Þjóðviljinn - 08.05.1981, Blaðsíða 9

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 8. mal 1981
Föstudagur 8. mai 1981 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 9
„Þar dugar aðeins
gámur af stœrstu gerð
9)
Nú fyrir nokkru haföi blaða-
maöur tal af Indriða Aðalsteins-
syni, bónda að Skjaldfönn við isa-
fjarðardjúp og bar margt i mál.
Við vékum fyrst að þvl, að nú
væri, i vaxandi mæli útifrá, fariö
að lita á Inndjúpið sem eina heild,
og spurðum Indriða hvað hann
segði um það.
— Inndjúpið skiptist I fjögur
sveitarfélög. Vestan Djúps utar
er ögurhreppur, sem nær frá
Hestjarðarbotni að Digranesi við
Mjóafjörð. Þar tekur Reykja-
fjarðarhreppur við og nær að
Hestakleifargili við Isafjarðar-
botn.
Siðan Nauteyrarhreppur út
Langadalsströnd allt aö Mórillu i
Kaldalóni og þaðan Snæfjalla-
hreppur út I Vébjarnarnúp. Þegar
Grunnvikurhreppur fór i eyöi var
hann lagöur undir Snæfjalla-
hrepp, sem segja má að nái nú
yfir mestallar eyðibyggðir Jökul-
fjaröa og allt noröur á Hornbjarg
og austur aö sýslumörkum við
Geirólfsgnúp.
Vegalengdir eru miklar hér við
Djúp, yfirleitt langt milli bæja og
jarðir vlðáttumiklar og við þaö
bætist fjöldi eyöijarða.
Ég hef ekkert nema gott um
það að segja, að útifrá sé litiö á
þessi sveitarfélög sem eitt
byggðarlag, enda hafa þau marg-
vislega samvinnu, en mikið
vantar þó á aö hún sé nægjanleg
og átök nógu samstillt þó að hags-
munir séu samfléttaðir.
Meingallað fyrirkomu-
lag.
Sem stjórnsýslueiningar eru
þessir fámennu hreppar óhentug
og úrelt skipan, enda gefur auga
leið, að 20 sveitarstjórnarmenn
yfir 270—280 sálum er meingallað
fyrirkomulag. Margir eru enda á
þeirri skoðun, aö sameina beri
alla hreppana i einn eða þá Snæ-
fjalla-og Nauteyrarhreppa sér og
ögur- og Reykjafjarðarhrepp sér.
En aðrir mega ekki heyra á slikt
minnst, enda fækkaöi þá vegtyll-
um að mun, og mörgum þykir
fremd i þvi að vera hreppstjóri
eða oddviti. Hrepparlgur
blómstrar hér enn og jafnvel tog-
streita milli sveitarhluta og þvi
verða sameiginleg átök byggðar-
lagsins I framfaramálum máttar-
minni en þyrfti að vera ef Inn-
djúpið væri eitt sveitarfélag með
vel mannaðri hreppsnefnd og
sveitarstjóra, sem gæti gefið sér
tima til að róa i og ýta á þing-
menn og fyrirgreiðslustofnanir.
Það er slæmt ef þaö þarf valdboð
„aö sunnan” til aö koma betri
skipan á sveitarstjórnarumdæmi
hér.
2 kg, yfir landsmeðal-
taii.
— Hvernig hefur tiðarfar verið
hjá ykkur frá þvi I vor og til
þessa?
— Snemma I des. sendi ég Þjóö-
viljanum fréttabréf, þar sem
aöallega var fjallað um tiðarfar,
heyskap og vænleik dilka, og fer
þvi fljótt yfir sögu um þá þætti
núna.
Veturinn I fyrra var mjög snjó-
léttur, voriö og sumarið gott og
dilkar þvi óvenju vænir, vlðast
17—18 kg. meöaltal og fallþungi
hjá Kaupfélagi Isafirðinga, þar
sem flestir bændur slátra, var
röskum 2 kg. yfir landsmeðaltal.
Október var hábölvaður, nán-
ast þorraveðrátta en nóv. var
góður og tók upp allan snjó. Með
des. og til þessa hefur tiðarfar
veriö með fádæmum óstöðugt, si-
feldir umhleypingar og jarölaust
fyrir allar skepnur og gifurleg
svellalög og stórhætta á kali I tún-
um, ef ekki bregður til hlýinda
mjög bráölega.
