Þjóðviljinn - 15.07.1979, Side 8

8 SIÐA — ÞJÖÐVILJINN Sunnudagur 15. júli 1979.
orti m.a.: I Noröfiröi er indælt
aö vera. Þeir alla kosti hafa til
aö bera...
Guörún hefur veriö af þeirri
tegund skálda sem kallaöir eru
kynlegir kvistir og leyfir sér þar
meö frjálslegri meöferö á stuöl-
um og höfuöstöfum en ráösett-
ari skáld. Andúö sinni á daöri
lýsir hún A svofelldan hátt:
t lausu lofti leika þeir sér
ineö likamspartana sina.
Sálina þeir svæfa i sér
meö allskonar látæöi.
Gunnu hefur fariö sem fleir-
um að henni blöskrar spilling
heimsins:
Af lifinu úti I löndunum
leiöir illt I heiminum,
þeir eru aö skemmta
skrattanum
og skjóta fólk úr byssunum
Um hlutskipti öreigans hefur
Gunna ort þessa eftirminnilegu
ádrepu:
Meö bólgna öxl og handleggi
gengur hún aö vinnunni
þó litiö hafi hún upp úr sér
eftir veraldar andstreymiö.
Raunaklidur
magnast
Jónas Þorsteinsson i Harð-
angri var fæddur i Skuggahlíö I
Norðfirði 1853. Hann ólst upp viö
kröpp kjör og munaðarleysi og
var ævi hans siðarmeir einnig
mjög mörkuö þrengingum. Af
þessum sökum var Jónas þungt
haldinn af yfirþyrmandi þung-
lyndi. Sárbeiskur tónn er i
mörgum hans visum, eins og
þessari sem varð til eftir mis-
heppnaöan búskap i Mjóafirði:
Hér viö óar hugur manns
haröur þó sé gjöröur
öskustóin andskotans
er hann Mjóifjöröur.
Þegar Jónas haföi misst konu
sina eftir búskap á Norðfiröi og
var kominn á flæking veröur til
þessi visa:
Raunakliöur magnast minn
mig ég niöurbeygöan finn.
Dofna liöir, daprast kinn,
dauöann býö ég velkominn
Jónas kastaöi oft fram tæki-
færisvisum sem einatt þóttu
stóryrtar og kerskni blandnar.
Þetta orti hann um Kela Færey-
ing:
Það ber þó til ég segi satt
samt þó kunni aö ijúga.
En úr honum Kela aldrei
orö sem mátti trúa.
Innra morgun
bjarmi skín
Næsta skáld sem nefnt er til
sögunnar er af allt ööru sauða-
húsi en það er Valdimar Snæ-
varr, sem var þekkt sálma-
skáld. Valdimar var trúrækinn
maöur, hann var forystumaður
hjá góötemplurum, gaf út
barnablað, og um þrjátiu ára
skeið var hann skólastjóri
barnaskólans á Norðfirði.
Valdimar orti áriö 1951 einkar
geöþekkt kvæði til konu sinnar,
Stefaniu, og hefst það á þessa
leiö:
Á afmælishátíð Nes-
kaupstaðar var meðal
annars flutt dagskrá um
skáld og hagyrðinga, sem
eru norðfirskrar ættar
eða hafa búið þar í bæ og
starfað. Sex skáld voru á
dagskrá og verða hér
teknar saman nokkrar
upplýsingar um þau og
sýnishorn af kveðskap
þeirra. Byggt er á dag-
skránni, sem við höfum
fengið að láni.
Síðan fór sem fór
Árni
Bergmann
skrifar
Guörún Ölafsdóttir var fædd
1866. Hún missti snemma móöur
sina og lenti til vandalausra og
bjó þá viö illan kost. Allan seinni
hluta ævinnar var hún i vist hjá
ágætum hjónum i Norðfirði og
Einar Sveinn Frimann var
fæddur 1883. Hann lauk kenn-
araprófi 1910 og stundaöi
kennslu m.a. á Noröfiröi, auk
þess sem hann stundaði al-
menna verkamannavinnu. Ein-
ar Sveinn Frimann tók mikinn
þátt i stjórnmálum og var m.a.
einn af hvatamönnum að stofn-
un Noröfjarðardeildar
kommúnistaflokksins. Eftir
hann liggja ljóö og sögur i ýms-
um tlmaritum.
