Þjóðviljinn - 08.05.1981, Blaðsíða 5

Föstudagur 8. mal 1981 ÞJÓÐVILJINN — StÐA 5
FRETTASKÝRING
Fáttsýnist jafn vonlaust og að fylgjast með f réttum
frá Líbanon. Hver dagur færir fíðindi af bardögum
milli hægrisinnaðra kristinna sveita og ísraelskra
sveita Palestínumanna hinsvegar — en veit nokkur
hvar það fyrirbæri er niður komið sem heitir her
Líbanons? Og mitt á milli sitja friðargæsluliðar
Sameinuðu þjóðanna eins og lús á milli margra nagla.
Hvers vegna er barist svo
hart i þessu litla landi, sem er
helmingi minna en Israel, tiu
sinnum minna en Island?
Libanon kom i hlut Frakka
þegar tyrkneska heimsveldinu
var skipt upp eftir fyrri heims-
styrjöld og var franskt
„verndarsvæði” á áruntim milli
striða. Eftir strið varð landið
sjálfstætt með sérkennilegri
þeirri borgarastyrjöld sem haf-
in var. En tilgangurinn með
þeirri ihlutun frá Syrlandi var
fyrst og fremst sá að „koma aga
yfir” hina róttæku hreyfingu
Palestinumanna, sem ekki nutu
neinna borgaralegra réttinda i
Libanon.
Siðan hefur margt breyst i
Libanon.
Riístabeltin fara sistækkandi.
Um hvað er barist í
Líbanon?
stjórnarskrá sem skipti þing-
sætum milli kristinna manna og
mdhameðskra þannig, að
kristnir höfðu 6 á móti hverjum
5 þingmönnum.
Árið 1976
Þetta sérstæða jafnvægi rask-
aðist eftir Palestinustriðið þeg-
ar mikill fjöldi flóttamanna sem
flúði sókn fsraelsmanna, gerði
kristna menn að minnihluta i
landinu. Auk þess safnaðist sá
auður sem fylgdi höndlun með
oliumiljónir arabiskra rikja um
Beirut fyrst og fremst á hendur
hinna riku kristnu fjölskyldna
sem höfðu byggt upp mikið
bankaveldi þar i höfuðborginni.
Andstæður skerptust milli hinn-
ar miíhameðsku vinstrifylking-
ar, sem laut forystu Kemals
Jumblatts og hafði tengst
frelsishreyfingu Palestinu-
manna og hinna kristnu hægri-
hreyfinga, Falangista og ann-
arra. Arið 1976 var svo komið,
að við sjálft lá að vinstrimenn
og Palestinumenn næðu undir-
tökum i Libanon og hleypti sá
möguleiki miklum skrekk i
ihaldssama valdamenn i hinum
arabiska heimi.
Arababandalagið samþykkti
að senda sýrlenskan her á vett-
vang til að skakka leikinn i
Ný bandalög
t fyrstu tóku vopnaðar sveitir
kristinna manna, „hægriliðið” i
valdataflinu, fagnandi á móti
sýrlenska hernum, sem þær
vonuðu að myndu berja sem
rækilegasta Palestinumönnum.
En þær vildu ekki hleypa
sýrlensku gæsluliði inn á þau
svæði (einkum austur af Beirút)
eða borgarhverfi þar sem
kristnir menn höfðu tögl og
hagldir áður. Spratt af þessu
tortryggni og siðan beinn f jand-
skapur. Styrjöld braust aftur Ut
1978 og olli sýrlenskt stórskota-
liðþá miklu tjóni i byggðum og
hverfum kristinna manna.
Kristnu flokkarnir, Falangistar
og Frjálslyndir, sáu þann kost
vænstan að leita nánari tengsla
við tsrael, sem gerði innrás i
Suður-Líbanon þetta sama ár,
kristnum sveitum til stuðnings
og þó fremur til að flæma
Palestinumenn lengra norður.
Dæmið snerist einnig við
hinum megin taflborðsins.
Palestinumenn, sem 1976 höfðu
átt i blóðugum bardögum við
sýrlenskar sveitir, höfðu nú
fyrir rás viðburða eignast i
þeim sömusveitum bandamenn
i neyð: þessir aðilar áttu
auðvelt með að standa saman
gegn lsraelsmönnum.
Syðst cr yfirráðasvæöi tsaels-
vinarins lladdads, þá belti
gæslusveita SÞ. Púnktalinan
norðaustur af Bcirut er dregin
um aðalbvggðir kristinna
manna.
