Þjóðviljinn - 31.10.1976, Blaðsíða 17

Sunnudagur 31. október 1976 4>JÓÐVILJINN — SIÐA 17
sjötugan. Ýmsir voru reyndar
óánægðir og töldu aö of mikið
hefði Verið gert úr Jónasi, en
afmælisbarnið hringdi i Sverri
og bauð honum i kaffi með sér.
Það var i fyrsta sinn sem þeir
töluðu saman, og aðalerindi
Jónasar — fyrir utan að þakka
fyrir góða grein — var að eyða
hugsanlega þeim misskilningi
Sverris að hann, Jónas, hefði
skrifað þetta um glerbrotið
löngu áður. Jón Eyþórsson hefði
nefnilega gert það!
Steinn
— Ýmsum fleiri góðum
gestum kanntu að segja frá en
Sverri?
— Ariðsem Kristinn Andréss.
var ritstjóri vann ég á blaðinu
að sumarlagi, og þá var þarna
mjög gestkvæmt af skáldum og
rithöfundum. Þeir áttu erindi
við Kristin, td. Steinn Steinarr
sem seldi honum ljóð i Timarit
Máls og menningar og fékk fyrir
300 krónur á stykkið held ég.
Steinn var af einhverjum
ástæðum mjög litið gefinn fyrir
skriftir, hann bað mig iðulega
að vélrita fyrir sig eitt og eitt
Jónas frá Hriflu.
kvæði sem hann siðan fór með
til Kristins. Ég kynntist þessum
einkennum i fari Steins raunar
betur siðar úti i Kaup-
mannahöfn.
Laxness
— Og þarna kom Kiljan
skáld?
— Já, Halldór Laxness átti
margt sporið upp á Þjóðvilja.
Hann mátti hins vegar heita
óskrifandi, og skal ég segja þér
sögu af þvi.
Það var einhvern tima, ég
held 1946, að Halldór hafði sent
minningargrein ofan úr Skiöa-
skála þar sem hann dvaldi.
Greinin var handskrifuð og fór
beint i setjarana, en þeir gáfust
upp við að lesa hana og
heimtuöu vélritun. Það var
orðið áliðið dags og ég einn á
vakt. Sem ég er sestur við að
rýna i skrift Halldórs og gengur
illa, hringir þá ekki siminn og
það er kaupmaður niðri á
Laugavegi sem biður um að
sendur sé blaðamaður á
vettvang. Mér flaug ekki annað
i hug en þarna væri auglýsandi
á ferð og vissi skyldur minar,
hleyp frá verki skjótlega. A
tilvisuðum stað kem ég inn i
stofu þar sem greinilega var
búið að halda veislu i viku
samfleytt: flöskur, glös, matar-
leifar og tóbaksaska út um borð
og bekki. Birtist nú kaupmaður,
býður mér i aðra stofu
hreinlegri og að þiggja
hressingu. „Koma ekki fleiri
blaðamenn?” „Nei”. Ég tek
upp blað og blýant: hverju vildi
maðurinn koma i blaðið?
„Geturðu svarað þvi, hver er
munurinn á kapitalisma og
kommúnisma?” „Það gæti nú
orðið nokkuð timafrekt”, segi
ég, eða var það ekkert annað
sem kaupmanni lá á hjarta?
Nei, hann þurfti bara mann til
að drekka með og þóttist vita að
einfaldast væri að hringja i
næsta blaðamann! Ég beið þá
ekki boðanna og sentist aftur
upp á blað, búinn að eyða þrem
kortérum i vitleysu. Fer ég nú
aftur að reyna að ráöa rúnir
Kiljans og er aöeins byrjaður
þegar ég heyri að baki mér:
„Já, það var liklega þetta sem
ég ætlaði að segja, þú ert miklu
betri en ég að lesa þetta hrafna-
spark”. Var þá skáldið komiö i
bæinn og dugðu nú engin mót-
mæli, Halldór mátti sjálfur
vélrita sina grein, en ég hrósaði
happi.
Sambúö
— Var oft ónæði á blaðinu af
fólki sem vantaði félagsskap?
— Ekki vil ég gera mikið úr
þvi. Að visu var það þannig á
Þjóðviljanum eins og á hinum
morgunblöðunum að þangað
sóttu á kvöldin þreyttir menn
sem hvergi áttu athvarf, það
var dálitil rakarastofulykt af
þeim, en þeir voru yfirleitt
ákaflega rólegir og kurteisir.
Þeir voru fyrst og fremst að
leita hvildar, ekki félagsskapar.
