Þjóðviljinn - 21.01.1973, Síða 14

14
SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 21. janúar 1973
Þetta fœrðu í skatta
Tekjuskattur 1973
690.000.-
86 500.-
603.500,-
358.4 00.-
245.100-
9 3 500 -
Þegar menn hafa lokið við
að gera skattskýrslu sina
vaknar spurningin: ,,Hvað
skyldu skattarnir verða
háir?”. Þjóðviljinn birtir hér
linurit sem getur verið svar
við þessari spurningu að
nokkru leyti. Linuritið
teiknaði Sigurður Þórðarson,
verkfræðingur.
Tekjuskattar
A linuritinu er miðað við
skattvisitölu 128 stig. Sýnt er
dæmi um skatt hjóna með tvö
börn, sem hafa alls i tekjur
690.000 kr. Frádráttur er
áætlaður 86.500 kr.
Nettótekjur verða þvi
603.500. Þar frá dregst
persónufrádráttur, sem er
281.600 (persónulrádráttur
hjóna) og 76,800 (pers-
ónufrádráttur fyrir tvö
börn). Frádráttur alls
3.581.400 skattgjaldstekjur þvi
245.100. Þessi tala er fundin á
lárétta ásnum og dregin lóð-
rétt lina til skurðar við skálinu
og siðan lárétt lina til skurðar
við lóðréttan ás linuritsins og
tekjuskattur lesinn þar af:
93.500 kr. Brotnu linurnar á
linuritinu sýna hvernig fariö
er að við að finna skattinn.
Otsvarið
Útsvar reiknast af brúttó-
tekjum skv. 23 grein laga um
tekjustofna sveitarfélags og er
að jafnaði ekki hærra en 10%
skv, 25. grein sömu laga. 1 23.
grein er fram tekið hvaða
gjöld megi draga frá áður en
útsvar er lagt á. Fyrir þá sem
ekki stunda atvinnurekstur
eða sjálfstæða starfsemi i
eigin nafni eru megin-
Irádráttarliðirnir: 1. Reiknuð
húsaleiga af eigin húsnæði og
2. skyldusparnaður.
Útsvar skal lækka um 7.000
kr. hjá hjónum og einstæðum
foreldrum sem hafa fyrir
heimili að sjá og um 5.000 kr.
hjá einstaklingum. Fyrir
hvert barn innan 16 ára
aldurs, sem gjaldandi hefur á
framfæri sinu, skal útsvar
lækka um 1000 kr. Hafi
gjaldandi fleiri en 3 börn á
framfæri skal lækka útsvarið
um 2.000 kr. fyrir hvert barn
umfram 3 börn.
um að gera rekstraryfirlit, þar
sem fram koma leigutekjur frá
hverjum einstökum leigutaka,
svo og leigutimabil og fasteigna-
mat útleigðs ibúðarhúsnæðis og
hlutdeildar i lóð. Til gjalda ber að
telja kostnað vegna hins útleigða,
svo sem fasteignagjöld, viðhalds-
kostnað og vaxtagiöld, sem beint
eru tengd þessari teknaöflun.
Ennfremur fyrningu húsnæðisins,
sem nemur eftirfarandi hundr-
aðshlutum af fasteignamati hins
útleigða húsnæðis:
tbúðarhúsnæði úr steini 1,0%
íbúðarhúsnæði hlöðnu úr
steinum 1,3%
Ibúðarhúsnæði úr timbri 2.0%
Frádráttarbær viðhaldskostn-
aður nemur eftirfarandi hundr-
aðshlutum af fasteignamati hins
útleigða húsnæðis:
Ibúðarhúsnæði úrsteini 1,5%
Ibúðarhúsnæði úr timbri 2,0%
Hreinar tekjur eða rekstrartap
skv. rekstraryfirliti ber þvi að
leiðrétta um mismun gjaldfærðs
viðhaldskostnaðar og frádráttar-
bærs viðhaldskostnaðar, með
áritun á rekstraryfirlit, og færa
siðan hreinar skattskyldar tekjur
á framtal undir 2. tölulið III eða
rekstrartap undir 12. tölulið IV.
I þessum tölulið má ekki telja
tekjur af útleigðu ibúðarhúsnæði,
sem framteljandi lætur öðrum i té
án eðlilegs endurgjalds, þ.e., ef
ársleiga nemur lægri fjárhæð en
2% af fasteignamati ibúðarhús-
næðis og lóðar. Slikar tekjur ber
að telja i tölulið 3.
3. Reiknuð húsaleiga af íbúðar-
húsnæði, sem eigandi notar sjálf-
ur eða lætur öðrum I té án eðlilegs
endurgjalds.
