Þjóðviljinn - 16.05.1973, Blaðsíða 5

Miövikudagur 16. mai 1973 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 5
Af erlendum
bókamarkaði
Livingstone.
Tim Jeal. Heinemann 1973.
David Livingstone er einn af
dýrðarmönnum enskrar smá-
borgarastéttar, svipað og Baden
Powell og fleiri slikir.
Höfundurinn hefur samið tvær
vinsælar skáldsögur og sendir nú
frá sér þessa ævisögu, þar sem
Bókaverðir og bókasafnsnemar:
Mótmæla veitingu
bókavarðarstöðu við
Háskólabókasafn
Opið bréf til mennta-
málaráðherra og
háskólaráðs.
Hinn 9. feþrúar síðastliðinn var
staða bókavarðar i Háskólabóka-
safni auglýst laus til umsóknar.
Umsækjendur voru fjórir:
Guðrún Gisladóttir, B.A., Páll
Skúlason, cand. jur., Þórir
Ragnarsson, B.A., og Ingi
Sigurðsson, Ph.D.
Af þessum umsækjendum hafa
þrir hinir fyrst nefndu aflað sér
sérmenntunar I bókasafnsfræð-
um. Guðrún Gisladóttir lauk prófi
frá Háskóla íslands árið 1972, hún
tók 3 stig i bókasafnsfræðum og 2 i
jarðfræði; Páll Skúlason lauk
kandidatsprófi i lögfræði frá H.I.
árið 1969 og hefur tekið 2 stig i
bókasafnsfræðum þar að auki;
Þórir Ragnarsson lauk B.A. prófi
frá H.í. árið 1971, hann tók 3 stig i
bókasafnsfræðum, 1 stig i frönsku
og 2 I ensku. Ingi Sigurðsson er
sagnfræðingur frá Edinborg, og
fjallaði ritgerð hans um islenzka
sagnaritun á 18. og 19. öld. Þrir
hinir fyrst töldu umsækjendur
hafa og allir starfað I bókasöfnum
um lengri eða skemmri tima.
Það er alkunna, að Hbs. gegnir
tvenns konar hlutverki. Annars
vegar er það kennslustofnun,
starfsmenn þess sjá að miklu
leyti um menntun bókavarða við
H.í. Hins vegar er það
rannsóknarbókasafn, það á að
þjóna nær öllum rannsóknar-
stofnunum H.l. Það liggur þvi i
augum uppi, að við safnið og úti-
bú þess þurfa að vinna menntaðir
starfsmenn, sem hafa trausta
undirstöðumenntun i bókasafns-
fræðum og einnig góða þekkingu
á einhverju þvi rannsóknarsviði,
sem safnið á að þjóna. Við val
starfsliðs ætti að hafa þessi sjón-
armið i huga.
Nú hefur það gerzt, að Inga
Sigurðssyni, Ph.D. hefur verið
veitt umrædd staða, og þannig
gengið fram hjá þremur um-
sækjendum, sem allir hafa
háskólapróf i bókasafnsfræðum.
Það sem virðist hafa ráðið þessu
vali, er einkum umsögn háskóla-
bókavarðar, en þar segir m.a.:
„...teldi ég það hættumerki i þjóð-
félagi of fárra valkosta, sem hér-
lendis eru, ef eigi stæði sá kostur
opinn að setja stöku sinnum úr-
valsmenn án bókavarðarprófs i
stöðu i Hbs. (og eins i Landsbóka-
safni, en helzt hvorki oftar né
sjaldnar en mér þykir hæfa i
Hbs.). Auk þess að koma
einokunarorðrómi á okkur bóka-
varðarstéttarmenn gæti útilokun
stéttarpróflausra átt þátt i, að
stéttin kynni að trénast að ein-
hverju leyti.”
Þessari skoðun hljótum við
undirrituð að mótmæla. Við telj-
um, að hér hafi verið brotið gegn
þeim sjónarmiðum, sem ei'nkum
ættu að gilda við ráðningu starfs-
manna við rannsóknarbókasafn.
