Þjóðviljinn - 13.06.1978, Síða 2

2 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN ' Þriöjudagur 13. júnl 1978
,,1 tíö vinstri stjórnar var I fyrsta sinn þvi kerfi komiö á aö veita fé til
sveitarfélaga til byggingar leigufbúöa.”
Spurningar fólks
Jón frá Pálmholti
og Eric Scyum
Ætlar Alþýðubandalagið aö vinna að því
að koma hér á leigjendalöggjöf?
Svör Alþýðubandalagsins
Svava
Jakobsdóttir
svarar:
Það er i fullu samræmi viö
kröfu flokksins um félagslegan
jöfnuö að vinna aö þvi aö sett
verði löggjöf er tryggi rétt leigj-
enda og öryggi þeirra. Margvfs-
legar ráöstafanir er má einnig
gera til þess að bæta hag leigj-
enda sem margir hverjir verða aö
sæta afarkostum varöandi hús-
leigu.
t þessusambandiminniégá, aö
þingmenn Alþýöubandalagsins
fluttu breytingatillögu viö af-
greiöslu nýrra skattalaga á siö-
asta þingiþess efnis, að húsleigu-
greiðslur allt aö 300 þús. fyrir
hjón, mætti draga frá tekjum áð-
ur en skattur yrði á lagður. Þessa
tillögu okkar felldi þingmeirihlut-
inn.
t stefnuskrá Alþýöubandalags-
inssegir: „Húsnæðisþörfin veröi
losuö undan gróðastarfsemi og
viðurkennd sem úrlausnarefni
félagslegra aöila: bæjar- og
sveitarfélög teljist skyld að sjá
þeim sem æskja þess fyrir varan-
legu leiguhúsnæöi meö viðráðan-
legum kjörum, en öðrum gefist
kostur á að eignast með skilorðs-
bundnum ráðstöfunarrétti ibúðir
er byggingarfélög almennings
reisimeð tilstyrk öflugs, opinbers
lánakerfis.”
t tið vinstri stjórnar var i fyrsta
sinn þvi kerfi komið á að veita fé
til sveitarfélaga til byggingar
leiguitiúða. Þessa skipan þarf að
Svava Jakobsdóttir: „Húsnæöis-
þörfin veröi losuö undan gróöa-
starfsemi og viöurkennd sem úr-
lausnarefni félagslegra aöila”.
treysta enn betur og veita til þess
meira fjármagni. Um það hefur
Alþýðubandalagið flutt tillögur á
þingi m.a. nú á siðasta þingi, en
þar var farið fram á aukið fjár-
magn til byggingar verkamanna-
bústaöa og að sveitarfélögum
yrði gert kleift og skylt að byggja
verkamannabústaði. Jafnframt
var farið fram á að fyrirgreiðsla
til þeirra sveitarfélaga sem
byggja leiguibúöir yrði aukin og
bætt. Alþýðubandalagið mun
beita sér fyrir þvi að flutt verði
frumvarp um leigjendalöggjöf
strax á næsta þingi.
x-G
Kaupmáttur
kauptaxta
allra launþega:
150
140 -
130-
120 -
110
100
KAUPRÁN
71 72 73
vinstri stjórn
74 75 7ó
hægri stjórn
Myndritið er byggt á árlegum meöaltölum kauptaxta á föstu verö-
lagi, en ekki ársfjóröungslegum. Þess vegna eru kaupmáttarsveifl-
urnar i linuritinu ekki eins miklar og þær sem skýrt er frá i meö-
fylgjandi grein. Annaö atriöi sem þarf athugunar viö, er þaö aö
myndritiö nær aöeins til meöaltalsins áriö 1977, en ekkert fram á ár-
iö 1978. Þess vegna sést ekki á myndinni sú rýrnun kaupmáttar sem
oröið hefur frá hámarkinu 1977 fram til loka þess ársfjóröungs sem
nú er aö líða.
Erá
fallanda fæti
Var 11% betri aö meðaltali á vinstri
stjórnar árunum
heldur en til jafnaöar síðustu 4 árin
Kaupmáttur kauptaxta allra launþega I land-
inu var á vinstri stjórnar árunum, 1971—74,
rúmlega 11% hærri en hann hefur veriö nú á ár-
um sföustu rfkisstjórnar, samstjórnar Fram-
sóknarflokks og Sjálfstæöisflokks, 1974—78.
Kaupmátturinn hefur veriö á niöurleiö síöan
sköm mu eftir mitt ár I fyrra og er nú um 5% rýr-
ari en þá.
Þessar upplýsingar liggja fyrir I ritum Þjóð-
hagsstofnunar og Hagstofu, um þróun kauptaxta
eftir slöustu áramót er þó farið eftir óprentuðum
upplýsingum Þjóöhagsstofnunar.
