Þjóðviljinn - 21.09.1978, Blaðsíða 4

4 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 21. september 1978
MOBVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis
Útgefandi: útgáfufélag Þjóöviljans. Framkvæmdastjóri: Eiöur
Bergmann. Ritstjóri: Kjartan ólafsson. Fréttastjóri: Einar Karl
Haraldsson. Umsjón meö sunnudagsblaöi: Arni Bergmann. Aug-
lýsingastjóri: Gunnar Steinn Pálsson. Ritstjórn, afgreiösla, aug-
lýsingar: Síöumúla 6, SímiÖ1333Prentun: Blaöaprent hf.
Launafólk dæmir
sjálft um
kaupmáttinn
Ráðstafanir rikisstjórnarinnar með bráðabirgða-
lögunum um kjaramál eru margþættar og flóknar. í
andstæðingablöðum hefur verið alið á tortryggni i
þeirra garð og reynt með margvislegum talna-
brögðum að telja fólki trú um að hér sé aðeins um
sjónhverfingu að ræða. Launafólk muni standa ná-
kvæmlega eins illa að vigi eftir sem áður.
Það er að visu rétt að ekki er nema eðlilegt að fólk
sé tortryggið vegna breytinga á visitölugreiðslum.
Vöruverð er greitt niður og söluskattur afnuminn á
allri matvöru, en jafnframt eru framkomnar og
yfirvofandi verðhækkanir vegna gengisfellingar og
af fleiri ástæðum. Rétt er að geta þess að sam-
kvæmt bráðabirgðalögunum er það tryggt að þess-
ar verðhækkanir verða greiddar i samræmi við
gildandi samninga með verðbótum og verðbótaauk-
um frá 1. desember næstkomandi.
Hvað sem öllum talnaæfingum liður mun launa-
fólk meta það sjálft þegar heildaráhrif bráða-
birgðalaganna eru fram komin, hver raunverulegur
kaupmáttur launa er. A hverju heimili mun fólk
meta það um næstu mánaðamót hvort meira hefur
fengist fyrir heimilistekjurnar eða ekki. Þetta upp-
gjör á heimilunum skiptir múverandi rikisstjórn
miklu, og verði það henni ekki i vil mun hún tæpast
afla sér þess trúnaðartrausts meðal almennings
sem er forsenda frekari efnahagsaðgerða.
Ekki er nokkur ástæða til að efast um að á öllum
stærri heimilum hefur kaupmáttaraukningin
orðið umtalsverð. Landbúnaðarafurðir eru stór lið-
ur i útgjöldum barnafjölskyldunnar. Ef þær hefðu
ekki verið greiddar niður hefði hækkun verðs á bú-
vöru að jafnaði orðið 17,5% i þessum mánuði. 1 stað
þess lækka landbúnaðarafurðir i verði. Lækkunin
frá ágústverði er 13,2%. Það búvöruverð sem nú er
i gildi er 26,1% lægra en það verð sem að óbreyttu
hefði tekið gildi i september. 1 rauninni hefur þvi
búvöruverð verið að lækkað um rúman fjórðung.
Fjölskyldustærð ræður að sjálfsögðu miklu um
hve mikill búhnykkur þessi verðhjöðnun verður i
heimilisrekstrinum. Samkvæmt útreikningum
Hagstofu íslands er útkoman þessi fyrir visitölu-
fjölskylduna, en á þvi viðmiðunarheimili eru heim-
ilismenn taldir 3,98:
Búvöruiiðurinn i visitölugrunninum var i ágúst
talinn 599 þúsund krónur. Þá er miðað við ársút-
gjöld visitölufjölskyldunnar til kaupa á mjólk,
mjólkurvörum, kjöti og kjötvörum og kartöflum,
eða öllum islenskum landbúnaðarafurðum sem háð-
ar eru opinberri verðiagningu. Eftir haustverðlagn-
ingu og endurskoðun verðlagsgrundvallar i sam-
ræmi við verðlagsþróun þriggja undanfarinna mán-
aða hefði búvöruliðurinn miðað við óbreytt ástand
farið i 704 þúsund krónur. Þess i stað lækkar hann i
520 þúsund krónur vegna þeirra ráðstafana sem fel-
ast i bráðabirgðalögum rikisstjómarinnar. Miðað
við þetta lækka ársútgjöld visitölufjölskyldunnar til
kaupaábúvörum um 184 þúsund krónur, eða rösk-
lega 15 þúsund krónur á mánuði. Útgjöld stærri fjöl-
skyldna til sömu þarfa lækka að sama skapi meira.
