Þjóðviljinn - 15.05.1980, Blaðsíða 4

4 SIÐA — ÞJ6ÐVILJINN Fimmtudagur 15. mai 1980
UOÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýds-
hreyfingar og þjódfrelsis
itgefandi: útgáfufélag Þjóöviljans
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Kitstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson. Kjartan Olafsson
Fréttastjóri: Vilborg Harbardóttir,
Auglýsingastjóri: Þorgeir Olafsson.
Rekstrarstjórl: Úlfar Þormóbsson
Afgreiöslustjóri: Valþór HÍööversson
Blabamenn: Alfheibur Ingadóttir, Einar Orn Stefánsson, Gubjón Friöriks-
son, Ingibjörg Haraldsdóttir, Magntls'H. Glslason, Stgurdór Stgurdórsson.
Þingfréttir: Þorsteinn MagnOsson.
tþróttafréttamaöur: Ingólfur Hannesson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunner Elisson
útlit og hönnun: Guöjón Sveinbjörnsson, Sævar Guöbjörnsson,
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elias Mar.
Safnvöröur:Eyjólfur Arnason.
Auglýsingar: Sigríöur Hanna Sigurbjö’rnsdóttir.
Skrifstofa: GuörOn Guövaröardóttir.
Afgreiösla:Kristln Pétursdóttir, Bára Halldórsdóttir, Bára Siguröardóttir
Sfmavarsla: Olöf Halldórsdóttir, Sigriöur Kristjánsdóttir.
Bflstjóri: SigrUn Bánöardóttir.
HUsmóöir: Jóna Siguröardóttir.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
útkeyrsla: Sölvi MagnUsson, Rafn Guömundsson.
Kitstjórn, afgreiösla og auglýsingar: Sföumdla 6, Reykjavfk, sfmi 8 13 33.
Prentun: Biaöaprent hf.
íslenska flugstöð—
eða enga flugstöð
® Nýlega hefur verið lögð fram á Alþingi ályktun um
að fela ríkisstjórninni að undirbúa löggjöf um bann við
geymslu á hvers konar kjarnorkuvopnum hér á landi.
Bannið nái einnig til siglinga með kjarnorkuvopn, flutn-
inga í lofti eða á annan hátt um eða yfir íslenskt yfir-
ráðasvæði. Jafnframt verði kveðið á um eftirlit af ís-
lands hálfu með því að lögin verði virt.
Fyrsti flutningsmaður tillögunnar er Guðrún Helga-
dóttir, en auk hennar flytja tillöguna f jórir þingmenn úr
öllum flokkum nema Sjálfstæðisflokknum.
• Á undanförnum árum hef ur Svava Jakobsdóttir f lutt á
Alþingi sams konar tillögu um bann við kjarnorkuvopn-
um á íslandi án þess að tillagan fengist afgreidd.
Það er meiri ástæða til þess nú en nokkru sinni f yrr að
Alþingi taki á sig rögg og samþykki þessa tillögu, og að
ríkisstjórnin fylgi samþykkt hennar eftir af fyllstu al-
vöru. Því hefur lengi verið haldið fram af aðilum í Vest-
ur-Evrópu og Bandaríkjunum, sem vígbúnaðarrann-
sóknir stunda, að Keflavíkurflugvöllur væri hlekkur í
kjarnorkuvopnakerfi Bandaríkjanna. í þeim efnum
mætti m.a. vitna í tímarit bandarískra kjarnorkuvís-
indamanna og sænsku friðarrannsóknastofnunarinnar,
sem virðingar nýtur um allan heim. Vitað er að á Kef la-
víkurflugvelli lenda herflugvélar, sem ætlað er að bera
kjarnodda og síðast en ekki sist liggur fyrir, að
Bandaríkjamenn hafa á allra síðustu árum verið að end-
urskipuleggja og samstiila kjarnorkuvopnabúnað sinn í
okkar heimshluta og koma þar öllu fyrir í einu stjórn-
kerf i.