Þess ber þó að geta, að i fjöl-
mennum þjóðfélögum reynist oft
nauðsynlegt að ráða starfsfólk i
rannsóknarbókasöfn án háskóla-
prófs i bókasafnsfræðum, en að
jafnaði er slikur starfskraftur
látinn vinna að mjög sérhæfðum
verkefnum innan einhvers
ákveðins þekkingarsviðs; þetta
eru þó oftast nær störf, sem
krefjast ekki kunnáttu i almenn-
um bókasafnafræðum.
Þá hefur ekki verið haft i huga,
er Inga Sigurðssyni var veitt
staðan, að Hbs. er litið safn á
alþjóðlegan mælikvarða. Þar
biða lika mörg verkefni, sem
óhugsandi er, að séu óleyst við
erlent rannsóknarbókasafn.
Safnið hefur t.a.m. ekki enn verið
skráð; bækur þess hafa ekki allar
verið flokkaðar. Slik störf
krefjast sérkunnáttu i bókasafns-
fræðum. Svo litlum bókasöfnum
er og lifsnauðsyn að starfsmenn
kunni skil á öllum verkþáttum
þess. Það hefur þvi naumast efni
á þvi, að ráða bókavörð sem hefur
ekki aflað sér menntunar i bóka-
safnsfræðum. Auk þess má benda
á, að þegar starfar einn sagn-
fræðingur við safnið.
Þar við bætist, að önnur atriði
úr umsögn háskólabókavarðar
eru villandi. Hann segir m.a.:
„...Ingi reyndist þá sem oftar
ágætiseinkunnarmaður.. hann er
fremstur umsækjenda að
háskólaprófum...”
Að jafnaði tekur það 6 ár að
ljúka Ph D. prófi frá brezkum
háskólum. Slikt próf svarar til
venjulegs kandidatsprófs við H.I.
Benda má einnig á, að lögfræði er
talin 6 ára nám. Og einkunn á
prófi lýsir litið starfshæfni heldur
námshæfni.
Við viljum að lokum minna á,
að H.I. útskrifar bókaverði með
réttindi til starfa i bókasöfnum.
H.I. gegnir þvi mjög ábyrgðar-
miklu hlutverki. En til hvers er
svo verið að kosta öllu þessu til, ef
svo er gengið framhjá þeim
mönnum, sem lagt hafa það á sig
að afla sér menntunar i þessari
grein?
Undir þetta skrifa 11 bóka-
verðir og 15 bókasafnsnemar.
hann sviptir burt þeirri mynd,
sem áróðursmeistarar brezkrar
heimsvaldastefnu geröu af trú-
boðanum David Livingstone.
Livingstone fæddist i ömur-
legasta fátækrahverfi Glasgow
1813, hann var snemma settur i
baðmullarverksmiðju eins og þá
var titt meðal fátæklinga i
borgum Englands. Vinnutiminn
var langur, en þrátt fyrir afleitar
aðstæður tókst honum að afla sér
menntunnar og lauk prófi i
læknisfræöi. Hann hélt til Afriku
1841, sem læknir og trúboði og
dvaldi þar i um þrjátiu ár, kom
aðeins tvisvar til Englands til
stuttrar dvalar i hvort skiptið.
Hvað gerði Livingstone i
Afriku? Hann stundaöi
lækningar, landkönnun, náttúru-
fræði og mannfræði og snéri ein-
um blámanni til kristinnar trúar,
sem margir eiga kannski erfitt
með að trúa,og það sem var öllu
lakara, þá turnaðist nefndur blá-
maður aftur til trúar feðra sinna
siðar. Sem landkönnuður af-
rekaði hann meira, fann Viktoriu-
fossana og upptök ýmissa
mikilla fljóta og auðveldaði á
þann hátt Bretum leiðina til yfir-
ráða yfir stórum svæðum þessa
mikla meginlands. Livingstone
var þeirrar skoðunar, að
fátæklingar á Englandi ættu betri
kjör heldur en blámanna.
