Þjóðviljinn - 16.03.1980, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 16. mars 1980
noaviuiNN
Málgagn sósíalisma, yerkalýös-
hreyfingar og þjóðfrelsis
Ctgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson.
Fréttastjóri: Vilborg Haröardóttir
Umsjónarmaöur Sunnudagsblaös: Ingólfur Margeirsson.
Rekstrarstjóri: Úlfar Þormóösson
Afgreiöslustjóri: Valþór HlöÖversson
Blaöamenn: Alfheiöur Ingadóttir, Einar Orn Stefánsson, Guöjón Friöriks-
son, Ingibjörg Haraldsdóttir, Magniis H. Gíslason, Sigurdór Sigurdórsson.
Þingfréttir: Þorsteinn Magnússon.
iþróttafréttamaöur: Ingólfur Hannesson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Eltsson
útlit og hönnun: Guöjón Sveinbjörnsson, Sævar Guöbjörnsson
Handiita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Ellas Mar.
Safnvöröur: Eyjólfur Arnason
Auglýsingar: SigríÖur Hanna Sigurbjörnsdóttir, Þorgeir Ólafsson.
Skrifstofa: Guörún Guövaröardóttir.
Afgreiösla: Kristln Pétursdóttir, Bára Halldórsdóttir, Bára Siguröar-
dóttir.
Sfmavarsla: Ólöf Halldórsdóttir, Sigríöur Kristjánsdóttir.
Bflstjóri: Sigrún BárÖardóttir
Húsmóöir: Jóna Siguröardóttir
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
útkeyrsla: Sölvi Magnússon, Rafn Guömundsson.
Ritstjórn, afgreiösla og auglýsingar: Slöumúla 6, Reykjavfk.slmi 8 13 33.
Prentun: Blaöaprent hf.
Burt með
smánarJaunin
Morgunblaöið og Vísir stunda þann leik þessa
dagana að stríða ríkisstjórnarf lokkunum og sérstaklega
Alþýðubandalaginu á því að þeir séu á sömu línu í launa-
málum og Vinnuveitendasamband íslands. Þar skáka
þessi blöð í því skjóli að fólk sé fljótt að gleyma og
auðvelt sé að rugla það í ríminu. Er það eftir öðru á þeim
bæjum að áhuginn er meiri á því að rugla þjóðfélags-
myndina heldur en reyna að skýra hana út.
# Atvinnurekendur hafa nú ítrekað þá stefnu sína að
ekkert svigrúm sé til grunnkaupshækkana og í raun
þurfi að koma til veruleg kjaraskerðing með nýju verð-
bótakerfi sem mælir aðeins helming vísitöluhækkana.
Fyrir síðustu kosningar höfðu þrír f lokkar, Sjálfstæðis-
flokkur, Alþýðuflokkur og Framsóknarflokkur, allir á
stef nuskrá sinni að koma fram talsverðri almennri kaup-
lækkun til viðnáms gegn verðbólgu. Jafnframt hafa
talsmenn allra þessara flokka klifað sí og æ á nauðsyn
^þess að af nema eða skerða verðtryggingu launa. Það er í
skjóli þessara pólitísku krafna sem atvinnurekendur
bera f ram hugmyndir sinar um 20-25% kjaraskerðingu á
einu ári í leiftursóknarstíl Sjálfstæðisflokksins.
# I síðustu kosningum kusu um 80% kjósenda flokka
sem höfðu á stefnuskrá sinni almenna kauplækkun. Það
stóra sem gerðist í sambandi við myndun ríkisstjórnar
Gunnars Thoroddsens var það að Alþýðubandalaginu
tókst að rjúfa þessa þriggja flokka samstöðu um kaup-
lækkun. I stjórnarsáttmála er skýrt tekið fram að ekki
verði sett lög um almenn laun nema allir aðilar að ríkis-
stjórninni séu um það sammála, enda sé haft samráð við
samtök launafólks. Þetta þýðir með öðrum orðum að
Alþýðubandalagið hef ur með stjórnaraðild sinni tryggt
að ekki verður ráðist gegn verðtryggingu launanna.
