Þjóðviljinn - 13.12.1973, Blaðsíða 10

10 StÐA — ÞJÓDVlLJINNlFimmtudagur 13. desember 1973.
2. umrœða um fjárlögin fór fram í gœr:
Nefndinni bárust um 600
erindi til afgreiðslu
Frásögn af rœðu Geirs Gunnarssonar, formanns fjárveitinganefndar
Geir Gunnarsson, formaöur
fjárveitinganefndar, geröi i ýtar-
legri ræöu grein fyrir þeim breyt-
ingum sem nú er lagt til að veröi
frá fjárlagafrumvarpinu i upp-
haflegri gerö. Þá fjaliaði hann um
störf f járveitinganefndar, og kom
meöal annars fram, aö nefndin
hefur haldiö 43 fundi frá þvi
aö hún var kjörin sl. haust.
Þá hafa undirnefndir starfaö
mikiö aö einstökum málum, meö-
al annars undirnefnd sem fjallar
um skólamál, sem hefur lagt nótt
viö dag, sagöi formaöur fjárveit-
inganefndar.
Erindin berast seint
Geir þakkaöi meönefndar-
mönnum sinum i fjárveitinga-
nefnd gott samstarf i nefndinni.
Hann sagði að miðað við verkefn-
iö væri nefndinni ætlaður mjög
naumur timi og mikill timi færi i
viðtöl um einstök atriði fjárlaga-
frumvarpsins. Geir kvaöst ekki
telja æskilegt að leggja þessi við-
töl niður þar sem þá slitnaði
þráður sem tengdi nefndina við
umbjóöendur þingmanna og
stofnanir i þjóðfélaginu. En þess-
um viðtölum mætti koma öðruvisi
fyrir, þannig að þau lentu ekki á
mesta annatima nefndarmanna
undir afgreiðslu fjárlaganna.
Geir sagði að mikill misbrestur
hefði nú sem fyrr verið á þvi að
erindi bærust i tæka tið og heföu
um 200 erindi borist eftir 1.
nóvember, en alls hefði nefndin
fengið á 6. hundrað erinda til af-
greiðslu.
Gögn frá ráðuneytum og rikis-
Útibú á
Húsavík og
Hornafirði
t breytingartillögum við fjár-
lagafrumvarpið sem fram komu i
gær er gert ráð fyrir 3,5 milj. kr.
til útibúa Hafrannsóknastofnun-
arinnar. Er gert ráð fyrir tveimur
útibúum, á Húsavik og Höfn i
Hornafirði.
stofnunum berastalltof seint, allt
til siðustu stundar rignir érindum
yfir nefndina eins og skæðadrifu.
Slikt er með öllu óþolandi.
Rikisstofnanir
i eigið húsnæði
Undirnefnd fjárveitinganefnd-
ar, meö einum fulltrúa frá hverj-
um þeirra flokka er mann eiga i
nefndinni, starfaði sl. sumar.
M.a. var þá fjallaö um möguneyt-
ismál rikisstofnana. Taldi Geir að
til þyrfti að koma sérstakt eldhús
til þess að leysa þessi mál og at-
huga mætti með skólana einnig i
þvi sambandi. Væri athugandi að
koma upp stóru eldhúsi fyrir rikiö
sem dreifði tilbúnum máltiöum til
rikisstofnana.
Þá kom fram i ræðu Geirs að
starfandi hefur verið nefnd til
þess að gera heildartillögur um
rekstur rikisútvarpsins, og unnið
er að tillögum um endurskipu-
lagningu pósts og sima. Þá er að
störfum starfshópur um bætta
starfsemi Tryggingastofnunar
rikisins, i athugun er að færa
saman starfsemi rikisstofnana,
og nefndi Geir þar til öryggis-
eftirlit rikisins, Brunamálastofn-
unina, Löggildingarstofuna og
Rafmagnseftirlit rikisins.
A fjárlögum yfirstandandi árs
eru 20 milj. kr. til þess að kaupa
húsnæði fyrir rikisstofnanir i
leiguhúsnæði. Þessi heimild hefur
ekki verið notuð. I athugun er, að
byggja ofan á húsnæði Sölunefnd-
ar setuliðseigna og ætla þar stað
nefndum stofnunum.
Keppa þarf að þvi að rikisstofn-
anirséu i eigin húsnæði. Gera ætti
um það áætlun uns það heyrði til
undantekninga að rikið greiddi
húsaieigu og borgaði þannig niður
húsnæði fyrir aðra.