Frá opinberum stofnunum
Þjóðhagsstofnun hefur um langt skeið reiknað
út vegið meðaltal af kauptöxtum allra launþega
i landinu. Er þar tekið tillit til taxta sem flestra
verkalýðs- og sstarfsmannafélaga og samsetn-
ingar taxtanna eftir ýmsum kaupálögum,
starfsaldurshækkunum ofl. Sýnishorn af þvl
hvernig kauptaxtar eru vegnir saman, var birt
fyrir sl. 10 ár i skýrslu Verðbólgunefndar í vetur.
Kaupmáttur kauptaxta er hér miöaður við
vísitölu neysluvöruverös eins og hún er reiknuð
út og birt af Hagstofu Islands. Kaupmáttur telst
þá óbreyttur þegar hægt er að kaupa
óbreytt magn neysluvara fyrir taxtakaupið.
Reiknaður hefur verið út kaupmáttur kaup-
taxta fyrir hvern einsta mánuö, en til betra yfir-
lits hefur hverjurn þrem mánuðum slðan verið
slengt saman og fundið meðaltal hvers ársfjórð-
ungs.
Vinstri stjórn: Upp!
Þvi var heitið við valdatöku vinstri stjórnar-
innar að kaupmáttúr launa skyldi hækkaður
verulega. Vinstri stjórnar timabilið I heild var
með um 10 1/2% hærri kaupmátt kauptaxta
helduren fyrsti ársfjórðungur þess tlmabils, þ.e.
3. ársfjórðungur 1971. Ög siðasta hálfa árið var
kaupmátturinn rúmlega 20% hærri en viö upp-
haf þess rikisstjórnarferils.
Hægri stjórn: Niöur!
Samstjórn Framsóknarflokks og Sjálfstæðis-
flokks tók við tiltölulega háum kaupmætti kaup-
taxta. Fyrstu tvö ár þeirrar rikisstjórnar lækk-
aöi kaupmátturinn um 25% og er þá miðað viö
hreyfinguna frá 3. ársfjóröungi 1974 til 2. árs-
fjóröungs 1976.
Það var fyrst eftir sólstöðusamningana i fyrra
sem kaupmátturinn náði sér verulega á strik, en
samt var hann á 3. ársfjórðungi 1977 um 9%
lakarien það hálfa ár sem hann var bestur I tið
vinstri stjórnar.
Samningssvik
Slðan á 3. ársfjóðungi 1977 hefur kaupmáttur-
Siðan á 3. ársfjórðungi 1977 hefur
kaupmátturinn jafnt og þétt farið
rýrnandi.
inn jafnt og þett fariö rýrnandi. Á 4. ársfjóröungi
var kaupmátturinn 2 1/2% lakari, á 1. árs-
fjóröungi reiknast kaupmátturinn vera 5%
minni en á besta þriggja mánaða timabilinu
siðan 1974.
Skipting þjóðartekna
Kaupmáttur kauptaxta allra launþega i land-
inu er nátengdur þjóðartekjum. Engin ein stærö
gefur eins góöa mynd af lifskjörum fólks og af-
komumöguleikum og einmitt kaupmáttur kaup-
taxtanna. Sú stærð er hér ekki miðuð við neinn
einn afmarkaöan hóp heldur meðaltal allra
þeirra sem njóta launatekna. Eftir þvi sem þessi
kaupmáttur skerðist, verður fólk að gera annað
tveggja: spara viö sig neysluvörur eða auka
vinnu sína, lengja vinnutlmann. Þjóðartekj-
urnar sina hins vegar heildar tekjumyndunina i
þjóðfélaginu, og ef kauptaxtarnir fjarlægjast
þjóðartekjurnar er greinlegast verið að skipta
þjóðartekjum launþegum i óhag. Hvort tveggja
gerist: aðrir en launþegar fá þjóðartekjurnar
meira en sinn hlut jafnframt þvi sem launþegar
verða að vinna meira til að halda sinu. En tölur
um ráðstöfunartekjur, sem hér eru ekki raktar,
sýna að launafólki var gersamlega ókleift að
verjast kjaraskerðingum hægri stjórnarinnar.
—h.
Viðskiptadeila Ástralíu og EBE
9/6— Efnahagsbandalag Evrópu
hafnaði I dag kröfum Astralfu um
hagstæðari viðskipti Astralfu-
manna við EBE. Vic Garland,
ástralskur ráðherra, sagði að
EBE hefði I engu komið til móts
við Astralfu og ef engin breyt-
ing yrði á þeirri afstöðu banda-
lagsins, neyddust Astralfumenn
til þess að taka öll viðskipti sfn við
EBE til endurathugunar.
Otflutningur á áströlskum
landbúnaðarvörum til EBE-landa
hefur dregist saman um 80%
slðustu fimm árin, en á sama
tima hefur útflutningur EBE á
iðnaöarvörum til Astraliu aukist
um 63%. Samskipti Astraliu og
EBE eru oröin allstirð af þessum
sökum. Bretland var lengi aöal-
markaöurinn fyrir ártalskar
landbúnaðarvörur, en innganga
Bretlands i EBE hefur aö veru-
lega leyti tekið fyrir aögang
Astraliu að þeim markaði.