Þjóðviljinn - 27.03.1981, Blaðsíða 4

Þjóðviljinn - 27.03.1981, Blaðsíða 4
4 SIDA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 27. mars 1981 UOBVIUINN Málgagn sósíalisma, verkalýðs- hreyfingar og þjóðfrelsis tlgefandi: Utgáfufélag Þjoöviljans. Framkvæmdastjóri: E öur Bergmann. Ritstjórar: Arni Bergtnann. Einar Karl Haraldsson, Kjartan Olafsson. Auglýsingastjóri: Þorgeir Olafsson. Umsjónarmaöur sunnudagsblaös: Guöjón Eriöriksson. Afgreiöslustjóri: Valþor Hlööversson Blaöamenn: Altheiöur Ingadóttir, Ingibjörg Haraldsdóttir, Kristin Astgeirsdóttir, Magnús H. Gislason, Sigurdór Sigurdórs- son. íþróttafréttamaöur: lngóllur Hannesson. Þingfréttaritari: Þorsteinn Magnússon. Útlit og hönnun: Gúöjon Sveinbjörnsson, Sævar Gúöbjörnsson. Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Eliasson. liandrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elias Mar. Auglýsingar: Svanhiidur Bjarnadóttir. Skrifstofa: Guörún Guövaröardóttir, Jóhannes Haröarfon. Afgreiösla: Kristin Pétursdóttir, Bára Siguröardóttir. Simavarsla: Olöf Halldórsdóttir, Sigriður Kristjánsdóttir. Bílstjóri: Sigrún Báröardóttir. Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jóns- dóttir. Útkeyrsla, afgreiðsla og auglýsingar: Sföumúla 6, Reykjavik, simi 8 13 33. Prentun: Blaöaprent hf.. Skipulag íhaldsins var óraunhœft og úrelt Það er hlaupin pólitik i skipulagsmál Reykjavikur og er það vel. Þau verða væntanlega átakamál i næstu kosn- ingum og borgarbúum ætti að gefast tækifæri til þess að tjá hug sinn til þeirra skipulagshugmynda sem uppi eru. Endurskoðun þeirri á aðalskipulagi nýrra bygginga- svæða Reykjavikur, sem ákveðin var i fyrravor, er nú lok- ið. Nýja tillagan, sem lögð hefur verið fyrir borgarráð, gerir ráð fyrir þvi að byggingasvæði Reykvikinga til alda- móta verði i nánum tengslum við núverandi byggð: í Ártúnsholti, i Selási norðan og austan við Rauðavatn og i Norðlingaholti. Markmiðið með þéttingu byggðar og breyttum áformum um ný byggingarsvæði er að skapa heildstæðari borgarmynd og hagkvæmari borgarrekstur. En hversvegna þurfti að endurskoða aðalskipulagið frá 1977? Vegna þess að þáverandi meirihluti Sjálfstæðis- flokksins byggði á algjörlega óraunhæfum skipulagshug- myndum, auk þess sem ýmsar forsendur hafa breyst. í fyrsta lagi er engin leið að byggja samkvæmt hinu gamla skipulagi Sjálfstæðisflokksins. Stærsta hluta byggðakjarnans var ætlaður staður inni á Keldnalandi, sem ekki er i eigu borgarinnar og heldur ekki falt. Samningaviðræður hafa staðið i áratug án árangurs. Sjálf- stæðismenn vilja nú taka landið eignarnámi, en þar er við ramman reipað draga, þvi eigandinn sjálfur, rikið, verður að gefa slika heimild. Þá taka eignarnámsmál langan tima og ekki er hægt að láta ákvarðanir um uppbyggingu borgarinnar biða meðan beðið er óvissrar niðurstöðu i þessháttar máli. i öðru lagi er gamla skipulagið gallað að þvi leyti að á byggingasvæði þess er Gufunesradióið, en miklir ann- markar eru á að byggja nálægt stöðinni vegna hættu á truflunum. Forráðamenn Gufunesradiós hafa ekki hug á að flytja stöðina i bráð, enda myndi það kosta marga milljarða gamalla króna. Þá má ekki gleymálÁburðarverk- smiðjunni, sem bæði stafar mengun af og sprengihætta, ekki sist eftir að hún hefur verið stækkuð. öskuhaugar Reykjavikurborgar verða áfram á sinum stað næstu árin, og það er þvi mikil blekking hjá Sjálfstæðisflokknum að halda þvi fram að hægt sé að byggja meðfram ströndinni á Keldnasvæðinu, nema þá i Grafarvogi. Ströndin er að öðru leyti undirlögð af sorphaugum og verksmiðjum fyrir utan Korpúlfsstaðafjöruna, en þá náttúrudásemd, sem fæstir Reykvikingar þekkja, stendur til að friða. i þriðja lagi var hið gamla skipulag Sjálfstæðismanna ekki raunhæft vegna þess að samkvæmt þvi hefði sá ibúða- fjöldi, sem að var stefnt, ekki rúmast á svæðinu nema þá i stórum fjölbýlishúsum. Slikum byggingarmáta eru nú flestir að