Þjóðviljinn - 13.12.1973, Blaðsíða 6

6 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Kimmtudagur 13. desember 1973.
UOBVIUINN
MALGAGN SÓSIALISMA
VERKALYÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS.
Ctgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Kjartan Ólafsson
Svavar Gestsson (áb)
Fréttastióri: Evsteinn Þorvalds$on.
Kitstjórn, afgreiösla, auglýsingar:
Skólav.st. 19. Simi 17500 (5 llnur)
Askriftarverö kr. 360.00 á mánuöi
Lausasöluverö kr. 22.00
Prentun: Blaöaprent h.f.
VÍÐTÆK KRAFA UM BROTTFÖR HERSINS
Á fullveldisdaginn gerðist atburður i
herstöðvamálinu sem vakti mikla athygli:
60 þjóðkunnir menn höfðu skrifað undir
áskorun á rikisstjórnina um að her-
stöðvasamningnum verði sagt upp strax
og endurskoðunartiminn er útrunninn,
þ.e. 25. des., og að bandariski herinn fari
úr landinu á kjörtimabilinu. Undir þetta
plagg, sem afhent var Ólafi Jóhannessyni
forsætisráðherra, rituðu miðstjórnar-
menn allra stjórnmálaflokkanna nema
Sjálfstæðisflokksins. Undir það rituðu
forustumenn i verkalýðsmálum og
menningarmálum auk fjölda forustu-
manna og yfirmanna stofnana i þjóð-
félaginu. Þessi undirskriftalisti og pólitisk
breidd hans vakti svo mikla athygli og svo
mikinn ugg i herbúðum ihaldsins að mál-
gögn þess hafa enn ekki treyst sér til þess
að ráðast á undirskriftalistann svo sem
jafnan hefur verið gert i ihaldsblöðunum
af svipuðum tilefnum.
En þó örlar á ihaldssálinni i fyrradag:
þar kvakar annað aðalmálgagn ihaldsins.
Þar er Helgi Sæmundsson auðvitað orðinn
kommúnisti, að nú ekki sé talað um
Halldór Kristjánsson, Harald Henrýsson
og Jónas Kristjánsson og fyrrverandi rit-
stjóra aðalmálgagns Sjálfstæðisflokksins
á Suðurlandi, Guðmund Danielsson! Ja,
þvilikt er ekki ægivald kommúnistanna!!
Þá fer nú að sneiðast um i herbúðum her-
námssinna og ekki annað sýnna en Eykon
standi senn einn uppi með klofinn skjöld.
Sú mikla pólitiska breidd sem fram kom
við undirskrift undir 60-manna ávarpið
um brottför hersins sýnir að yfirgnæfandi
er sá meirihluti þjóðarinnar sem krefst
þess að landið verði hreinsað af her-
stöðvum. óþjóðlegir hernámsdindlar
Sjálfstæðisflokksins fá hér 'engu um
þokað, enda þarf ekki mikinn manndóm til
þess að standast margendurtekin frýjuorð
þeirra — enda yrðu svik geymd, svik
mundu ekki gleymast.
HUGMYNDAFRÆÐILEG HJÁLEIGA ÍHALDSINS - FRJÁLS
SKOÐ ANAMYNDUN ?
Ekkert islenskt dagblað hefur flutt ýtar-
legri upplýsingar um Chile, um Water-
gate, um orkukreppuna, um handtöku
blaðamanna FIB-Kulturfront og fjölda
annarra innlendra sem erlendra atburða
en Þjóðviljinn. Kæmi Þjóðviljinn ekki út
vissu islenskir blaðalesendur sjálfsagt
næsta fátt um þessa atburði. En það er
einmitt slik upplýsingastarfsemi sem
afturhaldið vill koma i veg fyrir. Af
þeirri ástæðu var það samþykkt fyrir
þremur áratugum eða svo að fréttastofa
rikisútvarpsins skyldi segja „fréttir” upp
úr málgögnum lýðræðisflokkanna! Þetta
ákvæði var beinlinis sett i lög útvarpsins,
en útvarpsstjóri var þéttur fyrir og þybb-
aðist við, svo litið varð úr framkvæmd þó
starfað væri mjög i anda þessara laga.
Það er þetta ástand sem Morgunblaðið,
svipa smáborgarasjónarmiðanna, vill
endurreisa á íslandi. Þess vegna ræðst
það að Olgu Guðrúnu Árnadóttur dag eftir
dag á hinn svivirðilegasta og grófasta
máta. Það er vegna þess að Morgunblaðið
er á móti þvi að útvarpið sé óhlutdrægt;
krafa ihaldsins er að rikisútvarpið sé hug-
myndafræðileg hjáleiga Morgunblaðsins.