Lán í óláni.
— Urðu ekki skaðar hjá ykkur
I óveðrinu i vetur?
— Ekki verulegir. Rafmagns-
truflanir urðu hér litlar og þá
aðeins vegna seltu en simasam-
bandslaust var viö umheiminn i 5
sólarhringa, þvi linur slitnuðu
vegna veðurofsa og snjóflóöa. 1
Hveravik viö Reykjanesskóla tók
þak aö mestu af ibúðarhúsi og i
Æöey þak af hlöðu. Járnplötur
sleit af húsum viðar en ekki i stór-
um stfl. Svo illa hittist á, aö Djúp-
báturinn Fagranes, sem er okkar
aðal-samgöngutæki að vetrinum,
var i slipp I Reykjavik fyrir of-
viðrið og komst ekki vestur á
áætluðum tima, svo ferðir á sjó
féllu niöur i viku. Þar áður hafði
lltill rækjubátur verið i ferðum þá
sjaldan að gaf, og gat hann ekki
flutt þungavöru né farþega svo i
lagi væri.
Það er undarleg árátta hjá
framkvæmdastjóra Djúpbátsins
að veija skammdegið, hvað eftir
annað, til að taka skipið i slipp og
heppni að ekki hafa orðiö slys eöa
bráð veikindi á meöan, þvi land-
leiöin til Isaf jarðar er jafnan ófær
um þetta leyti og flugveliir undir
skautasvelli. Eftir ofviðriö kom
þvi varöskip og sótti skólanema
og aðra, sem fara þurftu ferða
sinna.
Skip verður það að vera.
— 1 framhaldi af þessu: Hvaö
er um samgöngumál ykkar að
segja?
— Sé iitiö á Inndjúpiö I heild,
jafnt i samgöngum sem öðrum
samfélagsþáttum þá eru miklar
vegalengdir og lélegt samgöngu-
kerfi einn okkar mesti höfuð-
verkur og gengur ákaflega hægt
með allar úrbætur i þeim efnum.
Rekstur Djúpbátsins er orðinn
miög erfiður, einkum vegna
minnkandi flutninga með honum
upp á siðkastið. Mjólkurbill er nú
i förum hálft árið og missti Djúp-
báturinn þar stóran spón úr aski
sinum og flóabáturinn Baldur
hefur séð um áburðarflutningana
nokkur undanfarin vor.
Bíla- og farþegaflutningur milli
Isafjarðar og Inndjúpshafna féll
að mestu niður þegar Djúpvegur
varö ökufær fyrir 6 árum og
fóöurvöruflutningar hingað fara
nú i vaxandi mæii fram landleið-
ina.
Vetrarferðir Djúpbátsins
vestur á Súganda- og Onundar-
fjörð eru aö mestu aflagðar þvi
allt kapp er lagt á að halda heið-
unum vestur opnum.
Að visu hefur Fagranesið
komið I góðar þarfir sem far-
þegaskip til Hornstranda á
sumrin, þvi ferðamanna-
straumur þangað eykst jafnt og
þétt, en þaö kemur fyrir lítið til að
vega upp missi farþegaflutninga.
Hækkar þvl stöðugt það rikis-
framlag, sem Djúpbáturinn þarf
og er það nú á fjárlögum fyrir
1981 150 milj. gkr. Skipiö er lika
orðiö 15 ára gamalt, minnir mig,
og endurnýjunar þörf, en framtið
þessa rekstrar er óráðin. Nefnd
sú, er samgönguráöherra skipaði
i fyrrasumar og á aö fjalla um
alla þætti samgangna hér á Vest-
fjöröum og bætta skipan þeirra
mála, hefur nú framtið Djúpbáts-
ins til athugunar.
En það er, held ég, samdóma
álit allra hér.aö skip af svipaöri
stærö og Fagranes verði aö vera
til staöar til að þjóna Djúpinu og
eyjunum aö vetrinum þvi land-
leiðin, frá ystu bæjum á Snæ-
fjallaátrönd til tsafjaröar, er 230
km. og oft algerlega ófær vegna
svella og snjóa að vetrinum og
aurs á vorin.
