Þjóðviljinn - 23.03.1979, Blaðsíða 14

14 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 23. mars 1979
Umsjón: Magnús H. Gíslason
Úr Reykjadal
taö er fremur fátt
tíðinda héðan, segir
Giúmur Hólmgeirsson, —
lítið um samkomur. Þorra-
blót var þó fjölmennt og
þótti góð skemmtun, öll
heimafengin.
Bridgespilarar hafa starfaö af
fjöri I vetur. Hefur staöiö yfir
bridgekeppni hér i sýslunni aö
undanförnu. Tvær sveitir héöan
úr dalnum taka þátt i henni.
Þá er lokiö skákkeppni, sem för
fram i öllum barna- og unglinga-
skólum héraösins. Ber þeim
þakkir, sem unniö hafa aö þvi aö
koma þessari keppni á, i iþrótt,
sem er þroskandi og holl fyrir
unglingana.
Félagsstarfsemi er fremur litil,
viröist mér, nema hjá kvenfélag-
inu. Þaö starfar af miklum dugn-
aöi I vetur.
Leikstarfsemi hefur ekki kom-
ist á I vetur, þó nokkuö hafi veriö
um þaö rætt. Ýmis ljón hafa oröiö
þar á vegi, svo ekki hefur oröiö af
framkvæmdum, enn sem komiö
er.
Tannlæknir er búinn aö flytja
heimilisfang sitttil okkar.en hann
hefur ekki veriö hér stööugt enn.
Vonandi veröur vera hans hér til
góös, ekki sist ef hann sinnti þvi,
sem ætti aö vera skylda
tannlæknis, — aö kenna mönnum
aö lifa svo aö þeir haldi sinum
tönnum; en ekki aö vera bara
handverksmaöur, sem lappar
upp á þaö, sem viö spillum!
Hernámsandstæöingar eru nú I
miklum önnum viö undirbúning
30. mars baráttuhátiöar aö
Breiöumýri. Vonanster til, aö þar
geti mætt einn þeirra, sem dæmd-
ur var sem glæpamaöur eftir
uppþotiö á Austurvelli 30. mars
1949, sem fylgjendur herstööva
áttu höfuösök á.
G.H.
Bollubakstur
vegna Vonarlands
Þær létu heldur betur
hendur standa fram úr
ermunum til undirbúnings
bolludeginum, konurnar í
kvenfélaginu Kolfreyju á
Fáskrúðsfirði. Létu sig
ekki muna um að baka á
þriðja þúsund bollur, sem
síðan voru seldar bæði í
verslunum á Fáskrúðsf irði
og Stöðvarfirði og einnig á
vinnustöðum þar sem boll-
ur voru keyptar handa
starfsfólkinu til þess að
maula með morgunkaff-
inu.
Efniö i bollumar gáfu konurnar
sjálfar og svo kvenfélagiö.
En á bak viö allan þennan
bakstur bjó lika sérstakur til-
gangur. Agóöinn af bolluverslun-
inni, um 546 þús. kr., rann allur til
Styrktarfélags vangefinna á
Austurlandi vegna byggingar
Vonarlands á Egilsstööum.
—bs/lóa/mhg
Nýr garðyrkjustjóri
ráðinn á Akranesi
Ráöinn hefur nú veriö
garöyrkjustjóri á Akranesi. Fjór-
ar umsóknir bárust um starfiö:
Baldur Magnússon, Reykavik,
Hafsteinn Hafliöason, Reykjavik,
Sigriöur Ingólfsdóttir, Reykjavik
og Oddgeir Þór Arnason, Reykja-
vik.
Samþykkt var aö ráöa Oddgeir
i starfiö. Fæddur er hann I
Reykjavik áriö 1943. Hann fékk
meistarabréf i skrúögaröyrkju
1973. Var nokkur ár garöyrkju-
stjóri á Akureyri. en s.l. tvö ár
hefur hann veriö yfirverkstjóri
garöyrkjudeildar Reykjavikur-
borgar, Austurhverfi.
—mhg
Afmœlisrit Kristmundar
Bjarnasonar:
„Fólk og
fróðleikur”
Kristmundur Bjarnason, rit-
höfundur og fræöimaöur á
Sjávarborg i Skagafiröi, varö
sextugurhinn 10. jan. s.I. Er hann
löngu kunnur oröinn fyrir ritstörf
sin og listileg tök á islensku máli.
Verk Kristmundar eru oröin
mikii að vöxtum. A fyrri árum
stundaöi hann mjög þýöingar og
var mikilvirkur á þvi sviði, en
siöustu tvo áratugina hafa kraft-
ar hans aö mestu beinst inn á
braut sagnaritunar og þjóöfræöi.
