Þjóðviljinn - 29.07.1977, Blaðsíða 5

Föstudagur 29. júll 1977. ÞJÓÐVILJINN — StÐA 5
af ertendum vettvangi
Hemaöarátök Líbýu og Egyptalands
Afrika er án alls vafa órólegasta
heimsálfan eins og sakir standa. 1
Eþiopfu eru i gangi nokkur borg
arastriö, styrjaldarástand er
milli þess rikis og Sómalilands og
litlu munar aó stríö brjótist út
milli Eþiópiu og Súdans. Til bar-
daga hefur komiö á landamærum
Keniu og SómaiOands, i Ródesfu
fer skærustriöiö harönandi, barist
erá mörkum Angólu og Namibfu,
i Vestur-Sahara striöir Polisario
gegn Marokkó og Máritaniu og
Tsjad sakar Libiu um stuöning
viö uppreisnarmenn I noröurhluta
landsins. Og nú siðustu dagana
hefur komiö til haröra bardaga
milli Egyptalands og Libiu.
Hvoraöilinn um sig kennir hin-
um aö sjálfsögöu um upptökin, en
þáð segirekkimikið. Meö tilliti til
þess, aö.um nokkurra ára skeið
hefur veriö fullur fjandskapur
meö þessum tveimur Arabarikj-
um, þurfti þaö hinsvegar ekki aö
koma neinum á óvart aö svona
skyldi fara. Ein tilgátan — og
ekki sú óllklegasta — um upphaf
átakanna er á þá leiö, aö þau hafi
byrjaö ,,af slysni.” Herir egypta
og libiumanna eru búnir aö
standa andspænis hvor öörum svo
árum skiptir á landamærunum,
gráir fyrir járnum og bólgnir af
fjandskap sem hatursáróöur
beggja stjórnarvalda hefur stig-
magnaö. Hermennirnir báöu-
megin hafa i lengri tima beöiö
meö vigtól sin skotklár og sann-
færöir um aö dólgarnir hinumeg-
in isndamæralinunnar biöu ekki
eftir ööru en hentugu tækifæri til
aö hefjast handa. 1 sliku and-
rúmslofti þarf ekki annaö en aö
skriödreki frá öörum aöilanum
álpist meö annaö beltiö út á
„viöurkennt” einskismannsland
milli herjanna til þess aö hinn
aöilinn taki þaí) sem árás og freti
úr hdlkum sinum allt hvaö af tek-
ur.
Byrjuðu egyptar?
Þetta er ekki ný saga: margir
hafa látiö i ljós ótta um, aö ein-
mitt fyrir slika „slysni” kunni
styrjaldir aö hefjast hingaö og
þangaö á „viökvæmum” svæö-
um, til dæmis þar sem yfirráöa-
svæöi Natós og "Varsjárbanda-
lagsins liggja saman. t þvi tilfelli
yrði vissulega um sögulegt
stórslys að ræöa, sem trúlega
myndi ekki draga minni dilk á
eftir sér en gereyöingu Noröur-
Ameriku, Evrópu og Sovétrikj-
anna. Til allrar lukku eru ekki
verulegar likur á þvi, eins og sak-
ir standa, aö vigaferli egypta og
libiumanna hafi þesskonar afleiö-
ingar.
Svo er aö heyra á fréttum aö
meira hafi veriö barist innan
landamæra Libiu og aö meira
hafi veriö um egypskár loftárásir
á libiskt land en öfugt. Þetta
bendir frekar til þess aö egyptar
hafi átt upptökin aö átökunum.
Efnahagur Egyptalands er i
herfilegasta ólestri og reiði al-
mennings, sem býr við bág kjör,
gifurleg vegna óspilunarsemi og
óhófslifnaöar stéttar kaupsýslu-
braskara, sem Sadat hleður und-
ir, eins og best kom I ljós i
óeiröunum I vetur. Og það er
gamalþekkt aðferö landsfeöra,
sem eiga viö erfiðleika aö striöa
innanlands, aö beina athygli al-
mennings út á viö meö þvi aö búa
til grýlur úr einhverjum raun
verulegum og imynduöum and-
stæðingum erlendis.
Á vigvelli Rommels og
Montgomerys
Hinu er ekki aö neita, aö raun-
verulegur ótti Sadats viö Kaddafa
Libiuleiötoga gæti legiö aö baki
þessum slag á landamærum rikj
anna, fyrstu vopnuöu átökunum á
þeim slóöum frá þvi aö þeir
Rommel og Montgomery öttu
þarna saman skriðdrekum sin-
um I Heimsstyrjöldinni siöari.
Egypskir ráöamenn hafa lengi
haft vissa ástæöu til aö óttast
Kaddafa. Hrakfarir egypta fyrir
Israelsmönnum 1967 drógu mjög
úr viröingu Egyptalands I ara-
biska heiminum, hvers forustu-
riki Egyptaland leggur metnaö
sinnI aö vera.Hrakfarimar höföu
meöal annars I för meö sér aö
margiregyptar leituðu huggunar
hjá trúarbrögðum sinum, og þaö
leidi svo til þess aö margir menn
þarlendir fóru aö lita á Kaddafa,
hinn islamska hreintrúarmann,
Kaddafi — hreintrúarstefna
hans hefur höföaö til margra
egypta.
sem fyrirmynd og leiðtoga.
