Þjóðviljinn - 19.04.1978, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 19. april 1978 ÞJÓÐVILJINN — StÐA 3

Flokksfánar kommúnista og kristilegra demókrata hlið viA hliA á
fjöldafundi I Ancona, þar sem mótmælt var brottnáminu á Moro og
drápunum á lifvöröum hans.
Aldo Moro:
Stefna hans og
starfshættir
F
Ovístum ör-
lög Moros
Tilkynning um líflát hans þykir
tortryggileg
Rán Aldo Moro og vig fimm lif-
varða hans í Róm 16. mars 1978
hefur vakið athygli um heim all-
an. Aöeins fáeinum dögum áður
en honum var rænt, hafði Aldo
Moro, i annað sinn, haft forgöngu
um samkomulagsgerð á milli
koin múnistaflokks ttaiiu og
Kristilega lýðræðisflokksins um
stuðning hins fyrrnefnda við
rikisstjórn hins siðarnefnda. t
Times 13. april 1978 var birt grein
eftir Peter Nichols um viðhorf og
starfshætti Aldo Moro. Megin-
kafli greinarinnar fylgir i laus-
legri þýðingu og endursögn.
Aldo Moro verður ekki minnst
sem mikils stjórnsýslumanns,
þótt hann hafi verið forsætisráð-
herra. i fimm itölskum rikis-
stjórnum. Aftur á móti hefur
hann markaö djúp spor i itölskum
stjórnmálum sem frábær milli-
göngumaður. Milliganga hans
hófst á sjötta áratugnum, þegar
hann var framkvæmdastjóri
Kristilega lýðræðisflokksins.
Hafði hann frumkvæði að sam-
starfi flokks sins og hægri
jafnaðarmanna um myndun
rikisstjórnar, sem hann veitti
sjálfur forstöðu. Rikisstjórn sú
setti fordæmi um samvinnu ka-
þólskra og marxista. Hún var
þess vegna nýmæli i itölskum
stjórnmálum og ýmsum hneyksl-
unarhella. Tveimur áratugum
siðar, þegar samstarf kristilegra
lýðræðissinna og kommúnista
varð að skilyrði þingræðis á
ttaliu, tók Aldo Moro svipaða af-
stöðu til kommúnista og hann
hafði áður tekið til hægri
jafnaðarmanna.
bjóðfélagslegar umbætur voru
ekki á meðfæri rikisstjórna
kristilegra lýðræðissinna og
hægri jafnaðarmanna, þvi að
hvorugir voru einhuga um stefnu
stjórna þeirra. Á fáu mun þó
ttaliu hafa verið meiri þörf en
setningu löggjafar um umbætur.
Fyrir 15 árum hefði með slikri
löggjöf mátt að ósi stemma þá
félagslegu upplausn, sem siðan
hefur grafiö um sig i landinu og
náði um sinn hámarki með ráni
Aldo Moro.
Annars vegar leit Aldo Moro
svo á, að Kristilegi lýðræðisflokk-
urinn væri hornsteinn italsks
þingræðis, en hins vegar, að alla
jafna fyndist grundvöllur að sam-
starfi flokka, ef grannt væri skoð-
aö, þótt þeir sýndust á öndveröum
meiði. Jafnframt kostaði hann
kapps umfram allt að varðveita
samheldni I flokki sinum. Engin
ræða hans hefur orðið eins fræg
og sú, er hann flutti i italska þing-
inu til varnar flokksbróður sin-
um, sem vændur var um að hafa
þegið mútur af bandariska fyrir-
tækinu Lockheed, en þá sneri
hann sér að þingmanni þessum og
beindi til hans þessum orðum:
„Við stöndum allir með þér.”
Fullvist þótti, að Aldo Moro yrði
útnefndur frambjóöaúdi flokks
sins i forsetakosningunum i árs-
lok 1978.