• Mikilvægustu hlekkirnir í þessu stjórnkerf i kjarnorku-
vopnabúnaðarins hljóta óhjákvæmilega að verða fyrstu
skotmörk kjarnorkuárása gagnaðila, ef til heims-
styrjaldar kemur. Með aðgerðum sínum, þann 10. maí
s.l., vildu Samtök herstöðvaandstæðinga vekja sérstaka
athygli, einmitt á þessari staðreynd.
Margt bendir til þess, að hér sé Keflavíkurflugvöllur
einmitt í fremstu röð. Þarna er ekki bara spurning um
geymslu á kjarnorkusprengjum, heldur hlut herstöðvar-
innar í því heildarstjórnkerfi kjarnorkuvopnabúnaðar-
ins sem búið er að samstilla á stóru svæði. Er hér sá
stýribúnaður, sem gagnaðili í styrjöld telur fyrsta,
annað eða þriðja skotmark sitt?
• Bandaríkjamenn hafa jafnan neitað að svara neinu til
um það, hvort hér væru kjarnorkuvopn eða ekki. Okkar
krafa er sú að á þessum málum verði gerð rækileg út-
tekt, og erlendir herf ræðingar f rá ríkjum utan hernaðar-
bandalaga verði kvaddir til rannsóknar eftir því sem á
þarf að halda. Orðum bandarískra stjórnvalda í þessum
efnum getum við einfaldlega ekki treyst. _k
Fyrsta skotmarkið
• I stjórnarsáttmála núverandi rikisstjórnar segir:
„Aætlanir um flugstöð á Keflavíkurflugvelli verði end-
urskoðaðar og ekki ráöist í f ramkvæmdir við hana nema
með samkomulagi allrar ríkisstjórnarinnar".
Það hefur verið, og er, krafa Alþýðubandalagsins að
hugsanleg bygging nýrrar f lugstöðvar á Kef lavíkurf lug-
velli verði alísiensk framkvæmd óviðkomandi
Bandaríkjaher sem í landinu situr enn.
• í viðtali Þjóðviljans þann 9. maí s.l. við Geirharð
Þorsteinsson, formann Arkitektafélags Islands, kemur
fram, að í janúar s.l. hafi Benedikt Gröndal þáverandi
forsætisráðherra fyrirskipað húsameistara ríkisins að
vinna að hönnun f lugstöðvarbyggingar að hálfu á móti
bandarískum aðilum, sem ætluð var forysta um hönnun-
ina. Áður hafði félagsfundur Arkitektafélagsins sam-
þykkt að banna félagsmönnum sínum að koma nálægt
hönnuninni, nema verkið væri að öllu leyti á ábyrgð
íslenskra manna.
• Tímabært er að þessi f yrirskipun Benedikts Gröndal
til húsameistara ríkisins verði afturkölluð hið fvrsta,
þar sem vinna að hönnum f lugstöðvarbyggingar sam-
kvæmt þeirri dagskipan samrýmist ekki stjórnarsátt-
mála þeim sem nú er í gildi.
Flugstöðá Kef lavikurf lugvelli á að byggja, þegar fært
þykir, fyrir íslenskt fé og af íslenskum mönnum.
—k.
klrippt
Sálarflœkja
Undarleg sálarflækja virðist
vera komin upp á Alþýðublað-
inu i kjölfar Jan Mayen sam-
komulagsins. JBH skrifar for-
ystugrein þar sem hann velur
sér og öörum sem standa vilja
að þvi samkomulagi sem nú
býður staðfestingar heitin
„landsöluliö”, „þjóðnlöingar”,
„Quislingar undir rós”, „land-
ráðamenn” og fleira i þessum
dúr.
Tilefniö er það að Alþýðu-
bandalagið og Þjóðviljinn hafa
leyft sér að benda á það likt og
Sverrir Hermannsson að Jan
Mayen samkomulagiö sé
„hvorki fugl né fiskur” og þrir
stjórnmálaflokkar hafi á ör-
stuttri stund hlaupið I fáti miklu
frá grundvallarsjónarmiöum
sinum I málinu. Hvergi I um-
fjöllun Þjóðviljans hafa þessi
orð sem JBH velur sjálfum sér
og sínum llkum verið notuð.
