Þjóðviljinn - 15.11.1980, Page 7

Helgin 15. — 16. nóvember 1980 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7
Kapprœðufundur um gúanórokk:
Tekst að leiða
saman raf
magnið
og ljóðið?
Gagnrýnendur og talsmenn
gúanúrokks töluðu sig inn á eins-
konar málamiðlun á heldur sátt-
fúsum kappræðufundi um
ádreputexta við rokkmúsik i
Árnagarði I fyrrakvöld. Fundur-
inn spratt af ritdeilum um gúanó-
rokk svonefnt hér i Þjóðviljanum
og viðbrögðum i öðrum biöðum.
Félag bókmenntanema viö Há-
skólann gekkst fyrir þessum
fundi, sem var mjög fjölmennur.
Meiri kröfur
Arni Björnsson upphafsmaður
umræðunnar, tók fyrstur til máls
framsögumanna.
Um gúanórokkið svonefnda
sagði Arni m.a. að þessir söng-
textar við poppmúsik um og eftir
fiskiverkafólk létu uppi ýmsar
hugmyndir sem hann sjálfur væri
hrifinn af. T.a.m. ýmislegt er
varðar baráttu farandverkafólks.
Arni minnti um leið á það, hve
erfitt það yfirhöfuð væri að meta
notagildi slikra texta fyrir ákveð-
in baráttumál, en þvi gildi væri
mjög á loft haldið i umræðunni.
Hitt væri vist, að gúanótextar
væru svo óbjörgulegir yfirleitt, að
mikil ástæða væri til að reyna að
bæta um betur. Og ef spurt væri,
hvort menn ættu að gera minni
listrænar kröfur til pólitískra
samherja, þá væri svar sitt að svo
væri að sjálfsögðu ekki. Þvert á
móti.
Notagildið
Silja Aðalsteinsdóttir bar lof á
aðstandendur gúanórokksins
fyrir að þeir túlkuðu nöturlegan
veruleika og stéttaandstæður
með einföldum og skýrum hætti.
Hún sagði að textarnir hæfðu ekki
þeim mælikvarða sem bók-
menntastofnunin vildi leggja á
texta. Hitt skipti þó mestu að
notagildi þeirra væri mikið, þeir
flyttu sjálfstjáningu fólks sem
væri að reyna vekja sjálft sig og
næsta umhverfi til að leita leiða
út úr sinu helviti.
Silja tók dæmi af rimnamergð,
lausavisum og sálmakveðskap
margra alda til að minna á, að
mikið af leir yröi að bera fram til
að eitthvað yrði til sem nær að
halda lifi. Hún sagði um ambögur
i gúanótextum og reynslu fyrri
tima, að það versta fyrir islenska
tungu væri ekkiþað að sett væru
saman vond ljóð heldur það, að
menn hættu að nota islensku sem
tjáningarmiðil.
Slæmur vopnabúnaður
Eysteinn Þorvaldsson var hinn
þriðji i röð frummælenda. Hann
sagði að gúanórokk væri nýtt
fyrirbæri i dægurmúsik i þeim
skilningi, aö með þaö færu menn,
sem vissu hvaö þeir ætluðu sér,
þeir vildu snúa vissum þáttum
skemmtiiðnaðar upp i vopna-
búnað gegn vinnuþrælkun og út-
gerðarauðvaldi. Eysteinn lýsti
eindregnum stuðningi sinum við
þau baráttumál farandverkafólks
sem þessir textar tengjast viö.
En hann átaldi harðlega hirðu-
leysi gúanóhöfunda i meðferö
málsins, þeir færu meö hrogna-
mál, klúðruðu oröaröö, færu með
rangar áherslur og vandræðarim.
Með þeim hörmulegum afleiðing-
um aö góð meining yrði
afskræmisleg. Kannski væri þetta
skeytingarleysi áhrif frá gamla
textahnoðinu þeirra sem áður
réðu húsum i poppheimi.
Eysteini fannst undarlegt, að
dæmi sýndu að talsmenn gúanó-
rokks væru miklu betur máli
farnir i ræðu og blaöagreinum en
isöngtextum (og fleiri tóku undir
þá skoðun). Þetta benti til þess aö
þeir gætu gert miklu betur ef þeir
kærðu sig um. Kannski færu þeir
með leirburð af ásetningi, af þvi
þeir héldu ekki annað hæfa rokk-
músik? Eysteinn spurði einnig
hvers vegna gúnaórokkarar færu
ekki með texta ágætra skálda
sem hefðu ort um svipuð
efni — eða reyndu a.m.k. að taka
mið af þeim.
Baráttan rafmögnuð
Allmargir tóku þátt i umræðum
og fyrirspurnum, m.a. einn af
gúanórokkurum, Þorlákur
Kristinsson. Hann lýsti þvi
hvernig gúanólist hefði byrjað
göngu sina i verbúðum á Eskifirði
þar sem hópur farandverka-
manna lagði i púkk um texta og
tók mið af blúsum og sveitarokki
að þvi er músikefni varðar. Við
sömdum þessa texta af þvi það
var þörf fyrir þá, sagði Þorlákur.
