Þjóðviljinn - 26.07.1980, Qupperneq 13

"1 Kvennaráðstefnan í Kaupmannahöfn
HELGIN 26.-27. júli ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 13
Þeir sem sllka stefnu boöa eru I
aö blanda saman tveimur |
gjörólikum leibum I efnahags- *
málum, eins og dr. Magni '
Guömundsson bendir réttilega á. I
Leiö Ihalds og krata gegn
veröbólgu hefir einfaldlega veriö J
kauplækkunarleiö.
lhaldiö vildi lækka kaupiö meö
leiftursóknsamhliöa samdrætti á
flestum sviöum. Og kratarnir J
vildu afnema kaupgjaldsvftisölu, ,
eöa binda hana fasta, án tillits til
verölags.
Framleiðslus tefnan
er leiðin
Viö Alþýöubandalagsmenn vilj- ■
um ekki síöur en aörir hamla I
gegn slvaxandi veröbólgu.
Viö viljum hins vegar ekki |
leysa vandann á kostnaö ■
almennra launa og ekki meö alls- l
herja r sa mdrætti og atvinnuleysi. I
Okkar leiö er enn sem fyrr: |
Framleiöslustefna, þ.e.a.s. aö fá ■
meira til skiptanna i þjóöarbúinu. I
Viö vitum aö hægt er aö auka I
framleiösluna.
Viö vitum aö hægt er aö auka ■
hagkvæmni I framleiöslunni.
Þaö er jöfnum höndum hægt aö I
spara tilkostnaö, koma viö hag- |
ræöingu og nýta framleiösluþætt- ■
ina betur en gert hefir veriö.
Viö segjum aö vöruiönaöur I
okkar-veröur aö ná sömu rekstr- |
arhagkvæmni og gerist I •
nágrannalöndunum.
Og viö segjum aö ná veröur I
þeim frystihúsum upp I I
framleiöni sem nú liggja aftur ilr. ■
Og viösegjum aö vandinn liggi I
ekki allur hjá framleiöslunni I
heldur einnig hjá milliliöum, 1 |
verslun, hjá hinu opinbera og I ■
þjónustukerfinu. Séu þessir þætt- I
ir illa reknir bitnar þaö á fram- I
leiöslukerfinu, sem siöan þarf I
gengislækkun sem þýöir dýrtlö. ■
Niöurstaöa þessara oröa minna I
er þessi:
1. Þaö er rangt aö Islenskur I
þjóöarbiiskapur sé verr á vegi ■
staddur en okkar nágranna. I
2. Framleiösla okkar er mikil, I
þjóöartekjur miklar og mögu- I
leikar til aukningar eru ■
stórkostlegir.
3. Þaö er þjóöhættuleg villa aö I
halda, aö kaupgjaldiö sé of hátt I
hér á landi. Þvert á móti er ■
knýjandi nauösyn á aö hækka I
lægra kaupiö.
4. Hávaxtastefnan er röng og er ■
farin aö draga alvarlega úr J
framleiöslu þjóöarinnar.
5. Þeir hagfræöingar og ,
svonefndir sérfræöingar, sem ■
ráöiö hafa stefnunni um skeiö I I
efnahagsmálum, hafa haft |
rangt fyrir sér og viröast bera ,
lltinn skilning á þarfir undir- ■
stööu framleiöslulffsins.
6. Engar hókus-pókus aöferöir j
duga gegn veröbólgu. ,
Niöurtalning, sem framkvæmd ■
er meö hækkun vaxta og hækk- I
un á hækkun ofan,er bull.
7. Þaö eru auövitaö algjör öfug- ,
mæli aö halda þvl fram aö ■
efnahagsvandi okkar stafi af of
einhæfu atvinnullfi og vanhæfni |
sjávarútvegsins. Hiö rétta er, ,
aö yfirburöir islensks sjávarút- ■
vegs eru sllkir, aö þeir tryggja I
hér háar þjóöartekjur, mikinn |
hagvöxt og halda uppi ,
vanmegna vöruiönaöi og dýr- ■
um þjónustuiönaöi og feikna- I
legu milliliöakerfi. Þaö er bull, |
aö gera þurfi ráö fyrir stöön- ■
un I sjávarútvegi og aö eina I
úrræöiö sé stóriöja.
