Þjóðviljinn - 14.03.1980, Side 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 14. mars 1980
UOmiINN
Málgagn sósialisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóöfrelsis
Ctgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson.
Fréttastjóri: Vilborg Haröardóttir
Umsjónarmaöur Sunnudagsblaös: Ingólfur Margeirsson.
Rekstrarstjóri: Úlfar Þormóösson
Afgreiöslustjóri: Valþór Hlööversson
Blaöamenn: AlfheiÖur Ingadóttir, Einar Orn Stefánsson, Guöjón Friöriks-
son, Ingibjörg Haraldsdóttir, Magnús H. Gíslason, Sigurdór Sigurdórsson.
Þingfréttir: Þorsteinn Magnússon.
tþróttafréttamaöur: Ingólfur Hannesson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Elísson
útlit og hönnun: Guöjón Sveinbjörnsson, Sævar Guöbjörnsson
Handriia- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elias Mar.
Safnvöröur: Eyjólfur Arnason
Auglýsingar: Sigriöur Hanna Sigurbjörnsdóttir, Þorgeir Olafsson.
Skrifstofa: Guörún Guövaröardóttir.
Afgreiösla: Kristin Pétursdóttir, Bára Halldórsdóttir, Bára Siguröar-
dóttir.
Sfmavarsla: Ólöf Halldórsdóttir, Sigríöur Kristjánsdóttir.
Bflstjóri: Sigrún Báröardóttir
Húsmóöir: Jóna Siguröardóttir
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
útkeyrsla: Sölvi Magnússon, Rafn Guömundsson.
Ritstjórn, afgreiösla og auglýsingar : Sföumúla 6, Reykjavfk.simi 8 13 33.
Prentun: Biaöaprent hf.
Jan Mayen
• Norðmenn hafa margsinnis reynt að beita fslend-
inga hótunum í Jan Mayen málinu. Síðast nú hóta þeir
með því að færa út lögsögu í 200 mílur við eyjuna, sem er
á íslenska landgrunninu og íslendingar eiga a.m.k. jafn-
mikinn sögulegan rétttil og Norðmenn. Sem fyrr getum
við látið þessar hótanir sem vind um eyru þjóta, því þær
eru marklausar. Norska ríkisstjórnin hef ur marglýst því
yf ir við f ulltrúa íslensku rikisstjórnarinnar að hún muni
ekki standa að útfærslu við Jan Mayen nema samkomu-
lag náist fyrst við fslendinga. Slík útfærsla yrði hvorki
virt af fslendingum né öðrum þjóðum og í engu samræmi
við alþjóðalög.
• Því verður að treysta að sú samstaða sem náðist
með íslenskum stjórnmálaflokkum i málinu sl. haust
eftir að kratastjórnin hafði forklúðrað öllum málatil-
búnaði af hálfu fslendinga séenn fyrir hendi. ötvíræðar
yfirlýsingar ólafs Jóhannessonar núverandi utanrfkis-
ráðherra um veiðihagsmuni okkar og hafsbotnsréttindi á
Jan Mayen svæðinu hljóta að vera óf rávíkjanlegt grund-
vallaratriði í þeim viðræðum sem fram eiga að fara í
næsta mánuði.
• Hins vegar verður að átelja það harðlega hvernig
staðið hef ur verið að kynningu á málstað okkar í Noregi.
Norska ríkisstjórnin hefur nú boðið lykilmönnum í
íslenskri fjölmiðlun í vikuferð um Noreg til þess að
kynna norsk sjónarmið um veiðar og lögsögu við Jan
Mayen. Hafréttarsérfræðingur norskur messar yfir
lærðum og leikum á fslandi og norsk stjórnvöld virðast
gera sér vel Ijóst hvaða þýðingu almenningsálitið hef ur í
deilum sem þessum.
• Þrátt fyrir að lagt haf i verið til í landhelgisnef nd að
sendur yrði sérstakur f jöimiðlaf ulltrúi til Noregs til að
kynna málið og íslenskir f jölmiðlar hafi mjög hvatt til
kynningarherferðar, m.a. Tíminn, blað núverandi utan-
ríkisráðherra, hefur ekkert gerst í málinu. Enn er
heldur ekki komin út ritgerð Sigurðar Líndal um sögu-
legan rétt Islendinga á Jan Mayen svæðinu, og er Ijóst að
tíminn er orðinn naumur ef takast á að kynna ef ni henn-
ar í Noregi áður en ný viðræðulota hefst. Utanríkisráð-
herra virðist ætla að láta sér nægja að spjalla einslega
við Frydenlund starfsbróður sinn í Noregi fram að næstu
formlegu viðræðufundum. Það er mjög misráðið og það
á eftir að koma okkur í koll í þessari deilu ef engar til-
raunir verða gerðar af opinberri hálf u til þess að kynna
málstað okkar rækilega í Noregi. Sé almenningsálitið þar
andsnúið samningunum við íslendinga geta norsk stjórn-
völd neyðst til að fylgja eftir síendurteknum hótunum
sínum í alvöru.