Af ibúðarhúsnæði, sem fram-
teljandi notar sjálfur, skal húsa-
leiga reiknuð til tekna 2% af
tasteignamati ibúðarhúsnæðis
(þ.m.t. bilskúr) og lóðar, eins þótt
um leigulóð sé að ræða. A bújörð
skal þó aa aðeins miða við fast-
eignamat ibúðarhúsnæðis.
Nú er ibúðarhúsnæði i eigu
sama aðila notað að hluta á þann
hátt, sem hér um ræðir, og að
hluta til útleigu, og skal þá fast-
eignamati húss og lóðar skipt
hlutfallslega miðaö við rúmmál,
nema sérmat i fasteignamati sé
fyrir hendi. A sama hátt skal
skipta fasteignamati húss s og
lóðar, þar sem um er að ræða
annars vegar ibúðarhúsnæði og
hins vegar atvinnurekstrarhús-
næði i sömu fasteign.
Af ibúðarhúsnæði, sem fram-
teljandi lætur launþegum sinum
(og fjölskyldum þeirra) eða öðr-
um i té án endurgjalds eða lætur
þeim i té án eðlilegs endurgjalds
(þ.e. gegn endurgjaldi, sem lægra
er en 2% af fasteignamati ibúðar-
húsnæðis og lóðar), skal húsa-
leiga reiknuð til tekna 2% af fast-
eignamati þessa ibúðarhúsnæðis i
heild, svo og af fasteignamati ióð-
ar, eins þótt um leigulóð sé að
ræða. A bújörð skal þó aðeins
miða við fasteignamat ibúðar-
húsnæðis.
1 ófullgerðum og ómetnum
ibúðum, sem teknar hafa verið i
notkun, skal eigin leiga reiknuð
1% á ári af kostnaðarverði i árs-
lok eða hlutfallslega lægri eftir
þvi, hvenær húsið var tekið i notk-
un og að hve miklu leyti.
4. Vaxtatekjur.
I A-lið framtals, bls. 3, ber að
sundurliða vaxtatekjur af þar
framtöldum eignum. Enn fremur
skattskylda vexti af útteknum
innstæðum og innleystum verð-
bréfum á árinu. Hafi framtelj-
andi einungis talið þar skatt-
skylda eign og skattskyldar
vaxtatekjur, ber að færa samtölu
vaxta i kr. dálk skattskyldra
vaxta. Hafi framteljandi hins
vegar talið fram allar innstæður
og verðbréf, ber að færa samtölu
vaxta i þar til gerðan dálk, draga
siðan frá hlutfall skattfrjálsra
vaxta og færa niðurstöðu i kr.
dálk skattskyldra vaxta.
1 B-lið framtals, bls. 3, ber að
sundurliða vaxtatekjur af þar
framtöldum eignum og vaxta-'
tekjur af slikum eignum, sem
innleystar hafa verið á árinu.
Skattskylda vexti skv. A-lið,
ásamt vöxtum skv. B-lið, þó að
frádregnum vöxtum af stofn-
sjóðsinnstæðum, ber að færa i kr.
dálk vaxtatekna og færa þá fjár-
hæð i 4. tölulið III á framtali.
5. Arður af hlutabréfum.
Hér skal færa arð, sem fram-
teljandi fékk úthlutaðan á árinu
af hlutabréfum sinum.
6. Laun greidd
i peningum.
1 lesmálsdálk skal rita nöfn
launagreiðenda og launaupphæð i
kr. dálk.
Ef vinnutimabil framteljanda
er aðeins hluti úr ári eða árslaun
óeðlilega lág, skal hann gefa
skýringar i G-lið bls. 4, ef ástæður
koma ekki fram á annan hátt i
framtali, t.d. vegna náms, aldurs,
veikinda o.fl..l.
7. Laun greidd
i hlunnindum.
a. Fæði: Skattskyld fæðishlunn-
indi:
(1) Fullt fæði innan heimilis-
sveitar:
Launþegi, sem vann innan
heimilissveitar sinnar, skal telja
til tekna fullt fæði, sem honum
var látið i té endurgjaldslaust
(fritt) af vinnuveitanda. Rita skal
dagafjölda i lesmálsdálk og
margfalda hann með kr. 140 fyrir
karlmann og kr. 112 fyrir kven-
mann og barn, yngra en 16 ára, og
færa upphæðina til tekna. Fjár-
hæð fæðisstyrks (fæðispeninga)
þess I stað skal hins vegar teljast
að fullu til tekna. Sama gildir um
hver önnur full fæðishlunnindi,
látin endurgjaldslaust i té, þau
skal telja til tekna á kostnaðar-
verði.