Svipað gerðist annarsstaðar,
m.a. i Vestmannaeyjum. Verka-
lýðsfélög fengu áhuga á þessu og
báðu okkur að koma á samkomur
sinar. Svo var klóin sett i sam-
band og baráttan rafmögnuð.
Þorlákur lagði áherslu á þýð-
ingu gúanólistar sem sjálfs-
tjáningar, að þegjandi fólk hefði
fengið málið. Hann fór ekki að
ráöi út i gagnrýni á textana en
sagði sem svo, að gúanórokkiö
væri pólitiskt afl sem ihaldið væri
hrætt við, og tæki þessvegna feg-
ins höndum möguleikum á að
skýla sér bak við Arnagarð.
Undir lokin fór Tolli eins og
margir aðrir á fundinum að hall-
ast að óskum um einkonar sættir:
leiðum saman rafmagn og ljóð.
Sá tónn varð rikjandi á fund-
inum. Menn töldu það sem einu
nafni er nefnt gúanórokk jákvætt
lifsmark, en gagnrýndu það eöa
viðurkenndu meö ýmsum á-
herslum að textarnir þyrftu
stórlega að batna. Kannski væru
þeir þegar farnir að skána? Það
var lika minnst á likur á þvi að
gúanórokk hyrfi, eins og margt
annað, inn i markaðslögmálinr á
þann mikla hávaða sem einatt
kæfir hina umdeildu texta og
margt fleira.
Tolli söng tvisvar á fundinum
við góðar undirtektir , — áb.
Nýjar og skemmtilegar
barna-og unglingabækur
Haraldur Guðbergsson
ÞRYMSKVIÐA OG
BALDURSDRAUMUR
Tvær undurfallegar bækur með
snilldarlegum teikningum Haralds
Guðbergssonar við lítið sem
ekkert styttan texta Eddukvæð-
anna. Erfiðustu orðin eru skýrð í
bókunum. Er hægt að hugsa sér
skemmtilegri aðferðtil að kynnast
fornum heimi?
Gunilla Bergström
GÓÐA NÓTT EINAR ASKELL
FLÝTTU ÞÉR EINAR ASKELL
SVEI-ATTAN EINAR ASKELL
Þetta eru þrjár fyrstu bækurnar
um Einar Áskel, sem alls staðar
hef ur orðið uppáhald yngstu barn-
anna. Þeir sem kynnast Einari Ás-
keli, snáðanum litla sem býr einn
með pabba sínum, verða ekki f yrir
vonbrigðum.
Þýðandi: Sigrún Árnadóttir
„ Hér er um að ræða raunsæ hvers-
dagsævintýri sem gerast á hverju
heimili, en með bráðlifandi texta
og frumlegum klippmyndum
verður veröld þeirra að ævintýra-
heimi sem allir hafa gaman af að
kynnast".
Gunnl. Astgeirsson, Helgarpósti.
Valdís óskarsdóttir
BÖRN ERU LIKA FÓLK
„Guð á heima uppi í loftinu.
Hvernig lítur hann út? Með skegg
og svona voðalega fallegur. Ég
held hann sé bara blár á litinn
allur".
Viðtöl Valdísar Oskarsdóttur við
tíu börn á aldrinum 3-10 ára um
líf ið á jörðinni — og uppi i himnin-
um hjá Guði og hjá Ijótu skröttun-
um inni í jörðinni, eru öll bráð-
skemmtileg fyrir krakka — og
fróðleg fyrir fullorðna.
K.M. Peyton
SÝNDU AÐ ÞÚ SÉRT HETJA
eftir höfund bókanna um Patrick
Pennington. Spennandi saga um
Jónatan, 16 ára son milljónamær-
ings, sem lendir í klóm mann-
ræningja, og um viðbrögð hans,
fjölskyldu hans og Péturs, vinar
hans. Þýðandi: Silja Aðalsteins-
dóttir.
valdis cskar'Bdóttir
<
börn eru líka fólk
Jóhanna Alfheiður
Steingrimsdóttir
VERÖLDIN ER ALLTAF NÝ
Gaukur og Perla lenda í ýmsum
ævintýrum og uppgötva veröldina
í sameiningu. ( túninu fundu þau
þyngdarlögmálið og Gaukur fann
fugl i snjónum sem hann hjúkraði.
En dularfyllstur og mest spenn-
andi er þó sandkassaheimurinn, en
þangað kemst fullorðna fólkið
ekki, því það er veröld sem
.Gaukur og Perla eiga út af fyrir
sig. Teikningar eftir Harald Guð-
bergsson.
Asrún Matthíasdóttir
VERA
Vera er 5 ára og býr hjá pabba sín-
urn.en mamma hennar á heima úti
i bæ. Vera er hress stelpa sem
veltir hlutunum fyrir sér og reynir
að finna svör. En hún gerir fleira
— hún fer í útilegu, skoðar sveit-
ina, leitar að álfum og margt
margt fleira.'

‘WfrsértW
Mál og menning