Þjóðviljinn - 15.11.1972, Page 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVlLJiNN Miðvikudagur 15. névember 1972
FYRIRLESTUR
UM
LOFTMENGUN
Mánudaginn 20. nóvember n.k.
flytur prófessor Cyril Brosset,
efnafræðingur, fyrirlestur i
Norræna húsinu um útbreiðslu
loftmengunar frá iðnaðarhéruð-
um Evrópu og áhrif hennar, sér-
staklega á Noröurlöndum.
Vandamál þetta hefur vakið mik-
ið umtal vegna tjóns, sem talið er
hafa orðið á skógum og vatnafisk-
um i Noregi og Sviþjóð af völdum
súrrar úrkomu.
Fyrirlestur þessi er fluttur á
vegum Rannsóknarráðs rikisins,
og er öllum heimill aðgangur.
Fyrirlesturinn, sem verður á
ensku, hefst kl. 17:15.
Aðalfiuidur FEF
haldinn í kvöld
AÐALFUNDUR Félags
einstæðra foreldra verður að
Hallveigarstöðum annað kvöld kl.
21. Formaður FEF, Jóhanna
Kristjónsdóttir, blaðamaður,
fiytur ársskýrslu stjórnar, gjald-
keri les reikninga og lagðar verða
fram tillögur um lagabreytingar.
Meðal þeirra tillagna er sú, að
félagi i FEF, sem gengur i hjóna-
band, skuii hafa rétt til áfram-
haldandi aðildar að félaginu.
Skýrt verður frá undirbúnings-
vinnu, varðandi byggingafram-
kvæmdir, sem félagið hyggst fara
út i. Er það fjölbýlishús, meö 40-
50 ibúðum fyrir einstæða foreldra
og börn þeirra. Ætlunin er, að þar
verði einnig starfrækt vöggu-
stofa, dagheimili, skóladag-
heimili og aðstaða fyrir unglinga.
Stefnt er að þvi, að ibúðirnar
verði leigðar út og fái þær til um-
ráða einstæðir foreldrar, sem
búa við timabundna húsnæðis-
erfiðleika.
Geta má þess, að fjáröflunar-
nefnd hefur verið sett á laggirnar
til að skipuleggja fjáröflun til að
ýta þessu brýna nauðsynjamáli á
flot.
Kjörin verður siðan stjórn EFE
fyrir næsta starfsár. bá verður
jólakortum félagsins dreift á
fundinum og félagar beönir að
annast sölu þeirra og dreifingu,
eins og undan farin ár. Að þessu
sinni eru þrjár nýjar gerðir af
kortum, og tvær endurprentaðar
siðan i fyrra, vegna mikillar
eftirspurnar. Þá er félagið einnig
að gefa út litprentað minningar-
spjald.
Sinfónía eftir
Mahler flutt hér
í fyrsta sinn
Gustav Mahler
Sinfónia eftir austurriska tón-
skáldið Gustav Mahler verður
flutt i fyrsta sinn hér á landi
annað kvöld á tónleikum Sin-
fóniuhljómsveitar tslands i
Háskólabiói. Stjórandi er dr.
Róbert A. Ottósson.
Dr. Róbert hefur áður
stjórnað flutningi tveggja
verka Mahlers hér, Das Lied
von der Erde 1969 og Lieder
eines fahrenden Gesellen
Söngvum förusveins) 1964.
Auk þeirra verka hefur hljóm-
sveitin flutt eftir Mahler
Kindentotenlieder 1965.
Fyrir utan 1. sinfóniu
Mahlers er á efnisskrá tón-
leikanna Es-dúr sinfónia
Mozarts (nr. 39), svo þeir sem
þykjast sviknir af þvi að fyrir-
hugaður fiðlukonsert brást að
þessu sinni, fá samt sinn
Mozart.
A fundi með blaðamönnum i
gær gat dr. Róbert þess, að
þessar tvær sinfóniur eru
skrifaðar meö nákvæmlega
100 ára millibili; Mozart reit
sina 1788, en Mahler 1. sin-
fóniu sina 1888. Þær eiga vel
saman á konsert, fannst
Róberti, eru andstæður, en þó
dálitið svipaöar.