Engin
þagnarskylda
Um þá fyllyröingu aö Alþýöu-
bandalaginu sé ekki sætt I rlkis-
stjórn meö undansláttarmönn-
um I Jan Mayen mætti margt
segja. Aöalatriöiö er þó það að
forsaga málsins sýnir aö þaö
hefur ekki farið eftir rlkis-
stjórnaraðild hvernig meirihluti
hefur skapast á Alþingi I Jan
Mayen deilunni. Enda þótt
Alþýðubandalagiö hafi á engu
stigi gert máliö að fráfararat-
riði er þaö á engan hátt skuld-
bundið til þess aö halda kjafti
um galla nýgerös samkomulags
og benda á afleiöingar sem geta
að því leitt ef það yröi
samþykkt.
Lítið tilefni
viötali viö Þjóöviljann sl.
þriðjudag að I upphafi viðræðu-
funda I Osló hafi Knut Fryden-
lund sagt söguna af teppinu sem
samningamenn stóðu á: að það
heföi veriö gjöf frá Hitler til
Quislings og á þvi hefði Oslóar-
samkomulagið I deilunni viö
Breta verið gert. Undir þessari
sögu urðu samningamenn
Islendinga kindarlegir mjög og
var hún mjög til umræðu innan
hennar meðan á samningalot-
unni stóð. Heldur lltið tilefni
tilþess að fara að nefna sjálfan
sig Quisling.
Nató-tengslin
feimnismál?
Þá þykir það ósvinna hin
mesta að látið er að þvl liggja I
viðtalinu við ÓRG að „dulin
hönd” NATó hafi blessaö
samningana i Osló. Hvað sem
menn hafa um það að segja hér
á landi er það staðreynd að
norsku blööin viðurkenna kinn-
roöalaust aö hliðsjón hafi veriö
höfð af NATó-hagsmunum við
samningageröina. Hinn skyndi-
legi umsnúningur samninga-
manna þriggja flokka á loka-
stundum Osló-viðræðnanna
vekur óneitanlega grunsemdir
um NATÓ-kennda hvotsótt eins
og tæpt var á I viðtalinu viö
ÓRG.
Þaö sárgrætilega I þessum
efnum er þó þaö að hafi veriö
einhver ástæða til undansláttar
vegna NATÓ-sjónarmiða lá hún
allavega ekki okkar megin. Hér
hefurum þrjátíu ára skeiö verið
herstöö á vegum NATÓ og
Bandarlkjahers sem manni
skilst aö sé forsenda þess að
Norömenn geti haldið uppi þvl
höfuöatriöi I varnarmálastefnu
sinni að hafa ekki erlendan her I
landi á friöartímum. Af hálfu
Alþýöubandalagsins hefur á-
vallt veriö lögö áhersla á að
blanda ekki NATó-málefnum
inn I landhelgissamninga okkar,
en engu aö slöur hafa aðrir
stjórnmálaflokkar gegnum sín
NATó-tengsl jafnan komiö
þeim að á síðustu stigum sllkra ■
deilna. Eftir á hafa svo ýmsir, |
svo sem Tómas Tómasson, ■
sendiherra hjá NATÓ, á tímum I
siðasta þorskastrlðs, hrósaö sér J
og NATó fyrir að hafa kippt >
málum I lið er I óefni var komiö I
milli NATÓ-rikja. Þvl skyldu ■
NATÓ-tengslin þá vera feimnis- |
mál nú? ■
Og Skúli stóð j
einri'
Sálarflækja Alþýöuflokksins ■
kemur einna best I ljós þar sem !