gerast fráhverfir. í fjórða lagi hafa forsendur byggðaþróunar breyst með þvi að mannfjölgun i Reykjavik hefur verið hægari en ráð var fyrir gert. Það gerir þá stefnu að þétta byggðina og njóta góðs af tengslum nýrra svæða við gróna byggð ennþá rökréttari. í fimmta lagi hefur borgin eignast nýtt land, Reynis- vatnsland, og rétt þótti að endurskoða skipulagshugmynd- ir miðað við þá möguleika sem þar opnast. i sjötta lagi eru sérfræðingar á sviði vatnsöflunar þeirrar skoðunar, að ekki sé þörf á þvi að viðhalda vatns- verndá svæðinu kringum Rauðavatn vegna Bullaugnanna, og koma suðurhliðar norðan og austan vatnsins þvi til álita sem byggingarsvæði. Hér hafa verið raktar nokkrar brýnar ástæður sem lágu til þess að nauðsynlegt var talið að endurskoða óraun- hæft aðalskipulag Sjálfstæðisflokksins. Einstök atriði i hinninýju skipulagstillögu kunna að verða mjög umdeild. t heild hefur hún það þó framyfir gamla skipulagið að vera allt i senn skynsamleg, hagkvæm og raunhæf. Hinsvegar er afar nauðsynlegt að nýja tillagan verði rækilega kynnt borgarbúum og að borgarskipuleggjendur hafi þann sveigjanleika til að bera að koma til móts við réttmætar óskir um breytingar á henni. — ekh klrippt í Texas hefur kafli um rwin i liffræöikennslubók skroppið saman úr 1300 orðum niöur i 45! Ný apamál vestra Bibliulesarar Bandarikjanna virðast eiga erfitt meö aö melta það enn þann dag i dag, að hinar ýmsu tegundir lifvera hafi smám saman þróast frá lág- þróuðum verum til háþróaöra og að maðurinn eigi sér forfeður útdauða, sem voru náskyldir þeim öpum sem nú eru uppi. Arið 1925 voru fræg málaferli haldin þar i landi út af þróunar- kenningu Darwins, sem heit- trúaðir menn kenndu viö guð- last. Og enn er eitthvað svipað aö gerast. Ekki alls fyrir löngu kærði maöur aö nafni Kelly Seagraves Kaliforniuriki fyrir brot gegn trúfrelsi — ástaáian var sú, að syni hans hafði verið sagt i skóla, ,,að maðurinn væri kominn af öpum”. Dómarinn sem með málið fór vildi ekki fallast á slika ákæru, en hann lét með vissum hætti undan Seagraves og „sköpunar- sinnum”, sem eru að verða verulegt pólitiskt þrýstiafl i Bandarikjunum, með þvi að skipa svo fyrir, að dreift skuli i rikinu samþykkt frá skólamála- nefnd um að forðast beri „kreddufestu” i kennslubókum, þegar fjallað er um uppruna Skrýtin blanda Sköpunarsinnar sem svo eru nefndir byggja á einkennilegri blöndu úr bókstarfstrú og ein- hverju sem gæti við fyrstu sýn likst visindalegri gagnrýni, M. a. beita þeir fyrir sig mönnum sem telja aö þær geislavirkni- mælingar, sem hafðar eru til að timasetja m.a. jarölög og fornar leifar íifvera, séu "óáreiðan- legar. Þeir hamast mjög á þvi aö eyður séu i það steingerv- ingasafn af útdauðum lifverum sem þróunarkenning styðst við og segja, að „enginn hefur séð skriðdýr breytast i fugl.” Visindamönnum hefur ekki reynst sérlega erfitt að hrekja viðbárur af þessu tagi, en hitt er svo nokkuð dapurlegt, að þeir bókstafstrúarmenn sem kenna sig við „sköpunarvisindi” (og telja m.a. að tegundirnar séu til orönar á sex dögum og stein- gervingar séu af lifverum sem syndaflóöið tortimdi) skuli geta hrætt liffræðikennara i stórum stil frá þvi aö halda þvi fram sem þeir vita réttast, eins og nú er að gerast i allstórum stil i Bandarikjunum. Ekki sist vegna þess, að I raun setja þeir aöeins á Bibliunni heldur og á menntun, siðferði og stjórn- málum. Þessum hópum var i verulegum mæli beitt fyrir póli- tiskan vagn hinna nýju ihalds- riddara Reagans og félaga, ekki sist i rikjum og kjördæmum þar sem átti að fella þá þingmenn úr hópi demókrata sem höfðu nokkurt orö á sér fyrir frjáls- lyndi. „Fúndamentalistar” Bibliu- bæjanna voru allviða virkjaðir til að koma i bréflegu eða öðru formi inn á heimili manna i þingdæmum frjálslyndra marg- háttuöu fordómaslúðri um að þeir sætu á svikráðum við trúna, við fjölskylduna, við her- inn, við varnir landsins, við