# Pólitísk samstaða nær ekki lengra í launamálunum.
í verðlagsforsendum f járlagafrumvarpsins og í svari
f jármálaráðherra til BSRB kemur f ram að ríkisstjórnin
telur ekki að grunnkaupshækkanir á árinu samræmist
markmiðum um viðnám gegn verðbólgu. Hér í Þjóðvilj-
anum hefur því oft verið haldið fram að kaup almenns
launafólks sé ekki orsök verðbólgunnar. Yfirgnæfandi
meirihluti launafólks innan ASÍ, BSRB, FFSi og jafnvel
BHM er á lágu kaupi. Hægt væri að auka hlut launafólks
í þjóðartekjunum ef pólitísk samstaða væri um að gera
róttækar breytingar á tekjuskiptingunni i landinu. Hún
er því miður ekki fyrir hendi.
# Vandinn f launamálum hér er þríþættur. Fyrsta og
alvarlegasta vandamálð er að stórir þjóðfélagshópar
búa við smánarlaun.i öðru lagi er allur þorri launafólks í
landinu á lágu kaupi. I þriðja lagi hafa þjóðartekjur
rýrnaðog lagfæringar á þessu ástandi verða ekki gerðar
með svigrúmi vaxandi þjóðartekna. Verkalýðshreyf-
ingin hefursem fyrr afl til þess að knýja fram grunn-
kaupshækkanir yfir línunayen vafasamt er að það muni
breyta verulega þeirri mynd sem hér var upp dreginn.
# Allir flokkar f landinu hafa lýst yfir því að þeir vilji
bæta kjör hinna lakast settu. Þá pólitísku samstöðu þarf
verkalýðshreyfingin að nýta sér til þess að gera í
komandi samningum stórt átak til þess að útrýma
smánarlaunum, sem eru blettur á íslensku þjóðfélagi.
Enda þótt dregið haf i saman milli hæstu og lægstu launa
innan BSRB og ASf með samningastefnu síðustu ára,er
það reynsla annarra þjóða að lítið gengur að stuðla að
launajöfnun í markaðskerfi. Hingsvegar er sú leið opin
að vinna að kjárajöf nun með skattlagningu á hátekjur og
stóreignir, millifærslum til lágtekjuhópa og félags-
legum ráðstöfunum sem bæta hag þeirra sem lægstar
hafa tekjurnar.
# Það verkefni að auka kaupmátt almennra launa-
tekna í landinu tengist aftur á móti þeirri atvinnustefnu
sem ríkjandi verður á næstu árum. Vitað er að íslensk
atvinnustarfsemi er rekin á mun óhagkvæmari hátt og
með stórum minni f ramleiðni en í nágrannalöndum. Með
því að vinna upp þennan mun á næstu árum ætti að
skapast verulegt svigrúm til þess að stórbæta almenn
launakjör f landinu.
Heimur þursanna
Skömmu eftir aö vélin hefur
tyllt dekkjunum á Akureyrar-
flugvelli, eftir grimm átök viö
vinda Eyjafjaröar, sit ég á
myrkum svölum Leikfélagsins
og hlýöi á Þursaflokkinn, eöa
öllu heldur heim hans.
Siöar um daginn veröa þessir
tónleikar, sem eru hluti af yfir-
reiö Þursanna um landiö, aö
fjörugu umræöuefni i Bogahúsi,
Kunningi minn sem lagt hefur
stund á tónlist vill meina aö
túlkun Þursanna á miöalda-
tónlist sé bara húmbúkk. Þeir
skilji ekki einu sinni
fimmundartónlistina. Aftur á
móti liggi mikiö rokkefni óunniö
i miöaldamúsfkinni.
— 0 —
Ég er ekki sammála .
Skynjun min á eöli tónlistar
þeirra er ekki bundin viö miö-
aldirnar einvöröungu, heldur
hrislast islenskur samtlmi nú og
undanfarinna tveggja áratuga
(æviskeiö Þursanna) inn i miö-
taugakerfiö. Heyröi ég Ingi-
börgu Þorbergs? Var þaö mis-
túlkun aö mér fannst rödd
Ragga Bjarna seytla i textan-
um? Og af hverju allt þetta
samræmi Þursanna? Er þaö til-
viljun aö hljómleikar þeirra eru
eins og vel æft absúrd-leikhús?
Ég sit á rökkvuöum svölum
Leikfélags Akureyrar og hlýöi á
heim Þursaflokksins. A angist-
ina, á brotinn heim tjáskipta, á
yfirvaldiö, formennskuna, á
rödd þess sem vitiö hefur. A
firrtan heim. A heim Þursa-
flokksins.