I snjóavetrum verður ekki
haldið uppi samgöngum við
Vesturfirðinga svo vel sé, nema
sjóleiðina, og til Hornstrandasigl-
inga er fásinna aö nota minna
skip en Fagranes, meö öryggi og
aðbúnaö farþega i huga, en oft
eru á annað hundrað manns i
þessum ferðum á sumrin og þær
taka stundum frámundir sólar-
hring.
— Hvað um flugiö?
— Hér i Inndjúpinu eru fjórir
flugvellir, auk neyðarflugvallar
að Strandseljum I ögurhreppi.
Eru þeir i Reykjanesi, Arn-
gerðareyri, — en við þann flugvöll
var unnið fyrir 14 milj. I sumar, —
á Melgraseyri og við Bæi á Snæ-
fjallaströnd. Vélar flugfélagsins
„Ernir” á Isafirði eru töluvert
notaöar hér um slóðir, en fjár-
hagslegur grundvöllur fyrir áætl-
unarflugi hefur ekki fengist enn-
þá. Þessir flugvellir eru mikiö
öryggisatriði og hefur Hörður
Guðmundsson, flugmaður, oft
sýnt mikinn dugnað og dirfsku i
sjúkraflugi sinu hér um slóöir, oft
við hinar erfiðustu aðstæður.
Tókst loks að tylla þeim
niður.
— Nú fer að styttast I tengingu
Djúpsins um Steingrimsfjaröar-
heiði?
— Já, þaö skulum viö vona. Þaö
tókst loks að negla Vestfjarða-
þingmenn niöur á þá lausn i
Anna Marla Jónsdóttir búsett i
Hafnardal hér I hreppnum, og er
oft til hennar leitað og hún dugleg
að ferðast, þegar þörf krefur.
— Hvernig er rafmagnsmálum
háttað hjá ykkur?
— Inndjúpið er sérstakt orku-
svæði, sem á aö fá raforku frá
þremur samtengdum vatnsvirkj-
unum, sem tvær rafveitur, i eigu
hreppanna noröan og vestan
Djúps, áttu og ráku. Þær gengu
formlega i Orkubú Vestfjaröa um
áramótin 1979-1980 og tók Orku-
búið að sér lokafrágang virkj-
ananna og vatnsmiðlunarfram-
kvæmdir, sem nauðsyn er aö
gera, svo að ekki komi til vatns-
þurrðar. Ekki bólar á þeim um-
bótum enn, hvaö sem veldur, svo
nú er stór hluti notenda hér á
disilafli frá varastöð I Reykja-
nesi. Hér eru ekki siður léleg
vatnsár en annarsstaðar og þvi
hafa verið hér tiöar rafmagns-
truflanir frá áramótum.
— Hvernig er ástandiö I sima-
málum?
— Siminn er bilanagjarn og
linukerfið greinilega of veik-
byggt. Snæf jalla- og ögurhreppur
erum i beinu sambandi við Isa-
fjörð og á hans gjaldskrársvæði
en Nauteyrar og Reykjafjarðar-
hreppur búa við simstöðvarkerfið
en eiga þó að geta náð sambandi
utan símatima við Isafjörð. allan
sólarhringinn. Stundum er sam-
bandið gott, eins og þú heyrir
núna, en oftar bágborið enda 14
bæir hér á sömu linu og hlerun út-
breiddur ósiður.
Skjaldfönn við tsaf jarðardjúp.
fyrravor og nú er að sjá hvaða
peninga þeir fá á komandi vega-
áætlun til þessarar fram-
kvæmdar, en til stendur aö ljúka
við veginn 1983 eða 1984.
Maður hefur nú heyrt ýmsar
bölsýnisraddir, svo sem að það sé
ekkert naglahald i þingmönnum
okkar, þeir séu svo fúnir; en ég
held, að þeir geti nú ekki snúið við
blaöinu héðanaf, a.m.k. ekki þeir,
sem hyggja á endurkjör.
Steingrimsfjaröarvegur verður
stórkostleg samgöngubót fyrir
alla noröanveröa Vestfiröi og
breytir mörgu hjá okkur; t.d. má
búast við þvi aö verslun héðan
færist mjög til Hólmavlkur, ef
samgöngur við tsafjörð batna
ekki frá þvi sem nú er. Við trúum
þvi, að góðum vegi um þessa heiöi
megi halda opnum mest allan
veturinn.