Fisklöndunarsvæði
• Þingflokkur Alþýðubandalagsins hefur lagt drög að
nýrri stefnumótun um stjórn þorskveiða. Er þar annars-
vegar um að ræða nýtt kerfi sem byggt er á fisklönd-
unarsvæðum og hinsvegar reglur um takmörkun þorsk-
veiða í ár. í tillögum sem lagðar verða fram í ríkis-
stjórninni er lagt til að af latakmarkanir verði einungis
ákveðnar nú fyrir fyrri hluta ársins, en á síðari hluta
þess taki gildi hið nýja kerfi.
• ( stað takmarkana á heildarafla yfir landið og
heildarkvóta kæmu á síðari helmingi ársins umrædd
f isklöndunarsvæði sem stýritæki á aflamagninu. Með
slíku fyrirkomulagi telur þingflokkur Alþýðubanda-
lagsins að náist jafnari afli á skip og landshluta, betri
meðferð afla, jafnari dreifing á vinnslustaði, betri
nýting í fiskvinnslustöðvum og meira atvinnuöryggi án
óhóflegs vinnuálags og afkomusveifIna.
• Gert er ráð fyrir að sjávarútvegsráðuneytið skipti
landinu í f isklöndunarsvæði sem úthlutað verði hæfilegu
löndunarmagni af þorski miðað við viku- mánaðar- og
3ja mánaða tímabil á hverju svæði. Gert er ráð fyrir að
ráðuneytið geti gripið til takmarkana þannig að yfir
lengri tíma verði aflamagn hæfilegt fyrir hvert lönd-
unarsvæði, að það geti stöðvað veiðar í aflahrotu sé
hætta á slæmri nýtingu afla; að það geti dregið úr sigl-
ingum f iskiskipa á erlendan markað og loks að af lameð-
ferð verði stórbætt.
• í tillögum Alþýðubandalagsins er við það miðað að
hið nýja kerfi verið ákveðið fyrir 1. maí, tveimur
mánuðum áður en það gengur í gildi. —ekh
klrippt
Lyfin drepa
sjúhlinginn
Þegar blaöaö er i breskum
blööum sjá menn æ oftar lýst
vantrausti á efnahagsstefnu
íhaldsstjórnar frá Margaret
Thatcher, sem er i stuttu máli
eitthvaö á sömu leiö og hinir
■ herskárri Sjálfstæöismenn
Ihöföu á lofti fyrir siöustu kosn-
ingar: skerum niöur rikisaf-
skipti og markaöslögmálin sjá
■ um afganginn. The Guardian
Isegir á dögunum i grein sem
nefnist „Frú Thatcher i röngum
slag”:
• „Hvar er sönnunin fyrir þvi,
Iaö þeir sem best eru settir og
hafa grætt mest á skattalækk-
unum stjórnarinnar, séu nú
■ farnir aö borga skattana aftur
Imeö þeirri efnahagslegu viö-
reisn sem lofaö haföi veriö?
Hvar er hvatningin fyrir þá sem
« eru neöar i kjarastiganum, og
Ihafa þegar fengiö yfir sig óbeina
skatta og önnur óhjákvæmileg
útgjöld, sem gera meira en
■ þurrka út þann litla ávinning
Isem þeir höföu af lækkun tekju-
skatts? Og ef aö allir eiga aö
sætta sig viö svariö: Veriö þol-
* inmóö, hvernig á aö svara þeim
Isem spá, þvi aö þegar efnahags-
lifiö hressist loksins, þá muni
alltof litiö eftir aö breskum iön-
■ fyrirtækjum uppistandandi til
aö færa sér bætt ástand i nyt?”
Eöa eins og einn flokksbróöir
frú Thatcher sagöi á dögunum:
baö eru til þau lyf sem drepa
sjúklinginn.
