Þjóðviljinn - 28.03.1976, Qupperneq 21

íjunnudagur 28. mars 1976 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 21
Sköpun
vatnanna
NIAGARA-FOSSAR
GULL
Vlgft ölkelda.
— Heldurðu aö þaö vcröi ekki þunnt til lengdar
aö hafa bara vatn i jöröinni?
Stærsti
stjörnukíkir
í heimi tekinn
í notkun
Sovétrikin hafa tekið i notkun
stærsta stjörnukiki i heimi og á að
vera hægt að sjá með honum 50%
lengra út i heiminn en með sjón-
auka þeim sem stendur á Palom-
arfjalli i Bandarikjunum, en hann
hefur til þessa verið sjónauka öfl-
ugastur.
Spegill hins sovéska tækis sem
tekur á móti daufu ljósi f jarlægra
stjarna og færir yfir á ljósmynda-
plötur er 237 þumlungar i þver-
mál, en spegillinn á Palomar er
200 þumlungar. Tækið sovéska
vegur 42 smálestir en hið banda-
riska 14,5.
Sjónaukinn var sextán ár i
smiðum og uppsetningu. Hann er
uppi á Pastúkhoftindi, sem er nær
sjö þúsund feta hátt fjall I Káka-
susfjöllum. Fyrsta viðfangsefnið
verða svonefndir kvasrar..
Moskvublaðið Pravda segir að
svona sjónauki geti náð ljósi kert-
is sem logar i meira en 20 þúsund
km fjarlægð.
"¥r
55 miljónir
fóstur-
eyðinga
A undanförnum fimm árum
hefur hlutfall þeirra ibúa jarðar
sem búa i löndum þar sem til-
tölulega frjálslynd fóstureyð-
ingarlöggjöf er við lýði vaxið úr
38% i 64%.
Helstu ástæðurnar fyrir þessari
þróun, segir i nýlegri bandariskri
skýrslu um málið, eru barátta
kvenréttindahreyfinga, áhyggjur
af fólksfjölgun i þróunarlöndum
og svo sá mikli háski sem heilsu
kvenna stafar af ólöglegum fóst-
ureyðingum.
Talið er að um 40—55 miljónir
fóstureyðingar séu framkvæmd-
ar á ári hverju, en allmikið af
þeim eru ólöglegar. En vitað er
að i ýmsum löndum hefur fóstur-
eyðingum fjölgað um 33% eftir að
þær eru lögleiddar.
Skríður 1600
kílómetra
á fjórum
Séra Hans Mullikin heitir tæp-
lega fertugur baptistaprestur i
borginni Marshall i Texas. Hann
hefur ákveðið að skriöa á fjórum
fótum þjóðveginn heiman að og
alla leið til Washington, sem er
1600 kildmetra þaðan.
Prestur kveðst gera þetta „til
aö kalla þjóð okkar aftur niður á
hnén frammi fyrir guöi og þar
með bjarga henni frá glötun og
tortimingu”.
Hans Mullikin hefur nú skriðið I
tæpan hálfan mánuð og fer með
tveggja km. hraða á klukkustund.
ADOLF J.
PETERSEN:
VÍSNAMÁL
Oft er dreymin
innsta þrá
Lausavisan er list og iþrótt
tungutaksins á vörum alþýð-
unnar; hún er tjáningarformið
sem höfundarnir hafa til að
draga upp myndina af viðhorf-
um sinum til samtiðarinnar.
Hálfdán Bjarnason frá Bjarg-
húsum kveður svo:
Oft er vökult auga um nótt
og á hrökum vörnin.
Minar stökur fæöast fljött.
fra mhjátöku-börnin.
Oft er dreymin innsta þrá,
af þvi gleymist skuggi.
Stakan sveimar ofan á
andans heimabruggi.
Vorkvöldin eru oft fögur i
Reykjavik, sem og annarsstað-
ar á landinu. Arni óla blaða-
maður hefur eflaust oft orðið
snortinn af kvöldroðanum, enda
kveður hann:
Vornótt hýr meö heiða brá
hafgoluna kyrrði.
Stílin er aö hátta hjá
Hlér i Breiðafirði.
Að náttmálum hefur hin frið-
sæla fegurð heillað sál Hjörleifs
Jónssonar á Gilsbakka er hann
kveður:
Blundar gleði, sefur sorg,
sætur lækjarniður
liður yfir engi og torg
einsog helgur friður.
Þegar ég um græna grund
geng með bera fætur,
mér er kærust morgunstund
milli dags og nætur.