Trygging ríkiseigna
Undirnefnd fjallaði sérstaklega
um tryggingu rikiseigna og mælti
einróma með þvi við stjórnvöld
að samið verði við Brunabótafé-
lag tslands um að það taki að sér
allar eigna- og áhættutryggingar
rikisins og rikisstofnana með
þeim kjörum sem það hefur boð-
ið, og veittur verði 10% afsláttur
frá núgildandi iðgjöldum og að
tryggingar rikis og rikisstofnana
verði sérstakur tryggingaflokkur
og endurgreiddur verði ágóða-
hluti af hagnaði, en Brunabótafél.
taki á sig tap ef verða kynni.
Tryggingarnar og framkvæmd
þeirra yrðu algerlega á ábyrgð
Brunabótafélags tslands. Með
þeim hætti kæmi auðveldlegar
fram hvað rikið greiðir fyrir
tryggingarnar og hvaö það fær i
staðinn, en um það liggja ekki
fyrir gögn nú varðandi allan
rikisbúskapinn. í athugunum sem
gerð var á tryggingaviðskiptum
26 rikisfyrirtækja kom i ljós að á 3
árum fengju þau i tjónabætur
nokkurn veginn sömu upphæð um
60 milj. kr. og þau greiddu i ið-
gjöld á einu þessara ára. Og þó
má ætla að tjónabætur hafi verið
hærri á þessum árum en aö jafn-
aöi þar sem á þessu timabili var
um aö ræða 25 milj. kr. bætur
vegna tjóns á varðskipinu Ægi.
Endurskipulagning
f iskmatsins
Þá skýrði Geir frá þvi að undir-
nefnd fjárveitinganefndar hefði
beitt sér fyrir þvi,aö skrifstofu-
starfsemi Fiskimálasjóðs verði
lögð niður, en lánastofnun taki að
sér ásamt viðkomandi ráðuneyti
þau störf sem þar hafa verið unn-
in.
Undirnefndin kynnti sér nokkuö
rekstur og uppbyggingu fiskmats
rikisins og sildarmats rikisins.
Hefur nefndin sent viðkomandi
ráðuneytum greinargerð um þá
athugun og lagði þar til aö sér-
stakri nefnd yrði falið að vinna að
eftirfarandi verkefnum:
„1. Að taka til heildarathugun-
ar skipulag og starfsemi fiskmats
rikisins og koma m.a. fram með
tillögu um framtiðarverkefni
matsstofnana sjávarútvegsins og
tillögu að innra skipulagi, þar
sem þau atriði, sem minnst var á
i greinargerð nefndarinnar) verða
tekin til athugunar.
2. Að gera tillögu um, hvernig
hagfelldast sé að fella sildarmat
rikisins inn i nýja matsstofnun
sjávarútvegsins.
3. Semja frumvarp til laga um
matsstofnun sjávarútvegsins, þar
sem gengiö er út frá þvi.að sildar-
mat rikisins verði lagt niður og
starfsemi þess falin matsstofnun-
inni.
4. Kanna og gera tillögur um á
hvern hátt verði best tryggt sam-
ræmi á störfum matsstofnunar-
innar og eftirlitsstörf sölusam-
taka, þannig aö fyllstu hagsýni sé
gætt”.
Skráning bif-
reiöa einfölduð
Geir Gunnarsson sagði að
undirnefnd fjárvn. hefði enn-
fremur haft til athugunar mögu-
leika á þvi að koma á fót hagfelld-
ari tilhögun við skráningu bif-
reiöa á þann veg að hvert ökutæki
haldi sama skráningarumdæmi
frá fyrstu skráningu þar til það er
endanlega tekið út af skrá. Sam-
kvæmt þeim athugunum, sem
fram hafa farið var talið fyrir 1
1/2 ári að sparnaður við að taka
upp slikt kerfi væri mjög varlega
áætlaður 3,5—4 milj. kr. miðað
við fjölda ökutækja og skráning-
arfjölda árið 1971. Þessi tala
hefur að sjálfsögðu hækkað að
mun. Er þó sleppt að meta til
verðs allan þann tima sem um-
ráðamenn ökutækja nota nú við
umskráningar,en með nýja skipu-
laginu yrði um mikinn tima-
sparnað að ræða hjá þeim aöilum.