(2) önnur skattskyld fæðishlunn-
indi:
a. Launþegi, sem vann utan
heimilisveitar sinnar og fékk
fæðisstyrk (fæðispeninga) i stað
fulls fæðis, skal telja til tekna
þann hluta fæðisstyrksins, sem
var umfram kr. 190 á dag.
b. Launþegi, sem vann hvort
heldur innan eða utan heimilis-
sveitar sinnar og fékk fæðisstyrk
(fæðispeninga) i stað hluta fæðis,
skal telja til tekna þann hluta
fæðisstyrksins, sem var umfram
kr. 95 á dag.
c. Allt fæði, sem fjölskylda fram-
teljanda fékk endurgjaldslaust
(fritt) hjá vinnuveitanda fram-
teljanda, fjárhæð fæðisstyrkja
(fæðispeninga) þess i stað, svo og
hver önnur fæðishlunnindi, látin
endurgjaldslausti té, skal telja til
teknaá sama hátt og greinir i lið
(1). Fritt fæði, sem eigi telst fullt
fæði, látið þessum aðilum i té,
skal telja til tekna hlutfallslega af
mati fyrir fullt fæði. 1 þessu sam-
bandi skiptir eigi máli, hvort
framteljandi vann innan eða utan
heimilissveitar sinnar.
b. Húsnæði: Hafi framteljandi
(og fjölskylda hans) afnot ibúðar-
húsnæðis, sem látin eru honum
endurgjaldslaust i té af vinnu-
veitanda hans, skal framteljandi
rita i lesmálsdálk fjárhæð gild-
andi fasteignamats þessa ibúðar-
húsnæðis og lóðar og mánaða-
fjölda afnota. Telja skal til tekna
2% af þeirri fjárhæð fyrir ársaf-
not eða hlutfallslega miðað við
mánuði.
Hafi framteljandi (og fjöl-
skylda hans) afnot ibúðarhús-
næðis, sem látin eru i té af vinnu-
veitanda hans gegn endurgjaldi,
sem er lægra, miðað við ársafnot,
heldur en 2% af gildandi fast-
eignamati ibúðarhúsnæðis og lóð-
ar, skal framteljandi telja mis-
muninn til tekna.
c. Fatnaður eða önnur hlunnindi:
Til tekna skal færa fatriað, sem
vinnuvetiandi lætur framteljanda
I té án endurgjalds og ekki er
reiknaður til tekna i öðrum laun-
um. Tilgreina skal, hver fatnað-
urinn er, og telja til tekna sem hér
segir:
Einkennisföt karla .....kr. 5,700
Einkennisföt kvenna .... kr. 3,900
Einkennisfrakki karla ... kr. 4,400
Einkenniskápa kvenna .. kr. 2,900
Einkennisfatnað flugáhafna
skal þó telja sem hér segir:
Einkennisfötkarla ......kr. 2,850
Einkennisföt kvenna .... kr. 1,950
Einkennisfrakki karla ... kr. 2,200
Einkenniskápa kvenna . ,kr. 1,450
Fatnaður, sem ekki telst ein-
kennisfatnaður, skal talinn til
tekna á kostnaðarverði.
Sé greidd ákveðin fjárhæð I stað
fatnaðar, ber að telja hana til
tekna.
önnur hlunnindi, sem látin eru i
té fyrir vinnu, ber að meta til pen-
ingaverðs eftir gangverði á
hverjum stað og tima og telja til
tekna i tölulið 7. c. III á framtali.
M.a. teljast hér sem hlunnindi
endurgjaldslaus afnot launþega
af bifreiðum, sem skráðar eru
sem fólksbifreiðar, látin honum i
té af vinnuveitanda. 1 lesmáls-
dálk skal rita afnot bifteiðarinnar
i eknum kilómetrum (þ.m.t. akst-
ur úr og i vinnu) og margfalda
þann kilómetrafjölda með kr. 8,70
fyrir fyrstu 10.000 kilómetraafnot,
með kr. 7,35 fyrir næstu 10.000
kilómetraafnot og kr. 6,15 fyrir
hver kilómetraafnot þar yfir.
Fjárhæð þannig fundna ber að
færa i kr. dálk.
Fæði, húsnæði og annað fram-
færi framteljanda, sem býr i for-
eldrahúsum, telst ekki til tekna
og færist þvi ekki i þennan lið,
nema foreldri sé atvinnurekandi
og telji sér nefnda liði til gjalda.
8. Elli- eða
örorkulífeyrir
frá alm.trygg.
Hér skal telja til tekna ellilif-
eyri og örorkulifeyri úr almanna-
tryggingum.
