Þjóðviljinn - 16.11.1975, Blaðsíða 6

6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 16. nóvetnber 1975.
SVAVAR GESTSSON:
ALÞÝÐUBANDALAGIÐ
Frá stofnfundi Alþýðubandalagsins haustiö 1968.
Um þessa helgi er haldinn
flokksráðsfundur Alþýðubanda-
lagsins. Er fundurinn haldinn i
Kópavogi i myndarlegu félags-
heimili Alþýðubandalagsmanna
þar i bæ. Þetta er i annað sinn
sem flokksráðsfundur er haldinn
þar. Flokksráðsfundir eru haldnir
tvisvar sinnum á milli lands-
funda, sem eru þriðja hvert ár.
Alþýðubandalagið hefur nú haldið
þrjá landsfundi, en flokkurinn var
stofnaður snemma i nóvember
1968. Aðdragandinn var erfiður á
marga lund, en upp úr þeim jarð-
vegi sem myndast hefur og upp úr
fortið sósialiskrar hreyfingar á
Islandi er að spretta stjórnmála-
flokkur sem fer sivaxandi að
styrk og getu til þess að glima við
viðfangsefnin. Alþýðubandalag-
ið er nú stærsti stjórnarandstöðu-
flokkurinn og sterkasti flokkurinn
i verkaiýðshreyfingunni. Flokk-
urinn er stærsti andstöðuflokkur
ihaldsins i Reykjavik og viða úti á
landi hefur flokkurinn eflt stöðu
sina mjög verulega að ekki sé
fastar að orði kveðið. Viðsvegar
um landið hefur flokkurinn mikil
áhrif i sveitarstjórnum og forusta
sósialista i Neskaupstað er jafn-
traust og fyrr.
Þess ber einnig að geta hér, þvi
það sýnir meðal annars styrk
flokksins, að Þjóðviljinn, mál-
gagn islenskra sósialista, hefur á
siðustu fimm árum stóraukið út-
breiðslu sina. 10.000 eintaka upp-
lag blaðsins er á næsta leiti, ef vel
er unnið.
Allt er þetta sem hér er talið
ákaflega ánægjulegar staðreynd-
ir, en islenskir sósialistar hafa
samt engan áhuga á þvi að berja
sér á brjóst og hrósa starfi liðins
tima. Starfskrafa dagsins er efst
á blaði.
Alhliða efling flokksins út á við
á undanförnum áratug hefur
kostað mikið starf allmikils hóps
manna um allt land. Starfið sem
það fólk hefur lagt á sig er ótrú-
legt; þær fórnir sem þetta fólk
hefur tekið á sig eru blátt áfram
óskiljanlegar mönnum i öðrum
flokkum og jafnvel stuðnings-
mönnum sem álengdar standa. 1
þvi sambandi má minna á
Þjóðviljahúsið við Siðumúla;
bygging þess fram að þessu hef-
ur einvörðungu verið fjármögnuð
af þessum fórnfúsu félögum — og
þannig hefur það jafnan verið við
mikii átakaverkefni. Menn taka
ekki þátt i sósialiskum fiokki
vegna þess að þeim finnist umbun
á næsta leiti fyrir sig og sína,
menn taka ekki þátt i starfi
flokksins þrúgaðir af einhvers-
konar misskilinni fórnarlund.
Menn taka þátt i baráttunni fyrir
sósialisma á íslandi fullir hug-
sjóna og bjartsýni, fagnandi þvi
að fá að taka þátt i þvi að gera sitt
til þess að byggja upp sósialiska
hreyfingu, sósialiskt ísland.
Alþýðubandalagið
í Reykjavík
Og einmitt þess vegna hljóta
islenskir sósialistar i sifellu að
spyrja sjálfa sig hvort þeir eru á
réttri braut; hvort eitthvað megi
betur fara i daglegu starfi og
stefnumótun. Af þeirri ástæðu eru
sósialistar hér i höfuðborginni nú
að leggja drög að stórefldu starfi
flokksins i Reykjavik. Nýlega
ákvað aðalfundur Alþýðubanda-
iagsins i Reykjavik að festa
deildaskiptingu félagsins. Er
félaginu nú skipt i sex deildir sem
hver hefur sina stjórn og með
þessum hætti virkjast miklu fleiri
félagar beint i flokksstarfinu en
verið hefur áður i borginni.
A félagsfundi i Alþýðubanda-
laginu i Reykjavík á miðvikudag
kom fram eindreginn áhugi á
starfi félagsins, starfi og aftur
starfi i fullvissu þess að öflugt
félag i höfuðborginni sé höfuðfor-
senda þess að flokkurinn i heild
nái þeim innri styrk sem hann
þarf að ná.
