Þjóðviljinn - 17.01.1978, Page 4

4 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriðjudagur 17. janúar 1978
Málgagn sósialisma,
verkalýðshreyfingar
og þjóðfrelsis
Útgefandi: útgáfufélag Þjóðviljans. Auglýsingastjóri: Gunnar Steinn
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann Pálsson
Ritstjórar: Kjartan ólafsson Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar:
Svavar Gestsson Siðumúla 6, Simi 81333
Fréttastjóri: Einar Karl Haraidsson.
Umsjón með sunnudagsblaði: Prentun: Biaðaprent hf.
Árni Bergmann.
Braskara-
þjóðfélagið
Við lifum i braskaraþjóðfélagi. Þeir sem
sitja fyrir að kjötkötlunum keppast flestir
við að margfalda enn eignir sinar og
eyðslufé, og skeyta þá ýmsir hvorki um
skömm né heiður.
Margir braskaranna virða þó sem betur
fer ramma laganna i auðgunarstarfsemi
sinni. Þeir spila á verðbólguna út á ystu
nöf, þeir spila á skattakerfið með öllum
sinum furðulegu fyrningar- og frádrátt-
arreglum, þeir kaupa og selja hlutabréf
eða skuldabréf, þeir reka verslun og við-
skipti, — þeir eru frjálsir menn sem kunna
á kerfið og eru stoltir af.
Venjulegur múgamaður horfir á brask-
arana og alla þeirra dýrð, og býsna marg-
ir fá glýju i augun. Þannig setur braskara-
þjóðfélagið soramark sitt viða, og mótar
stundum besta fólk i sinni eigin hryggðar-
mynd.
Gildismat margra breytist með breytt-
um þjóðfélagsháttum og breyttum, per-
sónulegum aðstæðum. Sá sem ungur barð-
ist með félögum sinum fyrir mannsæm-
andi lifskjörum þvi fólki til handa, sem
býr við erfiðustu kjör, — hann stekkur
máske gamall og vellauðugur á hverja þá
ustu tima kunni flest ekki að stela nema
þá sér til matar?
Stefnum við fyrir björg?
Þannig spyr Pétur og þannig spyr Páll.
En hér er ekki ætlunin að hafa uppi neinar
harmatölur.
Þvert á móti skal á það bent, að islenskt
mannlif um þessar mundir á sér fleiri á-
sjónur en grimu svindlarans við gljáfægt
skrifborð sem stingur á sig hundruðustu
miljóninni.
Sannleikurinn er sá, að býsna stór hluti
islenskra þegna hefur þrátt fyrir allt stað-
ið af sér gerningahriðar braskaraþjóðfé-
lagsins. Verkamenn stunda fæstir fjár-
glæfra eða fjársvik, sama gildir um bænd-
ur, sjómenn og venjulega launamenn við
opinber störf eða önnur. Það er annars
staðar, sem stóru upphæðirnar eru i veltu.
Börn fæðast ekki svindlarar. Það er
braskaraþjóðfélagið, sem hnoðar veikan
leir, ef menn gefa sig i dansinn, uns einum
auðsafnaranum er boðið sæti við háborð
reglubræðra en öðrum stungið i svarthol-
ið.
Milli bliðu og éls er stundum ekki langur
vegur.
Braskaraþjóðfélagið er ekki islenskt
þjóðfélag allt, heldur bara ein deild, sem
að visu hefur þanist út meir en góðu hófi
gegnir. Nú þurfa menn að taka höndum
saman um að stöðva þessa útþenslu, —
snúa undanhaldi i markvissa sókn gegn
braskaraþjóðfélaginu, en fyrir jafnréttis-
þjóðfélaginu. Slikt gerist að sönnu ekki
allt á einni nóttu, en við skulum siga á
stað. Þó munum við ekki komast fetið
nema pólitiskur skilningur á eðli brask-
araþjóðfélagsins sé með i för.
—k.
miljón sem hann sér hilla undir og hugsar
ekki um annað en koma henni i eigin vasa.
Braskaraþjóðfélagið gerir menn að um-
skiptingum, það treður gildismati sinu og
siðaskoðunum upp á alla þá, sem ekki
snúast vitandi vits til varnar. Og hér er
sókn i rauninni eina vörnin, sem á viti er
byggð, sókn gegn braskaraþjóðfélaginu.