Nú að undanförnu hefur verið reynt að
sporna við þvi. Vonandi heldur svo fram
sem horfir. Vonandi tekst að veita
almenningi upplýsingar um mikilvæga
atburði og ný viðhorf; vonandi lætur
enginn liðsmaður frjálsrar skoðanamynd-
unar deigan siga fyrir sefasýkishrópum
afturhaldssamasta dagblaðs i veröldinni.
ÞEIR EIGA AÐ BORGA KREPPUSKATTINN
Morgunblaðið segir að þjóðin verði að
taka á sig kjaraskerðingu og hefur það
eftir Þjóðviljanum. Þjóðviljinn hefur sagt
að heildarkjör þjóðarinnar geti rýrnað
mjög stórlega vegna þeirra hækkana sem
dynja yfir á oliu og hráefnum, en Þjóð-
viljinn krefst þess að þessari skerðingu
verði mætt með viðtækum efnahags-
ráðstöfunum, sem skerði gróða afætu-
hópanna i þjóðfélaginu, og tekinn verði
upp traustur áætlunarbúskapur i efna-
hagslifi landsins almennt; Þjóðviljinn
krefst þess um leið að launamenn sem
lægst hafa launin fái hærri laun, — en yfir-
og afætustéttirnar verða að borga
brúsann. Þær verða að gjalda kreppu-
skattinn.
Tillaga vinstri borgarfulltrúa um heilsugœslustöðvar
Uppbygging og skipulagn-
ing stöðvanna framundan
Vart má á milli sjá,
hvort núverandi fyrir-
komulag á heimilis-
læknisþjónustu i
Reykjavik er verra fyrir
læknana eða þá sam-
lagsmenn, sem þjónust-
unnar eiga að njóta.
Þetta sagöi Adda Bára Sigfús-
dóttir borgarfulltrúi Alþýðu-
bandalagsins er hún mælti fyrir
sameiginlegri tillögu fulltrúa
vinstri flokkanna i borgarstjórn
um heilsugæslustöðvar, og kvaðst
búast við, að flestir væru sam-
mála um, að nýskipan á þjónust-
unni væri orðin óumflýjanleg
nauðsyn.
Tillaga minnihlutans er svo-
hljóðandi:
„Vegna erfiðleika á að haida
uppi fullnægjandi heimilislækna-
þjónustu f borginni tclur borgar-
stjórn óhjákvæmilegt að bæta
starfsaðstööu heimilislækna meö
þvi aö gefa þeim kost á aö starfa
með aðstoðarfólki á heilsugæslu-
stöövum.
Þar sem gagngcr breyting á
skipulagi læknisþjónustu utan
sjúkrahúsa mun taka alllangan
tima, skal fyrst um sinn miöa viö,
aö hver stöö þjóni ákveönum
fjölda samlagsmanna fremur en
fastákveönu svæöi, og að sam-
lagsmenn geli áfrain veriö skráö-
ir hjá ákveönuin lækni, þótt haim
taki viö störfuin á heilsugæslu-
stöö.
Borgarstjórn felur heilbrigöis-
málaráöi aö kanna, hvaöa hús-
næöi komi helst til greina fyrir
heilsugæslustöövar. Viö val á
húsnæði skal eftir þvi sem unnt er
taka tillit til frambúöarskiptingu
borgarinnar i lieilsugæsluhverfi.
Vinna ber aö þvi aö koma hiö
fyrsta upp deild fvrir þjónustu
heimilislækna i tengslum viö
heilsuverndarstööina og miða þá
við, að hún verði aöalheilsugæslu-
stöö horgarinnar. Kanna ber.
hvort tiltækt væri að fá leigt hús-
næði I Domus Medica i þessu
skyui.
Borgarstjórn felur stjórn
Sjúkrasamlags Reykjavíkur að
gangast fyrir þvi, að teknar veröi
upp viöræður viölækna um störf á
heilsugæslustöövum i saniræmi
viö 24. gr. laga um heilbrigðis-
þjónustu”.
Sagði Adda Bára, að rammi nú-
verandi þjónustu væri samningur
Læknafélags Reykjavikur og
Sjúkrasamlags Reykjavikur og
væri þannig i höfuðdráttum:
1) Almennir heimilislæknar,
sem ekki stunda önnur störf,
mega hafa allt að 1750 samlags-
menn 16 ára og eldri auk barna
þeirra.
2) sérfræðingar og læknar i
námsstöðum allt að 500,
3) læknar i fullu starfi hjá riki
eða borg allt að 100.
