Þjóðviljinn - 15.07.1979, Blaðsíða 3

af erlendum vettvangi
Sunnudagur 15. júll 1979. ÞJÖÐVILJINN — SIÐA 3
Ljósin í bænum
Þolinmæði Saúdi-Araba þrotin
„Jazzinn viröist nokkuö ofarlega i tónlist
Stefáns þó hér sé einungis nýttur léttari jazz-
tónninn, þá er tónlistin sem er jazzofin hér
vel unnin.
Ellen Kristjánsdóttir syngur betur á þessarri
plötu en áöur og liflegar, sbr. „Disko
Frisko”, hennar litlu sætu rödd mætti nota
meira i slikum „seat” söng eins og þar er aö
nokkru viöhaföur.”
HIA 8. júii 1979
„Það er greinilegt að meö plötu Ljósanna i
bænum er upprunninn timi nýrrar kynslóðar
popptónlistarmanna. Allur hljóöfæraleikur á
plötunni er mjög góöur. Fjölbreyttur söngur
er einn mesti kostur þessarar plötu.”
.. JG 1. júli 1979
steÍAor
simar 28155 og 19933
Samband oliuútflutnings-
rlkja.OPEC, hefur stórhækkaö
verö á oltu sinni, eins og flestir
þeir, sem meö þeim málum
fylgjast, höföu búist viö. Þær
veröhækkanir þýöa aö orku-
reikningar þeirra rikja, sem
treysta á innflutta oliu, hækka
heldur hastarlega. Þaö kemur
til meö aö auka enn þaö kreppu-
ástand, sem fyrir hendi er I
vestrænu iönrikjunum og Jap-
an, ogennalvarlegri afleiöingar
hefur þetta fyrir oliulaus þriöja
heims lönd. Þetta setur liklega
sum þeirra á hausinn eöa þvi
sem næst.
En mikill misskilningur væri
að halda aö þetta væri fyrst og
fremst sök OPEC-rikjanna.
Spilling og klaufaleg stjórn i
framkvæmdum og fjármálum
hjásumum þeirra hefur að visu
ásamt meö ööru valdiö fjár-
hagsvandræðum og þar meö
rekið á eftir kröfum um aö
hærra verð sé pressaö út úr
kaupendum, en margt fleira
kemur til. Þaö má segja aö þaö
séu fyrst og fremst Vesturlönd,
og þá sérstaklega Bandarikin,
sem hafi hrundiö OPEC til siö-
ustu veröhækkananna.
„Óvinurinn— við sjálf-
ir”
William Simon, sem var helsti
ráðamaður Bandarikjanna um
orkumál á rikisárum Nixons,
sagöi rétt fyrir OPEC-hækkun-
ina i viötali viö breska útvarpiö:
„Viö höfum leitaö uppi óvininn
(I orkumálunum), og hann er
viö sjálfir.”
Simon á viö meö þessu að
stöðugur og sivaxandi þorsti
Bandarikjanna i innflutta ollu
sé meginástæöa orkukreppunn-
ar og þar meö siöustu
OPEC-hækkunar. Og lokaorsök-
in til þess að svo mikil hækkun
var samþykkt á OPEC-ráö-
stefnunni var aö Saúdi-Arabar
brugðu þeim vana sinum aö
beita sér gegn verulegum hækk-
unum.
Saúdi-Arabia hélt
OPEC-verði niðri
önnur OPEC-riki höföu hins-
vegar lengi krafist verulegra
hækkanaogbent á, aö veröbólg-
an á Vesturlöndum og sig
Bandarikjadollarsins hefði þeg-
ar gleypt mikið af þeim gróöa,
sem oliiirikin höföu upp úr hin-
um gifurlegu veröhækkunum
1973—74. En siðan þann vetur,
sem vestrænu iönrikin uppliföu
sem allmikla hrollvekju, hefur
Saúdi-Arabia, heimsins mesti
oliuútflytjandi, alltaf haldiö
prisunum niðri og sparað þann-
ig Vesturlöndum firnamiklar
fjárfúlgur. Viö þessa afstööu
hefur Saúdi-Arabia haldiö fast
þrátt fyrir þaö aö önnur
OPEC-lönd — þeirra fremst
Iran,Libia, Alsir, Irak ogVene-
súela — hafi stöðugt krafist all-
verulegra hækkana. En jafnvel
sameinuö hafa þau litils megn-
aö gegn Saúdi-Arabíu I þessu
efni, sökum þess að Saúdi-Ara-
bia er hiö eina af þessum rikj-
um, sem hefur svo mikla oliu
eftir I jörðu að hún telji sér fært
aö auka framleiöslu sina eftir
hentugleikum. Saúdi-Arabar
sögðu einfaldlega viö hin
OPEC-rikin: Ef þiö hækkiö ykk-
ar olfu, aukum viö bara fram-
leiösluna nógu mikiö til þess aö
úr eftirspurninni dragi, og þá
endar þaö meöþvi aö þiö komiö
ykkar oliu ekki út.
