Þjóðviljinn - 23.03.1979, Blaðsíða 7

Föstudagur 23. mars 1979 ÞJÓÐVILJINN — StÐA 7
Stjórn sem ætlar sér ad byggja upp af alvöru
þarf til þess helst tvö kjörtímabil
Guöjón
Sveinsson,
rithöfundur
enn
Einn
Hinar pólitisku sviptingar
Siöustu vikna hafa vakiö þá
spurningu, hvar islenskt þjóölif
sé statt — hvort viö séum þess
megnug aö lifa i sátt og sam-
lyndi i þessu fremur haröbýla
landieöahvortviöséum aökoll-
varpa þeim möguleika aö geta
rekiö hér gott og réttlátt þjóö-
félag, þar sem hver og einn ein-
staklingur fær notiö sin, hiotiö
umbun sins erfiöis á jafnréttis-
grundvelli. Mér viröist allt
annaö blasa viö. Hér viröist
hver og einn skara eld aö sinni
köku i blóra viö alla bræöra-
lagshugsun. Slikt eitt kallar yfir
sig upplausn eins þjóöfélags
fyrr eöa siöar. Þar sem órétt-
læti, yfirgangur og annar hroki
rikir, blasir glundroöinn viö.
Þegar ihaldsstjórnin hlaut
sinar maklegu hrakfarir I siö-
ustu kosningum, virtist mörg-
um dögun fara aö i Islensku
þjóölifi. Þaö virtist von, aö ung-
ir menn og nýir menn, sem aö-
göngumiöa hlutu frá þegnum
þessalands aö stjórnartaumun-
um, myndu stokka upp hiö
ófrjóa þjóðlif, sem hér hefur
smátt og smátt mótast i höndum
slunginna eiginhagsmuna sinna
og valdaklikna. Almenningur i
þessu landi ætlaöist raunveru-
lega til þess. En hvaö hefur
gerst? Jú, gamlar plötur hafa
verib leiknar, gömlu valdaklik-
urnar hafa strengleikiö bak viö
tjöldin og er nú svo komiö, aö
ihaldiö virðist vera það, sem
grautinn á aö skammta i skál-
hring
arnar. Þokkalega aö staöiö hjá
þeim er traustsins nutu, en
sorgleg staðreynd engu aö
siöur. Hver er ástæöan?
t fyrsta lagi er þaö óbilgirni
vinstri sinna i landinu a.m.k.
þeirra er i fylkingarbrjósti
standa. Þeir viröast ekki hafa
biölundmeöan veriö er aökippa
i liðinn. Þó ættu þeir aö gera sér
þaö ljóst, aö ekki er hægt aö
ffamkalla fullt réttlæti i einu
andartaki. Þegar bullandi
óstjórn er búin aö riöa húsum
æriö lengi, tekur mun lengri
tima að byggja upp þaö, er ég
vil nefna réttlátt þjóöfélag.
Stjórn sem ætlar sér þaö i fulllri
alvOTU,þarf til þess eitt helst tvö
kjörtimabil, þvi taka þarf hina
mörgu vankanta fyrir hvern af
öörum, slípa þá og umsniöa og
það tekur sinn tima. Þaö viröist
einkenni margra vinstri sinna
að krefjast að allt sé gert i einu
og ef ekki, þá sé um svik viö
málstaöinn að ræða. Þaö er
ógæfa islenskrar verkalýös-
hreyfingar.
tannan máta hafa slæöst inn I
raðir þessarar rikisstjórnar
a.m.k. i raöir stuöningsmanna
hennará Alþingi, dulbúnir þjóö-
ernissinnar, menn sem eru óra-
langt frá jafiiaöarmennskunni.
Má vera aö atburöir siöustu
daga sé kerfisbundiö apparat,
til aö draga tennurnar úr ráö-
herrum Alþýöubandalagsins,
láta þá standa frammi fyrir
alþjóö sem hina seku menn, þá
er ganga af þessari siöustu
vinstri stjórn dauðri og eigi þá
ekki skiliö annaö tækifæri.
Eg hélt I einfeldni minniogsvo
mun um fleiri, aö viö myndun
þessarar stjórnar væri verið aö
stiga verulegt spor I þá átt aö
koma hér á viötækri jafnaðar-
og félagshyggju - stjóm, sem
taka myndi hlutverk sitt alvar-
lega. Aögeröir i upphafi svo og
1. des. lofuðu góöu — en siöan
ekki sögunameir. Töggur þess-
arar stjórnar gufaöi gersam-
lega upp, þegar þrir menn
dæmdu verk hennar ómerk,
starf sem þó nokkur átök haföi
kostað aö koma i gegn. Þar á ég
viö er kjaradómur ógilti visi-
töluþakiöersett haföi veriöá þá
tekjumeiri I þjóðfélaginu. Þá
heyrðist ekki bofs i þessari
stjórn. Til hvers er veriö að
setja lög i' þessu landi af liðlega
30 mönnum, ef svo þrir sérgæö-
ingar geta gert þau ómerk meö
svo til einu pennastriki!