í stað þess að fylla vasa launafólks með einskis
nýtum verðbólgukrónum er rikisstjórnin með ráð-
stöfunum sinum að bæta kaupmáttinn með verð-
hjöðnun. Láglaunafólk ber mest úr býtum vegna
þess að matvara og búvara er hlutfallslega stærri
liður i útgjöldum þess en hátekjufólks. Það er eins
og vera ber.
Framkvæmdastjórar
upptendrast af hug-
sjónum
Allir þeir sem hafa lesiö Ljós-
| viking Halldórs Laxness minn-
■ ast framkvæmdastjórans á
I Eigninni, Péturs Pálssonar sem
\ hafði auknefnið þrihross. Hann
■ stýröi málum heima á Sviöins-
■ vik i umboði stassjónistans sem
■ sat fjarri vettvangi, upptekinn
| af æöri fjármálum og pólitik, sá
■ sat nefnilega á alþingi. Pétur
I Pálsson sá hins vegar um at-
B vinnuna eða öllu heldur at-
■ vinnuleysiö i hinu guðs volaða
* plássi og hafið sinar aögerðir til
J að sætta fólkiö við tilveruna.
| Hann lék hugsjónamann sem
■ þóttist berjast af óeigingirni
1 fyrir göfugum málefnum, en til-
m gangurinn með öllu bram-
g boltinu var vitanlea sá einn að
m tryggja sér völd og áhrif.
Það er nú margt þrihrossið i
■ tilverunni, og Jón Sigurðsson
| ritstjóri Timans bendir réttilega
■ á það i ritstjórnargrein i blaði
■ sinu i gær að þeir félagar, fram-
\ kvæmdastjórinn og stassjón-
■ istinn, hafi verið aðsópsmikilir
I að undanförnu i Morgunblaðinu.
| Viðreisnarfélag versl-
■ unarinnar og Félag
| sannra skattgreiðenda
Jón Sigurðsson ritstjóri
| skrifar:
■> ,,Frá þvi er greint i sögum að
H á sinum tima efndi Pétur Páls-
m son Þrihross sem þó var að
Ieigin sögn enginn Islands-
maður, til félagsskapar þess til
frelsunar þjóðinni sem hann
kallaði „Félag sannra
íslendinga”. Og siðan er stöðugt
verið að koma á fót samtökum
af þessu tagi. Hefur það orðið
fjölbreytni mikil og sum þessi
félög til þjóðþrifa, allt frá
Hundavinafélaginu til Alþýðu-
bandalagsins.*’ (No-no! Þetta
var nú óþarfa skot, eða ætli við
gætum ekki minnst ýmissa
ónefndra framkvæmdastjóra i
hópi þeirra Framsóknarmanna
Jón Sigurðsson ritstjóri. Skrif
hans um Pétur Þrihross er
greinilega sneið til Sveins Jóns-
sonar i Seðlabankanum.
sem eiga það til að brokka
dálitið á la Þrihross —
Klipparinn).
„Um þessar mundir bendir
margt til þess að verið sé að
draga saman viðinn að tveimur
nýjum bálköstum frelsisins sem
sjálfsagt er ætlað að lýsa og ylja
þjóöinni um stund. Annars
vegar er þar um að ræða
,,V i ö r e i s n a r f é 1 a g ” um
verslunarálagningu, en hins
vegar Félag „sannra” skatt-
greiðenda.
Og svo sem vænta má hafa
þeir báðir, Pétur Þrihross og
Júel Júel Júel, gengið fram með
boðskap sinn á siöum Morgun-
blaðsins að fornum hætti.
