Þjóðviljinn - 16.05.1973, Blaðsíða 9

Miðvikudagur 16. mai 1973 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 9
■ Sigin og söltuð grásleppa þykir herramannsmatur syðra, en er ekki talin matur
nyrðra ■ Rannsóknir sýna, að hægt er að nýta grásleppuna og gera úr henni mat
■ Mjölvinnsla eða lýsisframleiðsla koma vart til greina vegna þess, að 86 til 89%
grásleppunnar eru vatn
Matvælum
er fleygt
Þar sem eru tugir
smálesta af grásleppu
sem viö aðeins
hiröum hrognin úr
> -'W*
milj.
Uæmigcrður grásleppuhjallur. Hér er fiskurinn látinn hanga þar til hann er orðinn vel siginn, þá þykir
hann beztur, og margir fá eflaust vatn I munninn bara af að sjá myndina.
Sjálfsagt undrar engan
þótt leitað sé leiða til að
vinna matvæli úr þeim
tugum tonna af grásleppu
sem fleygt er á hverri vor-
vertið norðanlands. Þar er
um slíkt magn af mat-
vælum að ræða, að engin
leið er að horfa uppá slíkt
og hafast ekkert að til
að reyna að nýta þennan
góða mat. Nú er það svoy að
sunnan fjalla hefur grá-
sleppu aldrei verið fleygt.
Hún hefur alltaf verið
söltuð eða hengd upp og
látin síga og þykri mörgum
sigin grásleppa allra mata
bezt, og söltuð hefur hún
alltaf þótt mjög góður
matur, en bara sunnan-
lands. Norðlendingar borða
hana ekki, hvorki signa né
saltaða. Þeir einfaldlega
henda henni þegar hirt
hafa verið úr henni
hrognin, sem eru miljóna
virði. Og það sem veiðist af
henni sunnanlands mettar
markaðinn þar af saltaðri
og siginni grásleppu. Hvað
er þá hægt að gera við það
magn sem hent er fyrir
norðan? Að þeim rann-
sóknum hafa sérfræðingar
Rannsóknarstofnunar fisk-
iðnaöarins unnið nú um
nokkurt skeið, og er árang-
urinn eftirtektarverður þótt
þessum rannsóknum sé alls
ekki fulllokið.
Rannsóknir þær sem fram hafa
farið eru mjög ýtarlegar og
spanna yfir vitt svið. Má þar
nefna: Gerlafjölda i saltaðri grá-
sleppu, gerlagróður i grásleppu-
hrognum, mælingar á styrkleika
og þyngd grásleppuhrogna, stærð
og þyngd grásleppuhrogna, efna-
greiningar á hrognkelsum og
siðast en ekki sizt möguleika á að
sjóða grásleppu niður sem
mannamat og það er einmitt sá
þátturinn sem viö höfum mestan
áhuga á. Við snerum okkur til
Páls Péturssonar hjá Rann-
sóknarstofnun fiskiðnaðarins sem
framkvæmdi tilraunir með niður-
suðu á grásleppunni. Páll sagöi,
að í fyrra hefðu verið gerðar tölu-
verðar rannsóknir á möguleikum
til að nýta fiskvöðva grá-
sleppunnar. Ekki var hægt að
ljúka þeim rannsóknum þá, en á
þeirri vertiö sem nú er senn að
ljúka hefur verið hægt að ljúka
þvi sem á vantaði i fyrra.Munu
niðurstöður þessarar rannsóknar
liggja fyrir innan skamms.
Þessar rannsóknir sýna að ekki
er hægt að nýta grásleppuna til
venjulegrar niðursuðu. Hún er
það vatnsmikil og hún rýrnar svo
mikið aö mjög er hæpið fjárhags-
lega að verka hana þannig. Þetta
er að visu hægt, en þegar verið er
að rannsaka svona lagaö verður
að taka tillit til þess hvort fjár-
hagslegur grundvöllur sé fyrir
þvi að verka hana á þennan veg.
Aftur á móti gaf það mjög góöa
raun að vinna hana sem niður-
lagða vöru með þvi móti að for-
sjóða vöðvann, losa hann þannig
frá beinum og blanda svo saman
við hlaupi með allskonar bragð-
efnum. Fólk sem fékk að bragða á
þessu lauk upp einum munni um
þetta sem fyrirmyndar mat, sem
kaldan rétt skorinn niður og
notaðan við alls konar sósur. Páll
sagði, að sá möguleiki að nýta
grásleppu á þennan veg væri
fyllilega fyrir hendi. Grásleppan
rýrnar ekki það mikið i for-
suðunni að þetta myndi ekki
borga sig fjárhagslega. Það er
nokkur vinna við að kveljudraga
og losa vöðvann frá hryggnum
eftir að búið er aö forsjóða hana
en ekki svo mikil að ekki borgi sig
að gera þetta.
Aö sjálfsögðu eru markaðs-
möguleikar fyrir þessa vöru
óþekkt stærð, enda hefur ekkert
verið gert enn til aö kanna þá, þar
sem þessi starfsemi hefur verið á
tilraunastigi. Þar kemur til kasta
Sölustofnunar lagmetisiðnaðar-
ins. Páll sagði að það væri til litils
að gera tilraunir ef þær væru ekki
nýttar meö þvi að afla markaða
fyrir þá vöru sem verið er að
rannsaka og gefur þá raun, að um
góða vöru sé að ræða. A það hvort
aflað verður markaða fyrir grá-
sleppuna mun reyna nú á næst-
unni þegar skýrsla um þessar
rannsóknir liggur fyrir. Páll
sagði að þessar tilraunir þeirra
væru að sjálfsögðu frumtilraunir
og að framhaldstilraunir færu
vart fram fyrr en einhver
ákveðinn markaöur sýndi þessu
áhuga.
Þá benti Páll einnig á, að hægt
væri að gera rauðmagann að
mjög dýrri vöru með þvi að
reykja hann og skera niður eða þá
með þvi aö sjóða hann niður, en
það er hægt þar sem hann rýrnar
litið, enda ekki eins vatnsmikill
og grásleppan.
Markaðsöflun fyrir grásleppu
ofarlega á blaði hjá okkur
Segir Örn Erlendsson framkvæmdastjóri Sölustofnunar lagmetisiðnaðarins
Eftir að hafa rætt við Pál Páls-
son hjá Rannsóknarstofnun fisk-
iðnaðarins um nýtingarmöguleika
grásleppunnar höfðum við tal af
Erni Erlendssyni framkvæmda-
stjóra Sölustofnunar lagmetisiðn-
aðarins og spurðum hann hvorf
nokkuð væri farið að hugsa fyrir
möguleikum með sölu á þessari
vöru.
Örn svaraði því til, að ekkert væri
enn farið að gera í þessu máli, enda
rannsóknunum nýlokið. En hann
sagði, að þetta mál væri vissulega
ofarlega á lista hjá þeim við sölu-
stofnunina. Þá sagði hann, að þeg-
arafla þyrfti markaða fyrir alveg
nýja vöru þyrfti vel til allra hluta
að vanda. Neytendur eru svo vana-
fastir að mjög erfitt er að komast
inn á markaðinn.
Það eru mörg verkefni sem bíða
hjá okkur, sagði örn, og einmitt
þetta er of arlega á blaði þótt það sé
ekki efst. Það kemur að því fyrr en
seinna, að við snúum okkur að
þessu af fullum krafti. —S.dór