Þjóðviljinn - 20.01.1976, Qupperneq 7

Þriðjudagur 20. janúar 1976. ÞJÓÐVILJINN — StÐA í
ALLT
ORÐIÐ
KLÁRT
Rœtt við Gylfa Pórðarson
formann loðnulöndunarnefndar
um vertiðina
sem nú fer i hönd
Eitt sinn var haft eftir
útlendingi hér i blaðinu að
loðnuvertíð á islandi
svipaði mjög til gullæðis-
ins i Bandarikjunum —
Klondyke— nema að hér
vantaði alla rómantík i
málið.
Nú er þetta árvissa
gullæði að hefjast enn
einu sinni/ loðnan fundin
og skipin að tínast á
miðin. Ekki hefur þó enn
fengist bein úr sjó þegar
þetta er ritað enda bræla
á miðunum.
Meðan við biðum loðnufrétta
tókum við tali Gylfa Þórðarson
deildarstjóra i sjávarútvegs-
ráðuneyti en hann hefur undan-
farin ár verið formaður loðnu-
löndunarnefndar. Sú nefnd
skipuleggur löndunina, skráir
afla skipanna, visar þeim á þær
hafnir þar sem biðin er styst og
hefur yfirsýn yfir allt ævintýrið.
Við báðum Gylfa að segja okkur
hvernig landsmenn væru i stakk
búnir að taka við loðnunni þegar
hún berst.
óvíst um Norglobal
— Siðan á vertiðinni i fyrra
hafa tvær verksmiðjur bæst við.
Hafsild á Seyðisfirði og Sildar-
vinnslan i Neskaupstað. Þessar
verksmiðjur skemmdust báðar i
snjóflóðum rétt áður en vertiðin
i fyrra hófst. Hafsild er þegar
tilbúin en Sildarvinnslan á að
komast i gagnið um mánaða-
mótin. Sú fyrrnefnda afkastar
400 tonnum á sólarhring en sú
siðarnefnda 700 tonnum. Þær
hafa ekkert breyst en þróar-
rými er þó aðeins minna á Nes-
kaupstað núna en var fyrir
óhappið.
Að öðru leyti hefur engin
breyting orðið á verksmiðju-
fjöldanum. Við vitum ekki enn
hvort Norglóbal verður með að
þessu sinni. Ráðuneytið hefur
gefið sitt leyfi til þess að leitað
verði samninga um leigu á
skipinu, en það er stutt komið á
veg. Ef samningar nást eru þeir
háðir samþykki ráðuneytisins.
Norglobal bræddi i fyrra um 74
þúsund tonn, sem var meira en
nokkur ein önnur verksmiðja.
Til samanburðar má nefna að
verksmiðjur rikisins, sem eru
fjórar talsins, bræddu saman-
lagt aðeins meira en Norglobal.
Við höfum gert könnun á
svæðinu frá Siglufirði austur um
til Hornafjarðar og þar eru allar
verksmiðjur tilbúnar. Við
höfum enn ekki kannað verk-
smiðjurnar á Suður- og Vestur-
landi enda koma þær ekki inn i
dæmið fyrr en i fyrsta lagi
þegar svona vika er af febrúar.
I fyrra barst td. engin loðna til
td. 50% aukning á bátafjöld-
anum vegna hagstæðs verðs á
loðnu til frystingar. En við erum
allavega betur undir það búnir
að fylgjast með „svindlinu” en
áður.
10 farnir á miöin
— Veistu hvað þeir verða
margir bátarnir sem taka þátt i
loðnuvertiðinni að þessu sinni?
— Nei, það liggur ekkert fyrir
um fjöldann núna en mér þætti
gkki óliklegt að hann verði svip-
aður og i fyrra, svona 100-115
bátar. Það fer þó eftir verðinu
ains og ég nefndi áðan. Minni
bátarnir hafa ekkert i þetta að
gera nema til að veiða fyrir
frystingu.
— Er loðnuveiðin ekki háð
neinum leyfum?
— Nei, það þarf ekkert leyfi
til að stunda loðnuveiðar nema
2f menn ætla að nota flotvörpu
an hún er sáralitið notuð. Þess
vegna getum við svo litið sagt
jm fjöldann fyrirfram.