Auk þess aö semja sjálfur, hefur
hann reynst drjúgur i söfnun á
þjóölegum fróöleik, dregiö föng
til og séö um útgáfu fjölda rita,
tlöum i samvinnu viö aöra. Af
Jöfnun mforkuverðs
og bœtt dreifikerfi
Búnaðarþing haföi til meö-
feröar erindi frá Agli Bjarna-
syni, Guömundi Jónassyni og
Gunnari Oddssyni um jöfnun
raforkuverös og endurbætur á
dreifikerfi raforku I sveitum.
Afgreiddi þingiö erindiö meö
svofelldri ályktun:
I. Búnaöarþing beinir þeirri
eindregnu áskorun til rikis-
stjórnar og Alþingis aö verja
árlega á næstu 8—10 árum allt
aö einum miljaröi kr., miöaö viö
verölag i ársbyrjun 1979, til þess
aö styrkja dreifikerfi fyrir raf-
magn I strjálbýli.
Samhliöa styrkingu kerfisins
veröi þvi breytt úr einfasa lin-
um i þrifasa linur og flutnings-
geta þess tryggi nægilegt raf-
magn til heimilisnota, fulirar
hitunar ibúöarhúsa meö raf-
magni, búsnota hverskonar og
annarra nota s.s. til iðnaðar.
II. Búnaöarþing leggur
áherslu á, aö hiö fyrsta veröi
lokiö tengingu þeirra býla, sem
enn eru ótengd viö samveitu, en
fyrirhugaö er, aö fái rafmagn á
þann hátt. Ennfremur aö form
rafvæöingar þeirra býla, sem
eru utan þess ramma, er teng-
ing frá samveitum gerir ráö
fyrir, veröi ákveöiö hiö fyrsta.
III. Búnaöarþing skorar á
rikisstjórn og Alþingi aö hlutast
til um, aö hiö allra fyrsta veröi
komiö á fullri veröjöfnun á raf-
magni, þannig aö notendur þess
greiöi sama verö fyrir rafmagn-
iö án tillits til búsetu.
IV. Búnaöarþing felur stjórn
Búnaöarfélags Islands, i
samráöi viö Stéttarsamband
bænda, aö fela nefnd þriggja
manna aö taka til athugunar
gjaldskrá Rafmagnsveitna
rikisins, bæöi er tekur til sölu á
rafmagni og greiöslu vegna
lagningar rafmagns i ný ibúöar-
hús á sveitabýlum, sem annað
tveggja koma i staö eldri
ibúöarhúsa eöa sem viöbótar-
húsnæöi.
1 greinargerö segir:
I. Búnaöarþing 1978 ályktaöi
um rafmagnsmál og lagði þá
m.a. áherslu á þaö aö gerö yröi
áætlun um styrkingu á dreifi-
kerfi fyrir rafmagn i strjálbýli.
Þessari framkvæmd yröu sett
timamörk og fjármögnun hagaö
til samræmis viö þaö.
Aö þessari áætlanagerö hefur
nú veriö unniö. Samkvæmt
henni er gert ráð fyrir styrkingu
dreifiveitna meö breytingu á
einfasalögnum I þrifasalagnir,
og lagt er til, aö um 70—80%
notenda rafmagns I sveitum
hafi aögang aö þrifasa rafmagni
eftir 8 ár.
Aætlaö er, aö þessi styrking
dreifillnanna kosti um 8.8
miljaröa á verölagi i ársbyrjun
1979.
Þriföstun dreifiveitna, sem
næöi til allra notenda rafmagns
i landinu, kostar samkvæmt
nefndri áætlun, til viöbótar 5,9
miljarða, miöað viö verölag á
sama tima.
Arlegt f jármagn aö upphæö 1
miljaröur kr. myndi þvi hafa
geysilega þýðingu I þvi efni aö
styrkja dreifikerfi fyrir raf-
magn í strjaibýlí og skapa þar
fleiri möguleika fyrir notkun á
rafmagni, s.s. til súgþurrkunar,
iönaöar o.fl.
II. A þeim aldarfjóröungi,
sem nú er liöinn frá þvi, aö haf-
ist var handa um aö dreifa raf-
orku um sveitir landsins, hefur
tekist aö koma þeim málum i
þaö horf, aö nú eru aðeins
ótengd um 50 býli, sem taliö er
rétt að fái rafmagn frá sam-
veitu.
Auk þess eru um 40 býli, sem
liggja þaö afskekkt, aö þau
veröa tæplega tengd samveit-
um.Stööuþeirra þarf að athuga
sérstaklega og athuga, á hvern
hátt þau verði rafvædd til fram-
búöar.