8. Þaö sem máli skiptir I viöur- |
eigninni viö veröbólgu og I viö- ■
leitninni til aukinnar hagsældar |
er, aö auka þjóöartekjurnar
meö aukinni framleiöslu, |
sparnaöi I rekstri, meiri hag- ■
kvæmni, vöruvöndun og öflugri
markaössókn.
Þaö er algjört grundvallar- |
atriöi I efnahagsmálum, aö sam- ■
starf og trúnaöur takist á milli I
stjórnvalda og hinna fjölmennu
samtaka launafólks.
Af þeim ástæöum veröa launa- ■
samningar nú aö takast sem fyrst
svo trúnaöartraust skapist og
samstarf geti oröiö meira en I |
oröi. ■
Reiknum með að hún
verði sæmileg hvatning
— segir íslenska sendinefndin
Islenska sendinefndin á
kvennaráöstefnu Sameinuöu
þjóöanna hefur veriö störfum
íilaöin undanfarna daga og hefur I
mörg horn aö líta. Konurnar sitja
fundi á hverjum degi frá morgni
til kvölds auk þess sem þær þurfa
aö lesa yfir alla þá hrauka af
pappírum sem framleiddir eru á
ráöstefnunni. Engu aö siöur gáfu
þær sér tlma til aö setjast sem
snöggvast niöur meö fréttaritara
Þjóöviljans I hádeginu einn dag-
inn.
Þaö lá beinast viö aö spyrja þær
fyrst um hvaö umræöurnar og
starfiö á ráöstefnunni heföu snú
ist fram aö þessu. — Fyrstu dag-
arair fóru aöallega I umræöur um
þaö hvernig ræöa skyldi á ráö-
stefnunni en mikill tlmi hefur llka
fariö I aö ræöa þá framkvæmda-
áætlun sem liggur fyrir ráöstefn-
unni og breytingatillögurnar viö
hana. Sendinefndir hafa mælt
fyrir sfnum breytingatillögum,
þær veriö ræddar og reynt aö
bræöa saman tillögur svipaös
efnis. Þetta starf fer fyrst og
fremst fram I þremur nefndum
sem eru s.k. 1. nefnd sem tekur
fyrir mál sem varöa einstakar
þjóöir, 2. nefnd sem fjallar um al-
þjóöleg málefni og allsherjar-
nefnd sem er samhæfandi og
skipuö fulltrúum allra þjóöa.
Aörar nefndir sem á ráöstefnunni
starfa eru svæöanefndimar en
þær eru fimm og skiptast I eftir-
talinsvæöi: Asíu, Afrlku, Austur-
Evrópu, Rómönsku-Amerlku og
Vesturlönd en til þess svæöis telj-
ast einnig Astralia, Japan og
Nýja-Sjáland.
Auk breytingatillagnanna eru á
leiöinnium 70 sjálfstæöar tillögur
til ályktunar um hin ýmsu efni.
Eru sumar þessara tillagna til
þess geröar aö leggja frekari
áherslu á ýmis atriöi fram-
kvæmdaáætlunarinnar.
Vmsar konur hafa gagnrýnt
papplrsflóöiö á ráöstefnunni og
þaö skrifræöi sem þar rikir, hvaö
hafiö þiö um þaö aö segja?
— Þetta er auövitaö alveg rétt
en máliö er bara þaö aö enn hefur
enginn fundiö upp aöferö til aö
komast hjá þessu. Viö höfum nú
veriö aö ræöa þaö okkar á milli I
Islensku sendinefndinni aö þaö
myndi bjarga miklu ef fjölmiöl-
unum væri ekki hleypt inn á sjálfa
fundina þvf margar af ræöunum
eru beinllnis haldnar fyrir þá.
Þaö vita t.d. allir um hvaö deilur
Israelsmanna og araba snúast og
hafa nokkuö mótaöa afstööu I þvi
máli. Engu aösíöur er alltaf veriö
aö endurtaka þessa sömu hluti og
þaö er eingöngu gert til aö vekja
athygli pressunnar.