— 0 —
efnahagslegt sjálfstæöi almenn-
ings mundi leggja grunninn aö
skynsamlegri veröld. Allri
illsku og óþverraskap, svo ekki
sé minst á djöflaleika, var visaö
til heimahúsanna — miöald-
anna.
Smám saman uröu miöaldirn-
ar tákn illra upplýstar alþýöu4
heimsku og fordóma. Þær voru-
timabil djöflatrúar, galdra-
brenna, ofstækis og vanþekk-
ingar. Nútimamenn leggja aöra
dóma á miöaldir. Sá ágæti
norski rithöfundur Jens Björne-
boe sagði eitt sinn aö upphaf
hruns mannleika og kærleika
ætti rót sina aö rekja til
siðaskipta og nýrrar skyn-
semisstefnu endurreisnar.
Margir kaþólikkar taka undir
þetta. En þegar öllu er á botninn
hvolft: Endurreisnin var
grundvöllurinn aö tölvubylting-
unni. Og þá má spyrja: Hvaö
varö um manneskjuna?
— 0 —
Manneskjan varö eftir á miö-
öldunum. Og þess vegna vekja
Þursarnir hana upp frá dauöum
i leit sinni aö eöli hennar. Og
þeir vekja ekki aöeins upp
manneskjuna, heldur allt
djöflaeöliö: Pyntinguna, of-
stækiö, svipuþrána, angistina.
Söngur Þursanna (takiö eftir
nafngiftinni: Þursar!) vekur
óm ofsókna, lofgjöröar Lúsi-
fers, særingar Satans, viddar
mannlegrar slægöar (Takiö eft-
ir túikun Egils á textum!) og
miölar mannlegri miskunn —
viö erum jú öll á sama báti!
Frávisunartillaga upplýs-
ingartimabilsins geröi þaö aö
verkum aö djöfulleiki,mannleg
illkvittni og ofstæki var geymt i
skauti miöalda uns fasisminn
kom skyndilega upp á þriöja
áratugnum I Evrópu. öllum aö
óvörum var gamla eldfjalliö
oröiö aftur virkt. Allt I einu var
lýöræöiö oröiö aö andhverfu
sinni, friðurinn oröinn hlægileg-
ur þröskuldur i vegi þeirra afla
sem kröföust lifsrúms og efna-
hagskreppur uröu aö föstu
félagslegu fyrirbrigði.
— 0 —
Þessu var fólk ekki viöbúiö.
Timar einræöisherranna fór I
hönd. (Er þaö tilviljun, aö ein
persóna Þursanna er kölluð
„Fönkí Adolf”?) Aö visu voru
nokkur aövörunarblys búin aö
sjást á menningarhimni undan-
farinna áratuga. Nefnum þrjú:
Nietzche haföi rofiö sjálfshól
bjartsýninnar á 19. öld, Marx
haföi bent á leiö félagshyggj-
unnar og Freud hafði leitt sam-
timann upp á brún eldfjallsins
undir formerkjum félagssál-
fræðinnar.
Og meöan ég sit og hlusta á
taktþunga túlkun Þursanna á
leit manna aö sannleik, aö at-
hvarfi, aö tjáskiptum, minnist
ég þess, aö spurningar vakna
við þá staöhæfingu aö mann-
eskjan sé afkvæmi sögunnar.
Hvers vegna búa ákveöin sögu-
skeiö til aöra manneskju en
önnur?
Hvers vegna var mannleg
hugsun á tima einokunarstefn-
unnar frábrugöin hugsun 20.
aldarinnar? Hvers vegna mun
örtölvuöldin skapa nýja afstööu
til lifsins?
En meðan ég biö eftir svörum
hlusta ég á Þursaflokkinn.
Heim Þursaflokksins.
Hvers vegna sækja Þursarnir
tónlist sina til miöalda íslands?
I fljótu bragöi eru svörin tvenn:
Þá vorum viö sem þjóölegust, —
og — þar er rætur mannlegrar
illsku og greindar aö finna.
Siöari staöhæfingin þarfnast
skýringar þó: Upplýsingartim-
inn, sem reyndar er skilgetiö af-
kvæmi endurreisnartlmabils-
\ geröi ávallt ráö fyrir aö
Ingólfur
Margeirsson
skrifar
—ekh.