Þjóðviljinn - 26.07.1980, Blaðsíða 25

HELGIN 28.-27. júli *>JÓÖVILJINN — StÐA 25
visna-
mál 4t
\VTr>v
Umsjón:
Adolf J.
Petersen
Kjölur fúinn,
rifin röng
Sjómennskan er tslendingum
I arf borin, allt frá þvi aö land-
námsmenn sigldu fleytum sin-
um yfir hafiö til lslands og svo
tiöum milli landa. Ekki mundi
nútima mönnum þykja vistin
góö á þeim farkostum sem not-
aöir voru á sjó allt frá land-
námstiö og fram á þá öld er viö
nú lifum á. En um annaö var
ekki aö ræöa, betri skip voru
ekki til, þetta varö aö duga eöa
duga ekki, enda fór oft svo aö
skip þessi týndust i hafi, brotn-
uöu viö úfna strönd, eöa lentu i
hrakningum, og margir menn
fóru þá sina slöustu sjóferö og
svo gerist of oft enn i dag.
Ýmsir áttu þó góöar minn-
ingar frá sinum sjóferöum og
sögöu frá þeim sem huglægum
þáttum I lifi sinu. Einn af þeim
er þaö geröi var skáldiö Eggert
Ólafsson, hann kom sem oftar
heim tií tslands frá Kaup-
mannahöfn voriö 1766; um þá
sjóferö kvaö hann:
Ég hef fengiö jómfrúbyr
jafnan, hægan, bliöan;
engan svo ég átti fyr
æskilega þýöan.
Náttúran er söm aö sjá,
sækist skipa vegur,
leiöarsteinninn fjöllum frá
flaust aö landi dregur.
Allar skepnur yndishót
inna aö minu geöit
höfrungarnir hlaupa á mót,
hefja dans og gleöi.
Landsins fugl um fiska tún
finnur hrelling öngva,
heldur mót oss hafs á brún
hefja kvak og söngva.
Skipurum nóttin birtu bjó,
brá ei vanda sinum.
Hekla lýsti langt um sjó
lauka-fáki minum.
Hátt i lofti hvergi kyr
hygg ég ljósin brynni;
svoddan kveöju ég fékk
eifyr
á fóstur-jöröu minni.
En svo kom aö þvl aö Eggert
sigldi sinn siöasta byr. Um þaö
kvaö Arni Þorkelsson frá
Meyjarlandi 1 Hegranesþingi,
eftirfarandi rimu, er lýsir far-
kosti, búnaöi hans, veöri og sjó-
lagi:
Kjölur fúinn, rifin röng,
reiöinn allra verstur,
keipur lúinn, lykkjan þröng,
lasin, rúin öll tilföng.
Engu nýtan farviö finn
flestur saumur slitinn,
engin spýtan óbrotin,
er þó aö lita feröabúinn.
Stýrisfjölin stutt og mjó,
stefniö saman bundiö,
grýtt er mölin, gamalt hró,
gefst ei dvölin heima þó.
Segliö ailt er sundurflakt,
svikull ásinn lika,
mjög fer hallt, en mastriö
skakkt,
mjög ósnjallt á rána lagt.
Eyjabelti óskýrt var,
ólga úr hafi gengur,
um sér velti aldan þar
og allar smellti grynningar.
Skúmaöi froöa skerjum á,
skall á súöum alda,
reisti boöa bylgjan há
og bauöst aö troöa land
upp á.
Grenjaöi úöur, glotti mar,
geisaöi noröan kári,
orgaöi iúöur ægis þar,
ógeöprúöur nokkuö var.
Um sér velti kóigan kná,
knúöi skipiö alda,
storöabelti stundi þá, •
stýriö gelti króknum á.
Hánarjór meö reginsiö
ruggaöi undir þegnum,
eins og ljóöi ægi viö
ýtaslóö um geddumiö.
Magnús Jónsson 1763—1840
kvaö Bernótus-rimui; I þeim eru
þessar visur um sjóferö:
Aflog ljót meö heiftug hót
höföu dætur Ægis,
þeirra tusk og reiöi-rusk
reyndi jóinn lægis.
Dundi röng og stundi stöng,
stýrin marra og rumdu,
murra hjól, en urrar ól,
öldujóar þrumdu.
Sigla drengir dag sem nátt
djúpt um engi þöngla,
rárnar lengi hljóöa hátt,
hjól og strengir söngla.
Bylgjan spýtti boöunum,
byrjar titt I hroöunum,
veöriö stritt i voöunum
var sem flýtti gnoöunum.
Súöa iýsti af sólunum
sila vist á bólunum,
einatt tisti i ólunum,
aö sem þrýsti hjólunum.
Þegar hafiö er lygnt, heillar
þaö sjómanninn og skáldiö; á
slikri stund kvaö Siguröur
Breiöfjörö um logn:
Vinda andi i vöggum sefur,
vogar þegja og hlýöa á,
haf um landiö hendur vefur,
hvitt og spegilsiétt aö sjá.
Straumar bindast brjóstum
landa,
beggja hlýna vingan má,
eyjar synda, sofa standa
silfurdýnum Ránar á.
Sólin klár á hveli heiöa
hvarma gljár viö baugunum,
á sér hár hún er aö greiöa
upp úr báru-Iaugunum.
En á skammri stund skipast
veöur I lofti. I Númarimum seg-
ir Siguröur Breiöfjörö:
Akker vindast upp úr sjá,
ægir tautar viöur,
segiin bindast húnum hjá,
hieypt er skautum niöur.
Skeiö á boöa bökin þá
bólgin upp sig vegur,
spýtir froöu og öldum á
anda þungan 'dregur.
Rengur braka og reynist
gnoö,
reflar flaka og digna,
stengum þjakar þunga voö,
þær svo taka aö svigna.
Svo er þaö ein limra:
Sævar út á sundum
svalt er körlum stundum,
á opnum ára kænum
þeir svamla vitt á sænum,
signdir ótal bænum I blænum.