Þjóðviljinn - 25.07.1979, Qupperneq 3

Miövikudagur 25. jiíli 1979. ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 3
Kaupfélögin,
Mjólkurbúiö
og Meitillinn
hcestu skattgreiðendur á Suðurlandi
Skattskrá Suðurlands var lögð
fram i gær. Alögð gjöld á 7248
einstaklinga nema samtals 4692
miljónum. Gjöld eru lögö á 491
félag og nema þau alls 1005
miljónum króna. Heildar-
álagning i Suðurlandsumdæmi er
samtals 5697 miljónir.
Hæstu gjöld einstaklinga
greiða eftirtaldir: Kristján
Jónsson, trésmiðameistari, Sel-
fossi, 17,1 milj. Sigfús Kristinsson
byggingameistari, Selfossi, 12,6
milj. Ingvar Kjartansson, læknir,
Selfossi, 9,5 milj. Bragi Einars-
son, garðyrkjubóndi i Eden,
Hveragerði, 9,3 milj., Arsæll
Ársælsson, kaupmaður, Selfossi,
9,2 milj. og tsleifur.Halldórsson,
héraðslæknir, 'Stórólíshvoli, 9,1
miljón kr.
Þau fyrirtæki sem greiða mest i
opinber gjöld eru: Kaupfélag
Arnesinga, Selfossi, 79,5 milj.,
Mjólkurbú Flóamanna, Selfossi
77,7 milj. Meitillinn, Þorláks-
höfn, 68,1 milj., Kaupfélag
Rangæinga, Hvolsvelli, 61,5 milj.
og Vöröufell hf., Hrunamanna-
hreppi, 28,4 miljónir.
—eös
Jöfnun hitunarkostnaöar um landiö:
Borgarráð hafnar
jöfnunargjaldinu
A fundi borgarráös i gær var
samþykkt með 5 samhljóða
atkvæðum eftirfarandi tillaga:
„Borgarráð andmælir harð-
lega þeim hugmyndum sem fram
hafa komið um að setja sérstakan
skatt, — eins konar verð-
jöfnunargjald á notendur Hita-
veitu Reykjavikur og annarra
jarðvarmaveitna til að greiða
niöur hitakostnað þeirra sem oliu
þurfa áð nota. Telur borgarráð
fráleitt að leysa vanda oliu-
notenda með því að skattleggja
þau fyrirtæki sem hafa með fyrir-
hyggju og framsýni búið notend-
um si:n um ódýra og örugga orku
og væntir þess að öllum slikum
tillögum verði vikið til hliðar.”
—AI.
Barnaiúðrasveitin frá Danmörku sem hefur verið að spila fyrir
Mosfeilssveitunga undanfarna daga.
Norræna æskulýösmótiö:
Þátttakendur ánægðir
enda sól og sumar alla dagana
Þessa dagana stendur yfir hér
á iandi norrænt æskulýðsmót á
vegum Norrænu félaganna á
Norðurlöndunum, en yfirumsjón
með mótshaldinu hefur
sa mstarfsnefnd Æskulýðs-
sambands Islands og Norræna
félagsins i Reykjavik.
Alls eru staddir rúmlega 200
unglingar frá öllum Norður-
löndunum hér á landi af þessu
tilefni en mótinu lýkur á sunnu-
daginn kemur.
Fjölbreytt dagskrá er alla
mótsdagana. Farið verður i
skoðunarferðir vitt um landið
auk þess sem fylgst er með fisk-
verkun hjá ísbirninum og hlýtt á
fyrirlestra um efnahagsmál,
mennta- og menningarmál.
Mótið var sett i hátiðarsal
Háskóla Islands sl. laugardag en
aðalbækistöð mótsins er i Félags-
heimili Stúdenta við Hringbraut,
en flestir þátttakendur búa I Mið-
bæjarskólanum.,
Meðal þeirra sem eru hér á
æskulýðsmótinu eru tveir
fimleikahópar, stúlkur frá Dan-
mörku, sem munu sýna leikni
sina I iþróttahúsi Kennara-
háskóla íslands i kvöld kl. 20.30.
Annar fimleikahópurinn mun
halda sýningu á Isafirði á föstu-
daginn en hinn i Hveragerði á
laugardaginn.
Þá er einnig i hópnum
barnalúðrasveit frá Danmörku.
Að sögn Gylfa Kristinssonar,
annars framkvæmdastjóra móts-
ins, er mikil ánægja þátttakenda
jafnt sem skipuleggjenda með
mótiö það sem af er, enda veðrið
búið að vera eins og best verður á
kosið.