Undirnefnd hefur einróma
mælt með þvi við viðkomandi
ráðuneyti, að tekið verði upp
breytt fyrirkomulag um skrán-
ingu ökutækja, tilhögun, sem er
einfaldari ogöruggari og sparaði
verulega vinnu bifreiðaeftirlits-
manna, sem gætu þá unnið þeim
mun meira að störfum sem varða
umferðaröryggi.
Þessu næst fjallaði Geir Gunn-
arsson um einstakar breytingar
sem fjárveitinganefnd leggur til
að gerðar verði á fjárlagafrum-
varpinu. Er þess enginn kostur að
rekja þær hér, en á 4. siðu er birt
yfirlit yfir framlög rikissjóðs til
ýmissa þátta félagsmála og verk-
legra framkvæmda undanfarin
ár.
Samkvæmt þeim breytingartil-
lögum, sem f járveitingarnefnd
flytur hefði það i för með sér út-
gjaldaaukningu um nærri 650
milj. kr. og yrði greiðsluhalli þá
544 milj. kr. eins og áætlun um
tekjustofna var gerð sl. sumar.
En siðan hafa oröið miklar breyt-
ingar, og er nú talið að tekjur
rikissjóðs yrðu 2miljörðum króna
hærri á næsta ári að óbreyttum
tekjustofnun.
Geir ræddi nokkuð um tekjuhlið
frumvarpsins og greindi frá þeim
þáttum sem enn eru óljósir. Enn-
fremur er óljóst hver áhrif visi-
töluhækkanir frá 1. des sl. hafa
o.fl. atriði. Ýrrfis önnur mál eru
og óafgreidd s.s. húsnæðismál
Tækniskólans, málefni Orku-
stofnunar, sem nú eru þjóðinni
sérstaklega mikilvæg vegna nýj-
ustu viðhorfa; og málefni Rikisút-
varpsins biða einnig 3. umræðu.
Að lokinni ræðu Geirs Gunnars-
sonar töluðu Matthias Bjarnason
og Jón Armann Héðinsson. Atti að
ljúka umræðunni i gærkvöld.
83% AF
UMFRAM-
FJÁRÞÖRF
Samkvæmt breytingartillögum
við fjárlagafrv. sem fram komu i
gær er gert ráð fyrir að til Lána-
sjóðs isl. námsmanna verði veitt-
ar 486,6 milj. kr. á næsta ári.
Nemur þetta 83% af áætlaðri um-
framfjárþörf.
pMft fgp
þíngsjá þjóðvíljans
Kristján Halldórsson, kennari:
Hver fremur glœpinn?
Er það forsætisráðherra eða
fulltrúi Sjálfstæðisflokksins,
Pétur Sigurðsson forstjóri Land-
heigisgæslunnar?
Þannig spyrja nokkrir þing-
menn, sem hafa iagt fram á
Alþingi tillögu. „Einstæða til-
lögu” að dómi forsætisráðherra.
Tillagan ey á þá leið, að skipuð
verði nefnd þingmanna, sem eiga
að rannsaka hvort landhelgis-
gæslan hafi starfað á þann veg að
eðlilegt geti talist, á timabilinu
frá þvi að forsætisráðherra
tsiands fékk „utanstefnuna”
frá forsætisráðherra Breta i
byrjun október i haust og til þessa
dags.
Það er kannski að likum, að tii-
laga þessi virðist skjóta einstaka
mönnum skelk i bringu.
Allir vita að forsætisráðherra,
sem einnig er dómsmálaráð-
herra, er æðsti yfirmaður Land-
helgisgæslunnar og getur þvi
ákveðið hvort skip Landhelgis-
gæslunnar, varðskipin, geri allt
sem þau eru fær um til að koma i
veg fyrir lögbrot i islenskri land-
helgi, og refsi þeim brotlegu skip-
stjórum sem næst til, eða hvort
skipin þvælist aðgerðalitil milli
hafna.
Allir vita að sjálfstæðismaður-
inn Pétur Sigurðsson, forstjóri
Landhelgisgæslunnar, er næst-
æðsti maður Landhelgisgæsl-
unnar, og þannig hefur Sjálf-
stæðisflokkurinn annan fótinnn
fyrir innan þröskuld dómsmála-
ráðuneytisins.
