Þjóðviljinn - 17.02.1979, Qupperneq 12

12 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 17. febrúar 1979
á
sunnudag
efni m.a.
Heyrt og séð á
heimsfriðarráðs tefn u j,.__ i
Árni Bergmann

skrifar frá A -Berlín
Ríkarður O. Pálsson skrifar
um tónlist í útvarpinu
Gildi hreyfingar k - inn
Dr. Mihail Bobrof m JSfflSBBfii. v*
þjálfari Breiðabliks
skrifar um
almenningsíþróttir iW. x
Sigurdór Sigurdórsson blaðamaður
skrifar um hámenningarvita og
lágmenningarvita
-i
Er veðurfar i heiminum að breytast?
Skandinavar reka
kerfisbundna,
áróðurspólítík
Helgarviðtalið er við
Indriða G.
Þorsteinsson
Viðtal við Dizzy Gillespie
Við höfum vel efni á
að sýna Færeyingum
samstöðu í þeirra
lífsbaráttu
Úr rœöu Kjartans Ólafssonar
á Alþingi um samninga um
fiskveiðiheimildir við Fœreyinga
f umræðum sem fyrir
skemmstu urðu á þingi um
samning við Færeyinga
um f iskveiðiheimildir,
lýsti Kjartan Ólafsson
þeirri afstöðu, að hann
vildi styðja staðfestingu
þeirra samninga sem gerð-
ir höfðu verið við Færey-
inga — enda þótt hann tæki
það fram að ýmislegt væri
ámælisvert við vinnubrögð
þau sem viðhöfð voru í
þessari samningsgerð.
Algjör sérstaða
Kjartan sagbi, aö ef til vill væri
hreinlegast aö veita engar veiöi-
heimildir til útlendinga, en hann
vildi gera afdráttarlausan
greinarmun á Færeyingum ann-
ars vegar og öllum öörum erlend-
um þjóöum hins vegar. Siöan
sagöi Kjartan:
Ég tel, aö viö eigum sem fyrst
aö losa okkur viö samningana viö
bæöi Norömenn og Belga, en ég
fellst ekki á þaö, aö sköpum geti
skipt fyrir okkur hvort Færeying-
ar fá aö veiöa hér 1—2% þorskafl-
ans og 1—2% loönuaflans, ef viö
veiöum sjálfir svo sem 98% þess
afla af þorski og 98% þess afla af
loönu, sem veitt veröur á Islands-
miöum. Sérstaöa Færeyinga er
aö mfnu viti alger, þó ekki væri
nema af tveimur ástæöum. I
fyrsta lagi eru þeir algerlega
háöir fiskveiöum, meira aö segja
enn haöari fiskveiöum en viö
íslendingar, en hjá öllum öörum
þjóöum, sem viö höfum átt f
samningum viö um fiskveiöar á
undanförnum árum, þá eru tekjur
af fiskveiöum aöeins örlftiö
brotabrot af þjóöartekjunum.
Þetta eitt út af fyrir sig vegur
mjög þungt.
i þágu EBE?
1 ööru lagi, Færeyingar eru eins
og viö gömul nýlenduþjóö, sem
enn hefur ekki tekist aö brjóta sér
braut til fulls stjórnarfarslegs
sjálfstæöis og ibúatala f Færeyj-
um er reyndar innan viö
fjóröungur af okkar íbúafjölda
nú, sem flestum þykir þó vera ær-
iö smár. Erlendur Patursson,
forystumaöur Þjóöveldisflokks-
ins i Færeyjum, hefur bent á þaö,
aö veröi Færeyingar algerlega
útilokaöir frá veiöum viö Island,
þá veröi þeir fyrir bragöiö enn
háöari Efnahagsbandalagi
Evrópu.
Þau rök hafa helst veriö færö
fram fyrir þvi aö útiloka Færey-
inga algerlega af Islandsmiöum,
aö þeir leyfi Efnahagsbandalagi
Evrópu, fiskiskipum frá aöildar-
rlkjum þess aö veiöa mikinn fisk
á sinum eigin heimamiöum og
þess vegna séum viö I rauninni aö
afhenda Efnahagsbandalaginu
þann fisk, sem Færeyingar veiöa
hér. Þannig séum viö aö hleypa
Bretum og Þjóöverjum hér inn-
um bakdyrnar. En lítum á þetta
nánar. Dettur mönnum í hug, aö
Færeyingar geri þaö aö gamni
slnu aö veita skipum Efnahags-
bandalagsins heimildir til veiöa
viö Færeyjar I svo miklum mæli
sem þar er um aö ræöa? Ég heíd,
aö menn geti tæplega haldiö þvl
fram aö svo sé.