Kaddafi hvatti lika til nýs striös
viö Israel sem fyrst, og það aflaði
honum fylgis þeirra egypta, sem
ekki vildu iáta dragast aö hefna
ófaranna og sökuöu eigin framá-
menn um svik og hugleysi.
Óvinsældir Sadats
I októberstriöinu 1973 biöu
egyptar ekki einsmikinn ósigur
og I sexdagastriöinu, þannig aö i
augum heimsins gat Sadat stilit
sér upp sem sigurvegara eöa allt
að þvi. Þetta reisti viö viröingu
Egyptalands, Saúdi-Arabíu og
annarra þeirra rikja, sem vilja
fara tiltölulega vægt i sakirnar
gegn Israel, en Kaddafi ein-
angraöist og viröing hans meðal
araba almennt fór minnkandi.
óstjórn Sadats og bágindin i
egypska þjóðarbúskapnum hafa
hinsvegar aftur snúið tafiinu viö
Kaddafa i hag. Óvinsældir Sadat-
stjórnarinnar heimafyrir eru
siikar, að ný uppreisn viröist
skammtundir yfirborðinu. Sadat
hefur gripiö til þess ráös aö kenna
óánægjuna undirróöri innlendra
„kom múnista”, sovétmanna,
trúarofstækismanna og siöast en
ekki sist libiumanna. Sadat tekur
vaxandi vináttu Libiu viö Sovét-
rikin sem sönnun fyrir illum til-
gangi Kaddafa, en liklega stafar
ótti hans við granna sinn fyrst og
fremst af þvi, aö hann telji aö
Kaddafi hafi ennþá mikil áhrif
meöal egypsks almennings sem
hreint rúar leiötogi.
Dauðarefsing fyrir að
kasta trú
Púritanskir múhameöstrúar-
menn hafa látið allnokkuö á sér
kræla I Egyptalandi undanfariö,
og er þar fremst i flokki Iörunar-
og afturhvarfsfélagiö svokallaða,
sem nýlega nam á brott og drap
fyrrverandi trúarbragöamála-
ráöherra landsins. Sadat hefur
svaraö meö f jöldafangelsunum á
stuöningsmönnum félagsins, en
jafnframt boöar hann nýja og
villimannlega löggjöf, sem geng-
ur út á þaö aö héöan I frá skuli
hver sá egypti, sem kastar mú-
hameösrú, engu fyrir týna nema
lifinu. Samkvæmt þessari löggjöf
Sadat — reynt aö beina óánægj-
unni út á viö?
skulu og allir kommúnistar
dauöasekir, þar eö Sadat og hans
kumpánar lita svo á, aö gerist
maöur kommúnisti kasti hann um
leið trúnni. Með þessu afturhvarfi
til miðaldavillimennsku er Sadat
aö reyna aö bliöka strangtrúaöa
múhameöstrúarmenn meðal
þegna sinna og ennfremur mundi
lagasetning þessi veröa einkar
handhægt yfirvarp til útrýmingar
á öllum raunverulegum og grun-
uöum stjórnarandstæöingum, þvi
aö sjálfsögöu munu egypsk yfir-
völd ætla sér úrskuröarvald um
það, hver sé kommúnisti og hver
ekki.
Varla þarf aö minna á þaö, aö
meöal ráöamanna á Vesturlönd-
um nýtur Sadat mikillar viröing-
ar sem einhver sá hófsamasti og
mannúölegasti af leiötogum Ara-
barikja.
„Fyrirbyggjandi strið?
Hafi egyptar átt upptökin aö
bardögunum, gæti veriö aö til-
gangurinnheföi verið aö draga úr
virðingu Kaddafa meöal egypsks
almennings. Sadat talaöi i þessu
tilefni um Kaddafa sem „strák-
bjána,” sem fengiö heföi ,,mak-
lega ráöningu.” Meö þvi aö slá
þessu upp sem miklum ósigri
libiumanna vonast Sadat kannski
til þess, aö egyptar hætti aö lita
upp til libiska leiötogans.
Egyptaland hefur mjög leitast
viö aö fá Bandarikin til aö knýja
tsrael til frekara undanláts. Meö
tilkomu harölinustjórnar hægri-
manna i Israel hafa heldur dvinaö
vonirnar um aö þaö takist. Það
gætioröiö vatn á myllu Libiu, en
kannski vonast Sadat til þess, aö
meintur hernaöarlegur ósigur
libiumanna nú nú dragi úr likun-
um á þvi aö Kaddafi geti fært sér
þaö i nyt. Hér gæti sem sagt hafa
veriö um aö ræöa af egypta hálfu
„fyrirbyggjandi strið”, eins og
styr jaldasagnfræöingar gætu
oröaö þaö.
dþ.
Mikið úrvai,
sanngjarnt verð
Regngallar f
5800
Hjá okkur fáió þið nánast allt sem þarf til útilegunnar.
í Liverpool getið þió séð uppsett tjöld og í Domus er
gott pláss til að skoða ferðavörurnar. Mest er þó um
vert aö vita, að í þessum búðum er verðið alltaf
sanngjarnt og stundum, þegar um samkaup er að
ræðá, ótrúlega lágt. Hér fyrir ofan er nokkur vöru-
sýnishorn og verðupplýsingar, en best er að líta inn og
skoða þetta sjálfur, margir vöruflokkar eru senn á
þrotum.
DOMUS
Laugavegi 91
UVERPOOL
Laugavegi18a