Læknisþjónusta, raf-
magn, simi.
— Þið sækið læknisþjónustu til
tsafjarðar?
— Já, en iæknir kemur stöku
sinnum með Djúpbátnum til að
skoða fólk á höfnum ef óskað er
og einnig kemur læknir reglulega
i Reykjanes, en þar er heima-
vistarskóli fyrir Inndjúpiö. Enn-
fremur er héraöshjúkrunarkonan
mhg ræðir við Indriða
bónda Aðalsteinsson á
Skjaldfönn við
Isatjarðardjúp og
birtist hér fyrri
hluti viðtalsins
Indriði Aðalsteinsson, bóndi, Skjaldfönn: Enn hefur þó engin „gullgæs” viljað
bita á agnið en ýmsir skoðað svo sem útsendarar Freömýra-Jónasar
Dagblaðsritstjóra.
Sjálfvirkur simi er auðvitað
það, sem koma ska), og það sem
fyrst. Sá hávaði, sem orðið hefur i
Reykjavik vegna fyrirhugaðrar
skrefatalningar þar, sem er sjálf-
sagður áfangi i þá átt að draga úr
þvi misrétti, sem landsbyggöin
hefur búið við i áratugi i sima-
málum, er ömurlegt dæmi um
siðferðisvanþroska og skort á
réttlætiskennd þeirra, sem beitt
hafa sér fyrir þessum látum og
nota gamla fólkiö sém skálka-
skjól. Eða er það kannski van-
þekking öörum þræöi? Viö
skulum vona það.
Vaxandi votheysgerð
— Svo við vikjum aftur að
búskapnum, eru bændur birgir af
heyjum ef vorið verður kalt?
— Ég held, að ásetningur hafi
vlöast hvar verið með besta móti I
haust. Aö visu bar dálitið á kali á
stöku bæjum og harðlend tún
brunnu sumstaðar vegna þurrka,
en yfirleitt var heyfengur yfir
meðallag og verkun góð. En
veturinn hefur verið striöur, og
veröi voriö kalt má fullvist telja,
að viöa komi til heyskorts.
— Er votheysgerö almenn hjá
ykkur?
— Nei, hún er alltof litil,en þó aö
vinna á,og meir hefur undanfariö
veriö byggt ‘af flatgryfjum en
þurrheyshlöðum. Einkum eru það
yngri bændur, sem hallast aö vot-
heysgerö. Langflestir bændur
hafa súgþurrkun og þvi sæmilega
settir með heyverkun, þvi hér er
frekar þurrviörasamt I júli og
ágúst, a.m.k. miðað við Suöur- og
Suðvesturland. Hér hefst sláttur
yfirleitt ekki fyrr en um miöjan
júli og dæmi eru til þess, að vot-
heysbændur hafi lokiö heyskap á
12-14 dögum.
— Hvaö með framkvæmdir ein-
staklinga viö byggingar og
ræktun á siöasta ári?
— Siðan Inndjúpsáætlun lauk
hefur veriö frekar litiö um bygg-
ingar og á slðasta ári man ég ekki
eftir nema fjárhúsbyggingu i
Þernuvik, viöbyggingu við
Ibúðarhús á Látrum, frágang á
þurrheyshlöðu i Múla og flat-
gryfjubyggingu i Neðra-Bæ. A
áætlunarárunum var mikið byggt
svo þetta er nú kannski I lagi.
Aftur á móti er ræktun alltaf
litil, enda viða óhæg skilyrði og
litiö um gott og grjótlaust land og
þá oft fjarri bæjum. Ræktunar-
kostnaöur er þvi margfaldur
miðað við góð héruð, en jarö-
ræktarframlag hiö saraa, engu ao
siður.
Það er þvi nánast óþekkt hér
um slóðir að geta gefið hey eins
og skepnur vilja og þurfa. Beit er
þvi notuð ef til næst og verulega
þarf aö gefa af fóöurbæti til
heysparnaðar.
Viðförult sauðfé
— Þrátt fyrir þetta segir þú
vænleika dilka meö ágætum. Eru
sumarlömb þá svona góö?