Hinir hljóðlátu andspænis
forréttindamönnunum
Meðan hinir hljóðlátu þegnar
þessa rikis unnu að undir-
búningi sinnar löngu timabæru
jafnréttisgöngu sem gengin var
i gær sátu forréttindamennirnir
á fundum og undirbjuggu sin
félög til að mótmæla efnahags-
ráðstöfunum sem hafa það að
markmiði að treysta undir-
stöður atvinnulifsins og lifskjör
fólksins.
Meöan hinir hljóölátu óskuðu
þess eins að fá tækifæri til jafns
við aðra þegna til þess að leggja'
fram sinn skerf til þjóöfélags-
ins, — þessa sömu daga sem
jafnvel flestir verkalýðsleiö-
togar hafa glygðun til aö hafa
hægt um sig, — þá er taliö sæmi-
legt aö Verslunarráð tslands og
aöstoðarmaður Seðlabanka-
stjóra séu meö moðreyk og
kröfugerð.
Þetta er einum of langt
gengið. Samtök fatlaöra og
öryrkja hafa helgað þriöju-
daginn 19. september þessa árs
sanngjörnum óskum sinum um
jafnrétti i þjóðfélagi okkar. Og
þann dag áttu þá aðrir að þegja.
Jafnréttissjónarmiðiö
æsir upp sanna skatt-
greiðendur
Félag „sannra” skatt-
greiðenda getur aldrei orðið
annað eða meira en hið rómaða
félag Péturs Þrihross. Sú staö-
reynd breytir að sjálfsögðu
engu um það að opinber gjöld
fólksins eru komin i hámark og
mikið verk er fram undan til
þess að draga úr útþenslu rikis-
báknsins.
Páfarnir i Seðlabankanum
hljóta þó að gera sér grein fyrir
þvi til hverra þarfa rikistekj-
unum er varið. Og þeir hljóta að
vita fullvel að hin nýja tekju-.
öflun rikisstjórnarínnar er
annars vegar timabundin mála-
miðlunaraðgerð til aö ná tökum
að efnahagsmálunum, og hins
vegar leið til þess að láta þá
betur stæðu borga brúsann fyrir
þá sem minna mega sin.
Getur það ef til vill verið að
þessi síðar nefnda hliö málsins
sé „sönnum” skattgreiöendum
slikur þyrnir i auga? Getur það
verið að þessi félagslega hliö
málsins sé sá þáttur stjórnar-
stefnunnar sem ýfir hvað mest
til andúðar i vissum þjóöfélags-
hópum?
Það skyldi þó ekki vera að
Félagi „sannra” skattgreið-
enda sé ætlaður sá einn hlutur
aö hefja utanstefningar mála á
ný héðan og undir erlent dóms-
vald?
Fróðlegt verður aö fylgjast
með allri þessari „viðreisn”.
JS.”
Aðalatriðið er að vísitölu-
kerfið tryggi kaupmátt
1 Alþýðublaðinu i gær er viðtal
við Asmund Stefánsson hag-
fræöing Alþýðusambands
tslands um endurskoðun visitöl-
unnar. Þar er ma. þetta haft
eftir Asmundi:
„Miðstjórn Alþýöusam-
bandsins hefur lýst þvi yfir, að
hún muni taka þátt i þeirri
endurskoðun visitölukerfisins,
sem rikisstjórnin gengst nú
fyrir, og ég sé enga ástæðu til að
vera með neinar fyrirfram
mótaðar skoðanir á þvi, hvernig
sú endurskoðun eigi að fara
fram. Þó erum við auðvitaö ekki
tilbúnir að gefa eftir varðandi
það, að kaupmáttur veröi
Asmundur Stefánsson hag-
fræðingur. Stööugur
kaupmáttur er aöalatriðiö, og er
þá um tvennt aö velja, segir
hann i viðtaii viö Alþýðublaöiö:
traust visitölukerf i ellegar
samninga tii mjög skamms
tima i senn.
tryggður með þeirri aðferð, sem
mælt kann að verða með i
þessari endurskoðun... Þaö er
tvimælalaust hægt að gera úr-
bætur til að bæta okkar stöðu.