Velferðarþjóð-
félag lagt í rúst
Margaret Thatcher tekur,
eins og menn vita mjög miö af
hinum kunna bandariska hag-
fræöingi Milton Friedman, sem
hefur fundiö sér eitt fyrirmynd-
arsamfélag I markaösfrelsi og
er þaö Hong Kong. Lærisveinar
þessa vitrings eru viöar viö völd
og m.a. i Israel. Hin hægrisinn-
aöa stjórn Begins ákvaö fyrir
þrem árum aö prófa á Israelum
hin beisku meöul sem Friedman
býöur upp á. Fjármálaráöherr-
ann, Simha Ehrlich, reyndi
samt aö skjóta sem flestu af
ráöstöfunum i anda leiftursókn-
ar á frest, vegna þess aö hann
óttaöist aö þær myndu hafa i för
meö sér mikiö hrun i fylgi Lik-
udsamsteypunnar sem fer
meö völd I landinu. Siöan tók
nýr fjármálaráöherra, Hurwitz,
viö og hann hefur tekiö til ó-
spilltra málanna viö aö skera
niöur þaö öfluga kerfi félags-
legrar þjónustu, sem vinstri-
samsteypan, sem lengst af hef-
ur skýrt tsrael, haföi komiö upp.
Smám saman er horfiö aö þvi aö
láta fólk borga sjálft fyrir flesta
þætti félagslegrar þjónustu. En
þar á ofan kemur, aö Hurwitz
getur ekki einu sinni boöiö upp á
þær sárabætur aö létt sé skatta-
byröi, þvi hann eykur enn út-
gjöld til hermála, þótt hann
skeri niður annaö.
Þjóð sundrað
Þó er ótalið þaö sem einna al-
varlegast er, en þaö er, aö i
fyrsta sinn i sögu ísraels er aö
veröa til verulegt atvinnuleysi.
Taliö er aö innan skamms veröi
um 100.000 ísraelar atvinnu-
lausir. Atvinnurekendur og
stórkapitalistar eru aö sönnu
ekki óánægöir meö þá þróun,
þvi að „hæfilegt” atvinnuleysi
finnst þeim gefa möguleika á að
visa á bug launakröfum, og
rjúfa samband milli kaupgjalds
og verðlags.
En vandinn er sá, aö ekkert
samfélag á eins erfitt meö aö
sætta sig viö verulegt atvinnu-
leysi og einmitt Israel. Israel
telur nauösynlegt vegna fram-
tiöar sinnar aö fá sem flesta
Gyöinga til aö gerast innflytj-
endur. En þegar atvinnuleysi er
verulegt, er þaö starf sem unniö
er aö þvi aö smala þangaö inn-
flytjendum fáránlegt. Meira en
svo: harönandi samkeppni um
vinnu verður til þess aö meöal
ísraela fer dagvaxandi óánægja
með nýja innflytjendur og þær
sérstöku ráðstafanir (sem auö-
vitaö kosta verulegt fé) sem
geröar eru til aö aðlaga þá Isra-
elsku samfélagi. Nú er svo kom-
iö, aö um fjórðungur Israela af
vestrænum uppruna og helm-
ingurGyðinga ættaöra úr Aust-
. urlöndum telur, að nýir innflytj-
endur séu óþörf byröi fyrir
Iandsmenn.
Atvinnuleysiö veröur og til
þess aö útflutningur fólks stór-
eykst.
Friedmanskólinn i fram-
kvæmd stjórnar Begins viröist
þvi um margt ætla aö veröa
skeinuhættari Israel en arabisk-
ir herir; að minnsta kosti aö þvi
er varðar þaö aö sundra þjóö-
inni og fækka henni.
Forsenda
úrangurs?
Skóli Friedmans gengur ann-
ars út á þaö, aö lögmál markaö-
; arins muni virka þannig á hiö
blandaöa hagkerfi, velferöar-
rlkjanna, aö fyrst aukist allur
vandi, m.a. atvinnuleysi og
veröbólga, en siðan komi bati.
Þessi bati hefur hvergi komið
fram enn nema i Chile, en her-
foringjastjórnin þar hefur tekiö
leiösögn Friedmans mjög al-
varlega. Hún hefur haft meiri
tima en Thatcher og Hurwitz.
En hún hefur og haft annaö:
bann viö starfsemi verkalýös-
hreyfingar. Hún er múlbundin
meöan hossaskammtar af
mixtúru Friedmans eru aö
verka. Þaö sem þær verkanir
kunna aö kosta i fátækrahverf-
um Santiago mun eins ef aö lik-
um lætur láta litiö fyrir sér fara
Ifjölmiölum — en þaö mun hins-
vegar blásiö I lúöra, aö þarna
hafi frjáls markaöslögmál unn-
iö mikinn sigur, loksins.
En spurningin veröur þá
þessi: þarf pólitiskt ástand eins
og I Chile (m.ö.o. aö kippa
verkalýöshreyfingunni úr sam-
bandi) til þess aö skóli leiftur-
sóknanna beri árangur? Þaö
skyldi þó ekki vera.
— AB.
09 skorrið