— Ég held, aö segja megi aö
þau séu framúrskarandi góö við-
asthvar og svo rúmt I högum, að
mörgum þykir nóg um þegar aö
þvi kemur, aö ná fénu af fjöllum á
haustin. Fé héðan frá Djúpi fer
suður i Múlasveit og Gufudals-
sveit við Breiðafjörö, þaö fer
austur I Staöardal viö Stein-
grimsfjörð og gengur Stranda-
megin viö vatnaskil allt norður á
Cfeigsfjarðarheiði. Af Snæfjalla-
strönd gengur fé yfir I Grunnuvik,
Höföaströnd og Leirufjörð og eru
það 2ja daga leitir.
En verst er viö aö eiga áður-
nefnd öræfi milli Djúps og
Stranda og Djúps og Breiöa-
fjaröar, mannfæð beggja vegna
og æði stór svæöi vansmöluð.
Heimtist fé seint og illa hér i
Nauteyrarhreppi innanverðum
og sem dæmi má nefna, að núna á
þorranum fundust 3 ær og 7 lömb,
sem komin voru niður undir
byggð, svo og ræfill af á, sem
tófan var nýbúin aö drepa. Allar
þessar kindur voru sæmilega út-
litandi þvi góð jörð hefur veriö til
fjalla þótt spilliblotar hafi veriö 1
byggö.
— Eru búin blönduð eða eru ein-
hverjir með sauöfé eða kýr ein-
göngu?
— Það eru blönduð bú og sauð-
fjárbú jöfnum höndum. Kýr ein-
göngu er enginn bóndi hér með.
Stórbændur eru hér fáir, sem
betur fer. Visitölubústærð er lik-
lega algengust, en þó eru hér
nokkur stór bú, 700-800 ærgildi,
liklega meö stærstu búum á Vest-
fjörðum. Litiö er um félagsbú; þó
þekkist það aðeins.
Hlunnindi og aukabú-
greinar
— Ei . ekki nokkuð um hlunn-
indajarðir þarna hjá ykkur?
— Verulegur stuöningur er af
hlunnindum nokkuö viöa, m.a.
eru þrjár af bestu laxveiðiám á
Vestfjöröum hér, Laugardalsá i
ögurhreppi og Langadalsá og
Hvannadalsá I Nauteyrarhreppi.
Nokkur býli hafa jarðhita til
gagns, m.a. upphitunar og hér i
Skjaldfannardal er nyrsta
gróðurhúsabýli I heimi, i Laugar-
ási.
Þá er mjög mikiö æöarvarp i
Æöey og Vigur, eins og sjón-
varpsáhorfendur sáu nýlega. Lik-
lega er mest dúntekja á einni jörö
á landinu undanfarin ár I Æðey og
dugar þar ekkert minna en
gámur af allra stærstu gerð þegar
æðardúnninn er fluttur suður til
hreinsunar.
— En aukabúgreinar, hafa
menn áhuga á þeim?
— Þaö kemur nú yfirleitt hálf-
gert vantrúarglott á bændur hér
þegar þær ber á góma; annaö-
hvort eru þeir svona illa innrættir
eöa Ihaldssamir, nema hvort
tveggja sé. Nokkrar læöur i hlöö-
unni eöa fiskeldi i bæjarlæknum á
liklega langt i land hér, hvað þá
kaninurækt eða túrhestabugt.
Að koma upp æðarvarpi sum-
staöar á sjávarjöröum og sömu-
leiðis feldfjárrækt má tala um i
alvöru, en hvorugt mun nú hrist
fram úr erminni i skyndingu.
Þetta aukabúgreinatal bændafor-
ystunnar virðist mér vera fjarska
veikt haldreipi til að draga stétt-
ina upp úr offramleiöslufeninu.
Engin trygging er fyrir þvi, að
þær aukabúgreinar, sem kunna
aö eiga rétt á sér og ná fótfestu,
dragi úr mjólkur- og kjötfram-
leiðslu. Mér skilst t.d. að þeir
bændur, sem fara út I loðdýra-
rækt og eiga rétt á að fá helming
stofnkostnaöar að láni, þurfi ekki
aö draga saman seglin I hinum
hefðbundnu búgreinum, nema
þeir kjósi það sjálfir. Mer finnst,
að lánafyrirgreiösla til aukabú-
greina ætti að vera bundin þvi
skilyrði, aö búskap væri jafn-
framt hætt i offramleiðslugrein-
unum.