' Um horfin heim kveður
Sigurður Pálsson er var birgða-
vörður hjá vegagerð rikisins i
Reykjavik.
Kjallavættin áður ól
aldui' sinn i leyni.
Nú sér engin álf i hól
eða dverg hjá steini
Nú við annað unir sér
ævintýraþráin
llamrabúinn horfinn er.
Hulduljósin dáin.
Fyrri tima höfundar gerðu
mansöngva við rimur þær er
þeir kváðu, svo gerði einnig
Brynjólfur Oddssonbókbindari i
Reykjavik, á fyrri hluta 19 ald-
ar: Dátarimu byrjar hann svo:
Margir liafa icitt i Ijós
ijóð af fornum sögum.
Kýs ég heldur kynna hrós
kappa nú á dögum.
Úr Kópavogi berst visan á
vængjum. Lárus Salómonsson
f.v. lögregluþjónn segir:
Visan geyinir valin sjóð.
vekur ljós á skari.
liún kann að lýsa heilli þjóö
heilu aldarfari.
Ennfremur:
Aldrei verða eins og ný
upptök lornra glóöa.
Margur lelur eldinn i
ösku duldra hlóða.
Sigurður Breiðfjörð gaf gott
ráð:
Leggðu þig á láðið, hvar
lækjarbunur hvina
Farðu svo að þenkja þar
unt þig og sköpunina.
Jónas Jónasson frá Hofdölum
heilsar góðum gesti:
Lengihressturlifðiég á
leif af nesti garnla þorsins.
l.oks kom gestur Ijós á brá,
lcngsti og besti dagur
voi'sins.
En Þórdis dóttir Jónasar frá
Hofdölum sér heim:
Tibrá hlær um Tindastól,
töfrar fjörðinn Skaga,
þar sem skærust skein mér
sól
skuggalausa daga.
Óðal mitt ég átti hér
inn i lundi Braga
Hendingar i huga mér
hljóma alla daga.
Og góðskáldið Hólmfriður
Jónasdóttir frá Fremri-Kotum
sér sjálfa sig i örmum vorsins:
Vonin oft mér vængi gaf,
vakti söng i hjarta,
Ég er næstum ölvuð af
ást til vorsins bjarta.
Kvöldin verða Ijós og löng,
lifna blóm i mónum.
Lóan yrkir aftansöng
undir bjarkarkrónum.
Jakob Samsonarson kvað að
vormorgni:
Lifnaðarhagur nú á ný,
nýr skal bragur spunninn,
dýr og fagur austri i
upp er dagur runninn.
Guðrún Guðmundsdóttir i
Melgerði finnur vorgleðina:
Geislar lýsa, glatt skin sól,
glöð ég ris á fætur,
horfinn is, og allt sent kól
á nú visar bætur.
Frá Fremri-lKotum i Norðúr-
árdal kom Olina Jónasdóttir og
dáðist að fegurð kvöldsins:
Stíl á kvöldi sigur rótt
sæng i köldu Ránar.
Dregst að völdum dimntbrýnd
nótt
dökku tjöldin lánar.
1 Fagranesi á Reykjaströnd
horfir húsfreyjan Dýrólina
Jónsdóttir til himins, láðs og
lagar, og kveður um það sem
hún sér:
Klökknar njólu kalda brá
kemur ról á fossinn,
þegar hólar freðnir fá
lyrsta sólarkossinn.
Greiða vindar gisin ský,
geislar tinda lauga.
Bjartar rnyndir birtast i
bláu lindar-auga.
Og kvöldvisur hennar:
Allt er liljótt um Itaf og sund.
Iiulið óttu skýlu.
Tárast nótt, en grátin grund
gengur rótt til hvilu.
Meðan sólin svölu hjá
sævarbóli tefur,
litla fjólan lokar brá
lengst í skjóli og sefur.
Norður i bistilfirði er lika
horft og hlustað. Jón
Guðmundsson i Garði kom út
einn vormorgun og kvað:
Yorsins omar yrnja dátt,
árdagsgeislar skma.
Hintindjúpsins heiði blátt
lieillar sálu mina.
Um vorið kveður Benjamin
Sigvaldason:
Voriö blíða, hjarta hlýtt
liugaus léttir meinum
og alltaf vekur eitthvaö nýtt
innst i sálarleynum.
Og um sumar:
Allt er rótt við ystu strönd,
og enginn flótti skýja.
Sigur að óttu, sveipar lönd
sumarnóttin hlýja.