Þegar þetta geröist, held ég
aö stjórnin hefði átt aö segja af
sér (stjórnin sem ætlaði aö
jafna launamismunii j þing-
menn aö hverfa af þingi meö
skottiö milli fótanna og láta þre-
menningana um áframhaldið. 1
öllu þvi þrefi um veröbólgu
undanfariö og raunar ætiö,
hefur enginn opnað sig um þaö,
að einn helsti veröbólguvaldur-
inn er hinn herfilegi launamis-
munurllandinu. Þaö getur ekk-
ert læknað þessa veröbólgu
nema þar sé tekið á málum. Ég
held þaö heföi veriö þarfara
verk ráöherra Alþýöubanda-
íágsins aö setja sllkt á oddinn,
en þrefa um þessa visitölu, sem
rákna má á marga vegu meö
jafnmörgum útkomum og engin
rétt, a.m.k. hefur sérfræöing-
unum ekki tekist þaö s.l. 20. ár.
Mesta kjarabót islenskrar
alþýöu er að sigrast veröi á
veröbólgunni, en þaö gerist
bara ekki meö þeim vinnu-
brögöum sem nú og ætiö hafa
veriöuppi: setja vísitöluna á 100
(liklega 1100.skiptiö),reikna svo
og reikna verðbætur og vitleysu,
láta þá fá mest I krónutölu skv.
prósentureglunni, sem hæst hafa
launin (meira aö segja meö
hjálp dómstóla ef annað
bregst),auka þar meö á mis-
réttiö — og verðbólguna. Nei,
skera þarf á launamuninn beint;
siöan fylgir margt á eftir og eitt
þaöfyrsta aðafskrifa kjaradóm
— eöa láta hann um aö stjórna!
Ég er sammála þvi, að rétt er
og skylt aö hafa viss náin sam-
ráö viölaunþega i landinu þegar
efnahagsmál eru á döfinnúen
hlaupa eftir þeirra pipu eins og
rotturnar foröum á eftir Nilla
Hólmgeirssyni er fráleitt og
raunar stórhættulegt, þvl þá er
komin önnur gerö af stjórnleysi
gagnstæö ósvifni braskara og
skattsvikara.
Þaö viröist vera oröin full
ástæöa aö mynda nú hreinlega
verkamannaflokk, þar sem
kjarninn. hinn raunverulegi
vinstri kjarni úr hinum þrem
flokkum er mynda núverandi
stjórn, sameinast. Eins og nú er
komiö fyrir sönnum vinstri
sinnum er hrein hörmung. Þaö
er sárt fyrir þá aö vita, aö
þessi stjórn sé aö geispa gol-
unni, en liklega á hún ékki
annaö skilið. Þaö er aumt aö
persónulegar ýfingar skuli
settar ofar stefnu, hugsjón og
takmarki. Þaö er aumt, aö þessi
stjórn ætli aö stuöla aö þvi, aö
viö fáum nýja viöreisn, Geirolíu
eða hreinlega hreint ihald, svo
aumt sem þaö nú er.
En kannski er ekki öll nótt úti.
Hægt er meö góöum vilja aö
hrista af sér sleniö, svo sem
mannskræfan hér um áriö, og
oft risa kolbitar úr öskustó. Mér
finnst einhvern veginn aö meiri-
hluti geti oröiö um góöa hluti,
um jafnrétti og félagshyggju á
flestum sviðum hjá þessum
þrem flokkum — en þá mega
þeir ekki láta þrjá menn draga
úr sér tennurnar, mege ekki
láta einsýna forystumenn hags-
munahópa góla á þaö sem
enginn veit. Þaö veröur aö
skipta þvi sem til skipta er — en
ekki meiru. Færa þarf til þeirra
hiuta fjármagn innan þjóö-
félagsins, taka af þeim er nú
hafa margföld laun verka-
manns og offra þeim einungis i
hæsta lagi tvöföldum þeirra
launum.
Ef slikt er ekki fyrir hendi,
meiri hluti fyrir sliku á Alþingi,
þá væri mér ósárt um, þótt ein-
hverjir slitu stjórnarsamstarfi
og létu kanna i nýjum kosning-
um, hvort stefnu sem slikri yxi
ekld fiskur um hrygg. Þaö sem
nú er á döfinni innan veggja
hússins viö Austurvöli eru brigö
við bjartsýna kjósendur.
