Þjóðviljinn - 18.09.1980, Blaðsíða 8

8 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 18. september 1980.
I vor sem leið urðu
nokkur blaðaskrif út af
greiðslum til Fram-
kvæmdasjóðs öryrkja og
þroskaheftra og blandaðist
Erfðaf jársjóður einnig inn
i þær umræður. I tilefni af
þessum blaðaskrifum var
Heigi Seljan, alþingis-
maður, inntur eftir því
hvernig mál þessi stæðu
nú, og hvers væri að vænta
i þessum efnum. Þótti eðli-
legt að snúa sér tii Helga er
óskað var upplýsinga um
þessi mál, þar sem hann er
hvorttveggja í senn:
stjórnarmaður i Fram-
kvæmdasjóðnum og vara-
maður i Endurhæfingar-
ráði, sem sér um úthlutun
úr Erfðafjársjóði. Þar að
auki átti Helgi Seljan á sin-
um tíma í nokkrum úti-
stöðum við formann
stjórnarnef ndar Fram-
kvæmdasjóðsins, Jóhönnu
Sigurðardóttir, alþingis-
mann.
margra ára vanrækslu, sem
stafaö hefur af fjárhagslegum
vanmætti. Hér er um aö ræöa
miljónatugi á þessu ári af bráö-
nauösynlegum fjármagns-
kostnaöi, sem þannig hefur veriö
greiddur og ég benti sérstaklega
á i vor hve mikilvægt heföi veriö
aö greiöa. Sannarlega er ástæöa
til aö geta þessa og stjórnvöld
heilbrigöis- og fjármála hafa
þarna sýnt lofsveröan skilning.
Úthlutunin
— En hvaö um sjálfa úthlutun-
ina. Nú var mjög um þaö rætt, aö
fjármagn væri of litiö. Hvernig
tókst þar til?
— ég benti á þaö I vor, aö
greiöslur heföu aukist verulega,
en auövitaö hafa mörg mikilvæg
verkefni, sem mikiö fjármagn
þarf til, lengi beöiö úrlausnar.
Hinsvegar varö stjórnarnefndin
einhuga um skiptingu fjárins og
þrátt fyrir smávegis hnippingar I
vor er samkomulag hiö besta.
Ég get gjarna greint hér frá út-
hlutuninni I ár, en hafa ber I huga,
aö sumir þeirra, sem úthlutun
fengu, njóta einnig fyrirgreiöslu
Erföafjársjóös hjá Endurhæf-
ingarráöi.
— Rekast þá ekki verkefni og
úthlutun á, veröur þarna ekki aö
vera samræmi?
B j ar mar
fyrir betri tíð
Viö spuröum Helga fyrst um
stjórnarnefndina, hlutverk
hennar og geröir.
—- I upphafi er rétt aö taka
fram, aö á þessu ári tók til starfa
viö félagsmálaráöuneytiö sérstök
deild, sem annast skal málefni
þroskaheftra. Þaö var mikiö lán,
aö fyrrverandi formaöur Þroska-
hjálpar, Margrét Margeirsdóttir,
' sem er gjörkunnug öllum þessum
málum, var ráöin deildarstjóri.
Hefur hún unniö mikiö starf nú
þegar og veriö stjórnarnefndinni
til ráöuneytis og aöstoöar i hvi-
vetna.
í stjórnarnefndinni eiga annars
sæti: Jóhanna Siguröardóttir,
formaöur, tilnefnd af félagsmála-
ráöuneytinu, Jón Sævar Alfons-
son, tilnefndur af landssamtökun-
um Þroskahjáip, Páll Sigurösson,
tilnefndur af heilbrigöisráöuneyt-
inu, Asgeröur Ingimarsdóttir, til-
nefnd af öryrkjabandalaginu og
svo ég, sem er þarna fulltrúi
menntamálaráöuneytisins. Verk-
efnin eru mörg og eölilega er
þessi nefnd aöeins aö feta sig
fyrstu sporin.