Fjárfestingar vestra
Oliusjeikar Saúdi-Arabiu
höföu margar og ýmislegar
ástæöur til þess aö breyta þann-
ig. Vegna gifurlega mikils oliu-
útflutnings og ofeagróöa I sam-
ræmi viö þaö þóttust þeir geta
leyft sér aö bjóöa oliu sina á
lægri prisum en til dæmis Alsir,
Iran og Nigeria. önnur ástæöa
ogekki léttari á metunum er aö
Saúdi-Arabarhafa fjárfest sumt
af oliugróöa sinum á Vestur-
löndum, einkum I Bandarikjun-
um, og sjá þvi fram á aö vax-
andi kreppa vestursins myndi
einnig koma niður á þeim.
Miöaldafurstarnir i' Riad eru
andkommúnistar einhverjir
mestir i' heimi og vilja af þeirri
ástæöu hafa Bandarikin og önn-
ur vesturveldi sterk. Ofan á
þetta höfðu þeir i kyrrþey samiö
— kannski án nokkurra beinna
viðræðna — viö Bandarikin um
ákveðin atriöi. Saúdi-Arabar
skylduhalda oliuprisunum niðri
og beita sinum mikla efnahags-
lega mætti til þess aö lækka
rostann i vinstrisinnuöum
hreyfingum i Arabaheiminum,
en í staöinn skyldu Bandarikja-
menn styöja og styrkja Ihalds-
stjórnir I Austurlöndum nær og
gerasitt besta til þess að sætta
Araba og Israel á þann hátt, aö
Saúdi-Arabar þættust vel mega
viö una.
Hóflaus oliugræðgi
En ráöamönnum i Riad mun
hafa þótt Bandarikjamenn illa
halda þann samning, er voldug-
asti bandamaöur þeirra i Vest-
ur-Asiu, keisarinn i tran, koll-
steyptist úr hásæti án þess aö
Bandarikjamenn þyröu aö gera
nokkuö sem um munaöi honum
til hjálpar. Þá mislikaði
Saúdi-Aröbum friöarsamningur
Israela ogEgypta, sem Banda-
rikjamennkomutilleiöar: þótti
ísraelar ekki hafa verið knúnir
til nógu mikillar eftirgjafar. En
þar aö auki hafa Bandarikin
meö óbilgirni sinni I oliumálum
grafið undan þeirri stefnu
Saúdi-Arabiu að halda
OPEC-verðinu niöri. Þótt
Saúdi-Arabar hafi þrásinnis
sárbeöiö Bandarikjamenn aö
sýnahófsemiiþessumefnum og
draga úr oliunotkun sinni, hefur
þaömætt daufum eyrum banda-
riskra stjórnmálamanna, sem
fyrst og fremst hugsa um hvort
þeir veröi kosnir næst. Banda-
rlkin halda eigin boöorð um
frjálsa verömyndun i verslun
ekki betur en svo, aö stjórnar-
völd þeirrasetja hámarksverö á
oliu innanlands og greiöa niöur
innflutta oliu. Hvorttveggja
örvar mjög oliunotkun og oliu-
innflutning, svo að úr hefur orð-
iö alræmt oliuhamstur Banda-
rikjanna á hinum alþjóðlega
oliumarkaði. Það er sama hve
mikið Saúdi-Arabar reyna aö
framleiöa aukreitis I þá hit, þaö
hrekkur ekki til. Þeir hafa horft
upp á misheppnaöar tilraunir
Carters forseta til þess aö
breyta eitthvað stefnu Banda-
rikjanna i þessum málum og aö
likindum þegar í fyrra komist
aö þeirri niðurstööu, aö oliu-
græögi vesturlandamanna væri
var annar mesti oliuútflytjandi
heims. 1 vetur dró þar stórum úr
framleiðsluogútflutningi áoliu,
meö þeim afleiöingum aö mjög
gekk á oliubirgöir Vesturlanda
ogmörgoliuútflutningsriki gátu
sett upp verö, sem var langt
fyrir ofan umsamiö OPEC-verö.