Aldo Moro þóttist hafa fundið
lausn á vandkvæðunum á mynd-
un rikisstjórnar i italska lýðveld-
inu. 1 stað þingræðis að engilsax-
neskri fyrirmynd, þar sem styrk-
ur rikisstjórna fer eftir meiri-
hluta þeirra á þingi, og stjórnar-
andstaöan er eins konar vara-
stjórn, skyldi tekin upp sam-
stjórnarskipan, þar sem hlutur
hvers flokks i rikisstjórn yxi eða
skryppi saman, eftir þvi sem
þingmönnum hans fjölgaði eða
fækkaði i kosningum. (Nokkurt
fordæmi að slikri samstjórnar-
skipan mun vera i Sviss.) Þing-
ræði að fyrrnefndu leiðinni er nú
stundum kennt við tvennd, þ.e.
stjórn og stjórnarandstöðu, en að
hinni siðari við kór. — Aldo Moro
leit ekki á Kristilega lýðræðis-
flokkinn og Kommúnistaflokk
ttaliu sem andstæö skaut. öllu
heldur leit hann á Kommúnista-
flokkinn sem eins konar sam-
ferðarflokk Kristilega lýöræðis-
flokksins. Og taldi hann hafa
ýmislegt fram að leggja til lands-
málanna, en ekki geta gert tilkall
til forystu fyrir þeim.
I þjóðþingskosningunum 1976
hlaut Kommúnistaflokkur ttaliu
meiri framgang en nokkru sinni
fyrr, en Kristilegi lýðræðisflokk-
Framhald á 18. siðu
18/4— Tilkynning gefin út i nafni
Rauðu hersveitanna svokölluðu
um að Aldo Moro, fyrruin for-
sætisráðherra ltaliu, hefði verið
tekinn af lifi og liki hans varpað i
stöðuvatn, þykir af ýmsum
ástæðum tortryggileg. Vatn þetta
heitir Duchessaog er i Apennina-
fjöllum um 160 kilómetra norð-
austur af Róm. Vatnið er lagt
þykkum is og l'járhirðar, sem
halda kindum sinum til beitar á
þessum slóðum, segja að ekki
hafi verið hægt að komast að þvi
siðan á föstudaginn vegna kulda
og fannfergis.
Lögreglan fann nýverið ibúð,
sem talið er liklegt að mannræn-
ingjarnirhafi hafst við i um tima,
um tiu kilómetra norður af Róm.
Lögreglan uppgötvaði staðinn
fyrir tilvisan slökkviliðsmanna,
18/4 — Stjórnir sovétlýðveldanna
Georgiu og Armeniu hafa hætt við
fyrirætlanir um að fella úr
stjórnarskrám rikjanna trygg-
ingar fyrir þvi, að georgiska og
armenska verði áfram rikismál
þeirra. Hefur nú verið staðfest að
i stjórnarskrám beggja þessara
lýöveida verði hér eftir sem hing-
að til málsgreinar, er tryggi stöðu
þjóðtungnanna sem opinberra
tungumála.
Greinar um þetta, sem verið
hafa lengi i stjórnarskrám lýð-
veldanna, voru felldar úr er upp-
köstvoru gerð að nýjum stjórnar-
skrám nýverið. $amkvæmt
óstaðfestum fréttum olli þetta
sérstaklega mikilli ólgu i
Georgiu, og er sagt að siðstliðinn
föstudag hafi þúsundir manna
safnast saman á götum höfuð-
borgarinnar Tifils og krafist þess
að georgiskan héldi i einu og öllu
hlut sinum i stjórnarskránni.
Er talið liklegt að stjórnarvöld
hafi látið undan kröfum mikils
hluta almennings i þessu efni.
Uppkast hefur einnig verið gert
að nýrri stjórnarskrá fyrir þriðja
transkákasiska sovétlýðveldið,
Aserbædsjarvog vantar þar einnig
greinina sem tryggir stöðu þjóð-
tungunnar sem rikismáls. End-
anlega frágenginn texti asersku
sem brutust inn i ibúðina eftir að
nágrannarnir kvörtuðu yfir þvi að
vatn streymdi þaðan inn i næstu
ibúðir. Ekki er talið óhugsandi
að mannræningjarnir hafi skrúf-
að frá vatninu og tilkynnt um lik
Moros i Duchessavatni I þeim til-
gangi að leiða lögregluna á villi-
götur. 1 tilkynningunni, sem gefin
var út i nafni mannræningjanna,
var látið að þvi liggja að Moro
hefði verið látinn fremja sjálfs-
morð.