Markmiö israela
Fyrsti forsæti srá ðherra
tsraels, Ben-Gurion. gerði árið
1954 tillögur i stjórn sinni um að
Israelar reyndu að koma á fót
sérstöku riki kristinna maronita
i Libanon, sem væri tsarel háð.
Ýmislegt af þvi sem gerst hefur
á siðustu árum þykir benda til
þess, að lifi sé haldið i þessarri
hugmynd, enda þótt sýnu erfið-
ara sé að framkvæma hana nú
en á sjötta áratugnum.
Hitt er vist, að tsraelar vilja
styðja sem mest við bakið á
kristnum falangistum i sam-
ei ginlegri baráttu gegn
Palestinumönnum, sem hafa
gert áhlaup frá Libanon yfir til
tsrael eftir að sveitir PLO voru
hraktar frá Jórdaniu. 1978 olli
israelsk innrás miklu tjóni i
Suður-Libanon, og verulegur
hluti ibúanna flúði norður á
bóginn. öryggisráð Sameinuðu
þjóðanna gaf fyrirskipun um
vopnahlé og sendi gæslulið sem
átti að vera „höggdeyfir” milli
tsraelsmanna og Palestinu-
manna. tsraelar léku þá það
bragð, að vopna sveitir Saads
Haddads majórs, kristins
Libana, og koma þeim fyrir i
landamæraheruðunum þar sem
liðSÞ átti að réttu lagi að vera.
Valdalaus stjórn
Og ófriðurinn heldur áf ram að
magnast undanfarnar vikur.
Sýrlendingar skjóta á Zahle,
borg kristinna manna i miðju
landinu, Haddad heldur uppi
skorthrið á Palestinumenn og
landa sina múhameðska yfir
belti gæsluliðsins, Palestinu-
menn hefna sin með áhlaupum á
tsrael, tsraelargera loftárásir á
Sýrlendinga. Og stjórn landsins
getur fátt annað en horft á, hún
er sem næst valdalaus. Þegar
nú siðast Sovétrikin og Banda-
rikin senda stjórnarerindreka
til að reyna að koma i veg fyrir
meiriháttar styrjöld i Libanon,
þá fara þeir ekki til Beirút til að
ræða við stjórnina þar: Sovét-
maðurinn fer til Ðamaskus,
höfuðborgar Sýrlands; fulltrúi
Reagans fer til Tel Aviv....
AB. tók saman.
Norrænt
höfuð-
borgamót
í Stokk-
hólmi
Norrænu félögin efna til höfuð-
borgamóts i Stokkhólmi i dagana
12,—14. júni n.k. Efni ráðstefn-
unnar er Stokkhólmur á dögum
Bellmans. Allir félagar Norræna
félagsins i Reykjavik eru
velkomnir sem þátttakendur.
Gert er ráð fyrir að um 100
manns taki i allt þátt i mótinuum
20 þátttakendur frá hverju landi.
Þátttakendur greiða sjálfir
ferðakostnað og húsnæði i
Stokkhólmi.
Þatttökugjald er svo 300 sænsk-
ar krónur.
Þeir félagar Norræna félagsins
sem eru á ferðinni og hafa áhuga
á þessari sérstæðu og skemmti-
legu dagskrá ættu að hafa sam-
band við skrifstofu Norræna
félagsins hið fyrsta.
U msoknarfrcstur rennur út 15.
maí n.k.
Norræna félagið i Reykjavik
efnir til Bellmans-dagskrár i
Norræna húsinu i samvinnu við
Visna-vini laugardaginn 23. mai
n.k. og verður nánar skýrt frá þvi
siðar.
Fjallað cr um Stokkhólm á dög-
um Bellmans.
Hjörleifur Guttormsson, iðnaðarráðherra:
Tæp 4% með
olíuhitun eftir 2 ár
Á aðalfundi Sambands
hitaveitna þann 4. þ.m.
ávarpaði Hjörleifur Gutt-
ormsson, iðnaðarráðherra
f undarmenn.
I máli ráðherrans komu
fram fróðlegar upplýs-
ingar um þróun húshit-
unarmála hér á landi að
undanförnu og það sem
framundan er í þeim efn-
um.
80% hitaveitur 16% raf-
magn eftir 2 ár.