Braskaraþjóðfélagið hampar ekki þeim,
sem taka laun sin fyrir þjóðfélagslega
nytsöm störf á sjó og landi. Það hampar
hinum, þeim sem fleyta rjómann, þeim
sem eru leiknastir svindlarar i völundar-
húsi verðbólgunnar, i rangölum skatt-
kerfisins, smákóngum og stórfurstum við-
skiptalifsins með frelsi á vörum en falsk-
an hljóm.
í braskaraþjóðfélaginu fer ekki hjá þvi
að upp komi ærið mörg fjársvikamál,
sum stör, önnur smá, og af öllum mögu-
legum gerðum. Þegar siðaskoðun brask-
araþjóðfélagsins, boðorðið um einkagróð-
ann sem æðsta gildi ræður rikjum, þá
verður ýmsum að hoppa yfir lágan múr
laganna og hætta að gera greinarmun á
lögmætu svindli og löglausu. Sumir
stökkva fimlega yfir lagamúrinn, og sést
hvorki á þeim blettur né hrukka, þegar
þeir koma standandi niður, — en aðrir
hnjóta til hálfs eða falla flatir i fang rétt-
visinnar.
Braskaraþjóðfélagið skiptir þrátt fyrir
allt sinum vöskustu sonum i hafra og
sauði.
Ýmsum fallast hendur, þegar þeir sjá
rétta mynd braskaraþjóðfélagsins blasa
við i skæru ljósi.
Menn spyrja, hvert hefur ameriski gull-
kálfurinn leitt það fólk, sem fram á sið-
Allir eru að
verða eins
Það sem frændur vorir á
Norðurlöndum gerðu á siðasta
áratug erum við að gera á þess-
um áratug. Við öpum eftir þeim
mistökin jafnt sem framfara-
sporin.
Miðbæjaskipulag var eitt af
þvi sem tók miklum stakka-
skiptum annarsstaðar á Norö-
urlöndum á sfðasta áratug.
Gömlu handverksmanna- kaffi-
húsa- og smáverslanahverfin i
miðbæjunum viku fyrir versl-
anamiðstöðvum og breiðari göt-
um. Þegar kom fram á áttunda
áratuginn var farið aö vernda
neytendur fyrir bilaumferðinni
með göngugötum.
Afleiðingin af þessari byltingu
i miðbæjaskipulagi er sú, eins
og bent var á nýverið á menn-
ingarsiðu sænska blaðsins Dag-
ens Nyheter að öll sérkenni eru
horfin og miðbæirnir eru svo
sláandi likir hverjir öðrum að
hægt er að villast á þeim.
Nú á að risa verslanahöll við
Lækjartorg og glerhöll á aö
byggja yfir Hallærisplanið og
nærliggjandi hús. Sjálfsagt
veröur öðrum gömlum bygging-
um i miðbæ Reykjavikur ekki
bjargað undan „þróuninni” og
„forminjar eru ekki smiðaðar”
i þessari borg, svo að Torfusam-
tökin eiga fyrir höndum harð-
vituga baráttu.
Við fáum hér að láni myndir
úr DN af miðbæjum nokkurra
borga i Sviþjóð sem flestar eru
af svipaðri stærð og Reykjavik.
Ef ekki væri fyrir blessaða is-
lenskuna sem alltaf er dálitð
sérstök á skiltum og i búöar-
gluggum gætu þær alveg eins
verið af miðbænum I Reykjavlk
UPPSALIR 1978 — A áratug voru 450 hiis rifin eöa þeim gjörbreytt I
þessum fornfræga bæ. Borgarkjarninn breytti um form og innihald.
VXSTERAS 1978 — Lág tveggja hæöa tréhús einkenndu áöur miö- SKELLEFTEX 1978 — Bæirnir viö strendurnar I Noröur-Svfþjóö
bæinn, en i staöinn hefur tekist aö koma fyrir ótrúlega miklu versj- voru áöur stolt sænskrar trésmiöaheföar. A sjöunda áratugnum átti
unarrými á litlum blett. hún ekki upp á pallboröiö.
árið 1980. En meðal annarra
orða, hversvegna skyldi vanta á
þessar myndir öll fallegu trén
sem alltaf eru á skipulagsteikn-
ingum arkitekta?
—e.k.h.
SÖDERTXLJE 1*78 — Þar hefur miöborgin I Stokkhóimi —
Hötorgscity — veriö höfö til fyrirmyndar og öllu „gömlu drasli”
sópaö burt.