Alþingi er hreinlega aö veröa
valdalaus og ráöalaus stofiiun,
þar sem þó flestir viröast i oröi
hafa ráö undir rifi hverju. Þau
ráö hafa þó hingaö til dugaö
skammt ogþvi dunar dansinn —
einn hring enn, einn hring enn.
Guöjón Sveinsson Breiödalsvik.
Að varðveita arfinn
Fúkyrðaflaumur
Karls Steinars
Gamall verklýösmaöur skrif-
ar:
„Ég veit að ég tala fyrir munn
margra þegar ég segi aö mér of-
bauö gjörsamlega fúkyröaflaum-
urinn i Karli Steinari Guönasyni i
útvarpinu um daginn. Okkur
sem stóðum gegn sviksemi
krata I verkalýöshreyfingunni
hér áður fyrr blöskrar nú
ekki margt i þeirra fari, en
aldrei minnist ég þess aö
neinn trúnaöarmaöur i verka-
lýösfélagi stæöi aö haröoröri
samþykkt i sinu félagi en
lýsti þvi svo yfir á almannafæri
að samþykkt hans og þeirra sem
honum trúöu fyrir sinu umboöi
væri bara formsatriði, sem ekki
þyrfti aö hafa aö neinu. Þessi
maöur er lika alinn upp af
ameriska hernum. Ég segi þaö
satt aö þótt mörgum hafi nú veriö
ofarlega I sinni aö verkalýöurinn
mætti ýmsu fórna til þess aö
halda þessari stjórn, þá er ekki
endalaust hægt aö gefa eftir. Þaö
yröi ömurlegt hlutskipti só-
sialskrar verkalýðshreyfingar aö
stuöla aökauplækkun. Og þeim er
vorkennandi ráöherrum flokksins
okkar aö þurfa aö standa upp aö
hnjám i þessu kratabulli og kom-
ast illa til almennilegra verka.”
Opið bréf til Carters
Dullnn,
ágóðapóstur
Maöur sem ekki vildi iáta nafns
sins getiö hrigdi til blaösins i til-
efni af upplýsingum Þjóöviljans
um mikinn oliuieka hjá oliufélög-
unum.
Hann kvaöst hafa unniö hjá
einu þessara fyrirtækja i áratugi
og sagöi aö ef þessar fullyröingar
ollufélaganna væru réttar heföu
þeir verkamenn sem sjá um dæl-
ingu og þess háttar verið reknir
fyrir löngu. Staöreyndin væri sú
aö engin teljandi afföll væru á
olium og bensini i flutningum.
Hér hlyti aö vera um dulinn á-
góöapóst aö ræöa. Oliufélögin
væru lunkin viö aö ná sér I svona
sporslur og tók hann til dæmis aö
notúö smurolía sem félögin söfn-
uðu væri öll nýtt til brennslu.
Þannig væri öll upphitun á svart-
oliu til dælingar gerö meö henni
og húsnæði væri einnig hitaö upp
meö þessari úrgangsoliu.
Þaöerekkiá hverjum degi sem
ÞjóövOjanum berast opin bréf tii
stóriaxa úti i heimi, en hér er eitt
slikt, til Carters Bandarfkjafor-
seta. Okkar er ánægjan, aö koma
því á framfæri.
Kæri Carter
Ba n da r ik ja fo rs eti
Hvita húsinu
Washington
Nú er svalt hjá okkur snjótitt-
lingunum á Islandi. Von okkar er
bara sú aö ykkar blessaöi her,
sem viö höfum uppá krit, geti
blásið einhverju af sinum finu
efnum yfir okkur áöur en við
króknum. Þaö er mikil blessun aö
hafa þetta allt viö höndina ávona
llka ódýrt, þvi allt er hér á okur-
veröi.
Ég tel ekki þótt viö höfum lagt
lif okkar aöveöigegnallri þessari
blessun, þaö er ekki svo margra
dollara virði, allt þetta má lika
lækka með gengisfellingu. Linur
þessar eru skrifaöar vegna þess
aö ég er i hálfgeröri pólifiskri
kreHJU. Ég er svo fákænn aöhafa
haldiö mig á vinstri kantinum i
lifinu, en nú er mér aö opnast sýn
og ég festi auga á viilu minni.