höfðingjar i Afriku og þvi þyrfti
að móta evrópskt samfélag meðal
innfæddra, með stóriðnaði og vél-
væðingu, verzlun og viðskiptum,
og þá fyrst áleit hann að kominn
væri jarðvegur fyrir þann kristin-
dóm, sem svo var nefndur á
Englandi og Skotlandi um miðja
19. öld. Verzlun og kristni fór
óhjákvæmilega saman að hans
áliti, þótt hann öðrum þræði ætti
aldrei nógu sterk orð til þess að
fordæma evrópska kaupahéðna
og arabiska þrælasala, sem
mergsugu ibúana eins og kostur
var. 1 þessu eins og mörgu öðru
kom mótsagnakennd afstaða
hans til málanna. Höfundur lýsir
honum sem manni and-
stæðnanna; hann gat fórnað ség
en einnig átti hann til grimd, sem
var ekkert venjuleg, hann leitaði
stöðugt sjálfsréttlætingar en þess
á milli tærðist hann af efahyggju.
Kenningar hans um nýlendu-
stjórn voru siðar teknar upp af
brezkum heimsvaldasinnum og
réttlættar með trúboði og til-
viljunarkendri heilbrigðis-
þjónustu. Þá var nafn þessa
manns notað sem skálkaskjól og
þá mótaðist mynd hins mikilvirka
trúboða meðal prangara og smá-
borgarastétta Bretlands.
Frá aöalfundi Eimskipafélags tslands.
Frá aðalfundi Eimskipafélags íslands:
830 manns starfa
nú hjá Eimskip
Aðalfundur H.f. Einskipafélags
islands var haldinn þriðjudaginn
15. mai 1973.
Formaður félagsstjórnar,
Einar Baldvin Guðmundsson,
flutti skýrslu stjórnarinnar og
skýrði frá hag félagsins og fram-
kvæmdum á árinu 1972, en gjald-
keri félagsstjórnar, Pétur
Sigurðsson, las upp reikninga
félagsins og skýrði þá.
Samþykkt var að greiða hlut-
höfum 7% arð af hlutafé þeirra.
Úr stjórn félagsins áttu að ganga
fjðrir menn, þeir Pétur Sigurðs-
son, Halldór H. Jónsson og
Ingvar Vilhjálmsson, og af hálfu
Vestur-tslendinga, Sigurður
Hjalti Eggertsson. Voru þeir allir
endurkjörnir.
Endurskoðandi var endur-
kjörinn Sveinbjörn Þorbjörnsson.
Fundarstjóri var Lárus
Jóhannesson fv. hæstaréttar-
dómari og fundarritari Eggert P.
Briem, fv. fulltrúi.
I mái 1973 eru starfsmenn Eim-
skipafélagsins i allt um 830 og
launagreiðslur félagsins fyrir
árið 1972 inntar af hendi á skrif-
stofu félagsins námu 533 milj. kr.
samkvæmt launauppgjöri til
Skattstofunnar i Reykjavik.
Innlendir umboðsmenn
félagsins út á landi eru 49 að tölu,
en erlendir umboðsmenn eru um
200. Farmskirteini gefin ut af
Einskipafélaginu á árinu 1972
voru samtals 90.400, og eru það
5400 fleiri skirteini en árið áður.
Heildarvelta félagsins (brúttó)
nam 1600 milj. kr. árið 1972, en út-
gjöld án fyrninga 1532 milj. kr.
SKODA IIOR COUPÉ
Vél 62 hestöfl, alternator. Rafmagnsrúðusprautur.
Djúpbólstruð sæti. Rally stýri, Gólfskipting.
Rally mælaborð með snúningshraðamæli.
5 manna. Bjartur — rúður allar óvenju stórar.
Fóanlegur í 3 tízkuiitum.
TEKKNESKA
BIFREIÐAUMBOÐIÐ
Á ÍSLANDI H.F.
AUÐBREKKU 44-46 SiMI 42600 KÚPAVOGI
SÚLUUMBOÐ A AKUREYRI: SKODAVERKSTÆDID KALDBAKSG. 11 B SIMI 12520