Þjóðviljinn - 15.11.1980, Blaðsíða 9

Helgin 15. — 16. nóvember 1980 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 9
Ólafur Gunnarsson.
Fyrsta ogsiöasta reglan i þessum
heimi er: Aörir karlmenn eru
sjálfkrafa og náttúrulega fjand-
menn þinir og munu kúga þig,
nlöast á þér, niöuriægja þig og
troða þig undir — ef þú veröur
ekki fyrri til sjálfur. Þessa reglu
viröa allir,ungir og gamlir karlar
i bókinni. Forsendur þess aö
svona regla geti staöiö er ótti
mannanna og öryggisleysi sem
þeir reyna aö leyna og bæla og
veldur þvi sivaxandi árásargirnd,
sem leitar sér útrásar á ymsa
andstyggilega vegu.
Súpermaöurinn, mister Ame-
rika, hin mikla fyrirmynd, er
fjarska vöövamikill og sterkur,
haröur af sér tilfinningalega (þ.e.
tilfinningasljór) og sföast en ekki
sist er hann svo fullur af kynorku
aö hann gæti lagt heilu herööin i
eyöi! Svona er enginn karlmaöur
(sem beturfer) og það er einmitt
mergurinn málsins — allir
karlarnir þjást af ótta viö þaö aö
ófullkomleiki þeirra veröi opin-
ber.
Stefán
Stefán er svo hræddur i þessu
samfélagi aö óttinn fyllir lif hans
oggegnsýrir allar hans hugsanir.
Hann er ekkert karlmenni i raun
og enn minni i sjón,- ljóshæröur,
toginleitur og meö framstæöar
tennur (72). Kynferöismálin
skipta hann ákaflega miklu máli
— enda er hann reynsluiaus á þvi
sviöi. Hann viröist binda aUar
sinar kynferöislegu langanir viö
systur sina, Helgu, sem er jafn-
framt eina konan sem hann þekk-
ir eitthvað og hefur bundist nán-
um tilfinningaböndum. Helga
gegnir lika lykilhlutverki i hug-
myndum Stefáns um eigið kyn-
feröi, eigin karlmennsku, af þvl
aö allir hans stærstu ósigrar sem
karlmanns eru tengdir henni.
Þegar strákarnir I hverfinu
ráöast á þau systkinin á leiö I
skólann ver Helga sig meö kjafti
og klóm — en Stefán stendur hjá
lamaöur af ótta. Strákarnir niö-
ast á Helgu,en þó aö Stefán vilji
verja hana, hjálpa henni — þorir
hann ekki — og ekki bæta hvatn-
ingaöskur fööurins úr skák.
Niðurlæging hans er alger og hún
á eftir aö veröa meiri.
Þó aö Helga sé sterk, stór og
hlý, þá er hún „bara” kvenmaöur
og Stefán veröur vitni aö þvi aö
hún er svi'virt, pyntuð og henni
nauögaö — og hann þorir ekki aö
hreyfa legg né liö á meöan á þvi
stendur. Hann viröist fá tauga-
áfall og hálf-lamast tilfinninga-
lega viö þessa óhugnanlegu
reynslu. Helga er eina manneskj-
an sem hann elskar og hann upp-
lifir eymd hennar svo sterkt
vegna þess aö hann samsamar
sig henni — þau eru bæöi minni
máttar — þetta heföi eins getaö
veriö árás á hann. Stefán festir
ódauölegt hatur á mönnunum
sem misþyrmdu og um leið fer
hann aö efast um að hann geti
nokkum tima gengiö inni hlut-
verk þeirra — karlmenniö/
nauögarinn.
Hann dreymir hins vegar þeim
mun meira um þetta „ákjósan-
lega” hlutverk sem er I hans aug-
um grundvallaratriöi i sambandi
viö hans eigiö kynferöi. Og allt i
umhverfi hans snýst á sömu
sveifina? yfirgengilegur klám-
kjafturinn á vinnufélögunum,
sjúkleg hræösla þeirra og fööur-
ins viö hómósexúalitet og sú
skrumskæling á konum sem þetta
óttaslegna karlasamfélag byggir
helftina af tilveru sinni á.
Brjóstamiklar tussur
öll karlmennsku-dýrkun felur i
sér drjúgan skerf af kvenhatri —
þvi allt er afstætt. Fáir karlmenn
eru svo aumir aö þeir geti ekki
niöst á konunni sinni — ef allt um
þrýtur. 1 Ljóstollikemur afskap-
lega berlega i ljós hvernig sú,
árásargirni sem karlasamfélagiö
elur upp i körlunum leitar skipu-
lega útrásar i hegðun þeirra og
viöhorfum til kvenna.
1 timburverksmiðjunni er sá
hetja dagsins sem getur sullað
saman herfilegustum klám-
og/eöa fúkyröum um konur og
kynlif yfirleitt. Hatur á konum og
kynlifi er byggt inni mest allt
klám — eins og oftlega hefur ver-
iö bent á. og i Ljóstolli má sjá
greinilega hvernig strákarnir
nota klámið óspart til aö upphefja
sjálfa sig og niðurlægja hver ann-
an — um viðhorfin til kvennanna
er best aö segja sem minnst.
Dæmin myndu nú eiginlega lýsa
þeim best, en ég veigra mér viö
þeim af tepruskap.