Auövitað bendir öll sagan til
hægri. Hjá konungum og höfð-
ingjum var betri mönnum alltaf
skipaö til hægri handar og i ritn-
ingunni er talaö um til hægri
handar skaparanum. Þú þekkir
þetta nú allt betur en ég, sem tal-
ar viö hann 5 til 6 sinnum á dag
og biður eflaust til hægri. Ég er
nú fika aö bögglast viö þetta, er
þaö viil alltaf á vinstri hliöina,
minnir kannski á liffæri i sauö-
kindinni, sem heitir vinstur. Á
einu er ég alveg gáttaöur, þvi,aö
þú skyldir ekki fá bænheyrslu
gagnvart Iranskeisara meö öll
þessi dásamlegu tæki sem þú
sendir honum til sláturgeröar I
sláturtiðinni sem þá stóö yfir. Þar
hefur eitthvaö klikkaö þar sem
„Hér á hjallanum vil ég aö
byggö sé menningarmiðstöö.
Mæöur okkar og ömmur hafa get-
aö bakað okkar brauö.”
Þetta er orörétt haft eftir
Guömundi Björnssyni landlækni,
og mælti hann þetta viö undirrit-
aöan áriö 1923.
Hvaö höfum viö Islendingar
gert i menningar- og minningar-
málum? Höfum viö varöveitt þaö
sem okkur hefur veriö fært af
andans mönnum?
Þaö hefur lltiö fariö fyrir þvi aö
Guömundi Björnssyni landlækni
hafi veriö þakkaö — þjóöin viröist
hafa gleymt þvi, eða aldrei viljaö
skilja þaö, sem hann geröi fyrir
máliö okkar, aö ekki sé minnst á
allt annaö, sem hann geröi, til aö
keisarinn nær hangir I bandi, hef-
ur þó að sögn ánafnaö götulýön-
um allar sinar eigur, sem unnar
eru meö höröum höndum heitum
svita. Annaö hvort hefur sam-
bandiöfarið úr lagi eöa þú gieymt
einni bæninni, sem ekki er trú-
legt. Annarser svomargt sem viö
enn ekki skiljum þrátt fyrir allan
okkar visdóm, en helduröu ekki
aö hægt sé aö sprengja fyrir
skilningi? Ég má ekki hugsa til?
aö hægri bænir lendi á hrakn-
inig, væri ekki hugsanlegt aö
plata tilveruna? Hugsum okkur
aö þú fáir ekki samband á
stundinni, enda þarftu sjálfsagt
margs aö biöja, þá gætir þú
sent mér nokkur stykki, sem
ég reyndi aö koma á framfæri.
Stundum fá óliklegustu ménn
bænheyrslu. En mál málanna
er þaö, aö sláturtiöin haldist
i gangi og hún sé gerö aö stærstu
hátiö þjóöanna. Hvaö höfum viö
að gera við jól, páska og hvita-
minna okkur á aö viö erum
Islendingar og annaö ekki.
Min tillaga er aö sem fyrst
veröi fluttar á ruslahaugana rúst-
ir Bernhöftstorfunnar, hún hefur
aldrei veriö okkur til sóma, og
sist nú. Og til þeirra sem hæst
gala um varöveislu miöbæjarins:
reyniö nú einu sinni aö vera
Islendingar, byggja upp þaö sem
islenskt er — gera meir en maula
vinarbrauö.
Mér viröist aö ykkar undirtónn
sé aö i húsum Torfunnar veröi
aöallega höndlaö meö ómengaöan
kaupmennskuboöskap.
Stjórnvöld tslands — ykkur ber
að varöveita eignir rikisins — þaö
er i mörg horn aö lita.
Haraldur Gunnlaugsson.
sunnu, sem ekkert gera annaö en
rýra framleiösluna og gefa lýön-
um meira tækifæri til mannfjölg-
unar? Og hvaö höfum viö aö gera
meö allt þetta fátæka fólk, sem
litiö vinnur en heimtar allt milli
himinsog jaröar? Þaö á ekki ann-
aö aö fæðast en rikt fólk, sem
ræöur og rikir. Bandarikin sem
sumir asnar kalla Reiptaglarfkin
vegna þess aö reipi og band hjá
okkur þýöir þaö sama. Þaö eruö
þiö sem standiö vörö á hægri lin-
unni.Þaö gladdi min gömlu augu
þegar ég heyröi aö hjá þér væru
fjórar miljónir atvinnulausar, svo
erukannski einhverjir á snöpum.
Eitthvaö af þessu hlýtur aö falla
fyrir róða.
Einnig las ég i blaöi að tilvon-
andi forsetaefni haföi látiö 440
fanga hverfa og glæponarnir
misst forystuna; geri aörir betur,
þvi vonandi er þetta ekki fals-
frétt. Þetta eru ekki ykkar ein-
ustu afrek,heldur haldiö þiö uppi
öllum hægri öflum i Suöur Ame-
riku svo þar helst sláturtiö allt
árið. Ég er gamall sveitamaöur
Framhald á blaðsiðu 18.