Þjóðviljinn - 16.11.1973, Blaðsíða 4

4 SIÐA n— ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 16. nóvember 1973.
Fiskveiðilagafrumvarpið til umrœðu á alþingi í gœr
Sitt sýnist hverjum — en nú verður
alþingi að taka af skarið
Sjávarútvegsráöherra, Lúðvlk
Jósepsson, mælti I gær fyrir
frumvarpinu um heimildir til
veiöa meö botnvörpu, flotvörpu
og dragnót I fiskveiöilandhelg-
inni. Frumvarp þetta er undirbú-
ið af fiskveiöilaganefnd, sem er
skipuð einum þingmanni frá
hverjum þingflokki, og lagöi
nefndin sllkt frumvarp fyrir sfö-
asta alþingi. Þaö varö þá ekki út-
rætt og óskaö var eftir þvl aö
frumvarpið yröi nú flutt sem
stjórnarfrumvarp.
Ráöherra kvaö frumvarpið I
öllum aðalatriðum samhljóöa
frumvarpinu frá siöasta alþingi.
Breytingarnar sem gerðar heföu
verið væru minniháttar.
Fyrir áramót
Ráðherrann minnti á, að eldri
ákvæði um þessi efni hefðu verið
framlengd til þess að fiskveiði-
laganefnd fengi tima til þess að
vinna störf sin. Hefði hún lagt
mjög mikla vinnu i málið og hald-
ið fundi viðsvegar um landið i þvi
skyni að heyra viöhorf sem
flestra til fiskveiða i landhelginni.
Þannig hefði frumvarp þetta ver-
iö rækilega undirbúið. Þó hefði
ekki tekist að ljúka þvi á siðasta
þingi þar sem ýmsir þingmenn
hefðu farið fram á að málinu yrði
frestað og samþykktir hefðu og
borist frá ýmsum aöilum þar sem
fariö hefði verið fram á frestun til
þess að skoða máliö betur.
En þessari lagasetningu þarf að
ljúka nú fyrir áramót og þess
vegna er nauðsynlegt að koma
málinu til nefndar strax, sagði
ráðherrann, enda verður aö gera
ráð fyrir að þingmenn og aðrir
hafi nú kynnt sér málið svo, að
unnt ætti að vera að afgreiða það.
Meginstefna
Ráðherra vék að meginstefnu
frumvarpsins og sagöi efnislega
eitthvað á þessa leið:
Meginstefnan er sú að gert er
ráð fyrir allmiklu minni togveiði-
heimildum en verið hefur.
Gert er ráö fyrir aö veiðiflotan-
um sé skipt i þrjá flokka.
t fyrsta lagi er um að ræða skip
105 rúml. og minni. Heimildum
þessara skipa til togveiða væri
breytt þannig nú, að þau mættu
hvergi veiða innan 3ja milna, en
áður hefði verið gert ráð fyrir
möguleikum til veiða allt upp að
landi sumsstaðar.
Gert er ráð fyrir að heimildir
skipa frá 106-350 rúmlestir verði
á að erfitt væri að koma við full-
nægjandi stjórn á þessum málum
meöan við hefðum ekki útilokað
útlendinga algerlega frá veiðum
við landiö. Enn verður um mikla
sókn útl. að ræða, sem mun tor-
velda að gera ráöstafanir til frið-
unar, enda gætu þær aöeins kom-
ið útíendingunum til góða. Þýð-
ingarmesta friðunin væri i þvl
fólgin að losna viö erlend veiöi-
skip, sem veiða fleiri fiska en Is-
lendingar, þegar um er að ræða
botnfiska.
En viö verðum eigi að siður að
reyna að skipa veiðunum á þann
hátt sem viturlegastur er.
Hafrannsóknarstofnunin lagöi
til að landhelgi Kolbeinseyjar
yrði stækkuð úr 3 milum i 9, en
nefndin féllst á stækkun i 4 milur.
Stofnunin lagði til að landhelgi
Hvalbaks yrði stækkuð úr 3 mil-
um I 12, en nefndin féllst á stækk-
un i 6 sjómilur.
Stofnunin lagði til að togveiðar
yrðu bannaðar innan 6 milna frá
fjörumarki Eldeyjar, en nefndin
treysti sér ekki til að verða við
þeirri breytingartillögu, meðal
annars með hliðsjón af þeim á-
kvæðum i gildandi lögum um að
unnt sé að banna veiðar algerlega
ef hættuástand er yfirvofandi.
þingsjá þjóðviljans
takmarkaðar talsvert nærri allt i
kringum landið.
Loks væri um aö ræða 350 tonn
og stærri, en þar væri um að ræða
verulega minnkaðar heimildir
innan 12 milnanna, og má segja
að aðalreglan sé sú að skip af
þessum stærðarflokki séu útilok-
uð innan 12 milnanna, þó i vissum
undantekningartilfellum fái þau
heimild til veiöa að 9 milum.