Rinascita, timarit á vegum
Kommúnistaflokksins á ttaliu,
segir að Moro hafi haft forgöngu
um aukið samstarf flokks sins,
kristilegrademókrata, til vinstri,
fyrstvið Sósialistaflokkinn ogsið-
an viðKommúnistaflokkinn. Væri
það að likindum þessvegna, að
mannræningjarnir hefðu valið
hanri sem fórnarlamb.
stjórnarskrárinnar hefur hins-
vegar ekki enn verið birtur.
t Georgiu sérstaklega hefur
lengi rikt mikil óánægja með váx-
andi notkun rússneskunnar, sem
er sameiginlegt opinbert mál
allra Sovétrikjanna, i skólum.
Sagter að 1975hafi æðri skólum i
Georgiu verið skipað að nota
skólabækur á rússnesku i öllum
fögum nema þeim, sem fjalla
beinlinis um georgiska menn-
ingu. Siðastliðið ár var Georgiu-
maður 1 að nafni Vladimir
Sjvanija, yfirlýstur þjóðernis-
sinni, dæmdur til dauða fyrir
nokkursprengjutilræði, sem hann
kvaðst hafa framið i mótmæla-
skyni við vaxandi rússnesk áhrif.
ítölsk- víetnömsk
samvinna
um oiíuborun
18/4 — AGIP, oliufyrirtæki
italska rikisins, tilkynnti i dag að
það hefði gert samning við stjórn
Vietnams um oliuleit og oliuborun
i vietnamskri landhelgi. Svæðið,
þar sem borað verður samkvæmt
samningnum,ersuður af óshólm-
um Mekong.
Lækkandi
fæðingatala
19/4 — Siðastliðið ár fækkaði
fæðingum i heiminum hlutfalls-
lega i fyrsta sinn, siðan skrásetn-
ingar á þeim hófust, að sögn
bandariskrar rannsóknastofnun-
ar. Fæðingar voru á árinu 29 á
hvert þúsund manns, en á rið áður
30 á hvert þúsund. Væntanlegur
meöalaldur hækkaði á árinu úr 59
árum i 60.
Ef fæðingum fækkar ekki
meira, tvöfaldast ibúafjöldi
heimsins engu að siður fram til
ársins 2019. Nú eru jarðarbúar
4.2 miljarðar talsins. Stofnunin
segir að lækkandi fæðingatala sé
að þakka viðtækum ráðstöfunum
þróunarlanda i þá átt.
I Bretlandi, þýsku rikjunum
báðum, Lúxemburg og Austurriki
fer fólki heldur fækkandi. tbúa-
fjöldi Kina er nú talinn vera um
930 miljónir.
1.160.00
Hollendingar
gegn nifteinda-
sprengjunni
18/4 — Hollensk samtök, sem
berjast gegn nifteindasprengj-
unni, afhentu i dag hollenska
þinginu lista með undirskriftum
yfir 1.160.000 manna, sem styðja
þá kröfu að sprengjan sé endan-
lega bönnuð.
Af aðilum, sem beita sér ein-
dregið gegn nifteindasprengjunni
þar i landi, má nefna hollensku
kirkjurnar og kommúnistaflokk-
inn. Nico Schouten, fram-
kvæmdastjóri samtakanna,
kvaðst vonast til þess að ákvörð-
un Carters Bandarik jaforseta um
að slá ákvörðun um framleiðslu
sprengjunnar á frest myndi leiða
til þess, að sprengjan yrði endan-
lega bönnuð. Samtökin hyggjast
færa baráttu sina i aukana og
beina henni gegn öllum kjarn-
orkuvopnum.
r
Ovænt
sumargjöf frá
rithöfundum
I dag, miðvikudaginn 19. april,
siðasta vetrardag, efnir Rithöf-
undasamband tslands til bóksölu
á Bernhöftstorfunni til ágóða fyr-
ir sambandið, eins og venja hefur
verið tvö undanfarin ár.
Þar verða seldar bækur áritað-
ar af höfundum og eru þær inn-
pakkaðar svo að enginn veit
hvaða bók hann hreppir. Hver
pakki kostar tvö þúsund krónur.
Flestir bókaútgefendur i land-
inu hafa gefið nýjar eða nýlegar
bækur og úrval er mikið.
Opið siðasta vetrardag á Torf-
unni i Bankastræti klukkan 10 til
6.
Georgía og Armenía:
Andspyrna gegn
rússneskum áhrifum