Til dæmis búum við i þessu kerfi
við búvörufrádrátt, sem þýðir
það að við fáum ekki bættar
þær hækkanir sem veröa á bú
vörum i kjölfar almennra kaup-
hækkana. Þar á ofan eru svo.
hækkanir bættar eftir á, þannig
að menn verða að bera hækk-
anirnar óbættar i nokkurn tima
eftir að þær koma fram. Þetta
eru nú þeir helztu annmarkar,
sem við sjáum á núgildandi
kerfi”.
Kálhausakenning Sig-
hvats Björgvinssonar
Sighvatur Björgvinsson,
elskulegur samstarfsmaður
Alþýðubandalagsins um rikis-
stjórnina og raunar formaður
þingliðs Alþýðuflokksins, tekur
sér fyrir hendur að útskýra
fyrirbærið Alþýðubandalag
fyrir hinum fáu trygglyndu les-
endum sem Alþýöublaðiö á nú
eftir. Han skrifaði ma. á þessa
lund i gær i innanflokkstiðindi
sin:
Alþýðubandalagið „er ekki
nema að litlu leyti stjórnmála-
flokkur i hefðbundnum skilningi
þessorös. ... (Þaðer) laustengd
samtök sértrúarsöfnuða úr
hvippi og hvappi, nokkurs konar
heimskirkjuráð i smækkaðri
mynd samansett úr stórum og
smáum sértrúarhópum úr
öllum áttum, sem litið eiga
sameiginlegt annað en mottóið:
„Ég trúi!”.
Alþýðubandalagið ... er kál-
haus. Þú flysjar utan af þvi
hvert sértrúarkálblaðið á fætur
öðru uns allt er búið og ekkert
eftir. Bara afskrælingar og flus.
Þjóöviljaklikukálblaðið. Sósial-
istafélagsflusið. Þjóðernis-
rómantikurafskrælingurinn.
Menningarhjálpræðisherinn.
Stóriðjuvarnarliðiö ásamt and-
framfarafélaginu. Keflavikur-
gönguliðið ásamt hvers konar
öðrum labb-rabbörum og póli-
tiskum heilagsandahoppurum”.
Hver eru ágreinings-
efnin?
Með þessum og þvilikum
hætti afgreiðir Sighvatur hug-
sjónir sósialista um farsælt
þjóðfélag og herlauá't land.
Siðan kemur að útlistun hans á
tengslum Alþýðubandalagsins
Sighvatur Björgvinsson
alþingismaöur. Honum Ieiöist
aö Alþýöubandalagiö skuli
„komast upp meö aö leika'
öflugasta flokk islenskrar
verkalýðshreyfingar”.
við verkaiýðshreyfinguna, og nú
flækjast ekki sósialiskar hug-
sjónir fyrir i óskhyggju-
draumum þingmannsins:
„Auövitað eru svo innanum
hópar fólks með hefðbundnari
stjórnmálaskoðanir... mikil-
vægastur þeirra er án efa
verkalýðsleiðtogahópur Al-
þýðubandalagsins .... Það er
.einmitt þessi hópur Alþýöu-
bandalagsfólks sem Alþýðu-
flokkurinn þarf fyrst og fremst
aö ná traustari samvinnu við...
Ef verkalýðsöflin i Alþýðu-
bandalaginu eflast að áhrifum
getur samstarf Alþýðuflokksins
og Alþýðubandalagsins i rikis-
stjórn orðið farsælt”, segir
Sighvatur Björgvinsson.
Vel má vera að formaður
þingflokks Alþýðuflokksins
þykist hafa verið að senda frá
sér stefnumarkandi skrif. Ekki
minnist hann á nein málefni, en
ætla mætti að hann hefði ein-
hver málefni i huga. Nær væri
að Sighvatur segöi það beint út,
hvaða málefni það eru sem
hann getur hugsað sér aö starfa
að meö sósialistum, og hvaöa
málefni eru það sem hann telur
valda ágreiningi milli sin og
sósialista? —h.