Deildaskipting Alþýðubanda-
lagsins i Reykjavik hefur þann
tilgang að sem flestir félagar
verði virkir við ákvarðanatektina
i flokknum, sósialiskur flokkur
skilur sig frá borgaralegum
flokkum á margan hátt, en eink-
um á þann hátt að hann hlýtur að
leggja höfuðáhersluna á það að
ákvarðanirnar i flokknum séu
teknar af sem flestum beinum
þátttakendum.
Sósialiskur flokkur eins og
Alþýðubandalagið skilursig einn-
ig frá öðrum stjórnmálaflokkum
að þvi leyti að það leggur megin-
áherslu á starfið i verkalýðs-
hreyfingunni, sjálfa stéttabarátt-
una, kjarnann i öllu starfi
sósialista. Þess vegna telja
islenskir sósialistar að starf
flokksins megi á engan hátt ein-
skorðast við þátttöku i þeim
stofnunum þjóðfélagsins sem
byggjast á svonefndu fulltrúalýð-
ræði. Lýðræði felst ekki i þvi að
afhenda einhverjum fámennum
hópi manna öll völd á fjögurra
ára fresti; lýðræði er vald lýðsins,
sifellt og viðvarandi.
Þjóðfélagslegt vald Alþýðu-
bandalagsins kemur þvi ekki
einasta fram i styrk hans á
alþingi og i byggðastjórnum; vald
hans kemur fram i virkri þátttöku
i hagsmunasamtökum fjöldans;
verkalýðshreyfingunni i viðtæk-
ustu merkingu þess orðs.
Verðbólgan
f islenska þjóðfélaginu i dag eru
miklar skyldur lagðar á herðar
islenskra sósialista.
Þjóðfélagið er i upplausn, segja
borgarablöðin, og eiga við það að
rikisstjórn borgarastéttarinnar,
hægri aflanna, fær ekki við neitt
ráðið. Verðbólgan er eina and-
svar auðstéttarinnar við þeim
þjóðfélagsvandamálum sem til
verða á hverjum tima, og verð-
bólgan er birtingarform stétta-
baráttunar, andsvar auðvaldsins
við landvinningum verkalýðsins.
En sú óðaverðbólga sem rikir nú
hér á landi er miklu alarlegri
meinsemd en oft áöur. Verðbólg-
an eyðileggur verðmæti verka-
fólks eins og sparifé þess, at-
vinnuleysistryggingasjóðinn og
lifeyrissjóðina. Þó að launafólki
takist að koma sér upp ibúðum
„með hjálp verðbólgunnar” eins
og það er orðað stundum, segir
það ekki nema brot af sögunni.
tbúðirnar eru aðeins brotabrota-
brot þess sem auðstéttinni hefur
tekist að ræna með öðrum hætti.
Auðstéttin veður i bankakerfinu i
axlir, festir lánin i allskonar eign-
um, sem hún afskrifar og fyrnir
siðan, borgar engan skatt af þeim
eða tekjum sinum, og stendur
siðan uppi með gifurlegar eignir
— vegna verðbólgunnar. Sá verö-
bólguhugsunarháttur sem oft er
talað um er afleiðing þess ástands
sem verið hefur; fólk keppist um
að koma peningum sinum i
neysluvörur, þvi útborgunin þin i
dag er einskis virði á morgun.
Þetta veldur aftur ásókn i fölsk
verðmæti, fölsku gildismati,
veldur þvi að margur maðurinn
hefur peningahyggjuna til vegs,
en missir átta og verður fórnar-
dýr hringiðunnar. Og auðstéttin
græðir og græðir meira.
Trúin á kreddur
En jafnframt þessum almennu
vandamálum verðbólguþjóð-
félagsins hafa ný bæst við sam-
fara þvi að verðbólgan hefur vax-
ið hröðum skrefum; óðaverðbólg-
an hefur sporðreist allt efnahags-
lifið. Nú er svo komið vegna
stjórnleysis rikisvaldsins að
islendingar eyða gjaldeyri langt
umfram það sem eðlilegt er.
Þetta er gert samkvæmt trú
ihaldsaflanna á eldgamlar úrelt-
ar borgaralegar kreddur um inn-
flutningsfrelsi, sem eigi að leysa
allan vanda. Þessi ofurtrú á
skurðgoð viðskiptafrelsisins hef-
ur svipt menn ráði og rænu;
siðasta fórnarlambið á altari
skurðgoðsins er Ólafur Jóhannes-
son, viðskiptaráðherra og for-
maður Framsóknarflokksins.