A siöustu ráöstefnu
OPEC-rikjanna náöist sam-
komulagum aö samræma verö-
iö aö nýju, jafnframt þvi sem
þaö var stórhækkaö. Saúdiara-
bisku furstarnir, sem eru regl-
unnar menn, lögöu kapp á aö
samræming kæmist á aö nýju.
Um leiö hækkuöu þeir sitt eigið
lágmarksverö úr 14.55 dollurum
á tunnuna upp 118. Þeir selja aö
visu enn þá 'ódýrar en hin
OPEC-rikin, en feta engu að siö-
ur sömu braut og þau.
Eftir OPEC-ráðstefnuna brá
allt i einu svo viö aö Bandarikin
lýstu sig viljug aö takmarka
oliuinnflutning sinn, en sú iörun
sýnist komaheldurseint. Þar aö
auki hefur Bandarikjamönnum
tekist aö hleypa illu blóöi i þá
bandamenn, sem þeir enn eiga
eftir i Vestur-Asiu, með svo aö
segja grimulausum hótunum
um hernaöarárás á oliurikin
þar, ef aö dómi Bandarikja-
manna verði óhófleg tregöa á
oliuútflutningi þaöan.
dþ.
„Meö annarri plötu sinni, Disko Frisko,
hafa Ljósin i bænum uppfyllt allar þær vonir
sem við hana voru bundnar og vel þaö.
Hljómsveitin er ekki lengur bara efnileg,
heldur virkilega góð”.
-Gsal Visir 28. júni 1979
„öll þau fyrirheit sem fyrsta plata Ljós-
anna i bænum gaf eru uppfyllt á nýju plötunni
Disko Frisko.
.... tónlistin á plötunni er afbragös rokk og
ballöður með sterku jassivafi hér og þar, og
kemst maður ekki hjá þvi að mæla meö henni
sem ágætis eign — jafnvel fjárfestingu”.
At. Dagblaöið 5. júii 1979
„Þegar á heildina er litiö veröur ekki
annað sagt en aö þessi plata sé ein af þeim
friskari sem gefnar hafa veriö út hérlendis og
reyndar er platan öll VIRKILEG A
SKEMMTILEG OG VÖNDUД.
\ ESE Timinn 24. júni 1979
Jamani, olfumálaráöherra Saddi-Arabiu.— Saddi-Arabar samþykktu
fyrst veröhækkanatillögur annarra OPEC-rikja er Bandarikin höföu
hundsaö margendurtekin tilmæli þeirra um oliusparnaö.
svo hóflaus og stjórnlaus, aö
vonlaust væri aö reyna að hafa
undan henni meö aukinni fram-
leiöslu. Þetta myndi fljótlega
leiöa til þess, aö hin OPEC-rikin
létu ekki Saúdi-Arabiu halda
aftur af sér lengur, fyrir svo
utan þaö aö Saúdi-Arabar
myndu tapa æ meira áliti ann-
arra oliurikja fyrir það aö
ganga erinda Bandarikjanna i
verðlagsmálum.
Of steint
að iðrast
Þegar Saúdi-Arabia svo haföi
gefist upp á þvi aö auka fram-
leiöslu sina takmarkalaust, dró
þaö úr framboöinu nóg til þess
aö ekki þurfti nema smátruflun
á oliumarkaöi heimsins til þess
aö ný oh'ukreppa gengi i garð.
Sú truflun varö af völdum
ókyrröarinnar i Iran, sem þá
Skrifstofustarf
Starf skrifstofumanns hjá Sakadómi
Reykjavikur, er laust til umsóknar. Um-
sóknir með upplýsingum um menntun og
fyrri störf sendist fyrir 1. ágúst n.k. til
sakadóms, Borgartúni 7, Reykjavik.