Hafa málefni kvenna þann for-
gang á ráöstefnunni sem skyldi
eöa er þaö rétt sem margir segja
aö pólitlsk deilumál rikja sitji I
fyrirrúmi?
— Þaö er rétt aö pólitisk deilu-
mál hafa enn sem komiö er sett
meiri svip á ráöstefnuna en
kvennamál þó vonandi standi þaö
nú til bóta. Síöustu daga hafa
komiö fram nokkur mótmæli
gegn þessu og maöur hefur oröiö
var viö óánægju hjá mjög mörg-
um konum sem segja aö veriö sé
aö ræöa mál sem eiga I rauninni
heima á Allsherjarþingi Samein-
ubu þjóöanna en ekki á kvenna-
ráöstefnu. Fulltrúi Nýja-Sjálands
kom einna fyrstur fram meö
þessa gagnrýni I allsherjarnefnd-
inni og sagöi aö konurnar á ráö-
stefnunni væru dottnar I karla-
kerfiö og farnar aö leika sama
leikinn og karlar. Benti hún á aö
konur væru kúgaöar I öllum þeim
hagkerfum sem viö heföum I dag
og þær ættu aögeta sameinast um
aö ræöa þá kúgun.
Má þá segja aö þaö séu fremui
deilur en eindrægni sem hafa sett
svip sinn á þessa ráöstefnu?
— Þaö er náttúrulega meö
þessa ráöstefnu eins og svo
margar aörar, ab þaö koma hér
tslenska sendinefndin. Aftari röö: Berglind Asgeirsdóttir, Maria
Finnsdóttir, Einar Agústsson, Bergþóra Sigmundsdóttir, Vilborg
Haröardóttir, Ingibjörg Hafstaö. Neöri röö: Guörún Erlendsdóttir,
Guöriöur Þorsteinsdóttir, Sigrlöur Thorlacius. Ljósm. Leifur.
fram mjög óllkar skoöanir og
þegar aÚir vilja koma slnum á
framfæri þá kemur eölilega upp
viss ágreiningur. En deilurnar
hafa ekki snúist um þaö sem viö
getum kallaö kvennamál. Þaö eru
flest allir sammála miklum meiri
hluta þeirra tillagna sem varöa
beinlínis kvennamál. Þaö sem um
er deilt eru hugtök og oröalag.
Dæmi um þaö sem veldur deilum
er t.d. tillaga Indlands um fjár-
hagsaðstoö til palestinskra
kvenna. Indland leggur til aö sú
aðstoð fari I gegnum PLO en á
þaö geta bandaríkjamenn alls
ekki falhst. Indverjar standa hins
vegar fastir á slnu og segjast hafa
gengiö nógu langt I samkomu-
lagsátt meö þvl að nefna ekki
zionisma á nafn I tillögunni. En
viö erum sem sagt aö eyöa tlma I
hluti sem eru kannski áriöandi en
eiga ekki heima á þessum vett-
vangi.
Hvaö finnst ykkur um tengslin
milli ráöstefnu Sameinuöu þjóö-
anna og Forum ’80?
— Þau eru alltof lltil. Þaö eru
engin opinber tengsl. Dagblaöiö
sem gefiö er út af Forum eru
raunar einu tengslin sem við höf-
um viö þá ráöstefnu. Okkur eru
heldur ekki gefnir neinir mögu-
leikar á þvl aö fara á Forum ráö-
stefnuna. Sigrlöur Thorlacius fór
reyndar þangaö og var meö
framsögu um friö og afvopnun, en
hún gat bara verib I tvo tlma og
viö gátum ekki fariö þangaö til aö
bakka hana upp.
Viö vorum auövitaö lengi aö
átta okkurá hlutunum I fyrstu og
hálf ruglaöar auk þess sem
vinnan var mjög stlf fyrstu vik-
una. Núna erum viö aftur á móti
frjálsari og gætum haft meiri
tima til að sækja Forum en þá er
henni einmitt ab ljúka. Þetta
hefði veriö mun betra ef Forum
hefði byrjaö viku á eftir ráöstefnu
Sameinuöu þjóöanna en lokið á
sama tima.