Hins vegar eru svo kaflamir
um kynóra Stefáns, sem eru mjög
vel geröir. Þar má til dæmis
glöggt sjá hvaö „sadó-masókism-
inn” og árásargirndin er tvinnuö
saman viö kynferöislega sjálfs-
mynd karlmanna. 1 Stefáns til-
felli veröur þetta sérlega and-
styggilegt af þvi aö þolandinn aö
ölluhans ofbeldi tekur æfinlega á
sig mynd Helgu. Um leiö kemur
nokkuö fram i kynórum Stefáns
sem ég trúi aö sé hluti að kyn-
feröislegum Veruleika karlmanna
— en þaö er hvernig hann dreym-
ir um aö nota konur og kynlif til
aö pina aöra karlmenn, niöur-
lægja þá og hefna sin á þeim.
Allt þetta væri efni i langt og
mikiö skrif til viöbótar,en mál er
aö linni . . .
Svart ofani svart
Hér hefur aöeins veriö rætt um
hluta af þvi sem umræöu er vert i
þessari bók. Þar er margt firna
vel unnið og svipan látin ganga á
karlmanna-móralnum, karl-
mennsku-hugsjóninni og mótun
karlmanna. I bókarlok er Stefán
svo orðinn fullgildur meölimur
þessa samfélags og farinn aö
kunna bara vel viö sig — en þaö
getur varla talist ýkja bjartsýnn
endir. Og þarer ég komin aö þvi
sem mér (og sérfræöingum min-
um I karla-móral) finnst vera
aöal-veikleiki bókarinnar. Mynd-
in sem dregin er upp i bókinni er
ákaflega ýkt. Vinnufélagar
Stefáns eru of skepnulegir,
kjafturinná þeim er ofsóöalegur,
hugarheimur þeirra ofþröngur —
þaö er meö öörum oröum málaö
svart ofan i svart i allri bókinni.
Mér finnst ekki að það rýri gildi
hennar eöa dragi úr ádeilu henn-
ar I sjálfu sér. Hins vegar er ég
hrædd um aö menn, sem ekkert
veitti af aö velta fyrir sér einu og
ööru I sambandi viö sjálfsmynd
sina og meiri og minna litt meö-
vitaða karlmennskumótun af
verri sortinni — hafni bókinni á
þeim forsendum aö svona slæmt
sé þetta nú ekki. Það fyndist mér
mikill skaöi.
Og aö lokum má ég til meö aö
lýsa furöu minni á þeirri fárán-
legusjónvarpsauglýsingu sem Iö-
unn hefur nýlega sett af staö
vegna þessarar bókar. Aug-
lýsingin sýnir atburö sem hvergi
er i bókinni — er leikin, hálfvita-
leg morötilraun sem er bæði út-
gáfunni og bókinni til háborinnar
skammar.
Dagný.
Þessi mynd var tekin mánudaginn 3. nóvember s.l. af Satúrnusi I 13
milj. km. fjariægö.
113 milj. km. fjarlægð
Bandariska
geimfarið
„Voyager 1 ” búið
að vera 3 ár
í geimnum
-ym
I byrjun nóvember var
þessi mynd tekin frá
bandaríska geimskipinu
//Voyager 1" af plánetunni
Satúrnusi sem var þá i 13
miljón km fjarlægð eða
sem svarar þriðjungi
vega lengdarinnar frá
Jörðinni til kvöldstjörn-
unnar Venusar.
Hinir frægu hringir umhverfis
Satúrnus,sem eru is- og rykagnii^
kasta dimmum skuggum á skýja-
hjúpinn umhverfis plánetuna.
Biliö á milli hringanna er 3500
metra breitt eöa sem svarar
rúmum fjóröungi af þvermáli
Jaröar. Tunglin Thetys og Dione
sjást greinilega.
Mvndin var send meö útvarps-
bylgjum til Jaröarinnar og þurfti
aö fara 1.6 miljaröa kilómetra
leið sem er 10 sinnum meiri fjar-
lægö heldur en frá sól til Jarðar.
Þaö tók útvarpsmerkin hálfan
annan tima aö komast á leiöar-
enda.
„Voyager” hefur nú veriö i
himingeimnum I meira en 3 ár.
Slðast kom geimskipiö frá Júpiter
og ef allt fer aö óskum heldur þaö
áfram til plánetunnar Uranusar
og veröur komiö þangaö áriö 1986
og siöan til Neptúnúsar áriö 1989.
Byggt á Dagens nyheter)
Mest saltað á Höfn
Samkvæmt skýrslum Sildarút-
vegsnefndar var heildarsöltun 10.
nóvember sl. orðin 211.430 tunnur.
Mest hafði verið saltað á Höfn i
Hornafirði, 43.434 tunnur, þar
næst á Eskifirði, 35.456 tunnur, en
siðan komu: Fáskrúðsfjörður
22.999, Þorlákshöfn 21.108,
Grindavik 20.719 og Vestmanna-
eyjar 18.287 tunnur.
Söltun Suðurlandssildar það
sem af er vertiöinni er nú orðin
meiri en nokkru sinni fyrr, enda
fer söltun upp i gerða samninga
senn að ljúka.
Heildarsöltun Suðurlandssildar
á vertiöinni I fyrra var 190.546
tunnur, og i hitteöfyrra 194.417
tunnur.
Afskipun sildarjnnar er hafin
og fyrsti farmurinn farinn til
Finnlands.
Einstak/ega gott verð
Aðeins kr. 1.195.000.—
Utborgun
kr. 195.000.-
Greiðsla á mán.
kr. 95.000.-
t
sem allir
ráða við
Laugavegi 166 — Símar 22222 og 22229