Heimamið og
s já If stæðisbarátta
Reyndar hafa geisaö um þaö
miklar deilur I Færeyjum á
slöustu árum, hversu mikiö kapp
Færeyingar ættu aö leggja á þaö
aö færa slnar veiöar af f jarlægum
miöum og á heimamiö. Og þar
hefur aö sjálfsögöu m.a. veriö um
aö ræöa átök milli þeirra
stjórnmálaafla annars vegar,
sem viljaö hafa efla sjálfstæöi
Færeyinga sem allra mest og
gera þá sem allra óháöasta bæöi
þeirri dönsku stjórn og Efnahags-
bandalaginu og hins vegar þá
hinna, sem þar hafa viljaö fara
vægar í sakirnar. Og aö sjálf-
sögöu á Efnahagsbandalagiö og
danska rikisstjórnin slna erind-
reka llka I Færeyjum. En þaö er
alkunna, aö þeir Færeyingar,
sem best studdu okkar tslendinga
I okkar landhelgisbaráttu, þeir
sömu Færeyingar, sem ákveön-
ast berjast fyrir fullu efnahags-
legu og stjórnarfarslegu sjálf-
stæöi Færeyja, hafa lagt allt kapp
á það aö færa sem stærstan hluta
Framhald á 18. slöu
Dr. Hallgrímur Helgason:
Að gefiiu tílefiii
i músíkgagnrýni Þjóð-
viljáns 10. febrúar er þess
getfð að fróðlegt væri „að
vita/ hvað dvalið hafi
f lutning verksins í tvö ár"/
og er þar átt við frumupp-
færslu tónsmiðar minnar
//Helgistef".
I þessu tilfelli má fagna
þvi/ að biðtimi teygðist
ekki lengur. Stundum hefir
hann orðið tíu sinnum
lengri/ og vel það. Þótt mér
sé óljúft að draga fram
dæmi/ verður vart vikist
undan því.
Fyrstur manna lagsetti
ég ýmis kvæði eftir Stein
Steinarr, allt frá árinu
1934. Flest eru þau enn
óflutt/ nema //Hin hljóðu
tár", en það lag (texti tek-
innn á sínum tima úr
„Rauðum pennum") mátti
í ein lítil þrjátíu og fimm
ár bíða frumflutnings,
samið 1936. Var það fyrst
sungið á konsert „Fóst-
bræðra" vorið 1971, undir
stjórn Garðars Cortes. Var
því þá svo vel tekið, að upp
var klappað hverju sinni,
enda hlaut kórinn verðlaun
fyrir þann söng í söngva-
keppni á Englandi.
Fjölda annarra tónsmlöa minna
mætti nefna, sem aldrei hafa ver-
iö fluttar af islenskum kröftum.
Hinsvegar hafa margir erlendis
uppfært þau, bæöi víösvegar I
Evrópu og Noröur-Ameriku, t.d. 1
Fílharmóniunni i Varsjá, meö
Bach-kórnum I Stuttgart, á al-
þjóölegri orgelviku I Dilsseldorf
og meö symfóniuhljómsveitum og
á háskólakonsertum I Kanada.
Hiröi ég ekki aö sinni um nánari
skilgreiningu.
Vandi er höfundi á höndum aö
ganga sífellt bónarveg aö
flýtjendum. En sé þaö gert hér,
þá er oft viökvæöiö: „Já, en þln
verk eru nú svo oft flutt erlendis”.
I sliku tilsvari felst óneitanlega
dulbúin synjun, og sú hugsun
liggur þar aö baki, aö meö upp-
færslu i útlöndum sé máliö af-
greitt. Þaö sé viöhlitandi fullnæg-
ing. Jafnframt felst hér öfund,
sem beitt er sem refsingu fyrir
frama á erlendri grund.
Þó er hverjum manni vafalaust
áskapaö aö vilja fyrst og fremst
vinna slnu eigin landi. En skilyrö-
in eru æöi misjöfn. Verk sumra
höfunda eru sett á prógramm áö-
ur en þau eru fullsamin I frumriti;
en önnur eru , jafnvel I prentaöri
útgáfu, stungin svefnþorni ára-
tugum saman. Þannig hefir mót-
etta mln, „Þitt hjartans barn”,
enn aldrei veriö flutt hér nema af
Alþýöukórnum undir minni stjórn
áriö 1962; en þessi kórtónsmiö var
i Leipzig 1967 sungin af kór sjálfs
J.S. Bachs, Tómasar-kórnum,
undir stjórn Mauersbergers,
þáverandi Tómasar-kantor; en
prentuö var þessi mótetta áriö
1953.
Viö þesskonar aöstæöur er mér
hveimleitt aö vekja máls á slfku
„réttlæti”. Og vanþakklátt verk
er jafnan aö útskýra eiginn
málstaö, þótt stundum veröi þaö
óhjákvæmilegt. Þó má svo fast
knýja, aö ei sé undankomu auöiö.
Má þá ekki bregöast fram kom-
inni áskorun.
Dr. Haligrimur Helgason.