Brýnasta verkefnið
Asamt deildinni I félagsmála-
ráöuneytinu þarf nefndin i mörg
horn aö lita. Samræmd stjórn
allra þessara mála, til hagsbóta
fyrir þá þroskaheftu, er þaö verk-
efni, sem stærst er og mest liggur
á aö leysa, en þar gegna svæöis-
stjórnirnar i hverju kjördæmi
mikilvægu hlutverki. Þeirra er aö
senda inn tillögur um fyrirkomu-
lag og skipulag hver á sinu
svæöi, og þær tillögur munu ein-
mitt berast nú i þessum mánuöi:
trttekt á stofnunum, sem fyrir
eru, heildarskipulag þeirra, nýjar
stofnanir úti I landshlutunum,
aukin þátttaka þroskaheftra I
hinu almenna, daglega lifi, þar
meö taliö á atvinnusviöinu.
Þannig mætti endalaust telja
verkefnin.
Verulegar úrbœtur
— En hvaö geturöu sagt okkur
um verkefnin til þessa?
— Þau hafa veriö margvisleg,
m.a. úthlutun fjár úr Fram-
kvæmdasjóönum og ákvöröun
daggjalda fyrir stofnanir þroska-
heftra eöa réttara sagt tillögur til
ráöherra þar aö lútandi.
Ég vildi kannski mega taka þaö
sérstaklega fram, aö meö viö-
haldsdaggjöldum til þessara
stofnana hefur veriö unnt aö bæta
aöstööuna mjög verulega, en þar
hefur um sumt veriö um aö ræöa
— Jú, ég held aö þessir tveir
aöilar þurfi aö hafa náiö samráö
sin á milli og þegar hafa raunar
fariö fram viöræöur þar um. 1
framtiöinni þarf nánara samráö
og e.t.v. gæti aö nokkru oröiö um
samruna aö ræöa en sum verkefni
eru þó gjörólik eins og aö llkum
lætur.
— Hverjir nutu svo fjárins á
þessu ári?
— Ef ég byrja á þætti mennta-
málanna þá fékk skólabygging
viö Lyngás kr. 241,5 milj.,öskju-
hlföarskóli 85 milj. kr. og siöan
var veitt fé til einnar lausrar
kennslustofu, kr. 35 milj. Enn er
óráöiö hvar hún veröur. Varöandi
vistheimili þroskaheftra þá voru
veittar 70 milj. kr. til Vonarlands,
hins nýja heimilis á Austurlandi,
sem vonir standa til aö geti tekiö
til starfa um næstu áramót. Til
Sólborgar á Akureyri 45 milj. kr.,
sem allt fór I skuld og heföi meira
þurft. Skálatúnsheimiliö fékk 20
milj. kr., Tjaldanesheimiliö 32,5
milj. kr. Þá fékk Styrktarfélag
vangefinna i Reykjavik úthlutaö
50 milj. kr., Styrktarfélagiö á
Akureyri öörum 50 milj. til aö
koma upp vernduöum vinnustaö
og Vestfiröingar fengu 10 milj. kr.
til aö hanna sitt vistheimili. Þá
var 20 milj. kr. veitt til heimilis
einhverfra barna og Þroskahjálp
fékk 20 milj. einnig til húsakaupa
en þar eiga athvarf aöstandendur
Helgi Seljan, alþingismaöur.
— mhg ræðir við
Helga Seljan
alþingismann
um málefni
öryrkja og
þroskaheftra
þroskaheftra utan af landi, sem
koma meö börn sin til dvalar hér,
vegna greiningar og meöferöar.