Þá er i frumvarpinu ýmsar al-
mennar heimildir um friðun ef
sérstök ástæða þykir til i samráði
viö Hafrannsóknarstofnunina.
Það má lengi um það deila
hvort nóg er að gert eða hvort of
langt er gengið, en alþingi verður
nú að skera úr og taka endanlega
ákvöröun sína.
Veiðar útlendinga
Ráðherrann lagði loks áherslu
Tillögur fiskifræðinga
Gils Guðmundsson tók næstur
til máls, en hann er formaður
fiskveiðilaganefndar.
Það var með bréfi i sept. sl. að
sjávarútvegsráðuneytið fór þess
á leit við fiskveiðilaganefndina að
hún ynni úr þeim breytingartil-
lögum og athugasemdum sem
fram höfðu komið frá ýmsum að-
ilum varðandi frumvarpið.
Nefndin vann þetta verk og tók
inn i frumvarpið 12 breytingartil-
lögur hinna ýmsu aðila. Kvað
þingmaðurinn ýmsar tillagnanna
sem gerðar væru byggjast á áliti
Hafrannsóknarstofnunarinnar
eða starfsmanna hennar. Fiski-
fræðingarnir höfðu ýmsar aðrar
tillögur sem nefndin taldi ekki
fært að verða við og nefndi þing-
maðurinn meðal annars eftirfar-
andi:
Reglugerð um forgangsrétt
fiskvinnsluprófa umfram
námskeið fiskmatsins
Lúðvik Jósepsson, sjávarút-
vegsráðherra, lýsti þvl yfir á
alþingi I gær að hann myndi
beita sér fyrir því aö nú yrði
þessa dagana sett reglugerð
sem tryggi aö þeir scm út-
skrifast úr fiskvinnsluskólan-
um hafi forgangsrétt til starfa
i fiskmati frani yfir þá sem
Ijúka fiskimatsnámskeiðum.
Umræður urðu um þetta
mál utan dagskrár á alþingi i
gær. Kvaddi sér fyrstur hljóðs
Gylfi Þ. Gislason, þá Magnús
Torfi ólafsson, menntamála-
ráðherra og Ingðlfur Jónsson.
Sjávarútvegsráðherra
endurtók þá fyrri yfirlýsingar
sinar frá þvi á fundi alþingis á
þriðjudag, sem greint var frá i
Þjóðviljanum, en það mun
vera aðalástæða þess að nem-
endur fiskvinnsluskólans hafa
hætt að sækja skólann að þeir
telja að réttur þeirra sé ekki
nægilega tryggður gagnvart
þeim sem stunda námskeið
Fiskmats rikisins.
Rœtt um rekstrargrundvöll skuttogara á alþingi:
lapio nam ytir
140 milj. sl
. ar
Lúðvík Jósepsson
sjávarútvegsráðherra
svaraði á þriðjudag fyrir-
spurn um rekstrargrund-
völl skuttogara. í ræðu
sinni sagði ráðherra meðal
annars um umræðuefnið:
Spurt er um það, hve miklu
nam tap togaraútgerðarinnar ár-
iö 1972. Það hefur farið fram at-
hugun á þvl i sj.útv.rn. og af hag-
rannsóknadeild Framkvæmda-
stofnunar rikisins, og það er talið,
að tap togaraútgerðarinnar hafi
numið á árinu 1972, þegar af-
skriftir eru taldar með, 141 milj-
kr. Þar af eru afskriftir 37,3 milj.
kr. Til þess að jafna eða greiöa
upp i þetta tap, heíur togaraút-
gerðinni verið greitt vegna rekst-
ursins á árinu 1972 samtals 101
milj. kr. eöa úr aflatrygginga-
sjóði um 36 milj. kr. og rikissjóði
um 45 milj. kr. og af gengishagn-
aði um 25 milj. kr., svo að það má
segja, að þessi útreiknuðu töp
hafi verið greidd að mestu leyti af
opinberum aðilum eða á þennan
hátt, nema afskriftafjárhæðin.
Þá er i öðru lagi spurt um það,
hvaða ráðstafanir hyggst rikis-
stjórnin gera til þess að tryggja
rekstur hinna nýju skuttogara?
Það hafa engar ákvarðanir verið
teknar i þeim efnum enn. Máliö
hefur verið til athugunar, enda er
hér um reynslurekstur að ræða,
og reksturinn hefur á flestum
skipunum staðiö enn i stuttan
tima og varla hægt að tala um, að
fengist hafi fullnægjandi yfirlit
um rekstursafkomuna enn sem
komið er.
Þá gat þingmaðurinn þess að
Hafrannsóknarstofnunin hefði
lagt til allviðtækar friðunarráð-
stafanir vegna hrygningar sildar.