Upphæðir geta verið mismun-
andi af ýmsum ástæðum. Til
dæmis er ellilifeyrir greiddur i
fyrsta sinn fyrir næsta mánuö,
eftir að lifeyrisþegi varð fullra 67
ára. Heimilt er að fresta töku elli-
lifeyris, og fá þá þeir, sem það
gera, hækkandi lifeyri, eftir þvi
sem lengur er frestað að taka lif-
eyrinn.
Almennur ellilifeyrir allt árið
1972 var sem hér segir:
Fyrst tekinn:
frá 67 ára aldri
frá 68 ára aldri
frá 69 ára aldri
frá 70 ára aldri
frá 71 árs aldri
frá 72 ára aldri
Einstaklingar
kr. 82,272
kr. 89,268
kr. 99,600
kr. 109,860
kr. 123,396
kr. 137,454
Hjón
kr. 148,086, þ,e, 90% af lifeyri
tveggja einstaklinga, sem báðir
tóku lifeyri frá 67 ára aldri.
Ef hjón, annað eða bæði, frest-
uðu töku lifeyris, hækkaði lifeyrir
þeirra um 90% af aldurshækkun
einstaklinga. Ef t.d. annað hjóna
frestaði töku lifeyris til 68 ára
aldurs, en hitt til 69 ára aldurs, þá
var lifeyrir þeirra árið 1972 90%
af (kr. 89,268 + kr. 99,600) eða kr.
169,980.
öryrkjar, sem hafa örorkustig
75% eða meira, fengu sömu upp-
hæð og þeir, sem byrjuðu að taka
ellilifeyri strax frá 67 ára aldri.
Þær greiðslur nefnast örorkulif-
eyrir, og skal hann talinn hér.
Greiðslur til þeirra, sem misst
hafa 50%—'75% starfsorku sinnar,
nefnast örorkustyrkir, og skulu
þeir taldir undir tekjulið 13. „Aðr-
ar tekjur”. Sama gildir um ör-
orkustyrk til þeirra, sem stunda
fullt starf, en fá örorkustyrk
vegna örorku sinnar, svo og um
örorkustyrk, sem greiddur er
vegna bæklunar eða vanþroska
barns innan 16 ára.
9. Sjúkra- eöa slysa-
bætur (dagpeningar).
Hér skal telja til tekna sjúkra-
og slysadagpeninga. Ef þeir eru
frá almannatryggingum, sjúkra-
samlögum eða úr sjúkrasjóðum
stéttarfélaga, þá koma þeir einn-
ig til frádráttar, sbr. frádráttarlið
11.
10. Fjölskyldubætur
frá alm.trygg.
Fjölskyldubætur frá almanna-
tryggingum skulu færðar til tekna
undir tekjulið 10.
Fjölskyldubætur greiddar á ár-
inu 1972 voru kr. 9,500 fyrir hvert
barn á framfæri allt árið. Marg-
falda skal þá upphæð með barna-
fjölda og færa heildarupphæð
fjölskyldubóta til tekna.
Fyrir börn, sem bætast við á
árinu, og börn, sem ná 16 ára
aldri á árinu, þarf að reikna bæt-
ur sérstaklega. Fjölskyldubætur
fyrir barn, sem fæðist á árinu, eru
greiddar frá 1. næsta mánaðar
eftir fæðingu. Fyrir barn, sem
verður 16 ára á árinu, eru bætur
greiddar fyrir afmælismánuðinn.
Fjölskyldubætur árið 1972
voru:
Jan,—júni kr.667ámán.
Júli—des. kr.917ámán.
11. Tekjur barna.
Útfylla skal F-lið framtals, bls.
4, eins og eyðublaðið segir til um.
Samanlagðar tekjur barna (að
undanskildum skattfrjálsum
vaxtatekjum) skal siðan færa i
tekjulið 11, bls. 2.
Ef barn (börn), hér tilgreint,
stundar nám i framhaldsskóla,
skal færa námsfrádrátt skv. mati
rikisskattstjóra i frádráttarlið 12,
bls. 2, og tilgreina þar nafn barns-
ins, skóla og bekk. Upphæð náms-
frádráttar má þó ekki vera hærri
en tekjur barnsins (barnanna,
hvers um sig), sem færðar eru I
tekjulið 11.
Hafi barn hreinar tekjur (þ.e.
tekjur þess skv. tekjulið 11, að
frádregnum námskostnaði skv.
mati rikisskattstjóra), er nema
kr. 19,200 eða lægri fjárhæð, skal
færa helming hreinu teknanna i
frádráttarlið 12, bls. 2. Hafi barn
hreinar tekjur, er nema meira en
hálfum persónufrádrætti barns,
þ.e. kr. 19,200, getur framteljandi
óskað þess, að barnið verði sjálf-
Framhald á næstu siðu