grundvallaratriði siðgæöis og þar fram eftir götum. Með þessum hætti fengu háborgara- legirstjórnmálamenn úr röðum demókrata, sem höfðu þaö eitt til „saka” unnið að hafa á sinum tima gagnrýnt styrjöld i Viet- nam, tekið undir jafnréttisbar- áttu blökkumanna og kvenna eða mælt meö umburðarlyndri löggjöf i siðferöismálum, yfir sig ósköp svipaöa meðferð og Svarthausar beita alla þá sem þeir vilja láta heita komm- únista. Og varö herferðin þeim mun viðurstyggilegri sem hún marséraði undir fánum heilagrar trúarsannfæringar. I L Sköpunarsýn Williams Blakes — og Kelly Seagraves meö syni sfnum — sá sem kærði Kalifornfurlki fyrir guölast. mannsins. Þetta hljómar sak- leysislega, en niðurstaöan er sú að Kelly Seagraves og aðrir „sköpunarsinnar” telja sig hafa unnið sigur. Kennarar á flótta Þeir menn keppa nú mjög að því að fá kennslubókum i náttúrufræöi breytt. Og yfirlýst markmið þeirra er aö koma málum svo fyrir aö þróunar- kenningin sé kölluð tilgáta og hafðir á henni ýmsir fyrirvarar og aö þeirra eigin viðhorf, sem eru mestöll ættuð úr bókstafstrú á sköpunarsögu Bibliunnar, veröi tekin sem gild andmæli gegn „tilgátunni” — og þá i náttúrufræöitímunum sjáifum. Enn hefur þeim að visu ekki tekist aö fá löggjafa til að inn- leiða þetta, en þeir hafa býsnin öll af rétttrúuöum skóla- nefndum á sinu bandi. Náttúru- fræðikennarar hafa hopað á" hæli af ótta viö að lenda á milli tannanna á herskáum sköpunarsinnum og eru nú viða farnir að forðast að minnast á þróunarkenninguna yfirhöfuð. Viða hefur kennslubókum verið breytt. Tekin eru dæmi af ýmsum útgefendum kennslu- bóka sem hafa þegar sleppt öilum myndum af steingerving- um útdauðra dýra og plantna, til að friða „sköpunar- sinna”. Ennfremur hefur verið sleppt úr nýjum útgáfum slikra hóka köflum um jarðsögutima- ekki traust sitt á þau rök sem tekin eru gild á vettvangi jarð- sögu og liffræöi, heldur á þaö að kynda undir fordóma. For- dómarnir eru þeir, að þróunar- hugmyndir svipti manninn ábyrgðartilfinningu. Eða eins og einn af nýjum málsaöilum apamálaferla þar vestra, Braswell Deen, dómari i Georgiu hefur að oröi komist: „Apagoöfræöi Darwins er ástæðan fyrir þvi að menn telja sér nú allt leyfilegt, fyrir laus- læti, getnaðarvarnapillum, öfuguggahætti, óléttustandi, fóstureyðingum, klámlækn- ingum, mengun, eitrun og út- breiðslu allskonar glæpa” ! Það munar um minna. Pólitik líka Þessi nýju apamál i Banda- rikjunum kunna aö sýnast smá- vægileg. En þau hafa ýmsar al- varlegar hliðar, sem ganga reyndar út yfir stööu kennara sem verða fyrir þrýstingi og láta undan honum af ótta við árekstra. Hægrisveiflan svo- nefnd i Bandarikjunum hefur á undanförnum misserum m.a. komið fram i upphlaupum harð- linuhópa i trúmálum, sem hafa beitt vafasömustu aöferðum til að knýja menn til undirgefni viö sinn sérstæða skilning, ekki Áý msu von Þekktur bandariskur efna- fræðingur hefur svo að orði komistum apamál hin nýju, að i fyrstu hafi hann undrast mjög trúgimi fóoks, en síðan hafi hann komist að þvi sér til hrell- ingar, að hún endurspeglaði menntunarástand i landinu: venjulegur Bandarikjamaöur væri blátt áfram ófær um aö fara meö slika hluti. Við fengum bréfasyrpu mikla i vetur um sköpunarsögumálin i Vel- vakanda Morgunblaðsins, og hún virtist benda til hins sama*. að þeir væru furðu margir sem ættu ómögulegt að gera sér grein fyrir þvi hver væri munur á Biblíu og náttúruvisindum, guöfræöi og liffræði. Munurinn er þó sá, að þvi er best verður séö, að við höfum ekki kynnst að ráði sem fjölmennri og fjár- sterkri hreyfingu hinni undar- legu blöndu af pólitisku aftur- haldi og forneskjulegum lestrar aðferðum á ritningar, sem nú hrellir jafnt náttúrufræöinga bandariska sem frjálslynda demókrata. En við höfum stundum haft tilhneigingu til aö apa þaö eftir Bandarikja- mönnum sem sist skyldi, þvi miður. áb •a skorrið

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.