Ég held, aö bændur hér telji
nauösynlegast að koma á fót sem
vlðast i sveitum einhverjum úr-
vinnsluiönaöi kringum búvöru-
framleiösluna, sem gæfi unga
fólkinu atvinnutækifæri heima
fyrir, svo þaö þurfi ekki að
hrökklast til þéttbýlisins I at-
vinnuleit.
Mikil umskipti og ill
— Hvaö meö ibúatöluna hjá
vkkur: fara iaröir I eyði?
— Ég hef nú ekki nýjustu tölur
um mannfjölda alveg I kollinum,
en hér i Nauteyrarhreppi eru
ibúar um 70 og um 270-280 i
Inndjúpinu öllu og fer heldur
fækkandi.
Byggðar jaröir eru rúmlega 40,
þar af 14 hér i hreppi. A siðustu
árum hafa tvær jarðir farið úr
byggö i ögur- og Reykjafjaröar-
hreppum, Hjallar i Skötufirði og
Kelda I Mjóafiröi. Hvorug
þessara jarða haföi ræktunar-
möguleika til nútimabúskapar
eöa hlunnindi aö ráði. svo varla
var við þvi að búast, að þær héld-
ust I byggð. 1 stað þeirra hafa
komið búendur á Botn i Mjóafirði
og Hafnardal i Nauteyrarhreppi.
Hinsvegar urðum viö hér I sveit
fyrir þvi áfalli i haust, að Armúli
fór alveg i eyöi, en sú jörö er
þekktust frá þvi að Sigvaldi
Stefánsson, læknir og tónskáld,
sat þar á árunum 1910-1921 og tók
sér þar ættarnafniö Kaldalóns,
dregið af samnefndum firöi eða
dal utan við Armúla.
13. jan. sl. voru raunar 100 ár
liðin frá fæðingu Sigvalda. Ar-
múli er lika staðháttarfyrirmynd
Guðmundar Hagallns i sögu hans
„Márus á Valshamri og meistari
Jón.”
Fyrir röskum 20 árum skiptu
bræðurnir Sigurður og Kristján
Hannessynir jöröinni og bjuggu
Kristján og kona hans, Guöbjörg
Jónsdóttir, áfram á Armúla I, en
Sigúröúr og kona hans, Rósa
Jóhannsdóttir, byggöu upp nýbýli
á hinum hlutanum, Armúla II, og
bjuggu þar siðan af miklum
myndarskap. Heimiliö var sem
skáli um þjóöbraut þvera og gest-
risni og greiðasemi húsráðenda
rómuð. Má segja að Ármúli II
væri einskonar félagsheimili
sveitarinnar um árabil.
Siguröur Hannesson féll frá I
ársbyrjun 1976 og þar sem börn
þeirra Rósu voru flest flutt til Isa-
fjaröar og búsett þar, dró eðlilega
til þess, að hún flytti þangað
einnig haustiö 1977.
Þvi miöur viröast þeir aöilar i
Reykjavik, sem hafa með sölu
jarðarinnar að gera, stefna að
þvi, að selja hana einhverjum,
sem ekki hyggja á búskap, en
sækjast eftir þvi, að eiga fallega
staði, til að hafa að fótaskinni á
sumrin. Til þess benda m.a.
skrumauglýsingar, sem höföa til
félagssamtaka eða peninga-
fursta, en af og frá var, aö Krist-
ján bóndi i Armúla og synir hans,
væru teknir alvarlega sem kaup-
endur og hefur þessi framkoma
aö vonum mælst illa fyrir hér um
slóðir Enn hefur þó engin „gull-
gæs” viljað blta á agnið, en ýmsir
skoðað svo sem útsendarar Freð-
mýra-Jónasar Dagblaðsritstjóra
Þó aö freðmýrarbeltin séu ekki
björguleg til búskapar má vera
að þau henti þeim mun betur til
rauðvinsdrykkju, og við verðum
umfram allt að átta okkur á þvi
hverskonar „starfsemi” á við á
hverjum stað.