Einar Sveinn Frimann
spreytir sig eins og margir
ágætir menn aðrir á dýrum
háttum i uppmálun náttúrunn-
ar:
Saman frjósa fold og sær,
fjöllin gjósa eldi.
Hvitar rósir rúöan fær,
risa ljós aö kveldi.
Hann er lika ófeiminn viö aö
fara með ýmislegar alhæfingar
um mannlifiö eins og þegar
hann I þessari visu spyr aö þvi
hvaöa máttarvöldum menn i
raun lúti:
..Elskiö alla menn” kvaö
mannsins sonuij
en mönnum þótti krafan
nokkuö stór.
Þá sagöi Fjandinn:
„Elskiö allar konur”
og allir hlýddu. Siöan fór
sem fór.
Bakkus kemur lika viö sögu
með sjálfsögðum hætti:
„ölvun sýnir innri mann
orötak þetta margur kann.
ölþefinn ég af þér fann,
en innri maöur — hvar er
hann?
Einar Frimann hefur
snemma komið auga á nefnda-
farganiö og reiknar út uppruna
þess:
Guö kveikir hugsjón.
Æskan örvar báliö,
umbótaþráin sist hjá
þjóöum deyr.
En svo kemur Fjandinn,
setur nefnd i máliö
og siðan ... Ekkert meir.
* bókmenntir
Lítið hafði hún
upp úr sér
Guöriöur Kristjánsdóttir, Smári Geirsson og Ólöf Þorvaldsdóttir fluttu dagskrána af mikilli prýöi
(ljósm. Leifur).
MINN
FJÖRÐUR
TÆR...
Eitthvað sem
að kitlar
Teitur Hartmann er næst
nefndur til sögu. Hann var vest-
firskrar ættar, viðförull, hag-
leiksmaður, skemmtinn og
fljúgandi hagmæltur. Hann bjó
á Norðfirði i tuttugu ár. Mikinn
hluta ævinnar vann hann i lyfja-
búö.
Teitur Hartmann hefur veriö
einn þeirra manna sem fljótur
var til svars i visu. Einhverju
sinni, segir i Visnakveri hans,
gekk hann út i blómagarö bak
viö hús og hugöist vökva blóm-
in. Húseigandinn varö hans var
og rak hann úr garðinum meö
óþvegnum oröum Hartmann
svaraöi:
Enga frekju, haf þig hægat^
heyröu sannleikann:
Til aö gera garðinn frægan
gekk ég út i hann.
t formála aö sama kveri er
sagt aö Teitur hafi verið i nán-
um kunningsskap viö Bakkus.
Um það orti hann m.a.:
Þó ég fari á fylliri
og fáiskelli
alltaf stend ég upp á ný
og I mig helli.
Hann hefur llka kunnaö vel á
tviræöni. Stúlka sem Asa hét,
bað Hartmann aö gera um sig
visu. Hartmann sagöi:
Þess vildi ég óska, aö Asa gæti
fengiö inaka, ef hún þráir þaö,
þá mun vaxa gengiö.
Asa var ekki ánægö og itrek-
aðiaöhúnvildifá visuog ekkert
múöur. Skrifaöi Teitur þá niður
oröin i sömu röð, en á þennan
hátt:
Þess vildi ég óska, aö
Asa gæti fengiö
maka, ef hún þráir þaö,
þá mun vaxa gengiö.
Hartmann fer lika fallega
með sjálfsgagnrýni — og stolt
hagyrðingsins. Hann segir:
Fyrr en að eg fell I gröf,
fýsir mig aö inna
af höndum aðeins eina gjöf:
úrval visna minna...
Veit ég flestum finnast þær
fremur efnislitlar
þó er I þeim oftast nær
eitthvaö sem aö kitlar...
Teitur Hartmann ljóöar á
Bjarna Þóröarson, en ekki vit-
um við hvort Bjarni var þá bæj-
arstjóri oröinn:
Þaö er glóö á þinum arni,
þar mun siöar veröa bál.
Þú ert efni I þjóöskáld,
Bjarni,
þaö er ekkert vafamál.
Andans kraftur, innri kjarni
er I penna þinum. Skál!
Ekki vitum viö um rimuö verk
Bjarna Þóröarsonar, en hitt vita
menn að hann hefur „umort”
Neskaupstað á sinn hátt og