfur til að koma stefnu hvaða
meirihluta sem er í framkvæmd.
Hann hlítir bara þeim skipunum
sem hann fær.“
Grundvallar-
atriði
„Það er
grundvallar-
atriði að bæj-
ariélag eins
og Ilafnar-
fjörður, með
yfir 17 þús-
und íbúa, á að
geta boðið
upp á emb-
ættismann ÁmiSverrissonforstj.W
einsogbæjar-
verkfræðing sem er yfir pólitíska
gagnrýni hafinn og situr ekki
beggja megin borðs. Það hefur
verið bent á að þetta megi bera
saman við pólitískan bæjarstjóra
en ég er því ekki sammála vegna
þess að hann er ráðinn tímabund-
ið og kiósendur hafa möguleika á
að kveða upp dóm yfir störfum
hans á fjögurra ára fresti. í þess-
ari stöðu hafa kjósendur val hvaö
varðar bæjarfulltrúann Jóhann
Gunnar ef þeir væru óánægðir
með hans störf en myndu sitja
uppi með hann sem bæjarverk-
fræðing áfram. Einnig má benda
á að sem fyrrverandi forstjóri
Hagvirkis-KIetts hefur persóna
Jóhanns tengst tugmilljóna tapi
bæjarsjóðs á viðskiptum við fyr-
irtækið auk þess sem mjög marg-
ir setja samasemmerki milli fjár-
hagslegs tjóns við gjaldþrot fyrir-
tækisins og persónu Jóhanns.
Með tilliti til þessa hlýtur það aö
vera ábyrgðarhluti að skapa þær
aöstæður aö sama fólk þurfi aö
leita til Jóhanns með mál sem
snúa að embætti bæjarverkfræö-
ings. Þetta verður Jóliann að
horfast í augu viö. Eitt af mark-
miðum meirihluta Sjálfstæðis-
flokks og Alþýðubandalags er að
bæta sijórnsýslu bæjarins."
-GHS
Jóhann G. Bergþörsson
bðejarfulltrúi