Það er eiginlega fyrst núna,
_ð fariö er að leika verk
Mahlers að ráði fyrir utan
þýzkumælandi löndin i Mið-
Evrópu, og ekki seinna vænna,
endá má segja, að hann hafi
komizt i tizku i tónlistarsölun-
um austan hafs og vestan
siðustu árin. Mahler kemur oft
á óvart i verkum sinum og
mætti kannski kalla hann
fyrsta absúrdistann, þvi hann
beitir stundum likum brögð-
um t.d. I sorgarmarsi 3. kafla
sinfóniunnösinfóniunnar, sem
leikin veröur á morgun, þar
sem fram kemur gráthlægi-
legur tviskinnungur, sem enda
stórhneykslaði samtimamenn
hans.
Dr. Róbert sagði, að
flutningur þessa verks væri
mikið álag fyrir hljóm-
sveitina, sem hann hrósaði
mjög, ekki sizt hornleikurun-
um, sem eru fjórir, en ættu i
rauninni að vera sjö, Og horn-
leikarana verður reyndar sér-
stakt tækifæri til að sjá að
þessu sinni; i lokakaflanum
eiga þeir, samkvæmt forsögn
Mahlers, að standa upp og
reglulega láta hornin glymja
yfir salinn. —vh
Dr. Róbcrt.
Umræður um varaaflsstöðvar:
500 kílóvatta færanleg raf
stöð á Norðurlandi vestra
þingsjá þjóðviljans

I nii

Þaö kom fram i svari
Magnúsar Kjartanssonar
iönaöarráöherra i svari við
fyrirspurn frá Ragnari
Arnalds á alþingi í gær að
Rafmagnsveitur ríkisins
hafa fest kaup á 500 kíló-
vatta færanlegri disilraf-
stöö, sem valinn hefur ver-
ið staöur á Norðurlandi
vestra.
Ragnar Arnalds bar fram fyrir-
spurnir um vararafstöðvar i
fyrirspurnatima alþingis i gær.
Ragnar minnti á að þegar fyrsta
vetraráhlaupið skall yfir 26.—28.
október fylgdi þvi mikil ismynd-
un, sem olli þvi að mörg hundruð
rafmagns- og simastaurar brotn-
uðu. 1 Miðfirði brotnuðu og
skemmdust 45 staurar og var al-
gerlega rafmagnslaust á
Hvammstanga i rúma 3 sólar-
hringa, eða þar til sett var upp
disilrafstöð, sem flutt var frá
Reykjavik.
Fyrirspurnir
Ragnar beindi þvi þeim fyrir-
spurnum til iðnaðarráðherra
hvort rafstöðin sem komið hefur
verið upp á Hvammstanga verði
þar til frambúðar sem vararaf-
stöð og hve viða þannig háttar til
á þéttbýlisstöðum með fleiri en
300 ibúa, að ekki séu varaafls-
stöðvar.
Færanleg dísilrafstöð á
Noröurlandi vestra
Ráðherrann sagði að disilstöð
sem tekin var i notkun til bráða-
birgða á Hvammstanga yrði flutt
til Búðardals i Dölum eins og ætl-
Sigurður Blöndal
á Alþingi
Sigurður Blöndal, skógarvörð-
ur, tók i gær sæti Lúðviks Jóseps-
sonar á Alþingi.
Magnús Kjartansson
að hefði verið áður. Hins vegar
hafi Rafmagnsveita rikisins fest
kaup á 500 kilóvatta færanlegri
disilrafstöð, sem nú er rétt ókom
in til landsins.
Vatnsaflsstöðvar á öllum
þéttbýlisstöðum
Raforkumálaráðherra greindi
frá þvi, að það væri stefna raf-
orkustjórnar landsins að vara-
aflsstöðvar verði á öllum þétt-
býlisstöðum. Unz þvi marki er
náð er ætlunin að hafa færanlegar
rafstöðvar þar sem þörfin er
mest. Einkum skortir varaafl á
tveimur svæðum, þ.e. á Norður-
landi vestra og á Suðvesturlandi.
Áður getur um hversu ætlunin er
að leysa þessi vandamál á fyrr-
nefnda svæðinu, en á Suðvestur-
landi verður siðar höfð færanleg
varaaflsstöð. t öðrum landshlut-
um virðist ekki brýn þörf færan-
legra stöðva eins og stendur.
Þá vék ráðherrann að dreif-
býlissvæðum. Þar er á ýmsum
stöðum mjög mikil þörf fyrir
varaorku. Á stórum búum er vá
fyrir dyrum ef rafmagnið bregst.