Ármúli I fór svo i eyði i haust
þvi Kristján var orðinn heilsubil-
aöur, og synir hans, sem áhuga
höföu á aö taka við, náðu ekki
kaupum á Armúla II. Flutti fjöl-
skyldan til Isafjarðar. Eru þetta
þvi mikil og slæm umskipti á fá-
um árum, en vonandi fást raun-
verulegir ábúendur á jörðina sem
fyrst. (Frh.)
á dagskrá
>Þannig er athugandi að hafa í forvals-
reglum ákvæði um að hlutur kvenna
í efstu sætum framboðslista skuli
ekki vera minni en nú er, eða jafnvel
að helmingur sæta skuli
skipaður konum
forval?
Betra
Næsta vor veröa bæja- og
sveitastjórnakosningar. I
Reykjavik munu þessar kosn-
ingarveröa mjög þýöingarmiklar
fyrir alla pólitiska framvindu i
landinu. Sjálfstæöisflokkurinn
mun reyna að sameinast og heyja
harövituga kosningabaráttu i von
um aö endurheimta
meirihlutann. Flokkurinn er
þegar I ákafri leit að kosninga-
málum, sem gætu komið i stað
„vinstri glundroðakenningarinn-
ar”, en sú kenning mun litt duga
þeim nú, þvi hvar er glundroöi ef
ekki i þeirra eigin herbúöum?
Umfjöllun Morgunblaðsins um
t.d. skipulagsmál ber öll merki
þess, að kosningar nálgist.
Komandi borgarstjórnarkosn-
ingar munu væntanlega marka
nokkur timamót i sögu Alþýðu-
bandalagsins i Reykjavík.
Samkvæmt núgildandi reglum
veröur framboöslistinn valinn i
forvali, sem notaö var i fyrsta
sinn i slöustu Alþingiskosningum.
Flestir I Alþýðubandalaginu
eru sammála um, að gamla til-
högunin, þar sem uppstillingar-
nefnd réð mestu um framboðs-
listann, hafi gengiö sér til húðar
a.m.k. I Reykjavik þar sem ekki
þarf að gæta jafnvægis milli
byggöarlaga og héraða innan
kjördæma. Þetta fyrirkomulag
var sennilega nauösynlegt þegar
Alþýöubandalagið var litið meira
en kosningabandalag og sameina
þurfti ólik öfl. Viö slikar aöstæöur
er ekki skynsamlegt að einfaldur
meirihluti ráöi framboöum,
heldur þarf að leita samkomulags
milli samstarfsaöila. Nú er öldin
önnur. Alþýöubandalagið er
býsna samhentur flokkur, þótt
flokksmenn myndi aö sjálfsögöu
engan hallelújakór tii dýröar
forystu flokksins eöa málflutningi
Þjóöviljans.
Forval sem bundiö er viö
flokksmenn er einnig höfnun á
þeim skripaleik, sem felst I opnu
prófkjöri, þar sem framapotarar
takast á meö tilheyrandi
fjölmiölahávaöa og auglýsinga-
skrumi. Eflaust er þaö ekkert
fátitt, aö menn taki þátt i
prófkjöri eins flokks en kjósi
siöan allt annan flokk i kosning-
um. Mér virðist augljóst, að próf-
kjörsflokkarnir muni meö
einhverjum hætti afnema slik
prófkjör, en þau hafa átt mikinn
þátt i aö mynda harösnúnar klik-
ur innan flokkanna og skapa þar
hálfgert upplausnarástand.
Ekki gaUalaust
Ég fullyrði, að Alþýðubanda-
lagsmenn I Reykjavík eru
almennt ánægðir meö forvaliö og
álita þaö heppilegra en ægivald
uppstillingarnefnda eðaopin próf-
kjör. Við gerum okkur jafnframt
grein fyrir, aö gildandi forvals-
reglur eru ekki gallalausar og
ekki er vlst, að fram komi sá
heilsteypti framboöslisti sem
flokksmenn fylkja sér um og
nýtur viðtæks stuönings
kjósenda. Forvaliö er aö sönnu
ekki bindandi, en mér segir svo
hugur, aö breytingar á niöurstöö-
um forvals gætu valdið deilum og
flokkadráttum, ef ekki eru til fast-
mótaðar reglur þar að lútandi.