Þagall leggur út af kenningu |
Vilmundar Gylfasonar um ■
björgunarstarf undansláttar- (
manna I Islandssögu siðustu 100 ■
ára. Þetta voru miklir menn og I
þvl stórbrotnari sem þeir slógu í
meira undan I samningum við |
hiö erlenda vald eins og kunnugt ■
er af útvarpsboðskap Vimma. ■
JBH-Þagall segir:
„Annars hvislaði fróður mað- _
ur, sem fylgdist vel með gangi I
mála 1 Osló, þvl að Þagli, að þó ■
svo Norðmenn heföu gefiö allt |
eftir og jafnvel boðið tslending- ■
um hálfa norsku landhelgina I I
kaupbæti, hefði Ólafur ekki ■
samþykkt. Hann hefði heimtað ■
helmingaskipti á oliulindunum ■
nojaranna llka. Þessi fróði mað- ■
ur hélt þvi fram, að ólafur hafi “
alls ekki komið til Noregs til |
þess aö semja. ■
Þetta hefur auðvitaö gerst áð- I
ur. ólafur Ragnar er ísfiröing- ■
ur. Það var einusinni yfirvald á |
fsafirði, sem var sent til Kaup- *
mannahafnar til þess að semja ■
við Dani um sjálfstæöismálin. I
Yfirvaldið það var Skúli *
Thoroddsen. Hann skipti um |
skoðun og allt fór I hönk. Skúli ■
Thoroddsen bjó siðan á Bessa- I
stöðum. Ólafur hefur ekki enn m
látið I ljósi áhuga á að búa á þvf ■
forna setri en hver veit?
L(ágborin
samliking
Þaö var nú svo með Skúla að |
hann einangraðist I sambands- ■
laganefndinni 1908 og vildi ekki i
kyngja uppkastinu. Þegar það 5
var svo lagt fyrir þjóöina I I
kosningum veitti hún Skúla og ■
hans mönnum uppreisn æru og ■
valdsmönnum sem áttu meiri- I
hluta I samninganefndinni *
sllkan rassskell, aö önnur eins |
pólitlsk umskipti hafa varla ■
gerst á þessari öld, nema ef I
vera skyldi þegar Kristján var ,
kjörinn forseti, viðreisnin féll, ■
Reykjavlk slapp úr Ihaldsher- I
leiöingu kratar uröu aftur að !
flokki um tima.
I prinslpinu hefur meirihluti ■
vald til þess að koma málum I
fram þar til dómur fellur I ■
kosningum, en hann hefur eng- ■
an einkarétt á sannleikanum og J
þvl síöur að hann sé endilega .
alltaf I takt við þjóöarviljann. I
Samllkingin sem JBH velur get- ■
ur því varla verið ver til fundin. |
—ekh -
sHorrið
JBH gerir sjálfan sig aö
„kvislingi” vegna þess að Ólaf-
ur Ragnar Grlmsson rekur þaö I
«9
Samningar um Jan-Mayen ( Osló:
Uppgjöf í stað árangurs
Ólafur Ragnar Grlmsson stendúr ekki að samkomutaginu SXS.VST* *
iríwEESWToSrSt
ií-ssvLÍ: assxssspis ; '
Fyrsta lexfa íslandssögunnar:
AÐ LEGGJA AÐEINS TIL
ATLÖGU VIO OFUREFLI
Athugasemd um Þjóðleíkhúsið
I grein I sunnudagsblaði Þjóð-
viljans 20. aprll er greint frá
hönnun Guöjóns Samúelssonar og
fööur hans á loftskreytingu I
Þjóðleikhúsinu.
Hið rétta er aö það var Guð-
mundur Einarsson frá Miðdal
sem geröi upphaflega llkaniö aö
loftskreytingunni. Ótfærslan var I
höndum Guðjóns, en faöirhans sá
um gerð mótanna sem notuð .
voru.
Guömundur vann við uppsetn-
ingu og lagfæringar ásamt öðrum
meðan unnið var við innréttingar
I leikhúsinu fyrir styrjöldina.
I þessu sambandi má minna á
að Guðmundur gerði llkan af
silfurbergshvelfingu I gömlu Há-
skólabyggingunni og sá um verk-
iö I samráði við Guðjón, sem
teiknaöi húsið. Guðmundi var
einnig falið að teikna og gera
llkan af hluta af innviðum Hall-
grímskirkjum en hana teiknaöi
Guðjón sem kunnugt er.
I ritum um Þjóðleikhúsiö hefur
oft ekki verið hirt um aö geta
allra sem komu nærri byggingu
hússins eins og vonlegt er. Þvl er
það ekki nema eðlilegt að blaöa-
maður Þjóðviljans hafi ekki vitaö
betur þegar hann skrifaði grein
sina.
Með þökk fyrir birtinguna,
Einar Guðmundsson.