Nú er fslenska sendinefndin ein
af þeim 16 sem hafa karlmann
sem formann sinn. Finnst ykkur
ekkert óeölilegt viö þaö?
— Aö mörgu leyti er kannski
hægt aö segja aö þaö sé óeölilegt,
en ástæöan fyrir þvi er einfald-
lega sú aö viö höfum ekki konu
sem sendiherra I Danmörku og
engan kvenráöherra. Þær konur
sem eru formenn sendinefnda hér
eru ýmist ráöherrar, eiginkonur
þjóöhöföingja eöa einhvers konar
alþjóöleg tákn. Viö getum samt
alls ekki barmaöokkur yfir þvi aö
hafa karlmann sem formann.
Þvert á móti, þvf Einar hefur
reynst okkur ákaflega hjálplegur.
Þaö er gaman aö skjóta þvi aö i
þessu sambandi aö viö höfum
verið mjög mikiö að þvi spurö-
ar hver sé pólitlsk staöa kvenna á
Islandi I dag. Viröast margir
halda aö hún sé mun betri en
annars staöar þar sem viö völd-
um konu sem forseta I lýöræöis-
legum kosningum. Þaö veröa
margir hissa þegar þeir komast
að þvl hversu fáar konur sitja á
Alþingi og I bæjarstjórnum á Is-
landi.
Eruð þiö bjartsýnar á árangur-
inn af þessari ráöstefnu?
— Bjartsýnar? Viö erum a.m.k.
ekkert svartsýnar þvi viö reikn-
um meö aö þab komi sæmilegt
plagg Ut úr þessu sem veröi
hvatning I jafnréttismálum.
Þetta er náttúrulega allt saman
plp Ut I bláinn ef þaö er ekki
styrkur aö hafa samþykktir sem
merktar eru Sameinuðu þjóö-
unum. Þaö hlýtur lika aö vera
mjög gott fyrir rikisstjórnir aö
hafa sllkt I höndunum til aö vinna
eftir, en þaö þarf llka aö ýta á
eftir þvi aö þessar samþykktir
veröi ekki nafniö eitt heldur fylgi
þeim raunveruleg framkvæmd.
Þaö er lika annab mjög at-
hyglisvert á þessari ráöstefnu og
þaö er sU mikla áhersla sem lögö
er á mikilvægi kvennahreyfinga
ogtengsl þeirra á milli. Eru rikis-
stjórnir m.a. hvattar til aö styöja
þær meö fjárframlögum. Hér
hefur lika komiö upp umræöa um
s.k. aðila vinnumarkaöarins þ.e.
atvinnurekendur og verkalýös-
félög, og nauösyn þess aö þeir
vinni aö jafnréttismálum en eins
og viö vitum hafa þeir lltiö sem
ekkertsinntþeim málum heima á
Islandi.
Hvaö gæti t.d. komið út úr þess-
ari ráöstefnu sem myndi beinlfnis
gagnast konum heima á tslandi?
— Eftir ráöstefnuna höfum viö
ákveðin vopnl höndunum sem viö
getum notaö til aö berjast áfram.
En ef viö tökum dæmi um eitt at- •
riöi sem gæti hugsanlega haft
bein áhrif heima þá getum viö
nefnt þann þátt sem snýr aö fjöl-
miðlum. Það liggur fyrir ráö-
stefnunni tillaga um aö rikiö
reyni að hafa áhrif á þaö hvernig
konur eru kynntar I rlkisfjöl-
miölum og komi þvi til leiðar aö
sú „stereotypa” af konu sem þar
er sýnd hverfi. Þá er jafnframt
gert ráö fyrir því aö rikisvaldiö
borgi námskeiöi jafnréttismálum
fyrir starfsfólk rikisfjölmiölanna.
Hér er i rauninni um þaö aö ræöa
aö rikisfjölmiölar vinni sam-
kvæmt þeirri löggjöf sem I gildi
er um jafnrétti kynjanna og beiti
sér fyrir almennri fræöslu um
jafnréttismál.
Sólrún Glsladóttir.
Einar Agústsson, sendiherra flytur ræöu islensku sendinefndarinnar á ráöstefnunni. Ljósm. Leifur