Annað kvöld verða sýndar
islenskar kvikmyndir fyrir þátt-
takendur i Tjarnabió, og einnig er
boðið uppá 1 jassleik i stúdenta-
kjallaranum.
-ig
Vinstri skattastefna
í framkvæmd:
Eigna-
skattur
hækkar
mest
Eignaskattur fyrirtækja i
Reykjanesumdæmi hækkaði um
18% frá fyrra ári. Þetta er ein af
afleiðingum þeirrar stefnu er
mótuð var á Alþingi s.l. haust að
fyrirtækin skyldu bera stærri hlut
af skattbyrðinni og að skatt-
lagning á eignir skyldi aukin.
Gjöld i Reykjaneskjördæmi
hækkuðu alls um 68%. Gjöld
einstakiinga hækkuðu um 62% en
gjöld fyrirtækja um 98%. Hluti af
hækkun einstaklinga er til kom-
inn vegna hins nýja 5% skatt-
þreps, þannig að hátekjueinstak-
lingar eru nú skattlagðir meir en
áður, þannig að lágtekjueinstak-
lingar hafa væntanlega sloppið
betur frá skattheimtunni en ella.
Eignaskattur einstaklinga
hækkaði mun meira en tekju-
álögurnar eða um 133%. Tekju-
skattur einstaklinga hækkaði um
76% en tekjuskattur félaga um *
139%. Það er þvi greinileg þróun
i átt til meiri skattlagningar á
félög og meiri skattlagningar á
eignir.
Engu að siður eru meginskatt-
þunginn enn á einstak-
lingum. Þannig eru 81,5%
álagðra gjalda lögð á ein-
staklinga en 18,5% á félög. Þess
ber þó að gæta að þó nokkur hluti
atvinnurekstrar er rekinn i nafni
einstaklinga og skattlagöur eftir
þvi.
Varðandi hækkun gjalda i
Reykjanesumdæmi verður einnig
að hafa i huga all verulega
fjölgun gjaldenda. eng.
Álitsgerð borgarverkfrœðings um steins\ hpumálin:
Borgarverkfræðingur, Þórður
B. Þorbjarnarson, hefurí tilefni
steinsteypuskrifa undanfarinna
daga óskað eftir birtingu bréfs
um þessi mál sem hann lagði
fyrir byggingarnefnd Reykja-
vikurborgar þann 12. júli. Þar
er rætt um steypuefnisvandann
á höfuðborgarsvæðinu og segir
aö Saltvikurefni virðist nú
skásti valkosturinn enda þótt
niðurstööur um gæði þess séu
ekki endanlegar. Bréfið er á
þessa leið:
„Samkvæmt reglum sem
settar voru af byggingarnefnd
14. des. s.l., skv. tillögum
borgarverkfræðings og
steinsteypunefndar, er nú
óheimilt að nota steypuefni sem
unnin eru úr sjó nema þauhafi
verið þvegin þannig að selta sé
komin niður fyrir 1/10 (90%
þvottur) af þvi sem er i óþvegnu
sjávarefni, en bráðabirgða-
ákvæðier giltutil 1. júlí s.l. miö-
uðu við minni þvott eða niður i
1/4 seltumagns (75% þvottur).
I tillögu að nýrri byggingar-
reglugerð, fyrir landið allt, eru
settar reglur um steypuefni
þar sem m.a. er krafist til-
raunar sem tekur 12 mánuði,
áður en steypuefnið er sett á
almennan markað.
Ljóst er að steypuefni, sem
fullnægir ofangreindum
kröfum, eru nú ekki fáanleg i
Reykjavik eða nágrenni, I þvi
magni sem þörf krefur m.a.
vegna þess að fullnægjandi
þvottaaöstööu fyrir sjávarefni
hefur ekki veriö komið upp I
Reykjavik eða nágrenni.
Stærsti efnissali á Reykja-
vikursvæöinu, Björgun h.f.,
hefur nú hafið eftiistöku á
nýjum stað (Saltvlk) og benda
tUraunir Rannsóknarstofnunar
Byggingariðnaöarins til að
þetta efni sé litið alkali-
virkt. Tilrunin hefur þó aðeins
staðið I 6 vikur I staö 12 mánaöa
og eru niðurstöður þvi ekki
endanlegar.
AB fengnum tillögum
Rannsóknarstofnunar
Byggingariðnaðarins og Stein-
steypunefndar, er eftirfarandi
lagt til:
1 Notkun Saltvikurefnis verði
leyfð meö possolansementi og
lágalkalisementi, að þvi til-
skyldu að selta verði úr þvi
þvegin niður fyrir jafngildi 0,5
kg. Na20 I rúmmetra steypu,
sem svarar til um 1/5 þess er i
óþvegnu efni (80%
þvottur). Akvæði þetta gildir
þar til sannprófun, skv.