III. Ariöandi er, aö komiö
veröi á frekari veröjöfnun á raf-
magni til einstakra notenda en
nú er. Enda þótt nokkuö hafi
áunnist á þessu sviöi, vantar
enn mikiö til aö viöunandi sé.
Þvi er eölilegt, aö Búnaðarþing
skori enn á rikisstjórn og
Alþingi aö koma þessum málum
i viöunandi horf.
IV. Gjaldskrá Rafmagns-
veitna rikisins er margþætt og
flókin i ýmsum tilvikum. Sama
gildir um greibslur vegna lagn-
ingar rafmagns i ný Ibúöarhús
á sveitabýlum. Þær greiöslur,
sem þá er krafist, nema oft
háum upphæðum.
Astæöa er til aö athuga,
hverjar forsendur eru fyrir sllk-
um kröfum, og hvort ekki sé
unnt aö skapa fastar reglur og
hagstæöari um þessa gjald-
heimtu en nú viröast gilda.
—mhg.
I
■
I
■
I
i
■
I
■
I
■
I
■
I
■
I
■
I
■
I
■
I
■
I
■
I
■
I
■
I
■
I
■
I
■
I
■
I
■
I
'■
I
I
■
I
■
I
■
I
■
I
■
I
■
I
i
■
I
■
I
Kristmundur Bjarnason kann vel viö sig I félagsskap meö pipunni sinni
og bókunum.
eigin ritsmiðum ber hæst Sögu
Sauöárkróks, þriggja binda
stórvirki, en um þessar mundir
vinnur hann að ritun Dalvíkur-
sögu og kom út fyrra bindi þess
verks fyrir siðustu jól.
Sagnfræði veröur i margra
meðförum einungis þurrtugga
staöreynda, og ýmsir viröast
telja, aö þannig hljóti alvöru
sagnfræði aö vera. En Krist-
mundi lætur einkar vel aö glæba
slikt efni llfi svo úr veröi aðgengi-
leg og alþýðleg lesning, þar sem
saman fer fræöileg nákvæmni i
vinnubrögöum og litríkt oröfæri
blandaö kryddi mannllfsins.
Stjórn Sögufélags Skagfirðinga
hefur taliö Kristmund maklegan
nokkurrar viöurkenningar og
ákvaö aö efna til bókar, sem
tileinkuð skyldi honum á sextugs-
afmælinu. Leitaö var til skag-
firskra höfunda um efni og feng-
ust góöar undirtektir. Vinnsla
bókarinnar I prentsmiöju er nú aö
komast á lokastig. Hefur hún
hlotiö nafniö „Fólk og fróöleikur”
og verður nálega 280 bls. aö stærö
I Skirnisbroti, meö skrá manna-
nafna og örnefna, Þá veröur aö
sjálfsögöu tabula gratulatoria
eöa heillaöskalisti, svo sem
tlökast i slíkum ritum.
Greinar I bókinni veröa 16 og
eiga eftirtaldir höfundar þar efni:
Andrés Björnsson, (Kveöjubréf
til Sölva Þorlákssonar). Björn
Egilsson (Minningar frá 1942).
Broddi Jóhannesson (Þrestir).
GIsli Magnússon (Um takmörkun
herpinótaveiöa á Skagafiröi).
Hallgrimur Jónasson (Geislar
yfir kynkvislum). Hannes
Pétursson (Eitt mannsnafn i
registri). Hjalti Pálsson frá Hofi
(Lifandi ósk um uppsiglingu).
Indriöi G. Þorsteinsson (Tilraun
til Gunnu). Jakob Benediktsson
(Annálsgreinar Arngrims læröa
um Jón biskup Arason). Kristján
Eiriksson (Heimildir um veiöar
viö Drangey fyrr á öldum). Páll
Sigurösson dósent (Meinsæri á
hvalfjöru). Páll Sigurösson frá
Lundi (Tveir garöar fornir i
Fljótum). Sigurjón Björnsson
(Heiöin). Stefán Jónsson á
Höskuldsstööum (Hákarlsstuld-
urinn — Jón dauöablóö og
Guömundur flækingur). Sölvi
Sveinsson (Frjálsir svanir syngja
fegurst). ögmundur Helgason
(Byggö I Sauöárhreppi).
Greinarnar eru langflestar á
sviöi sagnfræöi og þjóðlegs
fróöleiks, en þó kennir þar fleiri
grasa. Stefnt er aö þvi aö bókin
komi út um sumarmálin.
Þeir, sem kynnu aö vilja gerast
áskrifendur aö ritinu og fá nafn
sitt prentaö á heillaóskalista geta
snúiö sér til Hjalta Pálssonar
bókavaröar i Safnahúsinu á
Sauðárkróki. —mhg