Sagði Gils að nefndin hefði komist
að þeirri niðurstöðu að hrygning-
arsvæðin væru ekki nógu skýrt
afmörkuð og því varla unnt að
setja svo viðtæk ákvæði um bann
á togveiðum sem stofnunin fór
fram á að giltu i júlimánuði. Vis-
aði Gils i þessu sambandi til 5. og
6. greinar frumvarpsins sem
gerðu ráð fyrir sérstökum
skyndiráðstöfunum ef veiðisvæði
væru talin i sérstakri hættu og
jafnframt um möguleika til setn-
ingar nýrra friðunarsvæða.
Skýrði ræðumaður frá þvi, að
fiskifræðingar teldu að i frum-
varpinu i núverandi gerð væri sist
of langt gengið i friðunarátt, en
nefndin taldi óhjákvæmilegt að
taka einnig tillit til þess að við-
tækari friðun en gert væri ráð fyr-
ir i frv. gæti haft i för með sér al-
varlega röskun i heilu byggðar-
lögunum, ef friðunarráðstafanir
væru gerðar of skyndilega. Gæti
það kippt grundvellinum undan
veiðum smærri báta og skipa. En
með þvi að gera ákvæði 5. og 6.
greina sem virkust má ná
árangri.
Þá lagði Gils Guðmundsson á-
herslu á að eftirlitsaðilum yrði að
tryggja nægan skipakost og næg-
an mannafla til þess að fylgjast
með þvi að reglur væru haldnar.
Þar sem talað er um að Haf-
rannsóknarstofnunin hafi eftirlit i
frv. þessu er að sjálfsögðu aðeins
átt við hið visindalega eftirlit, en
það er ekki ætlunin að þessi stofn-
un taki að sér raunverulega lög-
gæslu, sagði Gils til þess að koma
I veg fyrir misskilning, en hans
hefði nokkuð gætt.
Fiskifélagið
Gils Guðmundsson vék þessu
næst að þeirri afstöðu Fiski-
félagsins og ýmissa deilda þess
að í frumvarpinu ættu aðeins að
vera heimildarákvæði, en ekki
boð og bönn. t staðinn vill Fiskifé-
lagið að skipuð verði nefnd
félagsins og sjávarútvegsráðu-
neytisins sem hafi vald til að setja
reglur um lokun veiðisvæða,
notkun veiðarfæra, skiptingu
veiðarfæra o.s.frv. Nefndin
komst að þeirri niðurstöðu að
hætta væri á að þessi mál yrðu
fulllaus i reipunum ef farið yrði
að tillögum Fiskifélagsins. Eftir-
litið yrði a.m.k. að bæta fyrst, þá
gæti komið til mála að gera
breytingar i þessa veru.
En þær raddir heyrast ekki ein-
asta að of skammt sé gengið i
friðun — aðrar raddir heyrast
lika sem telja að hér sé fulllangt
gengið. Kvaðst Gils ekki fjalla nú
um einstakar athugasemdir af
þvi taginu, en sagðist vilja nú við
1. umræðu ræða sérstaklega þá
hugmynd sem komið hefði frá
eigendum stórra togara að óeðli-
legt væri að skipta veiðiskipunum
I 3 stærðarflokka.
Gils Guðmundsson
Lúðvik Jósepsson
Minni skipin
En ef við ættum að hætta að
flokka skipin er ljóst að hagnýting
fiskimiðanna yrði með allt öðrum
hætti — og raunar lakari — en
ella. Ef öll togskip hefðu sama
rétt, væri alveg kippt stoðunum
undan útgerð hinna minni skipa.
Með þeim breytingum sem nú eru
að verða á skipakosti lands-
manna hafa komið fram vaxandi
vandamál fyrir útgerðarmenn
hinna smærri báta að fá mann-
afla á skipin auk rekstarvanda-
mála. En ef jafnframt þessu væri
þrengt að forgangsrétti þessara
smærri skipa til togveiða væru
dagar þeirra þegar taldir, sagði
ræðumaður.
Umræðunum lauk þar með, og
var málinu visað til sjávarút-
vegsnefndar og 2. umræðu.
F yrirspurn -
um um
heimili
drykkju-
sjúkra
svarað
t fyrirspurnatima á þriðjudag
var um það spurt hversu stórt
væri heimili drykkjusjúkra, sem
nú er verið að reisa á Vifilsstöð-
um og hver væri áætlaður kostn-
aður á rúmmetra.
Magnús Kjartansson, heil-
brigðisráðherra, svaraði og
sagði:
Rúmmetrafjöldinn er 3.216
rúmmetrar, sjúklingarnir 23 og
kostnaður á rúmmetra áætlaður
10.138 kr. samkvæmt samþykktu
tilboði verktakans.
Rœtt um
200 mílur
Tillaga Sjálfstæðisflokksins um
útfærslu landhelginnar i 200 sjó-
milur kom til umræðu i Samein-
uðu þingi i gær. Til máls tóku
Gunnar Thoroddsen, Guðlaugur
Gislason og Friðjón Þórðarson.