Yfirhleðsla
1 sept. sl. störfuðu samkvæmt
þessum samningi 24 almennir
heimilislæknar og sé litið á fjölda
samlagsmanna hjá hverjum
lækni, sést að 18 læknar hafa
meira en 1750 samlagsmenn eða
allt upp i 2000 ásamt 870—1100
börnum hver (i samningnum er
sá varnagli að fara megi fram úr
tölunni 1750 ef of margir samlags-
menn verði útundan. sé reglunni
fylgt). Við þetta bætist að ýmsir
þessara lækna þjóna einnig i
Kópavogi og á Seltjarnarnesi og
dæmi eru um að þaðan hafi þeir
300—400 sjúklinga.
Með þessari yfirhleðslu á lækna
hefst það að flestir Reykvikingar
hafa þó heimilislækni. I septem-
ber voru 55.068 Reykvikingar
skráðir hjá lækni. en það er um
\92% þeirra sem náð hafa 16 ára
aldri. Þegar litið er á hið mikla
landfræðilega flæmi. sem sjúkl-
ingar þessara lækna dreifast á, og
það haft i huga að flestir lækn-
anna vinna með gamla laginu
einir á stofu eða með mjög tak-
markaðri aðstoð er ekki að undra
þótt mörgum gangi illa að ná i
lækninn sinn. Það verður einnig
augljóst, að ekki getur læknirinn
• varið ýkja löngum tima til að
sinna hverjum og einum.
Vandamálið er ekki nýtt, sagði
Adda Bára og minnti á, að fyrir-
rennarar núverandi borgar-
stjórnar töldu þegar i september
1963timabært að láta endurskoða
fyrirkomulag læknisþjónustu ut-
an sjúkrahúsa og kusu nefnd til
að gera heildaráætlun um fram-
tiöarfyrirkomulag þessara mála.
Tregðulögmálið
Nefndin, sem skipuð var Jóni
Sigurðssyni borgarlækni. Páli
Sigurðssyni þáverandi trygginga-
vfirlækni, Sveini Helgasyni stór-
kaupmanni, Arinbirni Kolbeins-
syni lækni og Brynjólfi Bjarna-
syni fyrrverandi ráðherra og
hafði tií aðstoðar Eggert Asgeirs-
son deildarfulltrúa. lenti i ýmsum
örðugleikum við þetta stóra verk-
efni. en lauk verkinu myndarlega
i april 1968 með tillögugerð i 24
liðum og stórfróðlegri greinar-
gerð i myndarlegri bók uppá 78
siður. Var m.a. lagt til að skipa
nefnd til framkvæmda á tillögun-
um með fulltrúum frá SR, LR og
borgarráði. Borgarstjórn skipaði
nefndina, en annað gerðist ekki
og árangur varð enginn.
Siðan hefur tregðulögmálið eitt
ráðið áfram i skipulagsmálum á
þjónustu heimilislækna. Nú er
hins vegar þróunin komin á það
stig að breyting hlýtur að verða.
Menntun lækna miðast öll við það
að þeir vinni i samstarfi við
hjúkrunarkonur, meinatækna og
ritara og hafi aðstöðu til rann-
sókna. Einkastofur lækna bjóða
yfirleitt ekki upp á þessa starfs-
aðstöðuj og nýir læknar leggja
ekki út á braut heimilislæknis
nema breyting komi til.
Sjúkrahús og heilsugæslustöðv-
ar eru þeir vinnustaðir, sem nýir
læknar eðlilega kjósa sér. Ef
Reykjavikurborg áttar sig ekki á
þessari staðreynd stöðvast nýlið-
un i sfétt heimilislækna i borginni
gersamlega. Raunar má hún nú
þegar heita stöðvuð.
Ég býst við, sagði Adda Bára,
að fulltrúar meirihlutans komi
með þá athugasemd, að litið fái
borgin að gert vegna þess að fé
muni torsótt til rikisins til upp-
byggingar heilsugæslustöðva i
borginni. Ég vil hins vegar benda
á að steinsteypa er ekki endilega
alls staðar. upphafið'i þessu máli.
Heilsugæslustöð er fyrst og
fremst skipulagður hópur heil-
brigðisstarfsmanna, og húsnæðis-
vandamál starfshópa má leysa
með ýmsum hætti.
Gott tækifæri
Ný lög um heilbrigðisþjónustu
taka gildi um áramótin, og það
gefur borginni gott tækifæri til
þess að hefjast handa um skipu-
lagningu heimilislæknaþjónust-
unnar.
Framhald á 14. siðu