Aftur á móti kom það fyrir að
við fengjum ölvaða sæmdar-
menn í heimsókn sem slógu um
sig og ollu mikilli truflun. Til að
mynda bar það eitt sinn við niðri
i prentsmiðju að slikir gestir
veltu um formi með blýsátri að
grein eftir Sverri, og það var
ekki neitt annað hægt að gera en
setja greinina upp á nýtt. Slikar
heimsóknir eru ekki vel
þokkaðar á vinnustað.
— Hvað geturðu sagt mér um
sambúð ritstjórnar og prent-
smiðjustarfsliðs?
— Það væri efni i annað viðtal,
en i stuttu máli vil ég segja að sú
togstreita sem óhjákvæmilega
er á milli þessara starfshópa
innan sama húss, var i lágmarki
og með gamanyrðum. Þjóð-
viljinn var ákaflega heppinn
með prentara sina og annað
starfslið f prentsmiðju, margir
setjaranna höfðu komið
unglingar og lært handverkið
hjá okkur. Sumir fóru svo og
leituðu vinnu annars staðar, en
það segir kannski eitthvað um
vinnustaðinn að margir þeirra
komu til okkar aftur. Þetta var
samvalinn hópur i prent-
smiðjunni, samheldni betri en á
sjálfri ritstjórninni þar sem
mannaskipti voru tiðari. Þess
vegna mátti lita svo á að
prentararnir væru þungamiðja
eða burðarás blaðsins. Við
blaðamenn gátum treyst
setjurunum að þeir læsu i málið
hjá okkur, og þetta leysti okkur
undan þvi að þurfa að lesa yfir
handrit á kvöldin þegar mikið lá
á.
Áhætta
— Prentararnir hafa haft
eftirlit með blaðamönnunum?
— Að nokkru leyti, þeir
leiðréttu augljósar villur og
komu með ábendingar ef eitt
rak sig á annars horn i texta.
Það kom hins vegar aldrei fyrir
svo að ég vissi, öll þau ár sem ég
vann á Þjóðviljanum, að
blaðamenn væru beittir rit-
skoðun af hálfu yfirmanna,
hvorki fyrirfram né eftirá.
Okkur voru engar reglur settar
um hvað við skrifuðum og
hvernig — það var einvörðungu
undir dómgreind okkar sjálfra
komið. Ég man vel hve forviða
einn blaðamanna Morgun-
blaðsins var, þegar ég að gefnu
tilefni sagði honum þetta, hann
var greinilega öðru vanur. Sliku
frjálsræði fylgir auövitað
áhætta, en það sem með þvi
vinnst er miklu þyngra á
metunum.
— Nú er runnin upp önnur öld i
prentverkinu.
— Já, offsetprentunin kom til
sögunnar eftir mina tiö á
blaðinu. Ég hef alltaf verið
hlynntur tækniumbótum og þvi
að lögð sé alúð við útlit biaða.
Ég held að sómásamlegur
umbúnaður greina og
snyrtilegur frágangur yfirleitt
geri um leið meiri kröfur til
textans. Mér finnst ákaflega
ánægjulegt að Þjóöviljinn skuli
vera svona vel prentaður og nú
er. Ég er þó ekki frá þvi að
gerðar séu meiri kröfur til útlits
en innihalds, eða þá að auð-
veldara reynist að veröa við
þeim fyrrnefndu kröfum. Það er
hægt að gera of mikið að þvi
góða með myndum, og menn
skulu ekki gleyma að pappir er
dýr. Blöðin eiga ekki að keppa
við sjónvarp og aöra myndræna
fjölmiðla. Ef myndir eru
eingöngu notaöar til fyllingar i
dagblaði og það vantar lesefni,
þá skulum viö fækka siðum.
hj—
Peugeot hefur oröið sigurvegari í erfiðustu þolaksturs-
keppnum veraldar oftar en nokkur önnur gerð bíla.
Þetta sýnir betur en nokkuð annað, að Peugeot er bíllinn
fyrir íslenska staðhætti. Gerð 504 kostar frá 2.200.000.
Bíllinn fyrir ísland
HAFRAFELL HF.
GRETTISGÖTU 21 SÍMI 23511
UMBOÐ Á AKUREYRI
UC
VÍKINGUR SF.
FURUVÖLLUM II SÍMI 21670
IEKK
Sendum í póstkröfu
um land allt
mm
hjólbarðar
flestum stærðum
HAGSTÆTT VERÐ
Nýir
amerískir
snjó-hjólbarðar
ATLAS
með hvítum hring
% * GOTT VERÐ
8ÖUKXNBHE
Smiðjuvegi 32-34
Símar 4-39-88 & 4-48-80