Bátarnir eru að bætast við fram
jftir allri vertið. Besta ráðið til
að fylgjast með þessu er að
lafa samband við tilkynninga-
íkylduna þar sem bátarnir
verða að tilkynna hvaða veiðar
peir stunda. Á fimmtudags-
tvöldið höfðu 10 bátar haldið til
veiða en ég býst við að obbinn af
dóru bátunum haldi á miðin nú
im helgina.
Ég vil að lokum minnast á
lutningasjóð en hann hefur
njálpað okkur verulega við að
dreifa aflanum til fjarlægari
bafna. Sá afli sem þannig fæst -
er að meirihluta umframafli,
þvi að öðrum kosti . myndu
skipin liggja i höfnum og biða
löndunar.
—ÞH
Faxaflóahafna fyrr en um 20.
febrúar.
Reynum að
hindra „svindlið"
— En hvað um starf loðnu-
nefndar?
— Móttakan hér i Reykjavik
verður með mjög svipuðu sniði
og i fyrra. Við verðum með
skrifstofu okkar i Tjarnargötu 4
þar sem tekið er við aflatilkynn-
ingum skipanna á fjarritara.
Þar verður vakt allan sólar-
hringinn og hefst starfið um leið
og einhver afli fer að berast. Ég
býst við að við byrjum strax
eftir helgina, fyrst með dagvakt
eingöngu en mjög fljótlega
sólarhringsvakt.
Þetta var mjög þægilegt i
fyrra og olli því helst hve litið
var fryst af loðnu. Á vertiðinni
1974 var hins vegar fryst mikið,
um 20 þúsund tonn, og það
skapaði okkur ýmsa erfiðleika.
Þeir voru einkum fólgnir i þvi
að reynt var að „svindla” á
lönduninni. Þá voru nokkur
brögð að þvi að bátar kváðust
vera með frystingarloðnu og
fengu löndun i gegnum frysti-
húsin. En i mörgum tilvikum fór
sama og ekkert i frystingu
heldur var aflanum ekið beint i
bræðslu. Þannig sluppu menn
við að fara i löndunarröðina og
það olli óánægju meðal þeirra
sem þar þurftu að biða. Það
voru einkum bátar sem voru
gerðir út af viðkomandi frysti-
húsum eða i tengslum við þau
sem þetta iðkuðu.
Við vitum ekki hvernig þetta
verður núna. Það er ekki komið
neitt verð á loðnu sem fer i
frystingu en það ræður úrslitum
um hvort talsverður fjöldi minni
báta fer á loðnu. Arið 1974 varð
Tónleikar Sinfóniusveitar
Islands 15. janúar:
Komið til
móts við
hlustandaim
Stjórnandi: Karsten Andersen
Einleikari: Charmian Gadd
Efnisskrá:
Þorkell Sigurbjörnsson
Albumblatt (frumflutningur)
Felix Mendelssohn
Fiðlukonsert I e-moll op. 64
Ludwig van Beethoven
Sinfónia nr. 5 i c-moli op. 67
Það fyrsta sem gripur huga
manns við að hlusta á ,,A1-
bumblatt” eftir Þorkel Sigur-
björnsson, er hvað verkið er
aðgengilegt, það er greinilega
unnið í þeim anda sem nú rikir
meðal islenskra tónskálda
þ.e.a.s. að koma til móts við
hlustandann; þó finnst mér
Þorkell ganga þar hvað
Iengst.
Meðferð efnis er fremur
hefðbundin, kanónisk úr-
vinnsla stefja, notkun hljóð-
færahópa til eftirlikinga og lit-
breytinga og dillandi undir-
leikur stirengjahljómsveitar-
innar er áberandi. Þorkell set-
ur saman i þessarri tónsmið
bæði nýjar og gamalkunnar
hugmyndir. Samsetning þessi
er vel heppnuð og gefur
léttúðugt yfirbragð? það
veldur þó nokkrum óþægind-
um þegar allt i einu skýtur upp
kollinum úrklippa úr öðru tön-
verki sem mér er hugstætt
(Sinfónia nr. 2 eftir Sibelius 4.