1 árslok 1980 var 75,3% af hús-
rými landsmanna hitað upp með
jarðvarma, eða hitaveitum, en
þetta hlutfall er ögn lægra, ef við
lítum á ibúafjöldann, eða 72.3%.
Gert er ráð fyrir að þetta hlutfall
hækki í rösklega 80% (80.4%) á
árinu 1983 og haldist siðan nálægt
þvi hlutfalli framvegis, eða um
80% allt til næstu aldamóta.
Hinn innlendi orkugjafinn, sem
við höfum í að leita, þ.e. raforkan,
var i árslok 1980 talin standa
undir 13.2% af upphituðu húsrymi
i landinu, ibúðarhúsnæði. Þetta
hlutfall er áætlað að verði 15.9% á
árinu 1983 og hækki i 17.4% á ár-
inu 1985. A næsta 15 ára timabili
eða til aldamóta ættum við að ná
þvi markmiði að útrýma oliunni
nánast að fullu og rafhitunarhlut-
fallið þá að fara i 19.4% og aðeins
0.1% af húsrými yrði þá upphitað
með oliu. Hlutdeild oliunnar fer
þannigörtlækkandi sem vera ber
isambandi við upphitun i landinu.
I árslok 1980 nam hún 11.5% og
þess er vænst að hún lækki i 3.7%
1983 og verði komin niður i 1.9%
árið 1985.Ég vonaað það takist að
standa við þessi markmið, þau
eru þýðingarmikil þjóðhagslega
og þau eru liður i alþjóðlegu átaki
að minnka hluta oliu, þar sem að
eðliiegt er að hagnýta aðra orku-
gjafa, en hagnýta oliuna öðru
fremur i samgöngum og til iön-
aðarnota.
Mestu framkvæmdaár í
hitaveitum.
A þessu ári er áfram mikið að
gert i sambandi við hitaveitu-
framkvæmdir. Fyrir utan
Reykjavik er verulegt áfram-
haldandi átak i gangi á Akureyri,
hjá Hitaveitu Akraness og
Borgarfjarðar, á Suðurnesjum, á
Egilsstöðum, i Vestmannaeyjum
og viðar. Þá vænti ég að fram-
kvæmdir verði hafnar við Hita-
veitu Eyra á þessu ári og einnig
við hitaveitu i þágu Hellu og
Hvolsvallar svo og i þágu Kjalar-
neshrepps, en að þvi er unnið á
þessum vikum að átta sig á,
hvaða leiðir séu æskilegastar i
sambandi við hitaveitu á Kjalar-
nesi.
A vegum Orkubús Vestfjarða,
verður unnið áfram við fjar-
varmaveitur og stefnt verður að
þvi, að slikar veitur komist i full
not á Höfn og á Seyðisfirði.
160 þús. tonn oliu fyrir 8 ár-
um 60 þús. tonn nú.
A þessu ári verður væntanlega
unnið fyrir um 300 milljónir nýrra
króna, eða 30 milljarða gamalla
króna, i hitaveituframkvæmdum.
Þetta er svipað hlutfall og var i
fyrra miðað við verga þjóðar-
framleiðslu, eða 1.7% en varð i
fyrra 1.8%. Við þvi má búast að
þietta hlutfallhækki eitthvað siðar
á árinu, þvi að yfirleitt þarf að
bæta eitthvað við eftir þvi sem
brýn nauðsyn krefur i sambandi
við hitaveituframkvæmdir, þó að
reynt sé að gæta aðhalds á þessu
sviði vegna lántökumála. En
þetta hlutfall 1.7 eða 1.8% af verg-
um þjóðartekjum, er það hæsta
frá árinu 1960 að telja.
Með þessum miklu fram-
kvæmdum i hitaveitum á undan-
förnum árum og raunar áratug-
um hefur tekist að draga mjög
verulega úr þvi oliumagni sem til
húshitunar er varið. Frá árinu
1973 til siðasta árs lækkaði það úr
160 þús. tonnum i um 60 þús. tonn
á siðasta ári, og væntanlega reyn-
ist það talsvert lægra þegar
reikningar verða gerðir upp i lok
þessa árs.
Kristrún Friðfinnsdóttir
Þórshöfn, Innri-Njarðvlk,
lést I Borgarspltaianum 30. april sl. — Jarðarförin fer
fram frá Innri-Njarövikurkirkju laugardaginn 9. ma' \1.
14.
Sigurbjörn Stefánsson