Slikar reglur eru ekki fyrir hendi i
dag.
Helstu gallar forvals gætu orð-
ið, annars vegar, aö hlutur
kvenna á framboöslistum minnk-
aöi, og hins vegar, að eölileg
endurnýjun yröi engin. Hvort
tveggja á sér rætur I þeirri
tilhneigingu flokksmanna, sem og
fólks almennt, að kjósa þá sem
þekktir eru af fundum og úr
fjölmiðlum. Þannig er hætta á að
þeir sem sinna sinum störfum i
flokknum i kyrrþey og ekki ber
mikiö á opinberlega hafi ekki
mikla möguleika 1 persónukosn-
ingum sem forvalið er. Þetta
bitnar frekar á konum en körlum,
bæði vegna minni þátttöku
kvenna 1 félagsstarfi og ekki siöur
vegna þess aö konur láta almennt
minna á sér bera en karlar.
Hugmyndir um
breytingar
Mjög vandasamt er að smiða
reglur til aö koma I veg fyrir
þessa og aðra vankanta forvals
án þess að skapa um leiö annan
og meiri vanda. Engu aö siöur
þarf aö ræöa hvort æskilegt er aö
setja slikar reglur. Þannig er
athugandi aö hafa I forvalsregl-
um ákvæöi um, aö hlutur kvenna i
efstu sætum framboöslista skuli
ekki vera minni en nú er, eða
jafnvel að helmingur sæta skuli
skipaöur konur. Sú hugmynd
kemur einnig til álita, að efstu
menn á siöasta framboöslista taki
ekki þátt I fyrri umferö forvalsins
heldur aöeins I þeirri siöari. Jafn-
framt yröu allir þátttakendur
kynntir rækilega i Þjóöviljanum.
Ef engar slikar ráðstafanir eru
geröar er nokkur hætta á, aö fjöl-
miölakynnign geti ráöiö meiru
um skipan framboðslista heldur
en trúmennska I flokksstarfi og
hæfni til pólitiskra verka.
Svanur Kristjánsson.
Listahátíð á laugardag
Gisli Magnússon og Gunnar Kvaran
Ágóðinn rennur
til byggingar
Hjúkrunarheimilis
aldraða í Kópavogi
Laugardaginn 9. mai vcrður i
Iláskólabiói haldin skemmtun til
styrktar byggingu hjúkrunar-
heimilis aldraðra i Kópavogi.
Margir af ágætustu listamönnum
þjóöarinnar tóku sig saman og
ákváöu að gangast fyrir nokkurs-
konar „listahátíð”, leggja fram
alla sfna vinnu sem sjálfboðaliðar
og ánafna IIjúkrunarhcimilis-
byggingunni öllum ágóða.
Alls munu 16 þjóökunnir lista-
menn koma fram á þessari
skemmtun, auk þess sem von er á
góðum skemmtikröftum i
„óvænta” heimsókn. A dag-
skránni verður samleikur, upp-
lestur, listdans, einsöngur, tvi-
söngur o.fl.
Meðal þeirra, sem koma fram,
má nefna Gisla Magnússon, Hall-
dór Haraldsson, Arnar Jónsson,
Gunnar Kvaran, dansarana Birg-
itte Heide, Guörúnu Pálsdóttur og
Ingibjörgu Pálsdóttur, Sigurð
Bjiýnsson söngvara, Ævar R.
Kvaran, Manuelu Wiesler og
Snorra Sigfús Birgisson. Kynnir
verður Gunnar Eyjólfsson, leik-
ari.
Listahátiðin I Háskólabiói hefst
kl. 14,30. Miöasala verður i Há-
skólabiói, Bókabúð Lárusar Blöp-
dals, Bókaverslun Eymundson,
Blómahöllinni i Kópavogi, Hljóð-
færahúsi Reykjavikur og á skrif-
stofu HjUkrunarheimilisins i
Hamraborg 1. Verð hvers miða er
kr. 60.00.
Byggingarstjórn Hjúkrunar-
heimilis aldraðra I Kópavogi
hvetur alla listunnendur og vel-
unnara HjUkrunarheimilisins til
þess aö fjölmenna á listahátiöina
i Háskólabiói á laugardaginn og
væntir þess, að þar muni allir
eiga ánægjulega stund. — mhg