þáttur). þetta setti mig dálitið
úr jafnvægi en hefur auðvitað
ekki skipt neinu máli nema
fyrir þá sem voru svo ólán-
samir að þekkja ofangreinda
sinfóniu. Höfundur segir i
efnisskrá að smiði verksins
hafi verið fólgin i niðurröðun
hughrifa. Þessi niðurröðun
hefir áreiðanlega ekki verið
auðvelt verk, en höfundi tekst
að koma þeim öllum undir
sama þak, svo að i huganum
situr eftir góð heildarmynd.
Hljómsveitin lék verkið prýði-
lega og hlýr undirtónninn var
gott veganesti fyrir kalt við-
mót Mendelssohns fiðlu-
konsertsins i meðförum fiðiu-
leikarans Charmian Gadd.
Hún býr yfir afar tæknilegri
fullkomnun hvað varðar tækni
i þess orðs þrengstu
merkingu. Það er algeng
skoðun að orðið tækni þýði
fingraleikfimi eða sú leikni
sem getur skilað sem flestum
tónum á sem skemstum tima,
og i leik Charmian Gadd bar
mest á þess konar tæknilegum
stórvirkjum, aftur á móti bar
minna á að túlkandinn hefði
vald yfir þeim dramatisku
svipbrigðum sem tónverkið
útheimtir. Spilamennskan
einkenndist þó af sannfæringu
og sigurvissu sem sló i gegn,
og þrátt fyrir nokkurn skort á
hlýju og viðkvæmni var út-
koman góð, Charmian Gadd
tókst að vinna hug tónleika-
gesta.
Siðast á efnisskránni var
fimmta sinfónia Beethovens,
hið margrómaða upphafs-
mótif sem stundum er kallað
örlagamótifið var þvi miður of
brothætt og skorti gerjun til að
geta hleypt af stað þeirri
skriðu sem þvi er ætlað;þannig
var fyrsti kaflinn nokkuð stað-
ur og þreytulegur og þetta á
við um flutninginn i heild að
undanskildum hæga kaflanum
og fúgunni en þar komu nokk-
ur ágæt augnablik. Það var
áberandi hvað tónninn varð
streitulegur þegar á leið; þetta
Þorkell Sigurbjörnsson
Sigursveinn
Magnússon
skrifar
um tónlist
gæti stafað af þvi hve
hljómsveitin hefur yfir tak-
mörkuðu tónmagni að ráða;
það var i tveim siðari þáttun-
um eins og stjórnandinn væri
að krefjast einhvers sem ekki
var til og útkoman var eftir
þvi.
Égminntisthér að framaná
þá athyglisverðu þróun sem
nú á sér stað i verkum
islenskra tónskálda. Á tónleik-
um Sinfóniuhljómsveitar is-
lands i haust hafa verið flutt
nokkur verk sem öll bera
þessari þróun sterk vitni. Þau
eiga það öll sameiginlegt að
vera stutt afþreyingarverk.
myndrænar karaktertón-
smiðar; sum einkennast af
nokkuð hefðbundnum vinnu-
brögðum blönduðum nýju
kryddi, og allar þessar tón-
smiðar eru samdar með nokk-
uð meinley sislegar og
léttúðugar hugmyndir að baki
sér. Þetta er mikil breyting
frá þvi fyrir nokkrum árum
þegar tónskáld litu á hlutverk
sitt mun alvarlegri augum. og
tónlistin var þeim mun flókn-
ari og lítt aðgengileg. þá
virtist lika vera meiri per-
sónulegur munur á þeim tón-
smiðum sem fram komu. nú
aftur á móti fellur allt meira i
sama farveg i hugmyndalegu
tilliti. Ástæðurnar fvrir
þessari stefnubreytingu eru
án efa margar, ekki er til
dæmis fráleitt að álvkta að
eftir kulda og rótleysi áranna
fyrir 1970 sem voru svo gegn-
sýrð oftrú á nýjungum, sé
heldur að hlýna og viðhorf séu
að skjóta rótum sem fyrirlita
ekki fortiðina heldur skoða
hvern lið sögunnar sem stall
til að byggja á. Það er vissu-
lega jákvætt þegar skapendur
leitast við að svala forvitni
fólksins og tala máli sem það
skilur.'
Hreinritað sunnudaginn 18,jan,
76
Sigursveinn Magnússon.