Rafmagnsveitur rikisins gera sér
þennan vanda ljósan og þess
vegna er haft i huga tvöfalt linu-
kerfi eða hringtengingar.
Ráðherrann skýrði frá þvi að
Rafmagnsveitur rikisins hefðu
tekið saman könnun um varaafls-
stöðvar i landinu. Var niðurstöð-
unum dreift til alþingismanna i
gær er fyrirspurn Ragnars
Arnalds kom fyrir.
5 stór kauptún án
varaafls
1 greinargerð RR kemur meðal
annars fram, að 8 kaupstaðir og
kauptún með 26.500 ibúa hafa
varaaflsvélar i einhverju formi. 8
kaupstaðir og kauptún með 26.000
ibúa hafa varalinu i einhverju
formi. 5 kauptún með 4.000 ibúa
eru án nokkurs varaafls. t þess-
um tölum eru Reykjavik og
Kópavogur ekki talin með. Töl-
urnar sem nefndar hafa verið
eiga við rafveitur sveitarfélag-
anna.
15 kauptún að mestu
án varaafls
A svæðum Rafmagnsveitna
rikisins er ástandið aftur á móti
þannig: 30kaupstaöir og kauptún
með 13.500 ibúa eru með varaafls-
vélar, 8 kauptún með 4.300 ibúa
eru að mestu án varaafls. Sveita-
veiturnar, sem ná til 20 þúsund
ibúa, eru að mestu án varaafls.
Samkvæmt þeirri flokkun, sem
að ofan getur, búa 25—27 þúsund
manns við þau skilyrði að ekki er
um neitt varaafl að ræða.
Hvað skal gert til úrbóta?
Ráðherrann nefndi einkum tvö
atriði, sem hann kvað nauðsyn-
legt að gera til úrbóta:
1. Koma verður upp nokkrum
nýjum föstum varaaflsstöðvum
og skipta út þeim lélegustu, sem
nú eru i notkun og kallast vara-
stöðvar.
2. Koma verður upp hæfilegum
fjölda hreyfanlegra stöðva.
Jólakort Asgrimssafns á þessu
ári er gert eftir oliumálverkinu A
Þjórsárbökkum, Hekla i kvöld-
skini. Mynd þessa málaði As-
grimur Jónsson árið 1918, og er
eitt þeirra verka sem sent var i
viðgerð til Statens Museum i
Kaupmannahöfn.
Þetta nýprentaða kort er i sömu
stærð og hin fyrri listaverkakort
safnsins, með islenzkum, dönsk-
um og enskum texta á bakhlið,
ásamt mynd af Ásgrimi, sem Ós-
valdur Knudsen tók af honum ár-
ið 1956. Mindiðn sá um ljósmynd-
un. Litróf gerði myndamót, en
Ragnar Arnalds
Til þessara verkefna þarf
40—50 milj. kr. Þessar aðgerðir
mætti þó gera i áföngum. A fjár-
hagsáætlun næsta árs eru áætl-
aðar 8 milj. kr. til disilvélakaupa
og er sú upphæð vafalaust of lág.
Mágnús Kjartansson lagði að
lokum áherzlu á að hér væri að
sjálfsögðu um ákvörðunaratriði
að ræða, hversu miklu fé yrði
verið til þessara verkefna.
Ragnar Arnalds þakkaði ráð-
herra svörin. Hann fagnaði þvi,
að ákveðið hefur verið að færan-
leg 500 kilóvatta rafstöð verði á
Norðurlandi vestra.
Vikingsprent hf. annaðist prent-
un.
Einnig hefur safnið látið endur-
prenta kortið A flótta undan
Kötluhlaupi.en það hefur verið ó-
fáanlegt i nokkur ár, en margur
um það spurt.
Agóði kortasölunnar er notaður
til greiðslu á viðgerð og hreinsun
gamalla Jistaverka i safninu.
Listaverkakortin eru aðeins til
sölu i Asgrimssafni, Bergstaða-
stræti 74, og Baðstofunni Hafnar-
stræti 23, þar sem safnið er ekki
opið nema 3 daga i viku, sunnu-
daga, þriðjudaga og fimmtudaga
frá kl. 1,30-4.
Nýtt jólakort
Ásgiímssafns