Þegar svo illa vill til, að dóms-
málaráðherra hefur mjög tak-
markaða þekkingu á sjómennsku
og sjávarútvegi og hefur ekki
hæfni til að notfæra sér holla ráð-
gjafa, en setur þess i stað mest
sitt traust á pólitiskan and-
stæðing, þá er vafasamt að vel
fari. Þá er sú hætta yfirvofandi,
ef forstjóri Landhelgisgæslunnar
er pólitiskur andstæðingur ráð-
herrans, að sá fyrrnefndi freistist
til að notfæra sér fávisku ráð-
herrans, ýmist til framdráttar
sinum eigin flokki eða til að gera
pólitiskum andstæðingi bölvun.
Einnig getur átt sér stað að for-
stjóri Landhelgisgæslunnar hafi
aldrei verið fær um að gegna
starfinu, og þá verður það aðeins
til að gera slæma stjórn verri,
þegar æðsti maður Landhelgis-
gæslunnar er ekki fær um að gera
annað en rugla forstjórann i vit-
leysunni.
Pétur Sigurðsson núverandi
forstjóri Landhelgisgæslunnar
hefur mikla og langa reynslu i
þvi, bæði úr fyrra þorskastriðinu
og þessu siðara, hvernig land-
helgisgæslu skal illa stjórnað,
honum virðist láta það vel að
beita þeirri stjórnunaraðferð.
Sú hefð hefur skapast hér á
landi, aö þess eru varla dæmi að
opinberum starfsmanni sé vikið
úr starfi, hversu óhæfur sem hann
reynist til að gegna starfinu.
Fyrir þetta hafa hópar manna, og
stundum þjóðin i heild, orðið að
liða óbætanlegt tjón.
Það er þvi rétt hjá forsætisráð-
herra, að umrædd tillaga er ein-
stæð að þvi leyti, að hún er tilraun
til að brjóta þessa gömlu hefð.
Tillögunni er stefnt gegn forsætis
ráðherra eða forstjóra Land-
helgisgæslunnar. Flutningsmenn
tillögunnar vilja fá úr þvi skorið,
hvor þeirra eigi sök á þvi, eða
hvort báðir eigi hana, að dularfull
breyting varð á starfsháttum
varðskipanna frá þeim degi að
forsætisráðherra fékk utaiiste fn-
u n a frá London.
Tillögumenn, eins og megin-
þorri þjóðarinnar, voru stoltir af
frammistöðu sjómannanna á litlu
varðskipunum okkar, og þvi er
tillagan einnig til þess gerð að
halda uppi heiðri þeirra. Tillagan
á að koma i veg fyrir að nokkur
maður geti ófrægt áhafnir varð-
skipanna meðþvi að gefa i skyn áð
það sé þeirra sök hvernig geta
varðskipanna er misnotuð.
Forsætisráðherra, sem hefur
komið á skjáinn inni á nær hverju
heimili i landinu og gefið þau lof-
orð sem hann hikaði ekki við að
svikja nokkrum dögum seinna,
hann sýnir mikla ósvifni þegar
hann reynir á Alþingi og i
„Timanum" að beina athygli
manna frá sinum vafasömu
afskiptum af stjórn Landheigis-
gæslunnar með þvi að rangfæra
tilgang flutningsmanna tillög-
unnar á þann veg, að henni sé
stefnt gegn skipherrum varðskip-
anna.
Engum heiðarlegum Islendingi
dettur i hug að skipherrar varð-
skipannahafi óskað eftir að týnast
og gleymast, ,, með manni og
mús”, en það er einmitt skoðun
flestra landsmanna, að frá 3.
október siðastliðnum sé
varðskipa-flotinn týndur þjóðinni,
þvi að á sama tima og árangurs-
laust er hrópað og kallað á hjálp i
Kristján Halldórsson
talstöðvar fiskiskipanna islensku,
meðan þau hrekjast undan
ósvifnum erlendum lögbrjótum,
þá fara litlar sögur af athafna-
semi varðskipanna, þau gætu
sem best verið geymd á Þing-
vallavatni.
Þjóðin hefur beðið og vonað að
þessum dásvefni Landhelgisgæsl-
unnar ljúki, en nú er þolinmæði
hennar þrotin. Þjóöin veit að
sökin er annaðhvort hjá dóms-
málaráðherra eða forstjóra
Landhelgisgæslunnar, og nú vill
hún fá úr þvi skorið, og þeim vikið
til hliðar sem sökina ber, hvort
sem hann heitir ölafur Jóhannes-
son eða Pétur Sigurðsson.
Kristján Ilalldórsson