ákvæðum byggingarreglur-
gerðar er fullnægt.
2. Notkun annara efna til
steinsteypuframleiðslu I
Reykjavik er þvi aðeins heimil,
að á þeim hafi fariö fram rann-
sóknir eins og krafist er i tillögu
að nýrri ByggingarreglugerðT”
1 tilvitnaöri Byggingarreglu-
gerð fyrir landið allt er fjallað
um staðalkröfur, sem geröar
verða til steinefna gagnvart
alkalikfeil efnabreytingum. 1
kröfum þessum eru sett fram
ákvæði um hámarks þenslu á
steyptum teningum úr við-
komandi efni, seltulausu ogmeð
hreinu Portland-
sementi. Reynist nú þensla
prófteninga vera meiri en 0,05%
eftir 6 mánuði og 0,1% eftir 12
mánuði, skal gera próf á stein-
efninu með þvi seltuinnihaldi og
þvi sementi sem í raun er notað.
Iblöndun kísilryks i sement
bendir til þess að unnt verði i
framtiðinni að nota án áhættu
alkalivirkt steinefni. Venjulegt
Portlandsement, sem nú er á
boðstólum, inniheldur um 5,5%
kisilryk, og hraðsementið um
7,5%
Steinefiii úr Hvalfirði, sem
notað hefur verið undanfarið,
stenst ekki staðalpróf, og próf
meðraunverulegu saltinnihaldi,
og þvi sementi sem fáaniegt er,
eru ekki fyrir hendi eldri en 4ra
mánaða.
Björgun h.f. hefur fundið nýja
námu i Saltvik á Kjalamesi,
sem vekur vissar vonir um
betra efni, en tilraunir á þvi
hafa aðeins staðið yf ir i rúmiega
2 mánuði. Tilraunir þessar eru
geröar með steyptum teningum
bæði úr sandi og mulinni
möl. Þensluprófið sýnir nær
enga þenslu eftir 2 mánuöi i
malarsýninu, og sandurinn er
með helmingi minni þenslu en
sandur úr Hvalfirði á sama
tima. Bergfræðileg athugun
sýnir að möl og sandur úr Salt-
vik hafa ólika bergfræðilega
eiginleika.
1 þessari stöðu virðist
Saltvikurefni vera skásti
valkosturinn. Þar er gallinn sá
að i efnið vantar finsand.
Lausn á þvi máii er hugsan-
legasú að mylja grófari mölina
úr Saltvík niður I smærri
stærðir. Tilraunir I þessa átt
hafa verið gerðar I Grjótnámi
Reykjavikurborgar i Artúns-
höföa. Virðist mega anna þörf
markaðarins með þvi að keyra
Grjótnámiö lengur en nú er gert
til þess að anna þörfum einungis
malbikunarstöðvarinnar og
annarra borgarfyrirtækja.
Taka veröur undir með þeim,
sem teija ákvarðanir þessar
teknar á ótraustum fræðileg-
um grunni. Traustust er þó
vitneskjan um Hvalfjaröar-
efnið. Vitað er, að 100% þvegin
sýni úr þvi ásamt 5% Iblöndun
kisilryks i' Portlandsementið
sýna þenslur innan tilskilinna
marka við 12 mánaða aldur.
Eftir 24 mánuði sýna
mælíngar hins vegar að litið lát
er á þenslunni, og er þvi
nauðsynlegt að fylgjast lengur
með viðkomandi sýnum.
Meö hliðsjón af þessu og þvi
hvernig steinsteypa undan-
genginna 2ja áratuga er leikin i
húsum viða, verður að leita til-
tækra ráða til þess aö sporna
við.
Ráöstafanir þær, sem gripið
hefúr verið til hafa veriö gerðar
I samráði við Steinsteypunefnd,
en þar sitja m.a. fulltrúar
steypustöðvanna i Reykjavik.
Ráðstafanir þessar eru ekki
hið endanlega svar við öllum
okkarvandaen verða að skoðast
duga til bráðbirgða, uns frekari
leit að tiltækum efnum og rann-
sóknir, sem eru tímafrekar,
leiða okkur á braut sannleikans.
Aölokum skal á það minnst að
orsakir steypuskemmda er
aöeins að hluta til að finna I
steinefnunum.
Þær eru einnig að finna i
eiginleikum sementsins og I
meðhöndlun á byggingarstaö.
S te insteypunefnd og
Rannsóknarstofnun Byggingar-
iðnaðarins hefur lagt á ráðin um
þessi efni einnig, og hafa verið
stigin skref til úrbóta nú á sein-
ustu misserum.