Auðvitað stenst þessi kreddu-
dýrkun engan veginnjþað sér hver
maður. En svar rikisstjórnarinn-
ar er ekki það að varpa skurð-
goðinu i gin sorpeyðingarstöðvar-
innar. Svar rikisstjórnarinnar er
að skerða kaupmátt almennings
þannig að skorturinn verði
skömmtunarstjórnin. Þegar
ihaldsstjórn missir fótanna gerir
hún skortinn að bandamanni sin-
um; aðalmálgögn skortsins tala
um ánægjulegan og sársaukafull-
an niðurskurð félagslegrar
neyslu.
Reynslan úr
vinstristjórn in n i
Þegar ástandinu i þjóðfélaginu
er komið eins og raun ber vitni
um nú skýrast mörg þjóðfélags-
leg fyrirbrigði betur en áður. Þá
sést hverjir það eru sem hafa hag
af þvi að viðhalda rikjandi
ástandi’ hverjir það eru sem
fljóta ofan á soragrautnum
hvernig sem slæst meðan þeir eru
ekki afhjúpaðir. 1 þessu sam-
bandi er Framsóknarflokkurinn
ofarlega á blaði. Hann þorir
aldrei að taka á nokkru vanda-
máli. Hann getur ekki tekið á
nokkru vandamáli. Þess vegna
vill hann viðhalda rikjandi
ástandi, þess vegna er hann
bandamaður auðstéttarinnar.
Þessu eðli Framsóknarflokks-
ins kynntust sósialistar ákaflega
vel i vinstristjórninni. Framsókn
þorði þá aldrei að taka á neinu
vandamáli; á henni strönduðu all-
ar tillögur um félagslegar um-
breytingar i þjóðfélaginu. 15
tryggingafélög, þrjú oliufélög —
allt voru þetta heilagar kýr fyrir
Framsóknarflokkinn. Eftir þá
reynslu sem fékkst i vinstri-
stjórninni er framsókn ekki lik-
legur bandamaður sósialista til
þess að breyta þjóðfélaginu.
En talandi um vinstristjórnina;
þar tókst engu að siður að koma
fram ýmsum félagslegum umbót-
um. Nægir i þvi sambandi að
minna á tryggingamálin og þá er
ekki úr vegi að nefna furðulegan
leiðara sem birtist i Alþýðublað-
inu á dögunum. Þar er þvi blákalt
haldið fram að valdataka vinstri-
stjórnarinnar hafi haft i för með
sér beina kyrrstöðu i félags- og
jafnréttismálum.
Það strandaði
á framsókn
Þessi „kyrrstaða” sést kannski
Innlendar og erlendar verðhækkanir
A vinstristjórnarárunum, einkum 1973 varð veruleg hækkun á
verðlagi og stóð sú þróun fram á árið 1974. Meginhluti þessara
hækkana stafaði af verölagshækkunum erlendis. Eftirfarandi
talnaraðir gefa nokkra hugmynd um það. í fyrsta dálki er visi-
tala vöru og þjónustu miðað við 100 1967. I öðrum dálki er
prósentuhækkun þessarar visitölu milii ára. í þriöja dálki er
hráefnavisitala Reuters, alþjóðleg visitala, sem hefur áhrif á allt
alþjóðlegt verðlag. Hefur visitala þessi verið kölluö visitala
heimsmarkaðsverðs.
Vara og Hækkun Reuters-
Ar þjónusta frá f.ári vísitala Hækkun
1967 100 100
1968 116,2 16,2% 112,5 12,5%
1969 144,0 24% 122,3 8,5%
1970 164,8 14,3 127,7 4,3%
1971 176,9 7,3 122,2 -5,8
1972 202,4 14,4 137,2 14,2
1973 252,4 24,7 237,2 72,9
1974 358,8 42,7 300,0 26,5
Lífeyrir og verðbólga
Visitala vöru og þjónustu sett á 100 1967, lifeyrir handa öldruð-
um og öryrkjum einnig settur á 100 1967. Taianröðin sýnir þvf
hina miklu kaupmáttaraukningu ilfeyris á vinstristjórnarárun-
um.
Ar Vara og þjónusta Lifeyrir
1967 100 100
1968 116,2 109,7
1969 144,0 128,4
1970 164,6 148,6
1971 176,9 182,3
1972 202,4 379,4
1973 252,4 456,9
1974 358,8 659,0