Sú þjónusta var áöur i leiguhús-
næöi I Brautarholtinu og stóö for-
eldrafélag barna meö sérþarfir
þar fyrir, meö þá miklu áhuga-
konu, Helgu Finnsdóttur, i farar-
broddi. Þá var 115 milj. kr. variö
til þess aö eignast húsnæöi fyrir
Greiningarstöö rikisins, en for-
senda alls skipulegs starfs i þágu
þroskaheftra er fullkomin grein-
ingarstöö i rúmgóöu húsnæöi. Sú
starfsemi fer nú fram i Kjarvals-
húsi viö þröngan kost og ófull-
nægjandi aöstæöur.
Þá er komiö aö verkefnum, sem
einnig njóta lána og styrkja frá
Endurhæfingarráöi. Múlalundur
fékk 50 milj. kr., Sjálfsbjörg,
Reykjavik (sundlaugin), 50 miljv
Oryrkjabandalagiö 70 milj.. og
Styrktarfélag lamaöra og fatl-
aöra 25 milj.
Ég held, aö hér sé allt upp taliö
en skilgreining á verkefnum yröi
of viöamikil og tæki of mikiö rúm.
Hotft til
framtíðarinnar
— Þiö hafiö greinilega veitt
mörgum úrlausn og stökkbreyt-
ingin er augljós þótt eflaust megi
betur gera. Og hvaö þá um fram-
tiöina, hvaö um deiluna um fulla
verötryggingu sjóösins og viöbót
vegna verkefna, sem féllu til hans
i vor, vegna lagabreytingar á Al-
þingi?
— Um þaö slæ ég engu föstu nú,
fjárlagafrumvarpi leiöir þaö I ljós
eftir mánuö, en svo mikiö er vist
aö bæöi félagsmála- og fjármála-
ráöherra hafa fullan hug á þvi aö
gera vel viö þennan sjóö og ég hef
trú á þvi aö menn geti ágæta vel
unaö viö niöurstööuna, þegar hún
kemur I ljós. En ég veit einnig, aö
aö þvi er unniö rækilega aö fjár-
magn fáist á fjárlögum næsta árs
til aö sinna ýmsu þvi, sem lög um
þroskahefta gera ráö fyrir.
Sömuleiöis aö Vonarland á Egils-
stööum fái rekstrarfjárveitingu
til aö fara myndarlega af staö.
— Nú ert þú varamaöur i
Endurhæfingarráöi og hefur um
nærri eins árs skeiö setiö fundi
þess. Hvaö er tiöinda af þeim
vettvangi?
— Til þess aö fjalla um þaö
þyrfti nú raunar annaö viötal. En
þegar hafa veriö veittar úr Erföa-
fjársjóöi yfir 265 milj. kr. til
margra verkefna og enn er
nokkru fé óráöstafaö. Viö væntum
þess, aö ekki komi framar til
skeröingar á þessu fjármagni og
enn er raunar ekki vist, aö nein
skeröing veröi á þessu ári. Inn I
Erföafjársjóö hafa ekki komiö
enn þær upphæöir, sem benda til
þess. Verði svo þá liggur fyrir lof-
orö fjármálaráöherra um aö úr
veröi bætt aö verulegu leyti.
— Og svo aö lokum.
— Viö bfðum aö sjálfsögöu eftir
þvi, hver fjárlagatalan veröur.
Verði hugur núverandi stjórn-
valda þar jákvæöur, svo sem ég
trúi og veit, mun verulega miöa I
áttina nú og á næsta ári fyrir
þroskahefta i landinu og alla
öryrkja um leiö.
Þegar ég, ásamt öörum,
hreyföi þessum málum fyrst á Al-
þingi fyrir 8 árum, þá haföi vissu-
lega margt veriö gert, einkum af
áhugafólki, en skilningsleysi og
vanþekking stóöu þó I vegi fyrir
nægum og raunhæfum úrbótum.
Nú loks, meö nýrri löggjöf og
auknu fjármagni, sést bjarma
fyrir betri tið. A þvi var þörf — sú
þörf tengist kröfunni um aö allir
þegnar þjóöfélagsins séu jafnir.
Viö erum á leiöinni aö markinu,
þótt mörgum þyki miöa hægt.
— mhg